PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI W PUSTKOWIE

1 PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI W PUSTKOWIE

2 WSTĘP Podstawowym założeniem Programu Profilaktyki jest wspomaganie uczniów w rozwoju, wspieranie w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi ich prawidłowemu rozwojowi, a także likwidowanie czynników niekorzystnych dla ich zdrowia i życia. Głównym celem działań profilaktycznych jest więc szeroko pojęta ochrona ucznia przed wszelkimi zakłóceniami rozwoju. Jest to szczególnie istotne dla młodzieży w wieku szkolnym, w okresie dorastania, kiedy to pod wpływem intensywnych zmian zachodzących w osobowości młodego człowieka istnieje zwiększone zagrożenie podejmowania zachowań ryzykownych. Zaplanowane i systematyczne działania profilaktyczne dostosowane do wieku uczniów stanowią niezwykle istotny element w procesie wychowania, a realizacja założonych celów wspomaga podstawowe priorytety funkcjonowania szkoły. PODSTAWY PRAWNE DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej - art.72. - Konwencja o Prawach Dziecka - art.3, art.19, art.33. - Ustawa z dnia 7 X 1991 roku o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 roku Nr 67, poz. 329 z późniejszymi zmianami). - Rozporządzenie MENiS z dnia 26 II 2002 roku dotyczące kształcenia w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 51, poz. 458). - Rozporządzenie MENiS z dnia 19 VII 2002 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, a zwłaszcza zasad świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, a wartości rodziny (Dz. U. Nr 121 z dnia 31 VII 2002 roku, poz. 1037. - Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 199 4 r. (Dz.U. z 1994 Nr 62, poz. 265). - Ustawa o wychowaniu w trzeźwości (Dz. U. Nr 147 z 2002 r., poz. 1231 - Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997r o przeciwdziałaniu narkomanii(dz. U. Nr 75 poz. 468), nowelizacja z 27 listopada2000r-dz.u. Nr 103, poz. 1097).3 I. ADRESACI PROGRAMU: Adresatami Programu Profilaktycznego jest Zespół Szkół: Publiczne Przedszkole, Szkoła Podstawowa i Gimnazjum w Pustkowie. Program kierowany jest do: uczniów, rodziców oraz nauczycieli. II.TERMIN REALIZACJI PROGRAMU Program będzie realizowany w roku szkolnym 2013/2014, 2014/2015 i 2015/2016. III. CEL GŁÓWNY Planowanie i wdrażanie oddziaływań profilaktycznych na ucznia, jego środowisko w celu przygotowania uczniów do bezpiecznego stylu życia, zminimalizowania negatywnych wpływów środowiska oraz niepokojących zachowań jak agresja, przemoc, niska motywacja do nauki itp. IV. CELE SZCZEGÓŁOWE 1. Eliminowanie agresywnych zachowań uczniów i stosowanej przez nich przemocy. 2. Wdrażanie uczniów do przestrzegania norm zachowań dotyczących kultury osobistej. 3. Uczenie rozwiązywania konfliktów w sposób konstruktywny, zapobieganie powstawaniu zachowań agresywnych, dążenie do panowania nad własnymi emocjami.

