Uniwersye Technologiczno-Humanisyczny im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu Wydział Mechaniczny Insyu Eksploaacji Pojazdów i Maszyn Budowa samochodów i eoria ruchu Insrukcja do ćwiczenia Badania rakcyjne samochodu.
Spis reści. Wprowadzenie... 3. Wyznaczanie promienia ocznego koła ogumionego... 3 3. Wyznaczanie współczynnika oporu oczenia... 6 4. Wyznaczanie opóźnienia hamowania samochodu... 0 5. Wyznaczanie przyspieszenia samochodu... 3 6. Lieraura... 5 7. Wyyczne do sprawozdania... 6
. Wprowadzenie Ćwiczenie poświęcone jes poznaniu podsawowych meod pomiarów promienia ocznego koła, współczynnika oporu oczenia samochodu, warości opóźnienia samochodu w czasie inensywnego hamowania oraz warości przyspieszenia samochodu w czasie inensywnego rozpędzania.. Wyznaczanie promienia ocznego koła ogumionego Podczas jazdy samochodu siły działające na ogumione koła powodują jego odkszałcanie, zn. ogumione koło samochodowe nie ma sałego promienia. Wyróżnia się nasępujące promienie (rys.): r N (r sw ) promień nominalny (swobodny), r sa promień sayczny, r D promień dynamiczny, r promień oczny. Rys.. Podsawowe promienie elasycznego ogumienia Promień nominalny (swobodny) wynika z wymiarów zewnęrznych opony i maleje z wydłużeniem czasu eksploaacji (osiadanie, zużycie). Promień sayczny jes odległością osi obrou koła od płaszczyzny drogi w momencie, gdy koło jes obciążone siłą normalną i jes nieruchome. Promień dynamiczny jes o odległość osi obrou koła od płaszczyzny drogi podczas jazdy. Odległość a ulega ciągłym zmianą w zależności od warunków ruchu samochodu. Promień oczny jes umowną wielkością promienia akiego koła szywnego, kóre na odcinku L wykona aką samą liczbę obroów n k, jak analizowane koło ogumione. Zaem, gdy na odcinku L koło wykonuje n k obroów o: Sąd promień oczny koła wyraża się wzorem: r T L n. k L r T n. Zasadniczy wpływ na warość promienia ocznego koła ma poślizg koła. Podczas poślizgu droga przejechana przez koło różni się od iloczynu obwodu opony i liczby jej L r n obroów k W celu rozważenia kinemayki współpracy koła z nawierzchnią przyjmijmy począkowo charakerysyki koła i nawierzchni doskonale szywnym promieniu. Ruch koła sanowi sumę ruchu posępowego z prędkością v i obroowego z prędkością (rys. ). k 3
r v Rys.. Wekor prędkości środka koła v i na obwodzie koła v k Przypadek Koło oczone swobodnie Jeżeli koło oczy się bez poślizgu, o chwilowy środek obrou koła znajduje się na syku opony z jezdnią i prędkość obwodowa koła v k równa się prędkości posępowej środka koła v v v k. Rys. 3. Toczenie się koła szywnego bez poślizgu W akim przypadku promień oczny koła równa się promieniowi koła r: r T r. Przypadek Przy napędzaniu koła Jeśli iloczyn promienia koła i prędkości kąowej koła jes większy od prędkości posępowej środka koła v ( r v ), o chwilowy środek obrou koła znajduje się nad jezdnią w punkcie A na promieniu r r, przy czym r v (rys. 4). Promień Rys. 4. Toczenie się koła szywnego z poślizgiem v r nazywamy promieniem ocznym. Jes o promień akiego fikcyjnego szywnego koła, kóre obracając się z prędkością kąową, aką samą jak koło rozparywane, oczyłoby się bez poślizgu z prędkością posępową v równą prędkości koła rozparywanego. Koło oczy się z poślizgiem o prędkości v r, przy czym prędkość poślizgu ma zwro v p przeciwny do zwrou prędkości posępowej v. Poślizg względny S n vp vpgr, gdzie v pgr sanowi eksremalną (graniczną) warość, jaką 4
