Nebrowo Wielkie 2015 1
WPROWADZENIE Szkolny Program Profilaktyki stanowi narzędzie pozwalające w środowisku szkolnym zapobiegać, korygować, wspierać wychowanie oraz kompensować jego niedostatki. W swoich działaniach ma na uwadze chronienie dzieci i młodzieży przed zagrożeniami i reagowanie w sytuacjach pierwszych prób podejmowania zachowań ryzykownych. Jego działania wychowawcze i profilaktyczne mają również na celu pozyskanie rodziców oraz instytucji wspierających wychowawczo - opiekuńczo rolę rodziny i szkoły. DIAGNOZA ŚRODOWISKA Szkolny Program Profilaktyki opracowany został na podstawie dokonanej diagnozy sytuacji dydaktyczno - wychowawczej w szkole przy użyciu niżej wymienionych narzędzi: analizy ankiet badających uzależnienia, wśród uczniów szkoły podstawowej i gimnazjum; rozmowy indywidualne z uczniami, rodzicami i nauczycielami; analizy osiągnięć szkolnych; analiza dokumentacji z uczestnictwa w realizowanych dotychczas programach profilaktycznych w szkole; analiza dokumentacji szkolnej dotyczącej interwencji profilaktyczno wychowawczej; raport z wewnętrznego mierzenia jakości pracy szkoły; wywiadów z obsługą administracyjną szkoły; obserwacji; z rozmów z pielęgniarką szkolną. Badania te pozwoliły na dokonanie diagnozy sytuacji wychowawczej w szkole oraz określenie oczekiwań uczniów, nauczycieli i rodziców odnośnie sytuacji problemowych, które należy szczególnie uwzględnić w programie profilaktyki szkoły, aby wzmocnić czynniki chroniące i osłabić czynniki ryzyka występujące na jej terenie oraz wzmocnić działalność mającą na celu wszechstronny rozwój uczniów. Zespół Szkół w Nebrowie Wielkim jest placówką gdzie zdecydowana większość uczniów pochodzi z rodzin chłopskich o realnie niskiej dochodowości gospodarstw. Duży odsetek dzieci wychowuje się w rodzinach pełnych, często są to rodziny wielodzietne. Jednak pomimo, iż większość rodziców wywiązuje się z funkcji kształcenia swych dzieci trudna 2
sytuacja ekonomiczna w kraju, wzrastające bezrobocie prowadzą do tego, że rodzice coraz częściej mają trudności z zapewnieniem dzieciom podstawowych potrzeb. ZAŁOŻENIA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI Profilaktykę rozumie się jako proces wspomagania człowieka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, a także ograniczanie i likwidowanie czynników niekorzystnych dla życia i zdrowia człowieka. 1 Zatem szkolny program profilaktyki dostosowany został do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb danego środowiska a przeprowadzona diagnoza środowiska szkolnego wskazała najważniejsze problemy, dzięki czemu możliwe stało się określenie obszarów działań profilaktycznych, takich jak: propagowanie zdrowego stylu życia, przeciwdziałanie przemocy i agresji, profilaktyka uzależnień, przestrzeganie norm i zasad społecznych - odpowiedzialność, upowszechnianie wśród młodzieży modelu życia i zagospodarowania czasu wolnego, systematyczna praca zmierzająca do polepszenia relacji dzieci z rodzicami, prawa i obowiązki człowieka, zapobieganie niewłaściwemu realizowaniu obowiązku szkolnego, komunikacja i umiejętności interpersonalne, wspomaganie młodzieży w okresie dojrzewania, kształtowanie poczucia odpowiedzialności, upowszechnianie wśród dzieci i młodzieży wiedzy o bezpieczeństwie, kształtowanie właściwych postaw wobec zagrożeń i sytuacji nadzwyczajnych, edukacja środowiska szkolnego i lokalnego, współpraca z instytucjami pozaszkolnymi, współpraca dyrekcji szkoły, wychowawców, nauczycieli, pedagoga szkolnego - wspólne planowanie działań zapobiegawczych i wspierających, 1 B.Gwizdek, E.Sołtys, Gimnazjalny projekt profilaktyczno wychowawczy, Warszawa 2002, s. 10 3