3 4. Kształtowanie u uczniów umiejętności właściwego zachowania się w różnych sytuacjach życiowych. 5. Dbałość uczniów o własne zdrowie i sprawność fizyczną, umiejętne planowanie i wykorzystywanie czasu wolnego. 6. Wykształcenie właściwej postawy wobec problemów uzależnień. 7. Pomoc uczniom mającym trudności w nauce, sprawiającym problemy wychowawcze. 8. Motywowanie uczniów do nauki. V. DIAGNOZA ZAGROŻEŃ Tworzenie Szkolnego Programu Profilaktyki wymaga określenia obszarów problemowych i dostosowania do nich konkretnych, zaplanowanych działań. Zespół Szkół Publiczne Przedszkole, Szkoła Podstawowa i Gimnazjum w Pustkowie jest średniej wielkości szkołą (321 uczniów).wszyscy uczniowie naszej szkoły mieszkają na wsi, a zatem dostęp do korzystania z różnych propozycji ośrodków kulturalnych mają utrudniony. Diagnoza środowiska szkolnego została opracowana na podstawie: - wniosków z raportów ewaluacji wewnętrznej przeprowadzonej w roku szkolnym 2012/2013 w Zespole Szkół z Oddziałami integracyjnymi w Pustkowie - relacji wychowawców klas na temat problemów wychowawczych w danej klasie, - obserwacji zachowań uczniów, - analizie dokumentacji szkolnej, - wniosków z posiedzeń Rady Pedagogicznej. Podstawowym celem badań było zebranie wiarygodnych informacji dotyczących występowania i rozmiarów takich zjawisk jak: bezpieczeństwo uczniów w szkole, używanie substancji psychoaktywnych (tytoń, alkohol, narkotyki), agresja wśród dzieci i młodzieży, trudności szkolne, niska motywacja do nauki, spędzanie wolnego czasu. Z diagnozy sytuacji w szkole wynika, że najczęstszymi zachowaniami ryzykownymi podejmowanymi przez uczniów są: - brak motywacji do nauki, - wulgaryzmy, - zachowania agresywne, - spóźniania na zajęcia szkolne. VI. FORMY REALIZACJI 1. Rozmowy z uczniami i ich rodzicami. 2. Gry i zabawy integracyjne. 3. Odpowiedni dobór tematyki godzin z wychowawcą z zakresu poprawnej komunikacji w relacjach uczeń -uczeń, uczeń nauczyciel, uczeń rodzic. 4. Szybkie reagowanie na przejawy agresji i przemocy. 5. Spotkania z rodzicami. 6. Obserwacja zachowań uczniów w czasie przerw międzylekcyjnych i zajęć szkolnych. 7. Filmy i spektakle profilaktyczne. VII. PLANOWANE EFEKTY 1. Poprawa frekwencji wśród uczniów. 2. Zminimalizowanie zjawiska agresji w szkole (w tym agresji słownej i wulgaryzmów), 3. Zwiększenie poziomu wiedzy. 4. Zbudowanie przyjaznych relacji pomiędzy uczniami i ich rówieśnikami oraz uczniami a osobami dorosłymi. 5. Wykreowanie postaw społecznie pożądanych nastawionych na współdziałanie i drugiego człowieka.

4 6. Wyposażenie uczniów w umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach życiowych i podejmowania odpowiedzialnych decyzji. VIII. Działania profilaktyczne skierowanie dla dzieci Publicznego Przedszkola Program profilaktyczny wskazuje dzieciom: 1. Jak określać własne uczucia i jak o nich rozmawiać. 2. Jak mówić to, co chce się powiedzieć. 3. Jak słuchać uważnie. 4. Jak prosić o pomoc. 5. Jak nawiązywać i utrzymywać przyjaźnie. 6. Jak radzić sobie z samotnością i odrzuceniem. 7. Jak mówić przepraszam. 8. Jak radzić sobie z prześladowaniem. 9. Jak rozwiązywać konflikty. 10. Jak adaptować się do nowych sytuacji. 11. Jak pomagać innym. 12. Jak rozpoznawać zagrożenie. 13. Jak mówić nie". Cele ogólne: Promocja zdrowego stylu życia. Tworzenie warunków sprzyjających własnemu bezpieczeństwu. Kształtowanie postaw i umiejętności niezbędnych do podejmowania właściwych wyborów życiowych. Kształtowanie osobowości dziecka i wspieranie jego rozwoju. Tworzenie warunków do właściwej współpracy nauczycieli, rodziców, wychowanków. Cele szczegółowe: Kształtowanie u dzieci świadomej i czynnej postawy w dążeniu do zachowania zdrowia. Nabywanie przez dzieci właściwych nawyków higienicznych, żywieniowych. Rozwijanie aktywności ruchowej. Przestrzeganie zasad bezpiecznych zabaw ruchowych, poruszania się w grupie, na wycieczkach, spacerach. Świadome unikanie niebezpiecznych sytuacji i zagrożeń na drodze i wynikających z: przypadkowych spotkań z nieznajomymi, zabaw zapałkami, spożywania lekarstw, środków chemicznych, nieznanych roślin, zbliżania się do zwierząt, Wzmacnianie poczucia wartości i budowanie pozytywnego obrazu siebie. Wskazywanie właściwych rozwiązań w różnych sytuacjach życiowych. Radzenie sobie w sytuacjach zetknięcia się z przemocą i uzależnieniami. Kształtowanie umiejętności rozwiązywania problemów i konfliktów z rówieśnikami.

