Profilaktyka jest spotkaniem z drugim człowiekiem w atmosferze życzliwości, empatii i zrozumienia. Jest czasem poświęconym innym w celu przeciwdziałania niepożądanym zachowaniom. Jest nadzieją na lepsze jutro. SZKOLNY PROGRAM DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH I RESOCJALIZACYJNYCH ZESPOŁU SZKÓŁ ZAWODOWYCH NR 2 W KNUROWIE Knurów 2015 Opracował zespół: mgr Jolanta Polit mgr Anna Kur mgr Beata Gosiewska mgr Joanna Rapcia-Jemioło
WSTĘP DO SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO Szkoła realizuje zadania dydaktyczne i wychowawcze, wspierające wszechstronny rozwój ucznia: wyposaża młodego człowieka w wiedzę, budzi aktywność intelektualną oraz rozwija postawy i zachowania cenione i pożądane w społeczeństwie. Realizacja tych założeń wspierana jest poprzez działania zawarte w szkolnym programie profilaktyki. Pozwalają one na wyposażenie ucznia w wiedzę i umiejętności niezbędne w budowaniu dojrzałej osobowości, nauczanie postaw asertywnych w sytuacjach zagrożeń, rozumienie oraz umiejętne stosowanie norm społecznych i systemu wartości. Profilaktyka to chronienie człowieka w rozwoju przed zagrożeniami i reagowanie na pojawiające się zagrożenia. Jej celem jest ochrona ucznia przed zakłóceniami rozwoju, czyli przed podejmowaniem zachowań hamujących lub niszczących rozwój, określanych, jako zachowania ryzykowne. PODSTAWA PRAWNA DO DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH W SZKOLE Rozporządzenie MENiS z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół Ustawę z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty. Rozporządzenie MENiS z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad i organizacji pomocy Psychologiczno - pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem. Ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie ze zmianami. Ustawę o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (tekst jednolity) z dnia 9 listopada 1995r. Ustawę o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. 2
Ustawę o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. Ustawę z dnia 26 października 1982r. o postępowaniu w sprawach nieletnich. Ustawę z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego. Rozporządzenie Ministerstwa Zdrowia z dnia 25 czerwca 2003 r. w sprawie zakresu i organizacji profilaktycznej nad dziećmi i młodzieżą. Konwencję o Prawach Dziecka uchwaloną przez zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych z dnia 20 listopada 1989 r. Akty prawne szkoły (statut, regulaminy, program wychowawczy) Uchwałę Rady Ministrów z 7 listopada 2006 r. w sprawie działań administracji rządowej ZAŁOŻENIA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO Szkolny Program Profilaktyczny został opracowany na potrzeby Zespołu Szkół Zawodowych nr 2 w Knurowie po zdiagnozowaniu środowiska szkolnego. Analiza ankiet 1 wskazała, że SPP, powinien obejmować w szczególności działania i środki stosowane w celu zapobiegania absencji na zajęciach szkolnych, zapobiegania agresji, przemocy oraz zażywania środków psychoaktywnych W SPP przedstawiono także działania mające na celu zapobieganie takim zachowaniom problemowym jak brak kultury osobistej, wagary, brak zainteresowania nauką, Działania realizowane w ramach SPP dotyczą także osób odpowiedzialnych za młodzież tj. rodziców, opiekunów i nauczycieli. Osobą kierującą realizacją SPP jest pedagog szkolny Poszczególne elementy programu (np.: proponowany przez autora sposób realizacji, tematyka do dyspozycji wychowawcy) mogą ulegać modyfikacji. DIAGNOZA SYTUACJI SZKOLNEJ 1 3
