Program profilaktyki Szkoły Podstawowej im. Szarych Szeregów w Górkach. Opracowany w oparciu o:. Ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty ( tekst jednolity Dz. U Nr 256 z 2004 r. poz 2572 z późniejszymi zmianami ). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i sportu z dn 26 lutego 2002 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół ( Dz. U. Nr 51, poz. 458 z 2002 r. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego we wszystkich typach szkół ( Dz. U. z dn. 15 stycznia 2009 r. Nr 4, poz. 17 ). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizowania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach ( Dz. U. 2013 poz. 532 ) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii. I. Wstęp: wychowanie i profilaktyka w szkole. Celem szkoły jest wszechstronny rozwój osobowości ucznia. Dokonuje się to poprzez tworzenie warunków, które umożliwiają ten rozwój w sferach: fizycznej, emocjonalnej, intelektualnej, społecznej, moralnej i duchowej. Zadania służące realizacji tych celów określone są w szkolnym zestawie programów nauczania, programie wychowawczym i programie profilaktyki. Szkolny program profilaktyki określa zadania profilaktyczne, które dostosowane są do potrzeb rozwojowych uczniów z uwzględnieniem uwarunkowań danego środowiska. Celem szkolnego programu profilaktyki jest wspomaganie procesu edukacji i wychowania dzieci i młodzieży poprzez dostarczenie wiedzy o zagrożeniu zdrowia i bezpieczeństwa uczniów, skuteczną eliminację czynników ryzyka i wzmacnianie czynników chroniących przy współudziale szkoły, rodziców i instytucji wspierających szkołę i rodzinę. Program Profilaktyki SP Górki 1 S t r o n a
II. Diagnoza zagrożeń. Szkoła Podstawowa w Górkach jest placówką wiejską, działającą w specyficznym środowisku podmiejskim. Placówka wraz z oddziałem,,0 liczy 102 uczniów, uczęszczają do niej dzieci z kilku okolicznych miejscowości: Dębe Wielkiego, Teresławia, Aleksandrówki ) Uczniowie pochodzą z różnorodnych środowisk, ich rodzice mają zarówno wykształcenie zawodowe, średnie jak i wyższe. Są zatrudnieni w firmach i zakładach, duża ich część prowadzi działalność gospodarczą, a niektórzy wykonują wolne zawody. Wielu rodziców to bezrobotni, pojedyncze rodziny utrzymują się z rolnictwa; są też takie, w których okresowo żaden z rodziców nie pracuje. Istotnym problemem występującym w środowisku lokalnym jest nadużywanie alkoholu, bywa, że ma to miejsce i w rodzinach uczniów. Bezpośrednim tego skutkiem może być ubóstwo oraz zaniedbywanie dzieci. Odroczone skutki wychowywania się dzieci w rodzinach,,alkoholowych ( także takich gdzie to rodzice uczniów są dziećmi, które wychowywały się w rodzinach gdzie nadużywano alkoholu ) to nieprawidłowy rozwój psychiczny dzieci min. rozwijanie się u nich poczucia niskiej wartości, nabycie nieufności do ludzi dorosłych i do otaczającego je świata, brak umiejętności radzenia sobie z emocjami. Drugą poważną trudnością przeszkadzającą we wszechstronnym rozwoju osobowości uczniów Szkoły Podstawowej w Górkach to niedostatek u rodziców kompetencji wychowawczych min. konsekwencji, umiejętności stawiania granic, umiejętności i chęci przekazywania dzieciom konstruktywnych norm społecznych, postawa roszczeniowa wobec szkoły zamiast postawy współpracującej. Z ostatnio poczynionych obserwacji wynika, że rodzice coraz więcej czasu poświęcają pracy zawodowej, co powoduje, że mają zbyt mało czasu dla dzieci. Dzieci czując się samotne spędzają dużo czasu przed komputerem, grając i kontaktując się z rówieśnikami za pomocą portali społecznościowych. Skutkiem takiej sytuacji bywają problemy wychowawcze w szkole. Do najczęściej spotykanych należą: - nierespektowanie zasad zachowania na lekcjach ( jako przejaw buntu na sytuację rodzinną ), - nieradzenie sobie z emocjami ( reakcja nieadekwatna do sytuacji, wychowanie w rodzinach, w których uczy się nieokazywania emocji ukryj to co dzieje się w domu ) - zachowania agresywne w relacjach między uczniami ( dominująca przewaga agresji werbalnej jako wyuczony model reagowania w sytuacjach konfliktowych ), - używanie wulgaryzmów ( potrzeba zwrócenia na siebie uwagi, potrzeba zaistnienia jeśli nie osiągnięciami szkolnymi, sportowymi to wulgaryzmami imponującymi rówieśnikom ) - brak kultury osobistej, Program Profilaktyki SP Górki 2 S t r o n a
