Wst p do sieci neuronowych, wykªad 13 Maszyna Boltzmanna
|
|
- Małgorzata Czerwińska
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wst p do sieci neuronowych, wykªad 13 Maszyna Boltzmanna M. Czoków, J. Piersa Wydziaª Matematyki i Informatyki, Uniwersytet Mikoªaja Kopernika w Toruniu Projekt pn. IKS - Inwestycja w Kierunki Strategiczne na Wydziale Matematyki i Informatyki UMK realizowany w ramach Poddziaªania Programu Operacyjnego Kapitaª Ludzki
2 Problemy z sieci Hoplda Wst p Idea algorytmu Maszyna Boltzmanna Stacjonarno± stanów maszyny Boltzmanna Najwi ksz przeszkod w osiaganiu przez sieci Hopelda dobrych rozwiaza«zadanych problemów jest podatno± na popadania w minima lokalne. Jest to istotna okoliczno±, gdy» okazuje si,»e w skomplikowanych problemach sie praktycznie zawsze ko«czy dziaªanie w lepszym lub gorszym minimum lokalnym. Aby temu zaradzi trzeba wprowadzi mechanizm pozwalaj cy wyj± z lokalnych basenów atrakcji. Na tym wykªadzie przeanalizujemy stochastyczne metody radzenia sobie z tym problemem.
3 Nicolas Metropolis ( ) Wst p Idea algorytmu Maszyna Boltzmanna Stacjonarno± stanów maszyny Boltzmanna czªonek zespoªu badawczego Projektu Manhattan wspóªtwórca komputerów MANIAC (1952) i MANIAC II (1957) jeden z autorów metod Monte Carlo (wraz z S. Ulamem i J. von Neumannem) algorytm Metropolisa (1953) zaliczony do czoªowych 10 algorytmów, które wywarªy najwi kszy wpªyw na rozwój i praktyk nauki i techniki w XX wieku (wg Computing Science and Engineering)
4 Wst p Idea algorytmu Maszyna Boltzmanna Stacjonarno± stanów maszyny Boltzmanna Algorytm Metropolisa wersja oryginalna Mamy dany otwarty ukªad termodynamiczny: E i energia i-tego stanu. Problem: znale¹ stan o minimalnej energii. Wykonujemy wielokrotnie: dla danego stanu i-tego wykonujemy statystyczny ruch cz stki, otrzymuj c stan j-ty. Je»eli E j E i 0, przechodzimy do stanu j-tego bezwarunkowo, w p.p. przechodzimy do stanu j z prawdopodobie«stwem exp( (E j E i ) k b T ), gdzie k b staªa Boltzmanna, T temperatura bezwzgl dna.
5 Adaptacja algorytmu Metropolisa Wst p Idea algorytmu Maszyna Boltzmanna Stacjonarno± stanów maszyny Boltzmanna Jak dostosowa ten algorytm do dziedziny problemów optymalizacyjnych? Wystarczy dokona nast puj cych uto»samie«: rozwi zanie stan ukªadu termodynamicznego funkcja oceny energia ukªadu przeksztaªcenie lokalne ruch cz stki optimum globalne stan o minimalnej energii parametr T temperatura i staªa Boltzmanna
6 Maszyna Boltzmanna denicja Wst p Idea algorytmu Maszyna Boltzmanna Stacjonarno± stanów maszyny Boltzmanna Maszyny Boltzmanna to stochastyczna wersja sieci Hopelda zaproponowana przez Hintona i Sejnowskiego w Modykacja polega na tym,»e dynamika zadana jest przez algorytm Metropolisa.
7 Dynamika Glaubera przypomnienie Wst p Idea algorytmu Maszyna Boltzmanna Stacjonarno± stanów maszyny Boltzmanna Dynamika asynchroniczna. wylosuj neuron σ i je±li spin jest niezgodny z lokalnym polem wypadkowym M i, zmieniamy go na zgodny z polem wypadkowym M i σ i = sign(m i ) Przypomnienie pole wypadkowe M i = j w ijσ j + h i powtarzamy, a» do ustabilizowania si sytuacji
8 Wst p Idea algorytmu Maszyna Boltzmanna Stacjonarno± stanów maszyny Boltzmanna Maszyna Boltzmanna podstawowe zaªo»enia Rozwa»my sie rekurencyjn z dynamik asynchroniczn oraz z mechanizmem przej± zgodnym z algorytmem Metropolisa. Przestrze«konguracji tej sieci stanowi przestrze«stanów ªa«cucha Markowa.
9 Maszyna Boltzmanna dynamika Wst p Idea algorytmu Maszyna Boltzmanna Stacjonarno± stanów maszyny Boltzmanna wylosuj neuron σ i je±li spin jest niezgodny z lokalnym polem wypadkowym M i, zmieniamy go na zgodny z polem wypadkowym M i σ i = sign(m i ) je±li jest zgodny, zmieniamy go z prawdopodobie«stwem exp( (E( σ ) E( σ))/t ), lub pozostawiamy z komplementarnym prawdopodobie«stwem Przypomnienie E( σ) = 1 2 w i j ijσ i σ j h i iσ i powtarzamy, a» do ustabilizowania si sytuacji
10 Uwagi Algorytm Metropolisa Wst p Idea algorytmu Maszyna Boltzmanna Stacjonarno± stanów maszyny Boltzmanna Rozwa»my dwie konguracje σ i σ ró»ni ce si na i-tym miejscu. Niech σ b dzie zgodna z lokalnym polem wypadkowym M i, a σ nie. Wtedy zachodzi: E( σ ) E( σ) = 2 M i. Zatem: exp( (E( σ ) E( σ))/t ) = exp( 2 M i /T ).
