Szkoła Podstawowa im. Janiny Sieklickiej w Czernicach Borowych PROGRAM PROFILAKTYKI Rok szkolny 2014/2015 1
I. PODSTAWA PRAWNA ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.), ustawa z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. 2005 Nr 179 poz. 1485 ze zm.), ustawa z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz.1231; Dz. U. z 2007r. Nr 70, poz. 473). ustawa z 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55 ze zm.), ustawa z 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 1994 r. Nr 111, poz. 535 ze zm.), rozporządzenie MENiS z 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz. U. z 2003 r. Nr 26, poz. 226), rozporządzenie MENiS z 31 stycznia 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 2002 r. Nr 10, poz. 96), rozporządzenie MENiS z 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, rozporządzenie MEN z 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17). II. POJĘCIE PROFILAKTYKI Profilaktyka jest to ochrona człowieka w rozwoju przed zagrożeniami i reagowanie na pojawiające się zagrożenia. Jej celem jest ochrona ucznia, wychowanka przed zakłóceniami rozwoju, czyli przed podejmowaniem zachowań hamujących lub niszczących rozwój, określanych jako zachowania ryzykowne. Dlatego też ważne jest wyodrębnienie działań profilaktycznych i budowanie szkolnego planu profilaktyki. 2
III. CEL OGÓLNY Promowanie zdrowego stylu życia, dbałości o zdrowie fizyczne i psychiczne oraz kształtowanie odpowiedzialnych zachowań w trosce o bezpieczeństwo własne i innych. IV. CELE OPERACYJNE Uczniowie: wiedzą jakie zachowania wpływają na zdrowie pozytywnie a jakie negatywnie i świadomie dokonują właściwych wyborów prozdrowotnych, znają negatywne skutki zażywania używek i potrafią odmówić, gdy są do tego namawiani, potrafią rozpoznawać ryzykowne sytuacje, przewidzieć ich skutki i uniknąć ich, mają świadomość realnych zagrożeń bezpieczeństwa w szkole i poza nią (w domu, w drodze do szkoły, na wakacjach, na wycieczce), znają i stosują zasady bezpieczeństwa w szkole i poza nią, dzięki czemu potrafią dbać o bezpieczeństwo własne oraz innych, radzą sobie z drobnymi niebezpiecznymi zdarzeniami mającymi miejsce w domu i szkole; znają numery telefonów alarmowych i wiedzą, do kogo zwrócić się w razie konieczności udzielania pierwszej pomocy, wiedzą, jak oprzeć się presji grupy i radzić sobie w stresujących sytuacjach, mają świadomość i wiedzę o możliwościach wpływania na swój stan psychiczny, potrafią szukać pomocy w trudnych dla siebie sytuacjach życiowych, są tolerancyjni na odmienność innych. V. ZAKRES DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH Działania profilaktyczne obejmują wszystkich uczniów klas 0 VI, a metody i formy pracy są dostosowane do ich potrzeb i możliwości oraz wniosków wynikających z bieżącej diagnozy problemów występujących w środowisku szkolnym. Uwzględniają różny stopień samodzielności i zakres doświadczeń życiowych uczniów. 3
Uczniowie z grupy podwyższonego ryzyka mogą uczestniczyć w specjalistycznych zajęciach organizowanych przez szkołę w miarę posiadanych lub pozyskiwanych środków. W miarę potrzeb uruchamia się procedurę Niebieskiej Karty. Pracownicy szkoły będą się starać o włączanie rodziców, jako naturalnych sojuszników, do oddziaływań profilaktycznych prowadzonych przez szkołę poprzez informowanie ich o treściach przekazywanych uczniom oraz dostrzeganych zagrożeniach. VI. ZADANIA PROGRAMU Zadania programu profilaktyki to: zapoznanie z normami zachowania obowiązującymi w szkole ( wzajemny szacunek, kulturalne zachowanie, dbałość o czystość języka polskiego), dostarczanie uczniom informacji na temat zdrowego stylu życia, prawidłowego odżywiania i aktywności fizycznej, kształtowanie nawyków prozdrowotnych, przeciwdziałanie sytuacjom i zachowaniom ryzykownym, w tym korzystaniu ze środków psychoaktywnych (papierosów, alkoholu i narkotyków), eliminowanie z życia szkolnego agresji i przemocy rówieśniczej, uświadamianie uczniom jakie niebezpieczeństwa są związane z nadużywaniem komputera, Internetu, telefonów komórkowych i telewizji, kształtowanie pozytywnej