PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Kierunek Forma studiów Poziom kwalifikacji BEZPIECZEŃSTWO INSTALACJI PROCESOWYCH Bezpieczeństwo i Higiena Pracy Stacjonarne I stopnia Rok Semestr Jednostka prowadząca Osoba sporządzająca Profil V Katedra Systemów Technicznych i Bezpieczeństwa Dr inż. Adam Idzikowski Ogólnoakademicki Rodzaj przedmiotu Przedmiot do wyboru Liczba punktów ECTS RODZAJ ZAJĘĆ LICZBA GODZIN W SEMESTRZE Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium 5 5 5 OPIS PRZEDMIOTU. CEL PRZEDMIOTU C. Przedstawienie zagrożeń procesowych związanych z katastrofami i awariami przemysłowymi. C. Charakterystyka różnych elementów związanych z projektowaniem i eksploatacja instalacji przemysłowych/procesowych C3. Przedstawienie systemów zakładów zwiększonego i dużego ryzyka.. WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI. wyjaśnić pojęcie zagrożenia i powiązać go z procesami produkcyjnymi.. Student zna podstawowe zasady i higieny pracy oraz ochrony środowiska. 3. Student posiada podstawową umiejętność analizy związków przyczynowo skutkowych w zakresie oddziaływań różnych czynników na stan w procesie pracy. 4. Student zna podstawowe pojęcia związane z ryzykiem zawodowym.
3. EFEKTY KSZTAŁCENIA EK zidentyfikować zagrożenia związane z procesami produkcyjnymi. EK Student zna rodzaje stosowane w instalacjach EK3 Student zna wymagania techniczne i prawne dotyczące w odniesieniu do maszyn, urządzeń i instalacji procesowych, jak i infrastruktury. EK4 dokonać analizy zagrożeń związanych z instalacjami procesowymi. EK5 dobrać działania profilaktyczne oraz właściwe środki 4. TREŚCI PROGRAMOWE Forma zajęć WYKŁADY - 5 godzin Liczba godzin W - Wprowadzenie, podstawowe pojęcia i terminologia. W, W3 Aktualny stan regulacji prawnych dotyczący przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym. Dyrektywa Seveso II W4 Elementy zarządzania bezpieczeństwem procesowym W5 Ocena i zarządzanie ryzykiem, ryzyko technologiczne. W6, W7 Mechanizmy powstawania awarii. Czynniki i substancje niebezpieczne najczęściej wywołujące awarie W8,W9 Czynniki zwiększające zagrożenie i czynniki pogłębiające skutki awarii. Zagrożenia poważnymi awariami przemysłowymi w Polsce. W0, W Główne elementy systemu przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym. Klasyfikacja zakładów ze względu na zagrożenie awariami. W, W3 Zakłady zwiększonego i dużego ryzyka wystąpienia awarii przemysłowej główne elementy systemu zarządzania bezpieczeństwem W4 System C-OT-O w aspekcie procesowego, zasady projektowania systemów C-OT-O. W5 Techniczne środki w zapobieganiu awariom Forma zajęć ĆWICZENIA - 5 godzin Liczba godzin Ć Wprowadzenie, podstawowe pojęcia, organizacja pracy własnej studentów. Ć Instrukcje pożarowego. Zagrożenia pożarem i wybuchem. Ć3 Drogi ewakuacyjne. Wymagania prawne, oznakowanie. BHP w budynkach, ochrona przeciwpożarowa. Ć4 Prawo Ochrony Środowiska, zakres, wybrane przepisy i wymagania Ć5, Ć6 Przepisy dotyczące substancji niebezpiecznych stosowanych w procesach produkcyjnych. Przepisy dotyczące wymagań, jakie powinien spełniać raport o bezpieczeństwie zakładu Ć7, Ć8 Plany operacyjno ratownicze. Przepisy dotyczące trans-granicznych skutków awarii przemysłowych. Ć9, Ć0 Zarządzanie ryzykiem, normy, przykłady, metodyka oceny ryzyka. Ryzyko ekologiczne. Ć Czynniki pogłębiające skutki awarii przemysłowej
