P. Popiel, K Moryń, M. Grzesiak, Wrocław University of Economics "Planowanie produkcji ze sprzedaży na przykładzie przedsiębiorstw z branży 5.1 wydobywanie węgla kamiennego i 52 magazynowanie i działalność usługowa wspomagająca transport." Workingpaper. Słowa kluczowe: planowanie finansowe, analiza finansowa, prognoza sprzedaży
Wstęp: Celem niniejszej pracy jest określenie poziomu przyszłorocznej sprzedaży usług podmiotów gospodarczych działających na polskim rynku. Prezentowane plany sprzedaży na rok 2012 zostały obliczone na podstawie opublikowanych sprawozdań finansowych przez jednostki gospodarcze, które ukazały się w Monitorze Polskim B. Do oszacowania sprzedaży w nadchodzącym roku wykorzystane zostały dwie metody; - model wzrostu podtrzymanego; Istotą tego modelu jest ustalenie maksymalnej rocznej stopy wzrostu sprzedaży, który może nastąpić przy wykorzystaniu tylko zysku zatrzymanego oraz spełnienia dwóch założeń: 1) firma w pełni wykorzystuje zdolności produkcyjne; 2) przyszłe wartości składników bilansu zwiększają się w takich samych proporcjach w jakich wzrasta sprzedaż 1 - model Du Ponta; obrazujący jakie elementy i w jaki sposób wpływają na osiągnięty zwrot z kapitałów własnych, co da obraz jak skutecznie są wykorzystywane zainwestowane w przedsiębiorstwo pieniądze. Z punktu widzenia zarządzania wzrost wartości firmy wymaga umiejętnego zbilansowania przyrostu sprzedaży i wzrostu efektywności działalności operacyjnej firmy oraz efektywności wykorzystania pozyskanych kapitałów 2. W rozpatrywanych przedsiębiorstwach w skutek nie znalezienia jakichkolwiek informacji na temat wypłacenia dywidendy przyjmuje się, że zysk zatrzymany stanowi całość wypracowanego zysku. W celu określenia stopy wzrostu sprzedaży posłużono się poniższym wzorem: Wzór 1. Planowana stopa zwrotu sprzedaży w modelu wzrostu podtrzymanego. S b Z n A S 1 S A b Z n S 1 + K o K w 1 + K o K w ΔS - przyrost sprzedaży, - sprzedaż w roku poprzednim, S - wielkość sprzedaży na koniec roku, A - suma aktywów, b - wskaźnik zysku zatrzymanego, Z n - zysk netto, K o - kapitał obcy, - K w - kapitał własny 1 red. W. Pluta, Finanse małych i średnich przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2004, s. 285. 2 W. Pluta, Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2003, s. 204.
Źródło: red. W. Pluta, Finanse małych i średnich przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2004, s. 288. Po dokonaniu obliczeń wg wzoru nr 1, prognoza sprzedaży dla przedsiębiorstwa nr 1 przedstawia się następująco [tys. PLN.]: 1 38233,88 1 4977,16 50963,27 38233,88 27277,93 23685,34 38233,88 1 4977,16 27277,93 50963,27 38233,88 23685,34 26,6% Przedsiębiorstwo podniesie sprzedaż o 26,6 %. Zgodnie z założeniami modelu stabilnego wzrostu zakłada się, że wzrost sprzedaży nastąpi wtedy gdy wraz z aktywami o taki sam współczynnik rosną kapitały własne i obce. Poniżej sprawozdanie ze środków pieniężnych tego przedsiębiorstwa na 2012r Tabele 1,2,3 opracowane na podstawie : Grzegorz Michalski, Analiza i ocena opłacalności oraz ryzyka projektów inwestycyjnych [31]. CR- przychody ze sprzedaży, CE - koszty wydatkowe koszty stałe + koszty zmienne, NCE - koszty bezwydatkowe, EBIT - zysk operacyjny, NOPAT - zysk operacyjny po opodatkowaniu, ΔNWC - zmiana kapitału pracującego należności+zapasy+środkipieniężne-zobowiązania, CAPEX - wydatki kapitałowe na operacyjne aktywa trwałe, FCF - wolne przepływy pieniężne, EBT - zysk brutto zysk operacyjny minus koszty finansowe, ZN-zysk netto, VC - koszty zmienne, FC- koszty stałe, CC - koszt kapitału, G - wzrost sprzedaży, INT - koszt kapitału obcego. Poniżej model analizy fundamentalnej dla tego przedsiębiorstwa:
