PROGRAM WYCHOWAWCZY GIMNAZJUM NR 1 W ZESPOLE PLACÓWEK OŚWIATOWYCH W PIEKOSZOWIE NA ROK SZKOLNY 2012/2013 W wychowaniu chodzi właśnie o to, ażeby człowiek stawał się coraz bardziej człowiekiem - o to, ażeby bardziej był, a nie tylko więcej miał, aby więc poprzez wszystko, co ma, co posiada, umiał bardziej i pełniej być człowiekiem, to znaczy, ażeby również umiał bardziej być nie tylko z drugim, ale i dla drugich. Jan Paweł II (przemówienie w UNESCO dn. 2.06.1980 r.) Dokument przyjęły wspólnie Rada Pedagogiczna i Rada Rodziców Gimnazjum nr 1 w Piekoszowie w dniu 25.09.2012 r., jako załącznik do Statutu Gimnazjum nr 1 w Piekoszowie. Opracowały: Joanna Janowska-Jung, Małgorzata Cierpiała, Małgorzata Dudzik 1
1. Podstawa prawna i podstawowe założenia programu Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z 1997 r. Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych Powszechna Deklaracja Praw Człowieka Ustawa o Systemie Oświaty z dnia 07.09.1991 r. Ustawa z dnia 26.01.1982 r. Karta Nauczyciela Rozporządzenie MEN z dnia 15.01.2001r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół Rozporządzenie MEN z dnia 23.12.2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół Statut Szkoły; Program Rozwoju Szkoły. 2. Cele programu: realizacja wartości wychowawczych: szacunek dla języka ojczystego, kultury i tradycji narodowej, tolerancja wobec różnych poglądów, kultur, postaw i przekonań, uczciwość, szczerość, prawdomówność, rzetelność i odpowiedzialność, poznawanie i doskonalenie własnej osobowości, umiejętność współżycia w rodzinie i społeczności, pomoc potrzebującym, zdrowy styl życia, postawa proekologiczna; realizacja priorytetów szkoły: organizacja procesu rozwoju ucznia ukierunkowana na jego sukces, działania wychowawcze sprzyjające efektywnej nauce, integracja ze środowiskiem lokalnym i promowanie swojej działalności w tym środowisku; realizacja głównych celów wychowawczych: zapewnienie optymalnych warunków do wszechstronnego rozwoju osobowości ucznia, kształtowanie postaw twórczych, stworzenie warunków do efektywnej współpracy z domem rodzinnym ucznia oraz integracji ze środowiskiem lokalnym, dostarczanie wzorców osobowościowych stanowiących model do naśladowania i kształtowania poczucia własnej wartości, 3. Sylwetka absolwenta Gimnazjum nr 1 w Piekoszowie Absolwent powinien: posiadać odpowiednią wiedzę, bogate, ważne i cenne umiejętności, które umożliwiają mu podjęcie nauki na wyższym etapie edukacyjnym w szkole przez siebie wybranej, sprawnie posługiwać się co najmniej dwoma językami obcymi, umiejętnie wykorzystywać media do nauki i pracy (komputer, Internet), wykazywać silne, emocjonalne więzi ze swoją miejscowością, regionem, krajem, wykazywać umiejętność pracy zespołowej, kreatywność, przedsiębiorczość, odpowiedzialność, obowiązkowość, posiadać nawyk stałego uczenia się i doskonalenia, umiejętnie komunikować się z innymi, odznaczać się wysoką kulturą osobistą, być wrażliwym na sytuację drugiego człowieka, czuć potrzebę i chęć niesienia pomocy, dbać o zdrowie i higienę, estetykę otoczenia, umiejętnie korzystać z dóbr kultury, uczestniczyć w życiu kulturalnym, wykazywać szacunek do rodziny i właściwe przygotowanie do pełnienia w niej określonych ról (macierzyńskiej lub ojcowskiej), czuć respekt do pozytywnych, trwałych wartości ogólnoludzkich, posiadać świadomość konieczności współpracy oraz integrowania się z innymi narodami w zjednoczonej Europie, przy zachowaniu własnej tożsamości i odrębności narodowej. 2