samooceny i wzmacnianie poczucia własnej wartości uczniów, podkreślanie ich mocnych stron, uczenie sposobów wyrażania własnych emocji i radzenia sobie ze stresem, uczenie znajomości zasad ruchu drogowego bezpieczeństwo w drodze do i ze szkoły, wykształcenie świadomości konieczności zapobiegania urazom i wypadkom podczas przerw międzylekcyjnych i pobytu rekreacyjnego na terenie przyszkolnym poprzez przestrzeganie szkolnych regulaminów, doskonalenie umiejętności nauczycieli w zakresie postępowania w konkretnych przypadkach i stosowania odpowiednich i skutecznych form pomocy, w miarę możliwości doposażenie biblioteki szkolnej w materiały dotyczące publikacji profilaktycznych i prozdrowotnych, 4
uczestniczenie szkoły w ogólnopolskich programach edukacyjnych, profilaktycznych i prozdrowotnych, Trzymaj formę, Nie pal przy mnie, proszę, Znajdź właściwe rozwiązanie, Czyste powietrze wokół nas, segregacja śmieci. organizowanie profilaktycznych zajęć edukacyjnych w ramach lekcji wychowawczych lub spotkań dodatkowych z pedagogiem szkolnym, uświadamianie znaczenia racjonalnego i efektywnego wykorzystania czasu wolnego w rozwoju ucznia, Uświadomienie uczniom znaczenia segregacji śmieci dla zdrowia człowieka. VII. METODY I FORMY PRACY W celu realizacji Szkolnego Programu Profilaktyki stosuje się następujące metody i formy pracy: uczestniczenie uczniów w zajęciach warsztatowych realizowanych w ramach programów edukacyjnych profilaktycznych i prozdrowotnych m.in. Czyste powietrze wokół nas, Trzymaj formę, Nie pal przy mnie, proszę, Znajdź właściwe rozwiązanie, stałe prezentacje i utrwalanie zachowań prozdrowotnych prace plastyczne, literackie, muzyczne i multimedialne uczniów, spektakle edukacyjne, organizacja stałych imprez rekreacyjnych i zajęć umożliwiających prezentacje swoich uzdolnień i możliwości, konkursy szkolne z zakresu edukacji dla bezpieczeństwa, wycieczki, zajęcia sportowe, spotkania z pedagogiem szkolnym oraz pracownikami Policji, obchody: Dnia Ziemi, Dnia Bezpiecznego Internetu; uczestniczenie w akcjach: Sprzątanie Świata i Kampania Białych Serc, pracę metodami aktywizującymi uczniów na podstawie zasady odwoływania się do doświadczeń uczniów i ich wiedzy poprzez: prace plastyczne, wiersze, piosenki, teksty literackie, gry i zabawy, 5
inscenizacje, dyskusje, burzę mózgów, burzę pytań. kształtowanie odpowiedzialnych postaw uczniów poprzez uczestniczenie w organizacjach szkolnych i kołach zainteresowań: LOP, I HDK Zielony Płomień, Zuchy, szkolne koło PCK, SKS, SU. VIII HARMONOGRAM REALIZACJI Działania Osoby podejmujące działania Termin realizacji Prelekcja dla dzieci klas 0 VI na temat zagrożeń wynikających z nadużywania komputera, Internetu, telefonów komórkowych i telewizji; problem cyberprzemocy. Jestem bezpieczny konkursy klasowe prac plastycznych dzieci klas 0 III Warsztaty dla uczniów klas IV- VI pt.,,tworzymy zgraną klasę jak być dobrym zespołem? Wychowawcy klas 0 VI IX XII 2014 Wychowawcy klas 0 III XI XII 2014 Wychowawcy klas IV VI X-XI 2014 Warsztaty dla uczniów klas IV- VI,,Jak sobie radzić z konfliktami oraz agresją słowną i fizyczną? Bezpieczeństwo w szkole i poza szkołą klasy 0 VI Wychowawcy klas IV- VI Pedagog Policja Pedagog X 2014 IX 2014-VI 2015 Zapobieganie niepowodzeniom szkolnym pogadanka dla klas IV VI Pedagog IX 2014-VI 2015 Gdzie i kiedy szukać pomocy? rozmowy z uczniami podczas zajęć wychowawczych, spotkań z pedagogiem. Ważne telefony. Wychowawcy klas 0 VI, Pedagog, Opiekun PCK III V 2015 Konkursy znajomości zasad Nauczyciel techniki IX 2014-VI 2015 6