może przybrać v p, a więc v pgr r przy v=0 v r v r r Sn r r r r Promień oczny może u przybierać warości między zerem a r. 0 r r Gdy r 0, o S n i wysępuje pełny poślizg koła. Gdy r r, o S 0 i wysępuje oczenie się koła bez poślizgu. n Przypadek 3 Przy hamowaniu koła Jeśli iloczyn promienia koła i prędkości kąowej koła jes mniejszy od prędkości posępowej środka koła v ( r v ), o chwilowy środek obrou koła znajduje się w punkcie A położony na promieniu r r, przy czym r v (rys. 5). Rys. 5. Toczenie się koła szywnego ze ślizganiem Mówimy, że koło oczy się ze ślizganiem v s v r, przy czym prędkość ślizgania ma zwro zgodny ze zwroem prędkości v. Poślizg względny koła wynika z definicji przyjęej w przypadku, lecz wyraża się nieco vs v r r r r inaczej Sh v v v r r sgr Promień oczny waha się pomiędzy r a nieskończonością r r Gdy r r, o S 0 i wysępuje oczenie się koła bez poślizgu. h Gdy r, o S h i wysępuje pełne ślizganie się koła. Kolejność posępowania podczas wyznaczania promienia ocznego koła na laboraorium. Odczyać rozmiar ogumienia z opony. Gdzie: 55 - oznacza szerokość ogumienia w [mm], opisujemy symbolem B [m], 70 oznacza sosunek wysokości opony do jej szerokości w [%], R opona o budowie radialnej, 3 średnica osadzenia opony na obręczy w calach opisujemy symbolem d f.. Obliczyć warość promienia swobodnego na podsawie odczyanego rozmiaru ogumienia ze wzoru r r H Gdzie: sw f 5
3 r f - promień osadzenia opony na obręczy. Np. r f 0.054 [ m], H wysokość opony. Np. H 0.7 B [ m], 3. Zmierzyć przymiarem dla osi przedniej i ylnej odległość koła od podłoża. Wyniki zanoować w abeli. 4. Wykonać znacznik kredą na oponie osi przedniej i ylnej. 5. Usawić samochód w akim położeniu, aby znacznik zaznaczony na oponie jednej z osi znajdował się w dolnym położeniu. Nasępnie zaznaczyć na jezdni począek drogi oczenia koła. 6. Przepchnąć samochód ak, aby koło wykonało 0 pełnych obroów. Na końcu drogi oczenia zaznaczyć znak końca drogi oczenia koła. 7. Zmierzyć przymiarem długość drogi oczenia i zanoować wynik w abeli. 8. Próbę powórzyć dwukronie dla osi przedniej i ylnej. 9. Te same czynności powórzyć dla osi przedniej w przypadku napędzania koła momenem napędowym oraz dla osi ylnej w przypadku hamowania koła. 0. Obliczyć promień oczny dla wszyskie wykonanych prób drogowych.. Wyniki promienia swobodnego, saycznego i ocznego zesawić w jednej abeli.. Wyciągnąć wnioski z różnic pomiędzy poszczególnymi promieniami kół. 3. Wyznaczanie współczynnika oporu oczenia Opór oczenia zależy przede wszyskim od rodzaju nawierzchni drogi oraz masy samochodu i jes obliczany ze wzoru: Zależy ponado od rodzaju ogumienia, ciśnienia powierza w ogumieniu i prędkości jazdy (rys. 6). Współczynnik oporu oczenia f dla małych prędkości jazdy będziemy oznaczać symbolem f. Warość o współczynnika f dla różnych nawierzchni o pokazano w abeli. Tabela Współczynniki oporu oczenia f o m g f Rys. 6. Wpływ prędkości jazdy i ciśnienia w ogumieniu na współczynnik oporu oczenia 6