4. Założenia programu i formy realizacji Wszyscy wprowadzają do tematyki swego przedmiotu elementy programu wychowawczego szkoły. Wszystkie zajęcia szkolne uwzględniają założenia programu wychowawczego. Nauczyciele dostosowują przekazywanie wiedzy, kształtowanie umiejętności i postaw uczniów do odpowiedniej w tym wieku aktywności dzieci; umożliwiają poznawanie świata w jego jedności i złożoności; wspomagają samodzielność uczenia się; inspirują do wyrażania własnych myśli i przeżyć; rozbudzają ciekawość poznawczą oraz motywację do dalszej edukacji. 5. Formy oddziaływań wychowawczych: zajęcia edukacyjne, godziny wychowawcze, zajęcia pozalekcyjne, wycieczki, wyjazdy do kina, do teatru, apele, imprezy, uroczystości klasowe, szkolne i środowiskowe. 6. Metody pracy wychowawczej: dyskusje, warsztaty, gry i zabawy, dramy, twórczość plastyczna, techniczna i artystyczna, rozmowy, pogadanki. 7. Priorytety Klasy I Klasy II integracja uczniów ze środowiskiem klasy i szkoły; kształtowanie umiejętności panowania nad emocjami; kształtowanie umiejętności komunikacji interpersonalnej; kształtowanie poczucia przynależności do społeczności lokalnej i regionu, jako części większej całości; profilaktyka w szkole; techniki uczenia się. zachęcanie do działania na rzecz grupy rówieśniczej; przyswajanie zasad samorządności i demokracji; respektowanie norm i zasad obowiązujących w kontaktach międzyludzkich; umacnianie tradycji i tożsamości narodowej, patriotyzm; profilaktyka w szkole; kształtowanie postawy odpowiedzialności za siebie i innych; przygotowywanie się do pełnienia różnych ról w rodzinie i społeczeństwie. Klasy III umiejętność stawiania sobie celów i osiągania ich - poznawanie swoich uzdolnień, rozszerzanie swoich zainteresowań; umiejętność uczenia się, przygotowanie do egzaminu; pracowitość, rzetelność, wytrwałość; kształtowanie umiejętności kontaktowania się z ludźmi, współpracy w grupie, umiejętność publicznych wystąpień, słuchania innych i rozumienia ich poglądów; zdobywanie wiedzy i rozwijanie poczucia przynależności do społeczności lokalnej, regionu, narodu, państwa, Europy i świata; profilaktyka uzależnień, profilaktyka zdrowotna; orientacja zawodowa. 3
8. Plan działań wychowawczych Zadanie główne Zadania szczegółowe Działania służące realizacji zadań Kształtowanie postawy obywatelskopatriotycznej Kształtowanie postawy prozdrowotnej Przygotowanie uczniów do aktywnego i świadomego uczestnictwa w życiu demokratycznego społeczeństwa (prawa dziecka, ucznia, człowieka). Uczenie szacunku dla tradycji narodu, państwa, środowiska lokalnego i szkoły. Poznawanie historii i tradycji narodowej. Przygotowanie do życia w zjednoczonej Europie w poczuciu przynależności do ogólnie pojmowanej wspólnoty ludzkiej. Poznawanie dorobku kultury narodowej w sferze sztuki, nauki, filozofii, etyki, religii. Rozwijanie samorządności uczniowskiej. Kształtowanie postawy dbałości o własne zdrowie. Wyrabianie nawyków higienicznych. Kształtowanie sprawności fizycznej, odporności i