- brak motywacji i zainteresowania nauką ( brak zainteresowania w rodzinach osiągnięciami szkolnymi lub pozorne zainteresowanie ważne są tylko stopnie ) III. Cele i zadania szkolnej profilaktyki 1. Objęcie programem uczniów, rodziców i wszystkich pracowników szkoły. a) objęcie wszystkich uczniów działaniami profilaktyki uniwersalnej ( wspieranie w prawidłowym rozwoju, zdrowym stylu życia oraz podejmowanie działań, których celem jest ograniczenie zachowań ryzykownych niezależnie od poziomu ryzyka używania przez nich substancji psychoaktywnych ) b) stosowanie profilaktyki selektywnej ( wspieranie uczniów, którzy ze względu na swoją sytuację rodzinną, środowiskową lub uwarunkowania biologiczne sa w wyższym stopniu narażeni na rozwój zachowań ryzykownych ). 2. Zwiększenie bezpieczeństwa uczniów w szkole, szczególnie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. 3. Adaptacja w nowym dla ucznia środowisku. 4. Zmniejszenie u dzieci i młodzieży destrukcyjnych sposobów radzenia sobie ze stresem, niepowodzeniami, brakiem akceptacji, miłości ze strony rodziców i otoczenia. 5. Budowanie dobrych osobistych kontaktów z rówieśnikami. 6. Uczenie ważnych umiejętności psychologicznych i społecznych potrzebnych w kontaktach z innymi ludźmi i radzenia sobie w sytuacjach presji otoczenia. 7. Przeciwdziałanie zachowaniom agresywnym i przemocy w szkole. 8. Propagowanie zdrowego stylu życia. 9. Umożliwienie aktywnego i twórczego spędzania czasu wolnego ( sport, wycieczki ). 10. Poszerzanie wiedzy na temat uzależnień, skutków działania używek i sposobów przeciwdziałania tym niepożądanym zjawiskom. 11. Uczenie podejmowania decyzji oraz bycia asertywnym. 12. Współdziałanie z rodzicami w zakresie profilaktyki wczesne sygnały ostrzegawcze o pojawiających się niepokojących zjawiskach, informowanie, udzielanie pomocy. Ponadto: Działalność profilaktyczna Szkoły pozostaje w ścisłym profilaktyczną w środowisku lokalnym. związku z działalnością Program Profilaktyki SP Górki 3 S t r o n a
Aby wzmocnić oddziaływania profilaktyczno wychowawcze Szkoła współpracuje z następującymi instytucjami: - placówkami kulturalno-oświatowymi z terenu gminy ( biblioteka gminna ), powiatu ( dom kultury ), województwa, - współpraca obejmuje również Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną w Mińsku Mazowieckim, parafię pw. Św. Wawrzyńca w Gliniance, GOPS w Dębem Wielkim Stowarzyszenie,,Sosenka, policję. IV. Cele programu stworzenie warunków bezpiecznej wolnej od przemocy - szkoły, troska o właściwą adaptacją uczniów (kl.i) w nowym dla nich środowisku, budowanie prawidłowych relacji z uczniami, modelowanie i kształtowanie właściwego zachowania uczniów, budowanie samoświadomości, samooceny, zmniejszanie u młodzieży destrukcyjnych sposobów radzenia sobie ze stresem, niepowodzeniami, brakiem akceptacji, miłości ze strony rodziców, otoczenia, przeciwdziałanie zachowaniom agresywnym, uczenie ważnych umiejętności psychologicznych i społecznych potrzebnych w kontaktach z innymi ludźmi i radzenia sobie w sytuacji presji otoczenia, propagowanie zdrowego stylu życia, troska o właściwe zagospodarowanie czasu wolnego, poszerzenie wiedzy na temat uzależnień (mechanizm, skutki), uczenie podejmowania konstruktywnych decyzji, współdziałanie z rodzicami w zakresie profilaktyki wczesna interwencja udzielanie