Kolejność posępowania podczas wyznaczania współczynnik oporu ocznia na laboraorium Warość współczynnika oporu oczenia można wyznaczyć eksperymenalnie podczas wybiegu samochodu z małych prędkości. Pierwsza meoda: Dla małych prędkości poruszania się samochodu możemy zapisać równanie zachowania energii. W ym przypadku cała energia kineyczna pojazdu na począku ruchu zosanie w całości przekszałcona w pracę oporu oczenia samochodu. m v m f g S Po przekszałceniu orzymujemy wzór na warość współczynnika oporu oczenia: g S gdzie: v prędkość samochodu z jakiej rozpoczęo wybieg [m/s], g przyspieszenie ziemskie [m/s ], S droga oczenia się samochodu [m]. f W ym przypadku należy posępować w nasępującej kolejności:. Zaznaczyć na jezdni pachołkami oraz kredą linię, od kórej będzie wykonywana próba wybiegu.. Samochód rozpędzić do sałej prędkości 0 km/h (odczy z prędkościomierza samochodowego) i urzymywać ą prędkość do wyznaczonego miejsca na jezdni. W chwili dojechania samochodu do wskazanego miejsca na jezdnie (wcześniej zaznaczonego pachołkami i kredą) wcisnąć pedał sprzęgła i rozłączyć układ napędowy. 3. Na biegu jałowym jechać samochodem do samoisnego zarzymania w wyniku działania oporu oczenia. 4. Po zarzymaniu na jezdni samochodu zaznaczyć położenie osi przedniej. 5. Zmierzyć przymiarem odległość pomiędzy linią rozpoczęcia wybiegu a linią jego zakończenia. Wynik zanoować w abeli. Powyższa meoda jes mało dokładna z uwagi na rudność w precyzyjnym usaleniu prędkości począkowej wybiegu. W celu dokładniejszego odczyu porzebnych danych do wyznaczenia współczynnika oporu oczenia próba wybiegu pojazdu będzie rejesrowana przez aparaurę pomiarową. Podczas próby zosanie zarejesrowany przebieg prędkości samochodu w czasie v(). Przykładowy przebieg zarejesrowanej prędkości pokazano kolorem niebieskim na wykresie. Kolejność posępowania w celu odczyania niezbędnych danych z wykresu. Na wykresie należy wybrać dowolną warość prędkości począkowej wybiegu. W ym przypadku, jako prędkość począkowa wybiegu wybrano warość v=5m/s co odpowiada =5s na osi czasu. Z uwagi na o, że spadek prędkości jes liniowy aż do zarzymania samochodu o można przebieg rzeczywisy zasąpić linią prosą. Linię ą na wykresie zaznaczono kolorem czerwonym. Drogę, jaką przejechał samochód aż do zarzymania można obliczyć obliczając pole pod linią czerwoną. Jes o pole rójkąa zakreskowane na zielono. v 7
Prędkość v [m/s] Warość ego pola wyznaczamy ze wzoru: S ( v v) ( ) Po podsawieniu warości do powyższego wzoru orzymamy: S (5 0) (8 5) 57. 5 m Po podsawieniu dany do wzoru na współczynnik oporu oczenia orzymamy: 7 f 5 9,8 Wybieg 57,5 0,0 v 6 5 4 3 v 0 0 4 6 8 0 4 6 8 0 4 6 8 30 3 Czas [s] Vx [m/s] v Droga Wykres Przykładowy przebieg prędkości z przeprowadzonej próby wybiegu oraz odczy z wykresu prędkość począkowej wybiegu i drogi wybiegu Warość współczynnik oporu oczenia można akże wyznaczyć z ogólnego równania ruchu samochodu. n p W momencie wykonywania wybiegu siła napędowa ma warość zero. Dla małych prędkości poruszania się samochodu po płaskiej równej drodze po sronie oporów ruchu jedynymi oporami jes opór oczenia i opór siły bezwładności. Pozosałe opory mają warość równą zero lub są bliskie zeru. A zaem równanie ruchu w ym przypadku ma posać: gdzie: w b b b m a, T m g f. Porównując srony równania między sobą orzymamy: u 8