Tabela 4. Model Du Ponta dla jednostki gospodarczej nr 1 Źródło: red. W. Pluta, Finanse małych i średnich przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2004, s. 293. Rentowność aktywów w 2011 roku wzrosła o 7,06% i była wyższa niż średnia rentowność aktywów dla tego sektora (3,43%) o 6,34% natomiast rentowność aktywów po wzroście o 3,44% była wyższa od typowej dla tego sektora (4,23%) o 0,31%. Posługując się wzorem nr 1, prognozowana sprzedaży dla przedsiębiorstwa nr 2 wygląda następująco [tys. PLN.]: 1 35405,78 1 287,08 17674,96 35405,78 10742,46 6932,50 35405,78 1 287,08 10742,46 17674,96 35405,78 6932,50 3,65 % Szacowany wzrost sprzedaży na 2012 rok wyniesie 3,65%. Z zamieszczonego poniżej sprawozdania ze środków pieniężnych możemy wyczytać wzrost głównych wartości EBIT o 79 023,11 zł., NOPAT; 64 008,72 zł. Piramida Du Ponta dla przedsiębiorstwa przedstawia delikatny wzrost wszystkich wartości poza aktywami ogółem. Marża zysku wzrosła o 0,33%, rentowność aktywów o 0,68% (niższa od średniej dla sektora o 9,9 % ) a rentowność kapitałów własnych poprawiła się o 0,21% (niwelując stratę dla średniej stopy zwrotu kapitału własnego właściwej dla przedsiębiorstw w branży, ale w dalszym ciągu pozostając mniejszą o 21,05%.)
Tabele 5,6,7 opracowane na podstawie : Grzegorz Michalski, Analiza i ocena opłacalności oraz ryzyka projektów inwestycyjnych [31]. CR- przychody ze sprzedaży, CE - koszty wydatkowe koszty stałe + koszty zmienne, NCE - koszty bezwydatkowe, EBIT - zysk operacyjny, NOPAT - zysk operacyjny po opodatkowaniu, ΔNWC - zmiana kapitału pracującego należności+zapasy+środkipieniężne-zobowiązania, CAPEX - wydatki kapitałowe na operacyjne aktywa trwałe, FCF - wolne przepływy pieniężne, INT - koszt kapitału obcego, EBT - zysk brutto zysk operacyjny minus koszty finansowe, ZN-zysk netto, VC - koszty zmienne, FC- koszty stałe, CC - koszt kapitału, G - wzrost sprzedaży. Tabela 8. Tabela 2. Model Du Ponta dla jednostki gospodarczej nr 2. Opracowanie Źródło: red. W. Pluta, Finanse małych i średnich przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2004, s. 293. Prognoza sprzedaży wg obliczeń do wzoru nr 1, dla firmy nr 3. [tys. PLN. ]: 60904,41 1 15094,45 24799,74 39944,49 60904,41 15144,75 1 60904,41 39944,49 1 15094,45 60904,41 24799,74 15144,75 30 008,85 %
Przy zachowaniu całości zysku, przedsiębiorstwo może zwiększyć swoją sprzedaż aż 300-stu krotnie. Zastosowany model nie bierze pod uwagę pojemności rynku na oferowane usługi a jedynie określa pułap inwestycji do wysokości własnego kapitału jakim dysponuje właściciel. Tabele 9,10,11 opracowane na podstawie : Grzegorz Michalski, Analiza i ocena opłacalności oraz ryzyka projektów inwestycyjnych [31]. CR- przychody ze sprzedaży, CE - koszty wydatkowe koszty stałe + koszty zmienne, NCE - koszty bezwydatkowe, EBIT - zysk operacyjny, NOPAT - zysk operacyjny po opodatkowaniu, ΔNWC - zmiana kapitału pracującego należności+zapasy+środkipieniężne-zobowiązania, CAPEX - wydatki kapitałowe na operacyjne aktywa trwałe, FCF - wolne przepływy pieniężne, INT - koszt kapitału obcego, EBT - zysk brutto zysk operacyjny minus koszty finansowe, ZN-zysk netto, VC - koszty zmienne, FC- koszty stałe, CC - koszt kapitału, G - wzrost sprzedaży Tabela 12. Model Du Ponta dla jednostki gospodarczej nr 3. Źródło: red. W. Pluta, Finanse małych i średnich przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2004, s. 293. Wzrost poziomu marży zysku świadczy o tym, że firma dobrze dostosowuje poziom kosztów do wielkości sprzedaży. Rentowność aktywów względem wypracowanych przez nie zysków wzrosła o 7,52% i była wyższa od średniej dla firm tego sektora (11,52%) o 26,27% a rentowność kapitałów własnych spadła o 5,92% i była niższa niż średnia wartość tego współczynnika dla tego rynku (21,69%) o 7,36%.