Ć Dyrektywy ATEX Ć3 Przepisy dotyczące kwalifikowania zakładów do grup zwiększonego lub dużego ryzyka wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. Ć4 GUS raporty o awariach i ich skutkach w aspekcie branżowym Ć5 Sprawdzenie wiadomości Forma zajęć PROJEKT - 5 godzin Liczba godzin P - Wprowadzenie, organizacja pracy własnej studentów. P, P3 - Typowe rozwiązania techniczne w zakresie instalacji procesowych instalacje chemiczne, Systemy monitoringu. P4, P5 - Typowe rozwiązania techniczne w zakresie instalacji procesowych elektrownie, elektrociepłownie. P6 Bezpieczeństwo rurociągów budowa, eksploatacja, oznakowanie. Zawory i ochrona przeciwwybuchowa P7, P8 Metody analizy zagrożeń: PHA, HAZOP. P9 - Metody analizy zagrożeń: WHAT IF. P0, P - Metody analizy zagrożeń: FMEA, FTA P, P3 - Metody analizy zagrożeń: ETA, CCA P4 Typowe rozwiązania techniczne w zakresie instalacji procesowych zabezpieczenia przed wyładowaniami elektrycznymi i ładunkami elektrostatycznymi. P5 - Zabezpieczenia przeciwpożarowe. Rozwiązania infrastrukturalne - drogi pożarowe, drogi ewakuacyjne, strefy 5. NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE. Podręczniki. Akty prawne i normy 3. Opracowania i materiały CIOP 4. Opracowania branżowe 5. Sprzęt audiowizualny 6. SPOSOBY OCENY ( F FORMUJĄCA, P PODSUMOWUJĄCA) F. Czynny udział w ćwiczeniach F. Prezentacja opracowań własnych wyznaczonych tematów P. Pisemny sprawdzian kontrolny P. Prezentacja wykonanych projektów. 3
7.OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA FORMA AKTYWNOŚCI Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności [h] ECTS ECTS Godziny kontaktowe z Wykład 5 0,50 0,50 prowadzącym Godziny kontaktowe z Ćwiczenia 5 0,50 prowadzącym Godziny kontaktowe z Projekt 5 0,50,37 prowadzącym Przygotowanie do kolokwium 0,37 Obecność na konsultacjach 4 0,3 0,3 SUMARYCZNA LICZBA GODZIN/PUNKTÓW ECTS DLA PRZEDMIOTU 60 ECTS 8. LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA Podstawowa. Red. Michalik J. S.: Zintegrowane oceny ryzyka i zarządzanie zagrożeniami w obszarach przemysłowych, CIOP, Warszawa, 00. Pikowicz W.: Inżynieria technicznego: problematyka podstawowa. WNT, Warszawa, 008 3. Borysiewicz M., Markowski A., Michalik J.S.: Kryteria akceptowalności ryzyka poważnych awarii przemysłowych, CIOP, Warszawa, 003 Uzupełniająca. Borysiewicz M., Liszkowska-Mieszkowska E., Żurek J.: Systemy zintegrowanego zarządzania bezpieczeństwem procesowym w zakładzie przemysłowym oraz ochroną zdrowia i oddziaływaniem na środowisko wytyczne, CIOP, Warszawa, 00. Prawo ochrony środowiska. Dziennik Ustaw z 009 r. Nr 5 3. Synoradzki L., Wisialski J.: Projektowanie procesów technologicznych od laboratorium do instalacji przemysłowej. Ofic. Wyd. Politechniki Warszawskiej, Warszawa 006 9. PROWADZĄCY PRZEDMIOT ( IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL). Dr inż. Adam Idzikowski, wykład adam.idzikowski@poczta.fm. Dr inż. Adam Idzikowski, ćwiczenia adam.idzikowski@pczta.fm 3. Dr inż. Adam Idzikowski, projekt adam.idzikowski@poczta.fm 0. MACIERZ REALIZACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Efekt kształcenia EK - zidentyfikować zagrożenia związane z różnymi procesami produkcyjnymi. Odniesienie danego efektu do efektów zdefiniowanych dla całego programu (PEK) K_W0, K_W04, K_U0, K_U05, K_U0, K_K0, K_K0, K_K03 Cele przedmiotu Treści programowe C, C W, W6, W7- W9, W4, C- C3, C5 - C3, P - P3, Narzędzia dydaktyczne Sposób oceny,,4,5 F, F, P, P 4
