P. Popiel, K Moryń, M. Grzesiak, Wrocław University of Economics "Planowanie produkcji ze sprzedaży na przykładzie przedsiębiorstw z branży 5.1 wydobywanie węgla kamiennego i 52 magazynowanie i działalność usługowa wspomagająca transport." Workingpaper. Słowa kluczowe: planowanie finansowe, analiza finansowa, prognoza sprzedaży
Wstęp: Celem niniejszej pracy jest określenie poziomu przyszłorocznej sprzedaży usług podmiotów gospodarczych działających na polskim rynku. Prezentowane plany sprzedaży na rok 2012 zostały obliczone na podstawie opublikowanych sprawozdań finansowych przez jednostki gospodarcze, które ukazały się w Monitorze Polskim B. Do oszacowania sprzedaży w nadchodzącym roku wykorzystane zostały dwie metody; - model wzrostu podtrzymanego; Istotą tego modelu jest ustalenie maksymalnej rocznej stopy wzrostu sprzedaży, który może nastąpić przy wykorzystaniu tylko zysku zatrzymanego oraz spełnienia dwóch założeń: 1) firma w pełni wykorzystuje zdolności produkcyjne; 2) przyszłe wartości składników bilansu zwiększają się w takich samych proporcjach w jakich wzrasta sprzedaż 1 - model Du Ponta; obrazujący jakie elementy i w jaki sposób wpływają na osiągnięty zwrot z kapitałów własnych, co da obraz jak skutecznie są wykorzystywane zainwestowane w przedsiębiorstwo pieniądze. Z punktu widzenia zarządzania wzrost wartości firmy wymaga umiejętnego zbilansowania przyrostu sprzedaży i wzrostu efektywności działalności operacyjnej firmy oraz efektywności wykorzystania pozyskanych kapitałów 2. W rozpatrywanych przedsiębiorstwach w skutek nie znalezienia jakichkolwiek informacji na temat wypłacenia dywidendy przyjmuje się, że zysk zatrzymany stanowi całość wypracowanego zysku. W celu określenia stopy wzrostu sprzedaży posłużono się poniższym wzorem: Wzór 1. Planowana stopa zwrotu sprzedaży w modelu wzrostu podtrzymanego. S A b Z n S K o K w 1 S A b Z n S K o K w 1 red. W. Pluta, Finanse małych i średnich przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2004, s. 285. 2 W. Pluta, Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2003, s. 204.
ΔS - przyrost sprzedaży, - sprzedaż w roku poprzednim, S - wielkość sprzedaży na koniec roku, A - suma aktywów, b - wskaźnik zysku zatrzymanego, Z n - zysk netto, K o - kapitał obcy, - K w - kapitał własny Źródło: red. W. Pluta, Finanse małych i średnich przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2004, s. 288. Po dokonaniu obliczeń wg wzoru nr 1, prognoza sprzedaży dla przedsiębiorstwa nr 1 przedstawia się następująco [tys PLN.]: 38233,88 1 4977,16 50963,27 38233,88 1 27277,93 23685,34 38233,88 1 4977,16 27277,93 50963,27 38233,88 23685,34 26,6% Przedsiębiorstwo podniesie sprzedaż o 26,6 %. Zgodnie z założeniami modelu stabilnego wzrostu zakłada się, że wzrost sprzedaży nastąpi wtedy gdy wraz z aktywami o taki sam współczynnik rosną kapitały własne i obce. Poniżej sprawozdanie ze środków pieniężnych tego przedsiębiorstwa na 2012r Symulacja 2010 2011 2012 CR 29 916 963,44 zł 38 233 875,70 zł 48 405 689,14 zł CE 35 128 487,84 zł 38 561 525,23 zł NCE 4 674 589,29 zł 5 918 225,97 zł EBIT - 1 569 201,43 zł 3 925 937,94 zł NOPAT - 1 271 053,16 zł 3 180 009,73 zł NCE 27,80% 4 674 589,29 zł 26,60% 5 918 225,97 zł 592 299,75 zł 4 242 867,83 zł CAPEX 5 974 125,11 zł 7 492 722,13 zł FCF - 3 162 888,73 zł - 2 637 354,26 zł EBT - 1 599 207,15 zł - 2 024 663,28 zł ZN - 1 295 357,79 zł - 1 639 977,26 zł Akt. Obr. 21 540 086,67 zł 23 207 137,95 zł 29 381 209,33 zł Zob. Bieżące 6 184 268,40 zł 7 259 019,93 zł 9 190 223,48 zł 26,60% NWC 15 355 818,27 zł 15 948 118,02 zł 20 190 985,85 zł Tabela 1. Sprawozdanie ze środków pieniężnych przedsiębiorstwa nr 1. CR- przychody ze sprzedaży, CE - koszty wydatkowe koszty stałe + koszty zmienne, NCE - koszty bezwydatkowe, EBIT - zysk operacyjny, NOPAT - zysk operacyjny po opodatkowaniu, - zmiana kapitału pracującego należności+zapasy+środkipieniężne-zobowiązania, CAPEX - wydatki kapitałowe na operacyjne aktywa trwałe, FCF - wolne przepływy pieniężne, EBT - zysk brutto zysk operacyjny minus koszty finansowe, ZN-zysk netto Poniżej model analizy fundamentalnej dla tego przedsiębiorstwa:
Tabela 2. Model Du Ponta dla jednostki gospodarczej nr 1 Źródło: red. W. Pluta, Finanse małych i średnich przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2004, s. 293. Rentowność aktywów w 2011 roku wzrosła o 7,06% i była wyższa niż średnia rentowność aktywów dla tego sektora (3,43%) o 6,34% natomiast rentowność aktywów po wzroście o 3,44% była wyższa od typowej dla tego sektora (4,23%) o 0,31%. Posługując się wzorem nr 1, prognozowana sprzedaży dla przedsiębiorstwa nr 2 wygląda następująco [tys. PLN.]: 35405,78 1 287,08 17674,96 1 35405,78 10742,46 6932,50 35405,78 1 287,08 10742,46 17674,96 35405,78 6932,50 3,65 % Szacowany wzrost sprzedaży na 2012 rok wyniesie 3,65%. Z zamieszczonego poniżej sprawozdania ze środków pieniężnych możemy wyczytać wzrost głównych wartości EBIT o 79 023,11 zł., NOPAT; 64 008,72 zł. Piramida Du Ponta dla przedsiębiorstwa przedstawia delikatny wzrost wszystkich wartości poza aktywami ogółem. Marża zysku wzrosła o 0,33%, rentowność aktywów o 0,68% (niższa od średniej dla sektora o 9,9 % ) a rentowność kapitałów własnych poprawiła się o 0,21% (niwelując stratę dla średniej stopy zwrotu kapitału własnego właściwej dla przedsiębiorstw w branży, ale w dalszym ciągu pozostając mniejszą o 21,05%.)