Prędkość v [m/s] f a g gdzie: a opóźnienie samochodu podczas wybiegu [m/ s ], g przyspieszenie ziemskie [m/s ], współczynnik mas zredukowanych. gdzie: I k momen bezwładności koła [kgm ], m masa rzeczywisa samochodu [kg], r D promień dynamiczny koła [m]. 4I m k rd W ym przypadku, żeby wyznaczyć warość współczynnika oporu oczenia należy określić, jakie jes opóźnienie ruchu samochodu podczas wykonywania próby wybiegu. Warość ego opóźnienie odczyujemy z wykresu prędkości poprzez zlinearyzowanie przebiegu prędkości (wykres ). Na wykresie kolorem czerwonym zaznaczono najwłaściwszy zakres zarejesrowanej prędkości w celu zlinearyzowania. Po zlinearyzowaniu przebiegu prędkości z równania prosej (warość sojąca przy x ) odczyujemy warość opóźnienia. W ym przypadku opóźnienie wynosi a=0.0[m/s ]. 7 Wybieg 6 5 4 3 y = -0.0x + 5.9676 0 0 4 6 8 0 4 6 8 0 4 6 8 30 3 Czas [s] Vx [m/s] v Liniowy (v) Wykres Przykładowy przebieg prędkości z przeprowadzonej próby wybiegu oraz odczy z wykresu opóźnienia ruchu samochodu podczas wykonywania próby wybiegu 9
Wyznaczone warości współczynnika oporu oczenia różnymi meodami zesawić w jednej abeli i porównać ze sobą. Wyciągnąć wnioski. 4. Wyznaczanie opóźnienia hamowania samochodu Podczas hamowania konieczne jes oddziaływanie na pojazd sił zewnęrznych, hamujących jego ruch. Na rysunku 7 pokazano główne siły działające na pojazd podczas hamowania na drodze poziomej. Wówczas siły hamowania Hi i siły oporu ruchu łącznie uczesniczą w zmniejszeniu prędkości samochodu. Cechą szczególną procesu hamowania jes oddziaływanie znacznych sił bezwładności. Rys.7. Siły hamowania na osiach kół pojazdu Z sumy rzuów sił na kierunek poziomy wynika H H gdzie: H, H - siły hamowania, B siła bezwładności, P, T siła oporów ruchu (powierza i oczenia). H B P T Siła bezwładności obejmuje opór bezwładności ruchu posępowego (doyczy całej masy pojazdu) oraz opór bezwładności elemenów w ruchu obroowym, np. koła jezdne i niekóre elemeny układu napędowego związane z kołami. Zaem B m a H Analizując proces inensywnego hamowania zwykle pomija się siły oporów powierza, oczenia oraz wzniesienia, jako siły o małych warościach w porównaniu z siłą hamowania. Wówczas siła hamowania H H H B Na poszczególnych kołach i osiach kół jezdnych siły hamowania są ograniczone warością sił przyczepności, czyli 0