5 I. Promocja zdrowia, zdrowego żywienia i zdrowych nawyków. 1. Zdrowy styl odżywiania. 2. Estetyka i higiena przygotowywania i spożywania posiłków. 3. Higiena osobista. 4. Higiena otoczenia. - rozróżnia prawidłowe odżywianie od nieprawidłowego, - zna produkty, które maja duże wartości odżywcze, - rozumie strukturę żywienia wynikającą z piramidy zdrowia, - wie, że podczas przygotowywania posiłków należy zachować szczególną czystość, - potrafi nakryć do stołu, - umie kulturalnie zachować się przy stole, - dba o czystość swojego ciała, włosy, paznokcie, ubiór, zdrowe zęby i narządy zmysłów, - zna i używa przybory toaletowe, - rozumie przyczyny chorób zakaźnych, - wie, jak ubrać się do warunków atmosferycznych, - wie, dlaczego należy przebywać na świeżym powietrzu, - zachowuje ład i porządek w swoim otoczeniu. II. Bezpieczeństwo dzieci w przedszkolu, w domu i na drodze. 1. Bezpieczeństwo podczas zabaw. 2. Bezpieczna droga do przedszkola. 3. Udzielanie pierwszej pomocy. 4. Zachowanie ostrożności wobec zwierząt, przedmiotów, roślin, lekarstw i środków chemicznych. 1. Kontakty z nieznajomymi. 2. Profilaktyka przeciwpożarowa. - zna zasady współżycia w zespole, - korzysta z zabawek, przyborów i sprzętu zgodnie z ustalonymi regułami, - samodzielnie ocenia własne zachowania i innych pod względem bezpieczeństwa, - zna podstawowe zasady ruchu drogowego, zna niektóre znaki drogowe, - wie, do kogo zwrócić się w sytuacjach zagrożenia, - zna numery alarmowe, - potrafi przybrać obronną postawę przed atakiem psa, nie drażni zwierząt, - nie bawi się lekarstwami i środkami chemicznymi, - nie zrywa nieznanych owoców i grzybów, - wie, jak należy zachować się w kontaktach z nieznajomymi, potrafi odmówić,

6 - wie, jak zachować się w sytuacji zagrożenia pożarem. 1. Alkohol. 2. Nikotyna. 3. Narkotyki. 4. Komputer i telewizja. III. Nałogi i ich skutki. - wie jakie uboczne skutki ma alkohol, papierosy i narkotyki - rozumie zakaz spożywania tych używek, - jest asertywne, - zna zagrożenia wynikające z korzystania z telewizji i Internetu. IV. Aktywność ruchowa z profilaktyka wad postawy. 1. Gry i zabawy sprawnościowe. 2. Rekreacja i wypoczynek. - rozumie znaczenie uprawiania sportu dla zdrowia, - potrafi nazwać części swojego ciała, - umie utrzymywać prawidłowa postawę ciała, - rozumie niekorzystny wpływ nadmiernego korzystania z telewizora i komputera, - aktywnie wypoczywa. 1. Nawiązywanie więzi. 2. Tolerancja osób niepełnosprawnych. 3. Radzenie sobie z emocjami. V. Akceptacja innych. - potrafi okazywać uczucia przyjaźni, sympatii, empatii, - umie jasno sformułować opinie, prośbę; oraz porozumiewać się bez słów, - pomaga innym kolegom i koleżankom w ich problemach, - pokonuje uprzedzenia wobec osób chorych i niepełnosprawnych, - jest gotowe nieść pomoc osobom słabszym, niepełnosprawnym i potrzebującym, - zna, rozumie, wyraża emocje i potrafi o nich opowiedzieć, - wie, jak można radzić sobie w trudnych sytuacjach, - potrafi opanować w niektórych sytuacjach negatywne emocje.