Bibliografia [1] Bednarski L. Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 2000. Wyd.4 zm. [2]Brealey R., Myers S., Podstawy finansów przedsiębiorstw, PWN, Warszawa 1999. tom I. [3] Buk H., Nowoczesne zarządzanie finansami : planowanie i kontrola, C.H.Beck, Warszawa 2006. [4] Cieślak M. Red., Prognozowanie gospodarcze, AE, Wrocław 1997. [5]Dębski W. Teoretyczne i praktyczne aspekty zarządzania finansami przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, [6]Dickey T., Planowanie finansowe w małej firmie, Znak, Kraków 1995. [7]Dittmann P., Metody prognozowania sprzedaży w przedsiębiorstwie, AE, Wrocław 1999. [8]Dresler Z., Czekaj J., Zarządzanie finansami przedsiębiorstw, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012. [9] Duda-Piechaczek E., Analiza i planowanie finansowe, Helion, Gliwice 2007. [10]Dudycz T., Analiza finansowa, AE, Wrocław 2000. [11] Gryko J., Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Poznań 2008. [12] Helfert. E., Techniki analizy finansowej, wyd. 2004. [13] Komorowski J., Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie teoria i praktyka, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr sp. z o. o. [14]Kurtys E., Dowżycki A., Analiza finansowa przedsiębiorstwa w przykładach i zadaniach, AE, Poznań 2000. [15] Lipińska Z., Smiłowska T., Suchecki B., Wybrane metody prognozowania krótkookresowego, GUS ZBSE, Warszawa 1984. [16] Łukasik G., red., Analiza finansowa w procesie decyzyjnym współczesnego przedsiębiorstwa : praca zbiorowa, AE, Katowice 2009. [17]Makridakis S., Wheelwright S.C., McGee V.E., Forecasting, John Wley, New York 1983. [18] Michalski G., Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, PWN, Warszawa 2013. [19]Naruć W., Nowak J., Wieloch M., Operacyjne planowanie finansowe : ujęcie praktyczne, Difin, Warszawa 2008. [20] Pacho W., Plan finansowy w przedsiębiorstwie, Fundacja Wspierania Inicjatyw Samorządowych Zmiany, Warszawa 1991. [21] Pluta W., Finanse małych i średnich przedsiębiorstw, praca zbiorowa pod redakcją W. Pluty, PWE Warszawa 2004. [22] Pluta W., Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 2003. [23] Pomykalska B., Pomykalski P., Analiza finansowa przedsiębiorstwa, PWN, Warszawa 2008. [24] Siedlecka U., Prognozy ostrzegawcze, AE, Wrocław 1993. [25] Skowronek-Mielczarek A., Leszczyński Z., Analiza działalności i rozwoju przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa 2008. [26] Walczak M., Analiza finansowa w procesie sterowania przedsiębiorstwem, Finans-Servis, Warszawa 1994. [27] White W.L. The Debt-Equity Ratio, the Dividend Payout Ratio,Growth and the Rate at Which Earnings Are Capitalized: An Empirical Study. School of Industrial Management at M.I.T.(Massachusetts Institute of Technology). [28] Wilimowska Z., Wilimowski M., Sztuka zarządzania finansami, OPO, Bydgoszcz 2001. [29]Zaliaś A., Teoria prognozy PWE, Warszawa 1997.Hyper Articles en Ligne, [dostęp: 09.04.2013r], < http://hal.archives-ouvertes.fr/docs/00/80/81/00/pdf/planowanie-przychodow-zesprzedazy-na-przykladzie-przedsiebiorstwa-z-branzy-56-koziarski-r.pdf > [30] Komisja ds. Analizy Finansowej Rady Naukowej SKwP we współpracy z Wywiadownią Gospodarczą InfoCredit,"Sektorowe wskaźniki finansowe; rok 2011", [dostęp:09.04.2013r.],< http://rachunkowosc.com.pl/text/wskaz2011.pdf > [31] Grzegorz Michalski, Analiza i ocena opłacalności oraz ryzyka projektów inwestycyjnych, [dostęp:13.04.2013r.]<http://www.google.pl/url?sat&rctj&q&esrcs&sourceweb&cd2&ved0 CDgQFjAB&urlhttp%3A%2F%2Fmichalskig.files.wordpress.com%2F2011%2F03%2Fpokazsl_mic halskigslajdyocenainwestycjia2011iii31iv1.ppt&eiumnsud7ubigttqbo_ogaaw&usgafqjcngl hwt8eqawqp-drltpmqll- 7an9g&sig2em7cM374sNEB3rHeoJIytQ&bvmbv.45175338,d.Yms&cadrja>