gdzie: - siła przyczepności do podłoża dla i-ej osi. Hi i i Z i - współczynnik przyczepności do podłoża. Z i reakcja podłoża na i-ą oś samochodu. Maksymalne opóźnienie hamowania Przebieg procesu hamowania jes ściśle związany ze zjawiskami fizycznymi, kóre zachodzą na syku ogumienia z nawierzchnią jezdni. Wynika o przede wszyskim z faku, że siły hamowania, jako zewnęrzne oddziaływanie na pojazd od drogi są zależne od reakcji sycznych obwodowych na każdym kole. Reakcje syczne są ograniczone przez przyczepności kół do podłoża. Sąd w dalszych rozważaniach należy mieć na uwadze, że dla każdego koła Hk, max lub ogólnie k Z H. k Dla i-ej osi kół jezdnych Hi, max i Zi oraz dla samochodu dwuosiowego H,max H,max Z Z. Sumując siły hamowania na osich kół, orzymano warość maksymalnej siły hamowania samochodu w najbardziej korzysnej syuacji hamowania wszyskich kół pojazdu w akich samych warunkach i do osiągnięcia ich przyczepności na drodze poziomej H,max H,max H, max. Ponieważ H B, o m a H, max B H,max Q Przyjmując w procesie hamowania, orzymano m g m a H, max. Sąd a H, max Zaem największa warość opóźnienia, jaką można osiągnąć podczas hamowania, zależy od warości współczynnika przyczepności kół do nawierzchni drogi. Kolejność posępowania podczas wyznaczania opóźnienia hamowania samochodu na laboraorium Opóźnienie hamowania samochodu można wyznaczyć na podsawie długości śladów hamowania samochodu. W ym przypadku energia kineyczna samochodu, jaką ma samochód na począku śladów hamowania zosanie zamieniona na pracę arcia opon o nawierzchnie drogi. m vba m ah Sh Po przekszałceniu powyższego wzoru warość opóźnienia hamowania można obliczyć ze wzoru: m g g
Prędkość v [m/s] ba ah Sh gdzie: v ba prędkość samochodu na począku śladów hamowania, S h droga hamowania samochodu. Aby uzyskać dane do wyznaczenia opóźnienia hamowania należy:. Rozpędzić samochód osobowy do prędkości 30 km/h, urzymać sałą prędkość a nasępnie rozpocząć proces gwałownego hamowania poprzez wciśnięcie pedału hamulca do oporu.. Po zarzymania samochodu. Zaznaczyć kredą na jezdni położenie przednich kół. Nasępnie odjechać samochodem na bok. Po odsawieniu samochodu na bok usalić gdzie znajduje się począek śladu hamowania pozosawiony na jezdni. Począek śladu hamowania zaznaczyć kredą. 3. Zmierzyć długość śladów hamowania prawych i lewych kół samochodu. Zmierzone długości śladów zanoować w abeli. 4. Warości założonej prędkości i zmierzonej drogi podsawić do wzoru. Wyznaczanie opóźnienia hamowania na podsawie śladów hamowania pozosawionych na jezdni może prowadzić do dużych błędów. Jes o spowodowane rudnościami z usaleniem rzeczywisej długości śladów hamowania i prędkości, jaką miał samochód na począku śladów hamowania. 8 7 6 v Hamowanie samochodu 5 y = -5,87x + 4,49 4 3 0 0,0 0,5,0,5,0,5 3,0 3,5 4,0 - Czas [s] Vx [m/s] v Liniowy (v) Wykres 3 Przykładowy przebieg prędkości z przeprowadzonej próby inensywnego hamowania oraz odczy z wykresu średniego opóźnienia hamowania samochodu Dokładniejszy sposób wyznaczenia opóźnienia hamowania można uzyskać poprzez pomiar prędkości samochodu w czasie wykonywania próby inensywnego hamowania. W akim przypadku, gdy mamy zarejesrowany przebieg prędkości w czasie możemy na wykresie usalić średnią warość opóźnienia hamowania samochodu. W celu określenia średniego opóźnienia hamowania należy zlinearyzować przebieg prędkości odpowiadający