Symulacja 2010 2011 2012 CR 34 744 910,36 zł 35 405 784,27 zł 36 699 389,05 zł CE 34 424 716,33 zł 35 618 884,11 zł NCE 558 725,21 zł 579 139,09 zł EBIT 422 342,73 zł 501 365,84 zł NOPAT 342 097,61 zł 406 106,33 zł NCE 1,90% 558 725,21 zł 3,65% 579 139,09 zł - 747 578,46 zł - 315 043,02 zł CAPEX 569 352,58 zł 600 298,83 zł FCF 1 079 048,70 zł 699 989,62 zł EBT 411 859,14 zł 426 907,04 zł ZN 333 605,90 zł 345 794,70 zł Akt. Obr. 8 725 901,10 zł 9 007 312,21 zł 11 403 634,78 zł Zob. Bieżące 9 162 508,32 zł 10 191 497,89 zł 12 902 863,49 zł 3,65% NWC - 436 607,22 zł - 1 184 185,68 zł - 1 499 228,70 zł - 747 578,46 zł - 315 043,02 zł Tabela 3. Sprawozdanie ze środków pieniężnych przedsiębiorstwa nr 2. CR- przychody ze sprzedaży, CE - koszty wydatkowe koszty stałe + koszty zmienne, NCE - koszty bezwydatkowe, EBIT - zysk operacyjny, NOPAT - zysk operacyjny po opodatkowaniu, - zmiana kapitału pracującego należności+zapasy+środkipieniężne-zobowiązania, CAPEX - wydatki kapitałowe na operacyjne aktywa trwałe, FCF - wolne przepływy pieniężne, EBT - zysk brutto zysk operacyjny minus koszty finansowe, ZN-zysk netto Tabela 4. Tabela 2. Model Du Ponta dla jednostki gospodarczej nr 2. Opracowanie Źródło: red. W. Pluta, Finanse małych i średnich przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2004, s. 293. Prognoza sprzedaży wg obliczeń do wzoru nr 1, dla firmy nr 3. [tys. PLN. ]: 60904,41 1 15094,45 24799,74 39944,49 60904,41 15144,75 1 60904,41 39944,49 1 15094,45 60904,41 24799,74 15144,75 30 008,85 % Przy zachowaniu całości zysku, przedsiębiorstwo może zwiększyć swoją sprzedaż aż 300-stu krotnie. Zastosowany model nie bierze pod uwagę pojemności rynku na oferowane usługi a jedynie określa pułap inwestycji do wysokości własnego kapitału jakim dysponuje właściciel.
Symulacja 2010 2011 2012 CR 53 067 864,90 zł 60 904 408,51 zł 18 337 615 124,89 zł CE 38 526 786,07 zł 5 253 537 074,05 zł NCE 3 459 010,35 zł 1 041 468 131,18 zł EBIT 18 918 612,09 zł 12 042 609 919,66 zł NOPAT 15 324 075,79 zł 9 754 514 034,93 zł NCE 14,77% 3 459 010,35 zł 30008,85% 1 041 468 131,18 zł - 2 726 930,04 zł 3 650 114,82 zł CAPEX 3 969 803,19 zł 313 574 045 320,68 zł FCF 17 540 212,99 zł - 302 781 713 269,39 zł EBT 18 907 991,60 zł 5 692 978 246,51 zł ZN 15 315 473,20 zł 4 611 312 379,67 zł Akt. Obr. 22 740 942,75 zł 20 084 670,32 zł 25 428 034,44 zł Zob. Bieżące 6 293 938,39 zł 6 364 596,00 zł 8 057 845,30 zł 30008,85% NWC 16 447 004,36 zł 13 720 074,32 zł 17 370 189,14 zł - 2 726 930,04 zł 3 650 114,82 zł Tabela 5. Sprawozdanie ze środków pieniężnych przedsiębiorstwa nr 3. CR- przychody ze sprzedaży, CE - koszty wydatkowe koszty stałe + koszty zmienne, NCE - koszty bezwydatkowe, EBIT - zysk operacyjny, NOPAT - zysk operacyjny po opodatkowaniu, - zmiana kapitału pracującego należności+zapasy+środkipieniężne-zobowiązania, CAPEX - wydatki kapitałowe na operacyjne aktywa trwałe, FCF - wolne przepływy pieniężne, EBT - zysk brutto zysk operacyjny minus koszty finansowe, ZN-zysk netto Tabela 6. Model Du Ponta dla jednostki gospodarczej nr 3. Źródło: red. W. Pluta, Finanse małych i średnich przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2004, s. 293. Wzrost poziomu marży zysku świadczy o tym, że firma dobrze dostosowuje poziom kosztów do wielkości sprzedaży. Rentowność aktywów względem wypracowanych przez nie zysków wzrosła o 7,52% i była wyższa od średniej dla firm tego sektora (11,52%) o 26,27% a rentowność kapitałów własnych spadła o 5,92% i była niższa niż średnia wartość tego współczynnika dla tego rynku (21,69%) o 7,36%.