DIAGNOZY DOKONANO W OPARCIU O: Analizę dokumentów szkolnych takich jak: dzienniki lekcyjne, dziennik pedagoga, sprawozdania z pracy zespołów Wyniki ankiet przeprowadzonych w roku 2010 ( frekwencja, bezpieczeństwo) Analizę frekwencji uczniów Obserwację zachowań uczniów Diagnoza problemów uzależnień i innych zagrożeń społecznych Fachową literaturę DIAGNOZA OBEJMUJE MIĘDZY INNYMI: Problemy młodzieży widoczne na terenie szkoły (przejawiane w zachowaniach uczniów) Problemy edukacyjne i wychowawcze rejestrowane przez wychowawców, pedagoga) Problemy zgłaszane przez rodziców Problemy sygnalizowane przez kuratorów społecznych, pracowników socjalnych miasta oraz współpracujących ze szkołą policjantów IDENTYFIKACJA PROBLEMU Na podstawie diagnozy środowiska szkolnego zauważono występowanie następujących problemów: opuszczanie pojedynczych lekcji, wagary, palenie papierosów, sięganie po inne substancje psychoaktywne, brak motywacji do nauki, problem przemocy i agresji /głównie agresja słowna, zaczepki/, 4
oddziaływań W toku analizy zidentyfikowanych problemów ustalone zostały priorytety i określone cele CELE ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH Eliminowanie agresywnych zachowań uczniów i stosowanej przez nich przemocy. Wdrażanie uczniów do przestrzegania norm zachowań dotyczących kultury osobistej. Wykształcenie właściwej postawy wobec problemów uzależnień. Zmniejszanie ilości opuszczonych godzin lekcyjnych z powodu wagarów. Prowadzenie edukacji prozdrowotnej wśród uczniów, rodziców i nauczycieli. Kontynuacja współpracy z instytucjami na rzecz profilaktyki (MOPS, Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, Punkt Interwencji Kryzysowej, Sąd rejonowy, policja, Izbą Wytrzeźwień, Fundacją Pomocy Arka Noego, Instytutu Onkologii, IPN- Areszt Śledczy FORMY REALIZACJI SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI REALIZACJA PROGRAMU ODBYWAĆ SIĘ BĘDZIE POPRZEZ NASTĘPUJĄCE STRATEGIE: INFORMACYJNE - dostarczają wiedzy na temat skutków zachowań ryzykownych podczas: zajęć edukacyjnych lekcje przedmiotowe, lekcji wychowawczych, spotkań ze specjalistami (poradnictwo, konsultacje), apeli, prezentacji filmów, konkursów, zajęć specjalistycznych, zajęć z religii i etyki, lekcji wychowania do życia w rodzinie. EDUKACYJNE rozwijają kompetencje społeczne pozwalające poradzić sobie w sytuacjach trudnych podczas: 5
zajęć edukacyjnych lekcje przedmiotowe lekcji wychowawczych, spotkań ze specjalistami (poradnictwo, konsultacje), poradnictwo, konsultacje, zajęcia warsztatowe. ALTERNATYWNE stwarzają możliwość podejmowania przez uczniów działań dających zadowolenie i służących zaspokajaniu potrzeb ważnych dla danego etapu rozwojowego. Umożliwiają podejmowanie nowej, społecznie akceptowanej i sprzyjającej rozwojowi aktywności: koła zainteresowań, SKS, turystyka wycieczki, rajdy itp., wolontariat. W zajęciach wykorzystywane będą różne metody i formy oddziaływań, zgodnie z możliwościami i potrzebami odbiorców programu. Selekcja, działania terapeutyczne i interwencyjne wobec uczniów odbywać się będą poprzez: wczesne rozpoznanie przez wychowawców i nauczycieli uczniów z grup ryzyka i kierowanie ich do pedagoga szkolnego dla przeprowadzenia wstępnej diagnozy, udział uczniów w różnych formach pomocy psychologiczno pedagogicznej na terenie szkoły, kierowanie uczniów zagrożonych w porozumieniu z rodzicami do PPP lub innej instytucji udzielającej specjalistycznej pomocy, udostępnianie uczniom i rodzicom informacji o specjalistycznej pomocy poza szkołą. Odbiorcy Szkolnego Programu Profilaktycznego: uczniowie, rodzice biorą udział w: spotkaniach z pedagogiem, spotkania z wychowawcą klasy,i innymi nauczycielami, spotkaniach z zaproszonymi specjalistami. nauczyciele biorą udział w: kursach, 6