EK Student zna rodzaje stosowane w instalacjach K_W0, K_W04, K_W06, K_U0, K_U05, K_U0, K_K0, K_K0, K_K03 C, C3 W, W4, W0, W, W4, W5, C, C4, C5, C7, C8, C3. P - P5,,4,5 F, F, P, P EK3 Student zna wymagania techniczne i prawne dotyczące różnych zarówno w odniesieniu do maszyn, urządzeń i instalacji procesowych jak i infrastruktury. EK 4 - dokonać analizy zagrożeń związanych z instalacjami procesowymi. EK5 dobrać działania profilaktyczne oraz właściwe środki K_W0, K_W04, K_W06, K_W0, K_U0, K_U05, K_U0, K_K0, K_K0, K_K03 K_W0, K_W04, K_W06, K_W0, K_U0, K_U05, K_U0, K_K0, K_K0, K_K03 K_W04, K_W06, K_U0, K_U05, K_U0, K_K0, K_K0, K_K03. FORMY OCENY - SZCZEGÓŁY Efekt Efekt C, C3 W, W, W4, W0 W3, C-C9, C, C3, P - P6, P4, P5 C, C3 W, W5, W6, W7-W9, W4, C5, C6, C7, C9, C0, P7 - P3 C, C, C3 W-W3, W5, W0, W, C5-C7, C, C3, P-P6, P4,, 3,4 F, P, P,, 3,4,5 F, F, P, P,, 3, 4,5 F, F, P, P Na ocenę Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5 Student nie potrafi zidentyfikować zagrożeń związanych z różnymi procesami produkcyjnymi. Student nie zna podstawowych rodzajów środków stosowanych w instalacjach zidentyfikować główne zagrożenia związane z typowymi procesami produkcyjnymi. Student zna podstawowe rodzaje środków zidentyfikować zagrożenia związane z różnymi procesami produkcyjnymi. Zdarzają sie pojedyncze błędy Student zna rodzaje, potrafi dokonać podziału na środki ochrony indywidualnej i zbiorowej. Zdarzają sie pojedyncze błędy zidentyfikować zagrożenia związane z różnymi procesami produkcyjnymi i przedstawić klasyfikację zagrożeń. Nie popełnia błędów merytorycznych ani pomyłek. Student zna rodzaje w tym środki ochrony indywidualnej i zbiorowej. Potrafi określić rolę działań organizacyjnych. Nie popełnia błędów merytorycznych ani pomyłek. 5
Efekt 3 Efekt 4 Efekt 5 Student nie zna wymagań technicznych i prawnych dotyczące różnych środków zarówno w odniesieniu do maszyn, urządzeń i instalacji procesowych jak i infrastruktury. Student nie potrafi dokonać analizy zagrożeń związanych z instalacjami procesowymi. Student nie potrafi dobrać działań profilaktycznych oraz właściwych środków Student zna podstawowe wymagania techniczne i prawne dotyczące typowych środków. dokonać analizy zagrożeń. Zna niektóre rodzaje technicznych środków zaproponować właściwe środki Student zna wymagania techniczne i prawne dotyczące różnych zarówno w odniesieniu do maszyn, urządzeń czy instalacji jak i infrastruktury. Zdarzają sie pojedyncze błędy dokonać analizy zagrożeń w aspekcie doboru właściwych środków. Zdarzają sie pojedyncze błędy dobrać właściwe środki procesowych oraz wskazać na podstawowe elementy profilaktyki. Zdarzają sie pojedyncze błędy merytoryczne lecz z Student zna wymagania techniczne i prawne dotyczące różnych zarówno w odniesieniu do instalacji jak i infrastruktury oraz potrafi analizować ich korelację. Nie popełnia błędów merytorycznych ani pomyłek. dokonać analizy zagrożeń i dokonać doboru środków. Potrafi określić ich związek ze środkami organizacyjnymi. Nie popełnia błędów merytorycznych ani pomyłek. dobrać działania profilaktyczne oraz właściwe środki instalacji oraz zna zasady współdziałania ze służbami ratowniczymi. Nie popełnia błędów merytorycznych ani pomyłek.. INNE PRZYDATNE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE. Informacja gdzie można zapoznać się z prezentacjami do zajęć, instrukcjami do laboratorium itp. niezbędne informacje przekazywane są w trakcie zajęć.. Informacje na temat miejsca odbywania się zajęć informacje są umieszczone na stronie internetowej Wydziału. 3. Informacje na temat terminu zajęć (dzień tygodnia/ godzina) - informacje są umieszczone na stronie internetowej Wydziału. 4. Informacja na temat konsultacji (godziny + miejsce) informacje podawane są na pierwszych zajęciach ponadto znajdują się na stronie internetowej Wydziału oraz w gablocie informacyjnej w holu budynku przy Al. Armii Krajowej 36 B (parter)... Podpis osoby sporządzającej 6