hartu. Uwrażliwienie na ochronę środowiska. Wyrabianie nawyków dotyczących bezpiecznych zachowań w szkole, na drogach, w życiu codziennym, w wodzie, podczas zajęć sportowych, uprawiania sportów zimowych, w okresie ferii i wakacji. uczestniczenie w uroczystościach szkolnych wg harmonogramu, poznawanie praw i obowiązków ucznia i obywatela, opracowywanie tablic informacyjnych, (propagowanie kultur innych narodów), działalność klubu europejskiego, udział w wydarzeniach kulturalnych, poznawanie dorobku kultury narodowej korzystanie z oferty placówek kultury, sztuki i nauki; uczestniczenie w imprezach i akcjach organizowanych przez Samorząd Uczniowski. realizacja założeń programu profilaktycznego, udział w spektaklach o charakterze wychowawczym, profilaktycznym, współpraca z organizacjami i osobami propagującymi zdrowy i bezpieczny tryb życia, udział uczniów w akcjach na rzecz ochrony środowiska, wpajanie nawyku rozwijania własnych predyspozycji w zakresie dyscyplin sportowych między innymi: - piłka siatkowa, - piłka nożna, - piłka koszykowa, - piłka ręczna, - lekkoatletyka, - pływanie, - gimnastyka, propagowanie aktywnego wypoczynku między innymi: - wyjazdy na zawody sportowe, - wyjścia na lodowisko, - zajęcia w sali gimnastycznej i szkolnej siłowni, - wycieczki krajoznawcze, wpajanie nawyku dbania o higienę osobistą Odpowiedzialni odpowiedzialni, wychowawcy; wos i historii; jęz. obcych; opiekun koła; uczący; opiekunowie samorządu, wychowawcy pedagog szkolny, ; pedagog szkolny i wychowawcy; szkolna higienistka naucz. biologii i geografii, wychowawcy wychowania fizycznego wychowania fizycznego, wychowawcy pielęgniarka szkolna 4
Kształtowanie postaw dobrego, wartościowego człowieka Kształtowanie umiejętności interpersonalnych Kształtowanie osobowości ucznia w duchu umiejętności prospołecznych. Kształtowanie kultury języka. Uwrażliwienie na konieczność przestrzegania zasad kultury osobistej (właściwa postawa, odpowiedni strój podczas uroczystości szkolnych). Uwrażliwienie na krzywdę i cierpienie innych. Kształtowanie postawy ucznia w oparciu o powszechnie uznane w naszej kulturze zasady etyczne: uczciwość poszanowanie własnej i cudzej godności oraz dla dóbr materialnych. Przygotowanie do rozpoznawania wartości moralnych, ich hierarchizacji oraz dokonywanie właściwych wyborów. Przygotowanie do świadomego uczestnictwa w życiu kulturalnym. Kształtowanie tolerancji i szacunku dla wartościowych form odmienności i indywidualności. Uczenie rozumnego dostosowywania się do otoczenia. Kształtowanie umiejętności obrony swojego zdania i szanowanie odmiennych poglądów, sądów, opinii. Kształtowanie umiejętności współpracy w grupie - negocjowanie, podejmowanie decyzji grupowych, rozwiązywanie konfliktów. Integrowanie młodzieży w obrębie klasy, szkoły. Wyrabianie poczucia własnej wartości. Rozpoznawanie emocji i panowanie nad nimi. Przygotowanie uczniów do świadomego uczestniczenia w dorosłym życiu. wdrażanie do zachowań prowadzących do utrzymania czystości w pomieszczeniach szkolnych i poszanowania mienia, zwracanie uwagi na kulturę bycia (np. zwroty grzecznościowe, postawa wobec kolegów, nauczycieli, strój odpowiedni do sytuacji, idee fair play ), wspólne obchodzenie świąt, udział we wspólnych