a [m/s] inensywnemu hamowaniu. Współczynnik kierunkowy prosej oznacza średnie opóźnienie hamowania samochodu. Przykładowy przebieg prędkości zarejesrowany podczas próby inensywnego hamowania z wyznaczoną warością średniego opóźnienia hamowania pokazano na wykresie 3. Warość średnia opóźnienia hamowania wynosi a sr =5.8 [m/s ]. Opóźnienie hamowania można akże zmierzyć za pomocą czujnika opóźnień. W ćwiczeniu laboraoryjnym zosanie użyy przenośny czujnika opóźnień AMX50. Czujnik podczas pomiaru należy umieścić na płycie podłogowej samochodu (rys.8). Rys. 8. Przykładowe umiejscowienie czujnika opóźnień w samochodzie Czujnik w rybie auomaycznym rejesruje przebieg opóźnienia hamowania samochodu przez czas 5 sekund z częsoliwością 50Hz. Przykładowy przebieg opóźnienia przedsawiono na wykresie 4. 8 Opóźnienie hamowania samochodu 7 6 5 4 3 0 0,0 0,5,0,5,0,5 3,0 3,5 4,0 - Czas [s] acz [m/s] asr[m/s] Wykres 4 Przykładowy przebieg opóźnienia hamowania samochodu z przeprowadzonej próby inensywnego hamowania 5. Wyznaczanie przyspieszenia samochodu Przyspieszenie samochodu na krókim odcinku drogi można wyznaczyć w bardzo prosy sposób.. Należy odmierzyć na jezdni odcinek 0 merów.. Pachołkami zaznaczyć począek i koniec odcinka drogi rozpędzania. 3
Prędkość v [m/s] 3. Samochód usawić ak, aby przednia oś samochodu znajdowała się na począku drogi rozpędzania. 4. Rozpędzanie samochodu wykonać w rybie normalnego rozpędzania oraz w rybie maksymalnego przyspieszenia (pedał gazu wciśnięy do oporu). 5. Zmierzyć czas rozpędzania samochodu na usalonym odcinku drogi. Zakładając, że ruch samochodu na całym odcinku jes jednosajnie przyspieszony. Przyspieszenie średnie samochodu możemy w akim razie wyznaczyć ze wzoru na drogę w ruchu jednosajnie przyspieszonym: S r ar gdzie: a r średnie przyspieszenie samochodu [m/s ], r - czas rozpędzania [s] Po przekszałceniu średnie przyspieszenie możemy opisać nasępującym wzorem: a r S Przyspieszenie rozpędzania samochodu można również wyznaczyć korzysając z zarejesrowanego przebiegu prędkości w czasie. Na wykresie 5 oznaczono kolorem czerwonym ą fazę ruchu dla, kórej można wyznaczyć średnie przyspieszenie samochodu. Należy en zakres danych zlinearyzować. Współczynnik kierunkowy prosej sojący przy znaku x określa warość średnie przyspieszenia samochodu. W ym przypadku średnie przyspieszenia samochodu wynosi a rw =,5 [m/s ]. 8 7 6 5 r r r Rozpędzanie samochodu 4 3 y =,4756x -,9906 0 0,0 0,5,0,5,0,5 3,0 3,5 4,0 - Czas [s] Vx [m/s] v Liniowy (v) Wykres 5 Przykładowy przebieg rozpędzania samochodu na odcinku 0 merów 4
6. Lieraura []. Arczyński S., Mechanika ruchu samochodu. WNT Warszawa 994 []. Prochowski L., Teoria ruchu i dynamika pojazdów mechanicznych. Część i. Wojskowa Akademia Techniczna Warszawa 998 [3]. Prochowski L., Pojazdy samochodowe. Mechanika ruchu samochodu. WKiŁ, Warszawa 005 5
