Model autokratyczny Model liberalny Model demokratyczny Pozytywne i negatywne skutki
Dzieci mają niskie poczucie własnej wartości zachowują się ulegle. Lub przeciwnie buntują się przeciwko wszystkim i wszystkiemu bez głębszej refleksji nad zasadnością buntu. Występuje trudność w podporządkowaniu się zasadom i normom społecznym. Większe prawdopodobieństwa wystąpienia u nastolatka tzw. zachowań ryzykownych: używanie substancji psychoaktywnych alkohol, narkotyki, papierosy; przedwczesna inicjacja seksualna, sporty ekstremalne, agresja, itp. Brak wykształconego poczucia tożsamości dziecko nie wie kim jest jako członek społeczeństwa, nie wie co lubi, czego nie lubi, jakie są jego pasje.
Dziecko ma kłopoty z nauką ponieważ nie jest wystarczająco zmotywowane. Brak poczucia bezpieczeństwa ze względu na brak stałości zasad i norm rodzinnych. Dzieci uczą się manipulować dorosłymi, aby uzyskać to czego chcą. Dziecko odczuwa brak szacunku do siebie, ponieważ rodzice mu tego szacunku też nie okazują, ale też nie uczą go szanować innych.
Prawidłowy rozwój osobowości dziecka. Dziecko wie kim jest, co lubi, czego nie i jakie są jego talenty. Autentyczna pewność siebie dziecka. Dzieci szanują siebie i innych. Dzieci mają poczucie bezpieczeństwa w związku ze stałością i jasnością zasad panujących w rodzinie. Dzieci posiadają wysokie umiejętności społeczne.
Takie podejście zostało szeroko opisane przez Thomasa Gordona w książce Wychowanie bez porażek. W oparciu o tę teorię Panie Adele Feber i Elaine Mazlish opisały swoimi słowami model demokratyczny w książce Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały, jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły.
Postawy rodziców wobec dzieci decydują o stylu wychowania i o skuteczności środków wychowawczych
Martin Buber (wychowanie i budowa relacji). Ja-To (koncentracja na sobie, na własnych celach) Ja-Ty (koncentracja na dziecku, empatia, dostrzeganie indywidualności dziecka) Istotne jest zintegrowanie rozwoju intelektualnego, emocjonalnego i cielesnego dziecka (Koncepcja Gestalt).
Unikaj etykietowania: np. ona jest głupia i leniwa i nigdy do niczego nie dojdzie. Dzieci mają tendencje do dostosowania się do tego, co myślą o nich rodzice. Unikaj dwuznacznych wypowiedzi: Konkretne, jasne informacje np. jasny zakaz i podanie konkretnego powodu.
Pozwalaj współdecydować Bądź konsekwentny np. ustalenie zasad, reguł oraz wyciąganie konsekwencji. Bądź wiarygodny, czyli to co mówisz, powinno być spójne z tym, co robisz.
Aby komunikacja w Rodzinie przebiegała bez zakłóceń, nie wystarczy tylko rozmawiać. Potrzebny jest prawdziwy DIALOG nie tylko mówienie, ale także słuchanie
DZIECKO = MODELOWANIE ZACHOWANIA RODZICA/ OPIEKUNA Modelowanie zachowań pozytywnych i służących prawidłowemu rozwoju funkcji społecznych oraz poznawczych u dziecka
Dzięki takim zachowaniom wzmacniamy poczucie własnej wartości dziecka (wzrost samooceny). Pełne zrozumienie wymaga czasu i zaangażowania, świadomej pracy nad sobą, a nawet wyrzeczeń. Warto podjąć trud rozmowy jak najwcześniej pogłębienie więzi oraz budowanie trwałej relacji na przyszłość.
Nazywanie uczuć/ emocji a nie ocenianie człowieka Wyrażanie braku akceptacji dla zachowania, a nie do człowieka Szacunek Wysłuchanie: Nie przerywanie, cierpliwość, opanowanie, zainteresowanie, dopytywanie.
Praca nad relacją z dzieckiem zaczyna się od pracy nad sobą, Modelowanie, generalizacja, Dezintegracja pozytywna (K. Dąbrowski, Higiena Zdrowia Psychicznego).
POSTAWA zaproś dziecko do siebie ODLEGŁOŚĆ nie bądź zbyt blisko ani zbyt daleko KONCENTRACJA na dziecku patrz w jego oczy POTAKIWACZE wyrażanie gestem zrozumienia adekwatnie do sytuacji np. gdy płacze przytul. POTWIERDZANIE WERBALNE no tak, rozumiem OTWIERACZE chciałbyś o tym coś powiedzieć, interesuje mnie co o tym myślisz
Przetacznik- Gierowska, M. i Makiełło-Jarża, G. (1992). Psychologia rozwojowa i wychowawcza wieku dziecięcego. Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne Przetacznikowa M., Włodarski Z., (1986). Psychologia wychowawcza, PWN. Forward, S., (1993). Toksyczni rodzice. Agencja Wyd. Warszawa. Gordon T. Wychowanie bez porażek.