7 VI. Środowisko wokół nas 1. Zanieczyszczenia wody, gleby, powietrza. 2. Działania proekologiczne. - wie jak chronić środowisko przed zanieczyszczeniem - jest wrażliwe na przejawy niszczenia przyrody najbliższej okolicy, - zna skutki skażenia wody, gleby i powietrza, - bierze udział w akcjach proekologicznych, - potrafi segregować odpady. Metody realizacji programu : - podające: opowiadanie, pogadanka, opis, objaśnienie, historyjka obrazkowa, wiersze, piosenki, praca z obrazkiem, - problemowe: gry dydaktyczne, doświadczenia, - aktywizujące: drama, burza mózgów, W.Sherborne, pedagogika zabawy, kinezjologia edukacyjna, - praktyczne: pokaz, ćwiczenia, trening, prace plastyczne, wystawki, gry i zabawy ruchowe, zabawy relaksacyjne, konkursy, spotkania, degustacje, Realizacja programów ogólnopolskich:,,czyste powietrze wokół nas",,,kubusiowi przyjaciele natury" Formy realizacji programu: - praca indywidualna, - zabawy oraz inne rodzaje działalności dzieci pozwalające na rozwijanie własnej inicjatywy, - czynności samoobsługowe, - prace użyteczne, - spacery, wycieczki, - zajęcia zorganizowane, - uroczystości przedszkolne, - konkursy, turnieje. Działania profilaktyczne skierowane do uczniów klas I-III szkoły podstawowej: Główne zadania do realizacji to: poznanie uczniów integracja zespołu klasowego oraz zespołu rodziców, wypracowanie form współpracy z rodzicami. Promocja zdrowego stylu życia, profilaktyka zachowań agresywnych.

8 Formy realizacji 1. Integracja zespołu klasowego Zajęcia integracyjno- adaptacyjne,,poznajemy się poprzez zabawę,,gry i zabawy ruchowe - kl. I Gry i zabawy interakcyjne Organizowanie uroczystości i imprez klasowych, wycieczek, ognisk wspólnych spotkań w szkole oraz poza nią 2. Poznajemy swoje uczucia Zajęcia interakcyjne, odgrywanie ról Ekspresja plastyczna 3.Umiejętność radzenia sobie ze złością agresją i przemocą oraz w sytuacjach trudnych Warsztaty Jak radzić sobie z przemocą, agresja i złością kl. I Spotkania z policjantem na temat Zasady bezpiecznego zachowania się w szkole i poza nią Rozwiązujemy trudne sytuacje w klasie - spotkanie z pedagogiem kl. II-III ( scenki dramowe, gry i zabawy, pogadanki na temat scenek i rzeczywistych sytuacji) 4. Promowanie zdrowego stylu życia realizacja programu zdrowotnego Szkoła zdrowego uśmiechu - kl. I realizacja programu profilaktycznego Radosny uśmiech, radosna przyszłość - kl. II Pogadanki na temat szkodliwości dymu nikotynowego- kl. I-III Pogadanki nt. roli i zasad przestrzegania higieny osobistej, filmy edukacyjne. Realizacja programu profilaktycznego Wiek XXI to wiek bez używek - kl. V Kontrola czystości osobistej- pielęgniarka. Dostosowanie wielkości krzeseł i stolików do wysokości uczniów. Organizacja Dni Sportu Organizacja turniejów profilaktycznych, Realizacja zajęć na temat zdrowego odżywiania się, promujących zdrowy styl życia Udział w programie Owoce w szkole - kl. I-III Prowadzenie różnych form pozalekcyjnych zajęć sportowych. 5.Zagospodarowanie czasu wolnego uczniów Koła zainteresowań Świetlica szkolna Konkursy, wycieczki, imprezy szkolne Działania profilaktyczne skierowane do uczniów klas IV-VI szkoły podstawowej: Główne zadania do realizacji to: stworzenie przyjaznej atmosfery w szkole, promocja zdrowego stylu życia, profilaktyka zachowań agresywnych. Formy realizacji Kształtowanie umiejętności z Zajęcia warsztatowe zakresu komunikacji Klasa IV-warsztaty na temat Postrzegamy siebie i rozumiemy swoje interpersonalnej uczucia Klasa V- zajęcia na temat Poznajemy siebie z własnego doświadczenia i opinii innych. Potrafimy jasno i precyzyjnie komunikować się z innymi Klasa VI- zajęcia na temat Moje słabe i mocne strony- akceptacja siebie, umiejętność samooceny Kształtowanie właściwych postaw Zajęcia dotyczące praw i obowiązków ucznia