zabawach, dyskotekach, zawodach sportowych; stosowanie się do zasad zawartych w różnych dokumentach regulujących życie szkoły, organizowanie wycieczek do muzeów, teatrów, galerii, kin i innych placówek kulturalnych udział w akcjach charytatywnych; diagnozowanie sytuacji wychowawczej klasy, szkoły i dostosowanie do tego planów wychowawczych (ankiety, obserwacja) organizowanie imprez szkolnych, klasowych, stwarzanie sytuacji wymagających pracy w grupie, promowanie uczniów aktywnych w różnych dziedzinach, organizowanie spotkań z pedagogiem kształtujących umiejętności interpersonalne, organizowanie spotkań w ramach orientacji zawodowej klas trzecich, organizowanie biwaków, wycieczek, kół zainteresowań, udział w różnych spotkaniach zmierzających do kształtowania postawy odpowiedzialności i dojrzałości emocjonalnej, stwarzanie na lekcjach sytuacji wymagających wykorzystania umiejętności negocjacji, perswazji, dyskusji. odpowiedzialni za organizację, dyrektor samorząd, wychowania fizycznego, poloniści opiekunowie samorządu uczniowskiego dyrektor, pedagog szkolny, samorząd, odpowiedzialni dyrektor, samorząd pedagog szkolny pedagog szkolny, pedagog szkolny, pedagog, przedmiotów humanistycznych 5
9. Tematyka godzin wychowawczych Klasy pierwsze Poznajemy siebie i szkołę. Zawieramy kontrakt klasowy. Zapoznanie z zasadami funkcjonowania szkoły (regulaminy, WSO, statut). Wybór Samorządu Klasowego. Aktywne słuchanie komunikacja werbalna i pozawerbalna. W jaki sposób dbam o higienę mojego ciała i umysłu. Spotkanie ze św. Mikołajem. Jakie osiągnęliśmy postępy w nauce? (podsumowanie semestru I). Tradycje bożonarodzeniowe w moim regionie klasowa Wigilia. Jak uzyskać dobre wyniki w nauce? Higiena pracy umysłowej. Szanujemy się i jesteśmy dobrym zespołem klasowym. Czas zapanować nad czasem, czas wolny co robić, żeby nam służył? Uczę się akceptować siebie. Moje miejsce na Ziemi. Nałogi, złe nawyki. Budujemy tradycje szkoły Dzień Patrona Szkoły. Tradycje wielkanocne w naszym regionie. Jestem Polakiem co z tego wynika? Czy wiesz, co jesz? W jaki sposób odreagować negatywne emocje? Stres, czy musi szkodzić? Jesteśmy badaczami naszego regionu muzea, pomniki, instytucje, historia miasta. Czy rzeczywiście szanujemy się i jesteśmy dobrym zespołem klasowym? Zachowania agresywne, rozwiązywanie konfliktów w klasie. Jak spędzić bezpieczne wakacje? Jakie osiągnęliśmy postępy w nauce? (podsumowanie semestru II). Godziny do dyspozycji wychowawcy Klasy drugie Co to znaczy być przykładnym uczniem czyli jak powinniśmy zachowywać się w szkole? Wybór Samorządu Klasowego. Zasady kulturalnego zachowania się w miejscach publicznych i podczas imprez szkolnych. Savoir vivre na co dzień. Mój strój świadczy o mnie. Higiena uczenia się. Efektywna nauka. 11 listopada Święto Niepodległości Polski. Jestem wartościowym człowiekiem. Jestem Polakiem - co wiem o symbolach narodowych? Analizujemy nasze postępy w nauce. Polskie tradycje bożonarodzeniowe klasowa Wigilia. Jak radzić sobie ze złymi emocjami i uczuciami? Jak zdrowo odpoczywać? Czy jestem dobrym synem (córką)? Dom moich marzeń. Wartość przyjaźni w życiu człowieka. Moje zainteresowania autoportret. Jakim chciałbym być mężczyzną, jaką chciałabym być kobietą? Bądźmy ludźmi z pasją! Autorytet i idol. Zalety Polaków i Polski. Co wiemy o świętach majowych? Analizujemy nasze postępy w nauce. Uzależnienia. Presja grupy sztuka odmawiania. 6