7. Wyyczne do sprawozdania Uniwersye Technologiczno-Humanisyczny im. K. Pułaskiego w Radomiu IEPiM INSTYTUT EKSPLOATACJI POJAZDÓW I MASZYN LABORATORIUM (z przedmiou) BUDOWA SAMOCHODÓW I TEORIA RUCHU Ćwiczenie nr... (wg harmonogramu) Tema ćwiczenia: Daa wykonania ćwiczenia...-...-... Prowadzący... Wydział MECHANICZNY Kierunek MECHANIKA I BUDOWA MASZYN Rok akademicki.../... Semesr... Grupa... Wykonawcy ćwiczenia. Nazwisko Imię.... 3.... OCENY (uwagi Prowadzącego) sprawdziany sprawozdanie końcowa........................... Sprawozdanie powinno zawierać:. Cel ćwiczenia. Przebieg ćwiczenia. Sprawdzić i zanoować w abeli (prookole pomiarów) dane idenyfikacyjne samochodu. San i ciężar pojazdów wraz z ładunkiem i osobami znajdującymi się wewnąrz pojazdu. Pomiary powinny być wykonane przy nominalnym ciśnieniu w oponach samochodowych zgodnym z insrukcją fabryczną pojazdu.. Sprawdzić kompleność i jakość przyrządów pomiarowych niezbędnych do przeprowadzenia pomiarów (legalizacja, prawidłowość wskazań). Przed rozpoczęciem pomiarów wykonać jazdę konrolna. 3. Sprawdzić warunki pomiarów (zanoować w prookole pomiarów). W czasie przeprowadzania pomiarów droga powinna być sucha, prosa, równa i pochyłości nie większej niż 0,5%. Warunki amosferyczne: - ciśnienie baromeryczne 730-765 mmhg, - emperaura powierza 5-30 o C, - prędkość wiaru mniejsza niż 3 m/s. Wykonanie badań rakcyjnych:. Wyznaczenie promienia ocznego.. Próba wybiegu z małych prędkości. a) Próba inensywnego hamowania z prędkości 30 km/h b) Próba rozpędzania na odcinku 0 merów. Normalne ruszanie z miejsca i gwałowne ruszanie z miejsca na biegu nr. Pomiary przeprowadzić bezpośredni po sobie w obu kierunkach. 3. Opracowanie wyników Zarejesrowane warości pomiarów przedsawić na wykresach a wyniki obliczeń z każdej próby zesawić w abeli. 4. Wnioski z przeprowadzonych badań 6
Załącznik nr Dane samochodu Daewoo Nubira. Masa własna m w 5 kg Wysokość pojazdu H 430 mm Szerokość pojazdu B 700 mm Momen bezwładności wału korbowego wraz z kołem zamachowym silnika I s 0,6 kgm Momen bezwładności koła jezdnego I k 0,7 kgm Sprawność mechaniczna m 0,9 Przełożenie biegu pierwszego i b 3,55 Przełożenie biegu drugiego i b,95 Przełożenie biegu rzeciego i b3,8 Przełożenie biegu czwarego i b4 0,89 Przełożenie biegu piąego i b5 0,7 Przełożenie przekładni głównej i g 3,7 Ogumienie pojazdu... (odczyać z opon). 7
Załącznik nr Prookół wykonania ćwiczenia laboraoryjnego:... miejscowość, daa... Nazwisko Imię Dane samochodu Lp. Dane: Uwagi. Marka, yp, model:. Nr rejesracyjny pojazdu 3. Nr VIN _ 4. Masa własna pojazdu m w = 5. Masa całkowia pojazdu m c = 6. Wysokość pojazdu H= 7. Szerokość pojazdu B= 8. Momen bezwładności wału korbowego wraz z kołem zamachowym I s = 9. Momen bezwładności koła jezdnego I k = 0. Sprawność mechaniczna układu napędowego m =. Przełożenie biegu pierwszego i b =. Przełożenie biegu drugiego i b = 3. Przełożenie biegu rzeciego i b3 = 4. Przełożenie biegu czwarego i b4 = 5. Przełożenie biegu piąego i b5 = 6. Przełożenie przekładni głównej i g = 7. Nazwa, rozmiar ogumienia oraz ciśnienie w ogumieniu. Koło przednie prawe:... Koło przednie lewe:... Koło ylne prawe:... Koło ylne lewe:... 8. 9. 0. Warunki pogodowe i drogowe przeprowadzenia ćwiczenia Lp. Dane: Uwagi. Warunki pogodowe: Słonecznie, pochmurno, deszczowo *, (* - nieporzebne skreślić). Temperaura powierza 3. Prędkość wiaru Kierunek wiaru w sosunku do usawienia samochodu 4. Rodzaj nawierzchni: 5. San nawierzchni: 6. Pochylenie drogi: 8