9 społecznych. Zajęcia Asertywność jako postawa, dzięki której możemy zachować swoją tożsamość i poczucie własnej wartości kl. VI Zajęcia Jak radzić sobie ze stresem kl. VI Umiejętność radzenia sobie ze Warsztaty Jak radzić sobie z przemocą, agresja i złością kl. IVzłością agresją i przemocą oraz w VI Radzenie sobie z przykrymi emocjami, sposoby opanowywania sytuacjach trudnych emocji - kl. IV-VI Promocja zdrowia Zagospodarowanie czasu wolnego uczniów Akcja Rzuć palenie razem z nami- mamo, tato nie pal w ramach akcji ogólnopolskiej Zajęcia: W kręgu problemów naszego życia- przyczyny i skutki uzależnienia od dymu tytoniowego kl. VI Przygotowanie plakatów i oplakatowanie szkoły w ramach akcji Światowy dzień bez papierosa kl. IV-VI Przeprowadzanie ankiet na temat uzależnień Spotkania z policją na temat konsekwencji wynikających z dokonywania czynów karalnych w świetle ustawy o nieletnich kl. VI Plakaty, tablice informacyjne dla uczniów i rodziców. Filmy edukacyjne. Koła zainteresowań SKS Świetlica szkolna Konkursy, wycieczki, imprezy szkolne Zajęcia dla dzieci w czasie ferii zimowych Działania profilaktyczne skierowane do uczniów klas pierwszych gimnazjum: Główne zadania do realizacji w klasie pierwszej to: poznanie uczniów, integracja zespołu klasowego oraz zespołu rodziców, wypracowanie form współpracy z rodzicami. Formy realizacji Przeciwdziałanie sytuacjom stresowym. Kształtowanie i wzmacnianie poczucia własnej wartości, budowanie postaw empatii i zaufania. Zintegrowanie zespołu klasowego. Rozwijanie u uczniów umiejętności radzenia sobie z presją rówieśników, zachowania się w sytuacjach trudnych Kształtowanie umiejętności pracy w grupie. Zapoznanie ze szkołą, Zajęcia integracyjno adaptacyjne. Organizowanie imprez klasowych w celu bliższego poznania się (wycieczki, dyskoteki Andrzejki, Mikołajki). Zajęcia integracyjne Godziny wychowawcze o zainteresowaniach uczniów. Godziny wychowawcze dotyczące asertywności, radzenia sobie w sytuacjach trudnych.- program profilaktyczny Przeciwdziałanie przemocy rówieśniczej Zajęcia z zakresu: - Komunikacji werbalnej i pozawerbalnej, - budowanie zaufania do innych, - poszanowania odmienności. Działania profilaktyczne skierowane do uczniów klas drugich gimnazjum: Istotnymi tematami do realizowania w klasie drugiej są: profilaktyka uzależnień, profilaktyka zachowań agresywnych