ruchu drogowego klasy IV-VI Rozpowszechnianie wśród uczniów informacji na temat szkodliwości używek - klasy 0- VI Program profilaktyki palenia tytoniu: Czyste powietrze wokół nas Program profilaktyki palenia tytoniu: Nie pal przy mnie, proszę dla uczniów klas I. Program profilaktyki palenia tytoniu : Znajdź właściwe rozwiązanie dla uczniów klasy IV. Program promujący racjonalne żywienie i aktywność fizyczną: Trzymaj formę dla uczniów klas V-VI. Zajęcia realizowane dla danej klasy np. podczas godzin wychowawczych, według odrębnego planu. Wychowawcy klas 0-VI, Koordynator programów PPIS, Opiekun PCK, Pedagog, Wychowawcy klas 0, Koordynator programów PPIS Wychowawcy klas I, Koordynator programów PPIS Wychowawca klasy IV, Koordynator programów PPIS Nauczyciele wychowania fizycznego, Opiekun PCK Wychowawcy klas 0 VI IX 2014-VI 2015 X 2014 V 2015 X 2014 V 2015 X 2014 V 2015 X 2014 V 2015 Według planu pracy (zatwierdza dyrektor) Program profilaktyki realizowany jest przez wszystkich nauczycieli przy współpracy pedagoga i psychologa oraz przez pielęgniarkę z pomocą instytucji wspierających szkołę. IX. SYTUACJE KRYZYSOWE Procedury postępowania w sytuacjach kryzysowych 1A. Uczeń pod wpływem alkoholu lub odurzony narkotykami Nauczyciel, który stwierdza nadużycie środka psychoaktywnego, ma obowiązek: powiadomić wychowawcę klasy, dyrekcję szkoły i pedagoga/psychologa szkoły; odizolować ucznia od reszty klasy, stwarzając warunki, w których nie będzie zagrożone jego życie i zdrowie; wezwać pielęgniarkę lub lekarza w celu sprawdzenia trzeźwości lub odurzenia oraz ewentualnego udzielenia pomocy medycznej; zawiadomić rodziców ucznia, którzy mają obowiązek niezwłocznie zabrać ucznia ze szkoły w przypadku: 7
odmowy przybycia do szkoły przez rodziców decyzję o dalszym postępowaniu podejmuje lekarz, agresywnego, gorszącego lub zagrażającego bezpieczeństwu zachowania nietrzeźwego ucznia; gdy rodzice odmawiają przybycia do szkoły, dyrektor powiadamia policję, gdy uczeń i jego rodzice są zobowiązani do kontaktu z zespołem interwencyjnym w celu ustalenia przyczyn wystąpienia zdarzenia oraz spisania kontraktu o nieużywaniu środków psychoaktywnych, gdy odmowa podjęcia współpracy lub powtarzanie się sytuacji będą skutkować powiadomieniem policji lub sądu rodzinnego. 1B. W przypadku znalezienia substancji psychoaktywnej nauczyciel: zabezpiecza substancję przed dostępem do niej osób niepowołanych lub jej zniszczeniem do czasu przybycia policji, w miarę swoich możliwości stara się ustalić, do kogo znaleziona substancja należy, powiadamia dyrektora i pedagoga/psychologa szkoły, wzywa policję, której przekazuje substancję, i udziela wszystkich informacji dotyczących zdarzenia. 1C. W przypadku podejrzenia, że uczeń posiada substancję odurzającą, nauczyciel: w obecności innej osoby (dyrektora, pedagoga) ma prawo zażądać oddania mu jej, pokazania zawartości plecaka i kieszeni, ustala, od kogo uczeń nabył posiadaną substancję, informuje rodziców, w przypadku gdy uczeń odmawia przekazania substancji, wzywa policję w celu dokonania przeszukania ucznia i zabezpieczenia substancji, wydaną dobrowolnie substancję przekazuje policji. 1D. W przypadku próby samobójczej ucznia nauczyciel: ustala rodzaj zdarzenia, usuwa wszystko, co może spowodować realizację zamiaru samobójczego, pamiętając o tym, aby nie pozostawiać ucznia samego; 8
bez rozgłosu przeprowadza ucznia w bezpieczne miejsce, zbiera wstępne informacje o zdarzeniu; wzywa pomoc (pielęgniarkę, wychowawcę, pedagoga, dyrekcję szkoły), pielęgniarka wzywa pogotowie, wychowawca, pedagog powiadamia rodziców ucznia, dokonuje oceny sytuacji i priorytetów działania, dyrektor szkoły wzywa straż pożarną, policję (w zależności od potrzeb) oraz powiadamia kuratorium oświaty. Zespół interwencyjny i jego zadania Zespół składa się z wychowawców klasowych i podejmuje interwencje w przypadku uczniów uporczywie łamiących normy zachowania w szkole oraz podejmujących ryzykowne zachowania, takie jak palenie tytoniu, agresja, itp. Celem zespołu jest szczegółowe rozpoznanie przyczyn, które wpłynęły na określone zachowanie. Zadaniem zespołu jest podejmowanie oddziaływań wobec ucznia poprzez rozmowę interwencyjną, spisanie kontraktu oraz zastosowanie konsekwencji w przypadku powtórzenia się nieaprobowanego zachowania. Interwencja obejmuje również rozmowę z rodzicami ucznia w celu wypracowania jednolitych wymagań i konsekwencji oraz udzielenia dziecku, w przypadku zaistnienia takiej potrzeby, pomocy psychologicznej lub psychiatrycznej. Program profilaktyki został zatwierdzony decyzją Rady Pedagogicznej z dnia 08 października 2014 roku w uzgodnieniu z Radą Rodziców i Samorządem Uczniowskim. 9