Co to znaczy być asertywnym? Sposoby rozwiązywania konfliktów. Godziny do dyspozycji wychowawcy Klasy trzecie Planujemy pracę na cały rok szkolny. Wybór Samorządu Klasowego. Co nas czeka? zasady przeprowadzania egzaminu po III klasie gimnazjum. Jak uczyć się efektywnie? Poznaj siebie zainteresowania. Przygotowujemy się do wyboru zawodu. Zachowania agresywne. Jak radzić sobie ze swoją złością i lękiem? Poznajemy zawody. Zagrożenie cywilizacyjne. Analizujemy nasze postępy w nauce. Klasowa wigilia świąteczne zwyczaje Europy Moja przyszła szkoła czego oczekuję, czego się spodziewam? Poznajemy świętokrzyski rynek pracy. Moje miejsce w Europie. Zbieram potrzebne informacje, kompletuję dokumenty idę do nowej szkoły. Znam swoje zalety, chcę pokazać je innym. Czym są dla mnie tolerancja i humanizm? Jakie problemy nurtują nastolatków? Nałogi, złe nawyki zdrowy styl życia. Mój wybór. Stres przedegzaminacyjny jak sobie z nim radzić? Dlaczego należy unikać nudy? W czym jestem dobry, co muszę poprawić? Będę absolwentem gimnazjum i co dalej? Społeczne i zdrowotne skutki uzależnień. Jak komunikować się z innymi komunikacja interpersonalna Jestem Polakiem i Europejczykiem znam swoje prawa i obowiązki. Godziny do dyspozycji wychowawcy Dopuszcza się możliwość zmian w tematyce godzin z wychowawcą, ze względu na specyfikę zespołu klasowego, lub na wniosek rodziców. Niektóre tematy mogą być realizowane w większym wymiarze niż 1 godzina. 10. Monitorowanie i ewaluacja programu wychowawczego. Program wychowawczy nie jest dokumentem zamkniętym. Ma w swoich założeniach ulegać ciągłym zmianom wraz ze zmieniającą się rzeczywistością. Analiza jego skuteczności będzie polegać na bieżącym monitorowaniu i cyklicznej ewaluacji. Formami monitoringu będą: obserwacje zajęć, imprez klasowych oraz uroczystości szkolnych obserwacje zachowania uczniów wywiady i rozmowy z uczniami, wychowawcami i rodzicami rozmowy z uczniami podczas godzin wychowawczych dyskusje na tematy przeprowadzane podczas posiedzeń Rady Pedagogicznej analiza dokumentacji szkolnej monitoring wizyjny. Każdy nauczyciel przedstawi podczas posiedzenia Rady Pedagogicznej swoją ocenę postępów ucznia w osiąganiu postawy zgodnej z wizją absolwenta. Wychowawca klasy przedstawi w postaci pisemnego sprawozdania sukcesy i porażki wychowanków, uzasadni oceny semestralne i końcoworoczne z zachowania (sprawozdanie po 1 i po 2 półroczu). 7
Ewaluacja programu wychowawczego będzie oparta na przebiegu pracy wychowawczej i jej efektów. Informacje zwrotne pochodzące od uczniów, rodziców i nauczycieli będą służyły doskonaleniu pracy i wyciąganiu wniosków na przyszłość. Ewaluacji dokona zespół wychowawczy w oparciu o diagnozę sytuacji wychowawczej środowiska szkolnego. Sposoby i środki ewaluacji : obserwacja zachowania uczniów obserwacja postępów w nauce i zachowaniu udział uczniów w konkursach i osiągane przez nich wyniki frekwencja na zajęciach pozalekcyjnych ocena samopoczucia ucznia w szkole ocena pracy wychowawczej badanie losów absolwentów. Narzędzia ewaluacji: ankieta obserwacja analiza dokumentacji szkolnej rozmowa, dyskusja. 8