7. 8. 9. 30. 3. 3. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. Wyposażenie badawcze (pomiarowe) samochodu Wyznaczenie promienia ocznego 40. Ilość obroów koła bez poślizgu: 4. Długość oczenia koła przedniego lewego: 4. Długość oczenia koła przedniego prawego: 43. Długość oczenia koła ylnego lewego: 44. Długość oczenia koła ylnego prawego: 45. Ilość obroów koła z poślizgiem (koła napędzane): 46. Długość oczenia koła przedniego lewego: 47. Długość oczenia koła przedniego prawego: 48. Ilość obroów koła z poślizgiem (koła hamowane): 49. Długość oczenia koła ylnego lewego: 50. Długość oczenia koła ylnego prawego: Próba wybiegu Współczynnik oporu oczenia obliczony z zarejesrowanego przebiegu prędkości w czasie 5. Próba Kierunek Prędkość począkowa Vp=. Droga oczenia samochodu S=... 5. Próba Kierunek Prędkość począkowa Vp=. Droga oczenia samochodu S=... 53. Próba 3 Kierunek Prędkość począkowa Vp=. Droga oczenia samochodu S=... 54. Próba 4 Kierunek Prędkość począkowa Vp=. Droga oczenia samochodu S=... 55. Próba 5 Kierunek Prędkość począkowa Vp=. Droga oczenia samochodu S= 56. Próba 6 Kierunek Prędkość począkowa Vp=. Droga oczenia samochodu S= 9
Próba inensywnego hamowania z prędkości 30 km/h 57. Próba Długość śladów hamowania: lewy... prawy:... Opóźnienie maksymalne odczyane z czujnika a hmax = Opóźnienie średnie odczyane z wykresu a hśr = Opóźnienie obliczone z długości śladów ham. a hob = 58. Próba Długość śladów hamowania: lewy... prawy:... Opóźnienie maksymalne odczyane z czujnika a hmax = Opóźnienie średnie odczyane z wykresu a hśr = Opóźnienie obliczone z długości śladów ham. a hob = 59. Próba 3 Długość śladów hamowania: lewy... prawy:... Opóźnienie maksymalne odczyane z czujnika a hmax = Opóźnienie średnie odczyane z wykresu a hśr = Opóźnienie obliczone z długości śladów ham. a hob = 60. Próba 4 Długość śladów hamowania: lewy... prawy:... Opóźnienie maksymalne odczyane z czujnika a hmax = Opóźnienie średnie odczyane z wykresu a hśr = Opóźnienie obliczone z długości śladów ham. a hob = 6. Próba 5 Długość śladów hamowania: lewy... prawy:... Opóźnienie maksymalne odczyane z czujnika a hmax = Opóźnienie średnie odczyane z wykresu a hśr = Opóźnienie obliczone z długości śladów ham. a hob = 6. Próba 6 Długość śladów hamowania: lewy... prawy:... Opóźnienie maksymalne odczyane z czujnika a hmax = Opóźnienie średnie odczyane z wykresu a hśr = Opóźnienie obliczone z długości śladów ham. a hob = 0
Próba rozpędzania samochodu na długości... 63. Próba Czas zmierzony soperem r = Przyspieszone obliczone ze wzoru a r = Przyspieszenie odczyane z wykresu a rw = 64. Próba Czas zmierzony soperem r = Przyspieszone obliczone ze wzoru a r = Przyspieszenie odczyane z wykresu a rw = 65. Próba 3 Czas zmierzony soperem r = Przyspieszone obliczone ze wzoru a r = Przyspieszenie odczyane z wykresu a rw = 66. Próba 4 Czas zmierzony soperem r = Przyspieszone obliczone ze wzoru a r = Przyspieszenie odczyane z wykresu a rw = 67. Próba 5 Czas zmierzony soperem r = Przyspieszone obliczone ze wzoru a r = Przyspieszenie odczyane z wykresu a rw = 68. Próba 6 Czas zmierzony soperem r = Przyspieszone obliczone ze wzoru a r = Przyspieszenie odczyane z wykresu a rw =