pomocy. wzmacnianie czynników chroniących tj.: - rozwijanie zainteresowań uczniów, - przeciwdziałanie niepowodzeniom szkolnym, - wspomaganie rozwoju moralnego uczniów (poszanowanie norm, wartości, autorytetów), - stwarzanie uczniom możliwości przynależenia do pozytywnych grup rówieśniczych (koło sportowe, kół artystycznych itp.), - wspomaganiu rodziców w ich roli rozwijanie kompetencji wychowawczych. V. Przewidywane skutki realizacji szkolnego programu profilaktyki W trakcie realizacji programu uczniowie: potrafią zachować się kulturalnie w szkole, na ulicy, w kinie, w stołówce, itd., zdobywają umiejętność efektywnej komunikacji, szybciej aklimatyzują się w nowym środowisku, Program Profilaktyki SP Górki 4 S t r o n a
lepiej radzą sobie ze stresem, potrafią bez użycia siły, przemocy radzić sobie z trudnymi uczuciami, potrafią budować pozytywny obraz swojej osoby, potrafią dokonywać wyborów, stają się bardziej samodzielni, potrafią oprzeć się wpływom i potrafią bronić swojego zdania, stają się bardziej tolerancyjni, szanują odmienność innych, pogłębiają i wzmacniają systemy wsparcia i wartości (przyjaźń, koleżeństwo, uczciwość, zaufanie), zdobywają wiedzę dotyczącą zdrowia psychicznego, społecznego, fizycznego i duchowego, starają się właściwie zorganizować naukę i wykorzystać czas wolny dla pełnego rozwoju, pogłębiają wiedzę na temat uzależnień i ich skutków. Nauczyciele i pracownicy szkoły stanowią osobisty przykład (autorytet) dla uczniów, potrafią rozpoznać niepokojące sygnały (wczesne objawy uzależnienia), podejmują współpracę z rodzicami, pedagogiem, środowiskiem, przestrzegają procedur postępowania w sytuacjach trudnych, Rodzice: mogą oczekiwać na wsparcie i pomoc nauczycieli, pedagoga w procesie wychowania dzieci, są poinformowani o możliwości specjalistycznej pomocy, pogłębiają wiedzę na temat rozwoju dziecka, VI. Strategie i metody osiągnięcia przewidywanych rezultatów ( wdrażane i realizowane w czasie wszystkich zajęć szkolnych ) 1. Strategie informacyjne (metody): - pogadanka, - spotkanie ze specjalistami ( warsztaty ), - prezentacje, projekcje filmów, - praca w oparciu o tekst. 2. Strategie edukacyjne (metody): - realizacja programów profilaktycznych, edukacyjnych, - drama, - rysunek, - burza mózgów, - dyskusja, - debata, - symulacja różnych sytuacji, Program Profilaktyki SP Górki 5 S t r o n a
- gry i zabawy dydaktyczne, - praca w nowych grupach, - technika uzupełniania zdań, - uroczystości szkolne. 3. Strategie działań alternatywnych: - koła zainteresowań, - udział w festynach i imprezach okolicznościowych, - wycieczki, imprezy szkolne, - zajęcia, zawody sportowe itp. 4. Strategie interwencyjne: - interwencja u rodziców, - interwencja w instytucjach współpracujących ze szkołą ( policja, GOPS, sąd ) - pomoc psychologiczno pedagogiczna (wychowawca, nauczyciel, specjalista ), Osoby odpowiedzialne za realizację: - dyrektor szkoły, - wychowawca klasy, - nauczyciele, - pedagog szkolny, - rodzice, VII. Ewaluacja programu : Ewaluacja programu może przybrać formę analizy jakościowej i ilościowej (ankiety) dla uczniów, nauczycieli, efektów dotychczas podejmowanych działań wychowawczych i zapobiegawczych oraz ich skuteczność. Na radzie pedagogicznej kończącej rok szkolny zostanie dokonane podsumowanie pracy profilaktycznej w szkole i w razie potrzeby ustalenie nowych form oddziaływań. Program został stworzony z myślą o całej społeczności uczniowskiej. Profilaktykę będą wdrażać wszyscy pracownicy szkoły: dyrektor, nauczyciele w ramach swoich przedmiotów oraz wychowawcy, pedagog, pracownicy administracyjni i gospodarczy. Program będzie realizowany także podczas zajęć świetlicowych, wycieczek, spotkań integracyjnych, uroczystości szkolnych i środowiskowych, spotkań i warsztatów dla rodziców oraz rad pedagogicznych. Program Profilaktyki SP Górki 6 S t r o n a