szkoleniach, warsztatach prowadzonych przez specjalistów. HARMONOGRAM DZIAŁAŃ W WYBRANYCH OBSZARACH ZAGROŻEŃ OBSZAR ZAGROŻEŃ DZIAŁANIA I. Agresja 1. Filmy edukacyjne, dyskusje w klasach na temat agresji. 2. Szybka interwencja w przypadku zaistnienia zjawiska. ODPOWIEDZIALNI Wychowawcy Wychowawca, nauczyciele, pedagog. 3. Jasno sformułowane zasady zachowania i współżycia społeczności uczniowskiej i ocena ich przestrzegania. 4. Umożliwienie uczniom i wskazanie ciekawych form spędzenia czasu wolnego. Zespół Profilaktyki Nauczyciele prowadzący zajęcia pozalekcyjne. II Wagary 5. Bieżące rozmowy z ofiarami, sprawcami i ich rodzicami zgodnie z procedurami. 1. Kontrola frekwencji uczniów. Szybka interwencja. 2. Postępowanie według opracowanych procedur. 3. Rozmowy z rodzicami i uczniami. 4. Rozpoznanie przyczyny. 5. Różnorodne formy pomocy (konsultacje przedmiotowe, doraźne i cykliczne spotkania z pedagogiem). 6. System ocen z zachowania, jasne Dyrekcja, pedagog. Wychowawcy. Wychowawcy, pedagog j.w j.w Nauczyciele przedmiotów, pedagog, Wychowawca, nauczyciele. 7
III Palenie papierosów, sięganie po inne substancje psychoaktywne. kryteria ocen z poszczególnych przedmiotów. 7. Indywidualizacja wymagań edukacyjnych. 8. Dodatkowa forma kontroli (zeszyty obecności). 9. Przekazywanie informacji rodzicom o absencji uczniów w udokumentowany sposób 10. Wspieranie szkoły w podejmowanych działaniach, potwierdzanie podpisem informacji o wagarach i ucieczkach z lekcji, każdorazowe reagowanie na wezwania wychowawcy, egzekwowanie od dzieci realizowania obowiązki nauki. 11. Pedagogizacja rodziców uświadomienie konsekwencji zaniedbywania realizacji obowiązku szkolnego. 12. Stała współpraca z rzemieślnikami, u których odbywają się zajęcia praktycznej nauki zawodu 1. Spotkania dla rodziców uczniów klas I dotyczące zapoznania z procedurami postępowania, obowiązującymi w naszej szkole, odnośnie uczniów mających kontakt z tymi substancjami. 2. Przestrzeganie wypracowanych procedur postępowania. 3. Pogadanki dotyczące uzależnień. 4. Podejmowanie tematu uzależnień w ramach godzin wychowawczych, zajęć dydaktycznych z poszczególnych przedmiotów. 5. Pedagogizacja rodziców spotkania ze specjalistami do spraw rozpoznawania uzależnień. Nauczyciele. Nauczyciele, pedagog, rodzice. Wychowawcy Rodzice Wychowawcy Wychowawcy Wychowawcy. Rodzice Cały personel. Wychowawcy i nauczyciele, pedagog Dyrekcja, pedagog. 8
6. Uczestnictwo młodzieży w zajęciach o charakterze profilaktycznym, organizowanych w szkole i poza szkołą ( np. Izba Wytrzeźwień, Areszt Śledczy) Dyrekcja, specjalista od spraw uzależnień, pedagog. 7. Kierowanie do instytucji i poradni specjalistycznych. Pedagog III a Podejmowanie działań dla ochrony i poszanowania zdrowia własnego i innych kreowanie negatywnego stosunku do używek i substancji odurzających w tym dopalaczy. 8.Przedstawienie wpływu alkoholu, tytoniu, narkotyków, dopalaczy i napojów energetyzujących na zdrowie człowieka 9. Pogadanki na godzinach wychowawczych dotyczące wpływu używek i substancji odurzających na życie i zdrowie młodego człowieka. 10. przygotowanie i przeprowadzenie spotkań i rozmów z rodzicami uczniów, które pomogą im w poznaniu problemu uzależnień oraz wskazywanie im miejsc, w których mogą uzyskać dodatkowe informacje. Możliwość skorzystania z informacji dostępnej w Antynarkotykowym Telefonie Zaufania Narkotyki Narkomania 801 199 990 (od 16:00 do 21:00) W ramach prac Zespołu Profilaktyki corocznie ustalana tematyka godzin do dyspozycji wychowawców z opracowanymi materiałami do ich realizacji. Prowadzenie gazetki na temat uzależnień, problemu przemocy i agresji wśród młodzieży. 9
SPODZIEWANE EFEKTY DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH Zmniejszanie zjawiska przemocy w szkole. Problem wagarów sukcesywnie się obniża. Wzrost wiedzy wśród uczniów, rodziców na temat przemocy, uzależnień oraz przeciwdziałanie im. Umiejętne radzenie sobie w sytuacjach zetknięcia się z przemocą i uzależnieniami. Uczniowie będą umieli dokonywać wartościowych i sensownych wyborów. Uczniowie i rodzice mają możliwość korzystania ze wsparcia pedagoga, oraz profesjonalnych instytucji. Biblioteczka pedagoga wyposażona jest w publikacje dotyczące profilaktyki i najnowsze wiadomości z zakresu wychowania materiały dostępne również dla rodziców. 10