współdziałanie całej społeczności szkolnej uczniów, nauczycieli, rodziców, pracowników administracji i obsługi w zakresie przestrzegania obowiązujących norm zachowania. CELE ODDZIALYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH podniesienie poziomu bezpieczeństwa uczniów, przekazanie informacji o konsekwencjach palenia tytoniu, picia alkoholu i używania środków psychoaktywnych, rozwijanie psychospołecznych umiejętności życiowych uczniów umożliwiających radzenie sobie z problemami życia codziennego i samorealizacją, zmniejszenie ilości opuszczonych godzin lekcyjnych, wzmocnienie motywacji do nauki, promocja zdrowego trybu życia, kształtowanie w uczniach poczucia własnej wartości oraz motywowania do podejmowania w środowisku szkolnym różnych form aktywności zaspokajających potrzeby psychiczne, emocjonalne, społeczne i duchowe, rozwijanie odpowiedzialności za zdrowie własne i cudze, doskonalenie umiejętności z zakresu komunikacji w relacjach nauczyciel - rodzic, nauczyciel - uczeń, rodzic uczeń, podnoszenie kompetencji wychowawczych, podnoszenie świadomości nauczycieli, rodziców, administracji i personelu obsługi szkoły na temat różnych zagadnień związanych z profilaktyką podnoszenie umiejętności wychowawczych, wzrost kompetencji nauczycieli i rodziców w zakresie radzenie sobie w sytuacjach trudnych, rozszerzanie form pomocy dzieciom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej, reagowanie na pojawiające się zagrożenia - współpraca szkoły rodziców instytucji zewnętrznych. 4
KIERUNKI DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH Działania skierowane do uczniów: zapoznanie uczniów z obowiązującymi regulaminami, zapoznanie uczniów na godzinach wychowawczych ze Statutem, WSO, Szkolnym Programem Wychowawczym Bratek, Programem Profilaktyki, tworzenie bezpiecznego, wolnego od uzależnień środowiska wychowawczego szkoły, systematyczna kontrola boiska, toalet i pomieszczeń szkoły w ramach dyżurów nauczycieli, stały monitoring terenu szkoły, propagowanie zdrowego stylu życia, zachęcanie młodzieży do udziału w akcjach profilaktycznych (Dzień bez Papierosa, Światowy Dzień Walki z AIDS itp.), spotkania ze specjalistami z zakresu profilaktyki uzależnień, spektakle profilaktyczne. Działania skierowane do rodziców: informowanie rodziców o pracach szkoły, zapoznanie ze Statutem Szkoły (w tym z WSO), Programem Wychowawczym, Programem Profilaktyki, regulaminami organizacyjnymi, organizowanie Dni Otwartych Szkoły, informowanie rodziców o funkcjonowaniu dziecka w szkole, informowanie o wynikach w nauce i zachowaniu na zebraniach z rodzicami, indywidualne spotkania z wychowawcą i pedagogiem, pisma informujące o wynikach w nauce, włączenie rodziców do organizacji imprez szkolnych, systematyczna współpraca z Radą Rodziców. Działania skierowane do nauczycieli: propagowanie kursów i szkoleń, organizacja szkoleń i warsztatów, spotkania z pracownikami Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Kwidzynie z zakresu wychowania, indywidualne spotkania z dyrektorem szkoły, pedagogiem szkolnym w zakresie oddziaływań wychowawczych, propagowanie literatury dotyczącej profilaktyki uzależnień, 5