10 Kształtowanie asertywnych postaw wobec środków uzależniających poprzez: - sztukę odmawiania, - wzajemne wspieranie, - werbalizację potrzeb. Kształtowanie pozytywnego obrazu siebie poprzez: - poznawanie swoich mocnych stron, - docenianie własnych sukcesów, Uświadamianie młodzieży zagrożeń związanych z uzależnieniami. Formy realizacji Zajęcia z asertywności, Realizacja na godzinach wychowawczych tematów o systemie wartości, kształtowaniu charakteru. Spotkania profilaktyczne Konkursy, filmy i ich omawianie. Organizowanie kół zainteresowań umożliwiających uczniom rozwijanie talentów, umiejętności, uzdolnień. Promowanie sukcesów młodzieży (artystycznych, naukowych, sportowych) poprzez pochwały. Omawianie tematyki dbałości o zdrowie na wszystkich zajęciach i przedmiotach. Projekcje filmów o tematyce profilaktycznej. Organizacja i udział uczniów w konkursach wiedzy o AIDS. Przygotowywanie gazetek tematycznych dotyczących akcji: Dzień bez papierosa, Światowy dzień walki z AIDS, itp. Działania profilaktyczne skierowane do uczniów klas trzecich gimnazjum: Istotnymi elementami działań do realizacji w klasie trzeciej są: Podejmowanie przez młodzież decyzji o wyborze kierunku swojego kształcenia, czyli pierwszej decyzji zawodowej. Egzamin gimnazjalny. Formy realizacji Kształtowanie odpowiedzialności za siebie i Godziny wychowawcze dotyczące właściwych wyborów. innych, za podejmowane decyzje i zachowania. Działalność w organizacjach szkolnych. Szerzenie wśród młodzieży znajomości Spotkania z policją. prawa i wyrabianie nawyku poszanowania go. Godziny wychowawcze dotyczące obowiązków ucznia i odpowiedzialności za ich lekceważenie. Kształtowanie właściwych postaw wobec uzależnień poprzez: Godziny wychowawcze na temat społecznych i zdrowotnych skutków uzależnień. - informowanie o społecznych i zdrowotnych skutkach uzależnień, - zwalczanie mitów na temat uzależnień. Przygotowanie uczniów do wyboru szkoły ponadgimnazjalnej. IX. Program profilaktyki realizowany jest przy współpracy z: - Radą Rodziców, - Samorządem Uczniowskim, - Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną Dębicy, - Ośrodkiem Zdrowia w Pustkowie, Filmy o uzależnieniach i dyskusje na godzinach wychowawczych. Spotkania z psychologiem z Poradni Psychologiczno Pedagogicznej, warsztaty zawodoznawcze. Udział w akcjach: Dzień Otwartej Szkoły. Udostępnianie aktualnych informacji o szkolnictwie ponadgimnazjalnym (gazetki informacyjne, informatory), spotkania z przedstawicielami szkół ponadgimnazjalnych Udział w próbnym egzaminie.

11 - Komisariatem Policji w Brzeźnicy, - Samorządem lokalnym, - Parafią Rzymskokatolicką w Pustkowie. X. Ewaluacja programu: Szkolny program profilaktyki podlega ewaluacji przez sporządzenie raportu na koniec cyklu, opisujący efektywność programu w stosunku do danej grupy, która przeszła cały cykl kształcenia. Sposoby ewaluacji programu: - stała obserwacja, - analiza dokumentów klasowych i ogólnoszkolnych, - analiza wytworów dzieci, - ankiety przeprowadzone wśród uczniów, rodziców, nauczycieli, - sondaże i wywiady, - rozmowy kierowane. Program profilaktyczny uzgodniono z Radą Pedagogiczną na posiedzeniu w dniu 11. 09. 2013 rok. Zatwierdzono na posiedzeniu Rady Rodziców w dniu 26 września 2013 r.. podpis przewodniczącej podpis dyrektora