Bibliografia [1] Bednarski L. Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 2000. Wyd.4 zm. [2]Brealey R., Myers S., Podstawy finansów przedsiębiorstw, PWN, Warszawa 1999. tom I. [3] Buk H., Nowoczesne zarządzanie finansami : planowanie i kontrola, C.H.Beck, Warszawa 2006. [4] Cieślak M. Red., Prognozowanie gospodarcze, AE, Wrocław 1997. [5]Dębski W. Teoretyczne i praktyczne aspekty zarządzania finansami przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, [6]Dickey T., Planowanie finansowe w małej firmie, Znak, Kraków 1995. [7]Dittmann P., Metody prognozowania sprzedaży w przedsiębiorstwie, AE, Wrocław 1999. [8]Dresler Z., Czekaj J., Zarządzanie finansami przedsiębiorstw, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012. [9] Duda-Piechaczek E., Analiza i planowanie finansowe, Helion, Gliwice 2007. [10]Dudycz T., Analiza finansowa, AE, Wrocław 2000. [11] Gryko J., Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Poznań 2008. [12] Helfert. E., Techniki analizy finansowej, wyd. 2004. [13] Komorowski J., Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie teoria i praktyka, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr sp. z o. o. [14]Kurtys E., Dowżycki A., Analiza finansowa przedsiębiorstwa w przykładach i zadaniach, AE, Poznań 2000. [15] Lipińska Z., Smiłowska T., Suchecki B., Wybrane metody prognozowania krótkookresowego, GUS ZBSE, Warszawa 1984. [16] Łukasik G., red., Analiza finansowa w procesie decyzyjnym współczesnego przedsiębiorstwa : praca zbiorowa, AE, Katowice 2009. [17]Makridakis S., Wheelwright S.C., McGee V.E., Forecasting, John Wley, New York 1983. [18] Michalski G., Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, PWN, Warszawa 2013. [19]Naruć W., Nowak J., Wieloch M., Operacyjne planowanie finansowe : ujęcie praktyczne, Difin, Warszawa 2008. [20] Pacho W., Plan finansowy w przedsiębiorstwie, Fundacja Wspierania Inicjatyw Samorządowych Zmiany, Warszawa 1991. [21] Pluta W., Finanse małych i średnich przedsiębiorstw, praca zbiorowa pod redakcją W. Pluty, PWE Warszawa 2004. [22] Pluta W., Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 2003. [23] Pomykalska B., Pomykalski P., Analiza finansowa przedsiębiorstwa, PWN, Warszawa 2008. [24] Siedlecka U., Prognozy ostrzegawcze, AE, Wrocław 1993. [25] Skowronek-Mielczarek A., Leszczyński Z., Analiza działalności i rozwoju przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa 2008. [26] Walczak M., Analiza finansowa w procesie sterowania przedsiębiorstwem, Finans-Servis, Warszawa 1994. [27] White W.L. The Debt-Equity Ratio, the Dividend Payout Ratio,Growth and the Rate at Which Earnings Are Capitalized: An Empirical Study. School of Industrial Management at M.I.T.(Massachusetts Institute of Technology). [28] Wilimowska Z., Wilimowski M., Sztuka zarządzania finansami, OPO, Bydgoszcz 2001. [29]Zaliaś A., Teoria prognozy PWE, Warszawa 1997.Hyper Articles en Ligne, [dostęp: 09.04.2013r], < http://hal.archives-ouvertes.fr/docs/00/80/81/00/pdf/planowanie-przychodow-zesprzedazy-na-przykladzie-przedsiebiorstwa-z-branzy-56-koziarski-r.pdf > [30] Komisja ds. Analizy Finansowej Rady Naukowej SKwP we współpracy z Wywiadownią Gospodarczą InfoCredit,"Sektorowe wskaźniki finansowe; rok 2011", [dostęp:09.04.2013r.],< http://rachunkowosc.com.pl/text/wskaz2011.pdf >