pozyskiwanie i udostępnianie materiałów dotyczących profilaktyki uzależnień, promocji zdrowia, kontakt z instytucjami zewnętrznymi. GRUPA DOCELOWA Uczniowie uczęszczający do Zespołu Szkół w Nebrowie Wielkim: Edukacja wczesnoszkolna klasy I III, Szkoła Podstawowa klasy IV VI, Gimnazjum klasy I III. FORMY REALIZACJI rozmowy z uczniami i ich rodzicami, gry i zabawy integracyjne, odpowiedni dobór tematyki godzin z wychowawcą z zakresu poprawnej komunikacji w relacjach uczeń -uczeń, uczeń nauczyciel, uczeń rodzic, szybkie reagowanie na przejawy agresji i przemocy, spotkania z rodzicami, obserwacja zachowań uczniów w czasie przerw międzylekcyjnych i zajęć szkolnych, filmy profilaktyczne. PLANOWANE EFEKTY utrzymanie wizerunku szkoły przyjaznej i bezpiecznej, poprawa frekwencji wśród uczniów, zminimalizowanie zjawiska agresji w szkole (w tym agresji słownej i wulgaryzmów), zbudowanie przyjaznych relacji pomiędzy uczniami i ich rówieśnikami oraz uczniami a osobami dorosłymi, motywacja uczniów do nauki, integracja środowiska szkolnego, 6
wykreowanie postaw społecznie pożądanych nastawionych na współdziałanie i drugiego człowieka, wdrożenie do aktywnego i zdrowego trybu życia, ograniczenie zjawiska palenia papierosów i eksperymentowania z innymi środkami zmieniającymi świadomość, wyposażenie uczniów w umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach życiowych i podejmowania odpowiedzialnych decyzji. PROGRAMY ODZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH W ramach działań profilaktycznych realizowane są programy: rządowy program RADOSNA SZKOŁA, program MEN WYPRAWKA SZKOLNA program OWOCE W SZKOLE program SZKLANKA MLEKA DLA KAŻDEGO program KLUB BEZPIECZNEGO PUCHATKA I klasa ed.wczesnoszkolnej program NIE PAL PRZY MNIE PROSZĘ dla klas I III ed.wczesnoszkolnej program ZNAJDŹ WŁAŚCIWE ROZWIĄZANIE dla klas IV VI SP i I III Gim. program TRZYMAJ FORMĘ w SP i Gimnazjum program ŻYJ SMACZNIE I ZDROWO Gimnazjum rządowy program Bezpieczna i przyjazna szkoła WSPÓŁPRACA Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna w Kwidzynie, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kwidzynie, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Sadlinkach, Gminna Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Sadlinkach, Posterunek Policji w Sadlinkach, Gminny Zespół Interdyscyplinarny w Sadlinkach, Komenda Powiatowa Policji w Kwidzynie, 7
Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna w Kwidzynie, Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Kwidzynie, Sąd Rejonowy w Kwidzynie, Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej w Kwidzynie. MONITOROWANIE I EWALUACJA PROGRAMU Rozmowy. Wywiady. Obserwacje. Analiza przypadków. Analiza osiągnięć uczniów. Ankiety. Sprawozdania podsumowujące stopień realizacji zadań zawartych w Szkolnym Programie Profilaktyki. Ewaluacja programu dokonanie oceny skuteczności programu, ewentualne zmiany i uzupełnienia. PODSTAWA PRAWNA Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Konwencja o Prawach Dziecka. Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. i jej nowelizacja z 19.03.2009 r. Ustawa Karta Nauczyciela. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Procedury postępowania nauczycieli i metody współpracy szkół z Policją w sytuacjach zagrożenia dzieci oraz młodzieży przestępczością i demoralizacją. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół. 8
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych. Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 10 czerwca 2010 r. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury,,niebieskie Karty oraz wzorów formularzy,,niebieska Karta. Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. Rozporządzenie MEN z dnia 31.01.2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwem używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. Kodeks rodzinny i opiekuńczy. 9
ZAŁĄCZNIKI 10
11