11 Uwagi Algorytm Metropolisa Wst p Idea algorytmu Maszyna Boltzmanna Stacjonarno± stanów maszyny Boltzmanna Obie strony równania: E( σ ) E( σ) = 2 M i s dodatnie. Zatem 0 < exp( 2 M i /T ) < 1.
12 Uwagi Algorytm Metropolisa Wst p Idea algorytmu Maszyna Boltzmanna Stacjonarno± stanów maszyny Boltzmanna 1 e -x
13 Wst p Idea algorytmu Maszyna Boltzmanna Stacjonarno± stanów maszyny Boltzmanna Algorytmu Metropolisa rola temperatury Jaka jest rola temperatury w algorytmie Metropolisa? Rozwa»my funkcj g(x) = e x/t dla x > 0: T +, wtedy x/t 0, wi c e x/t 1 ka»de rozwi zanie jest akceptowane, T 0, wtedy x/t +, wi c e x/t 0 akceptowane s tylko lepsze rozwi zania. Dobieraj c warto± parametru T > 0 ustalamy zakres tolerancji dla rozwi za«o wi kszej energii ukªady w stosunku do poprzedniego rozwi zania. Algorytm Metropolisa dobrze jest startowa wiele razy, na ko«cu wybiera si najlepsze rozwi zanie; dziaªa to jak wzmacniacz prawdopodobie«stwa wylosowania dobrego rozwi zania.
14 Wst p Idea algorytmu Maszyna Boltzmanna Stacjonarno± stanów maszyny Boltzmanna Stacjonarno± stanów maszyny Boltzmanna Twierdzenie. Rozkªad stacjonarny dla ªa«cucha Markowa zadanego przez stany maszyny Boltzmanna ma posta : P( σ) = exp( E( σ)/t ) σ exp( E( σ )/T ) = exp( E( σ)/t ), Z(T ) gdzie Z(T ) jest czynnikiem normalizuj cym znanym jako funkcja rozdziaªu. Dzi ki tej funkcji mamy do czynienia z prawdziwym prawdopodobie«stwem. Rozkªad ten jest zwany miar Gibbsa.
15 Dowód stacjonarno±ci Wst p Idea algorytmu Maszyna Boltzmanna Stacjonarno± stanów maszyny Boltzmanna Udowodnijmy stacjonarno± zadanego ªa«cucha Markowa. Niech A i B b d dowolnymi stanami nale» cymi do tego ªa«cucha. π jest rozkªadem stacjonarnym zadanego ªa«cucha Markowa o macierzy przej±cia P. Wtedy: P AB p-stwo przej±cia ze stanu A do B w jednym kroku π A p-stwo znalezienia si w stanie A π A P AB p-stwo wychodz ce z A do B π A ( P B AB) = π A p-stwo wychodz ce z A π B BP BA p-stwo wchodz ce do A
16 Dowód stacjonarno±ci Wst p Idea algorytmu Maszyna Boltzmanna Stacjonarno± stanów maszyny Boltzmanna Twierdzenie. Ša«cuch jest stacjonarny p-stwo wchodz ce = p-stwo wychodz ce dla ka»dego stanu, czyli: A ( B π B P BA = π A ( B P AB ) = π A ) Powy»sza równo± zachodzi zawsze, je±li speªniony jest warunek: A,B (π B P BA = π A P AB ), poniewa»: A ( B π B P BA = B π A P AB ).
17 Dowód stacjonarno±ci Wst p Idea algorytmu Maszyna Boltzmanna Stacjonarno± stanów maszyny Boltzmanna Poka»emy teraz,»e dla naszego ªa«cucha zachodzi: A,B (π B P BA = π A P AB ), czym udowodnimy jego stacjonarno±.
18 Dowód stacjonarno±ci Wst p Idea algorytmu Maszyna Boltzmanna Stacjonarno± stanów maszyny Boltzmanna Rozwa»my dwie konguracje σ i σ ró»ni ce si na i-tym miejscu. Niech σ b dzie zgodna z lokalnym polem wypadkowym M i, a σ nie. Wówczas przepªyw z σ do σ wynosi P( σ ) 1 N 1 = exp( E( σ )/T ), NZ(T ) gdzie N to dªugo± wektora reprezentuj cego konguracj sieci.
19 Dowód stacjonarno±ci Wst p Idea algorytmu Maszyna Boltzmanna Stacjonarno± stanów maszyny Boltzmanna Z drugiej strony, przepªyw z σ do σ wynosi: P( σ) 1 N exp( 2 M i /T ) = exp( E( σ)/t ) exp( (E( σ ) E( σ))/t ) Z(T ) N = exp( E( σ )/T ) NZ(T ) Zatem przepªyw z σ do σ wynosi tyle samo, co przepªyw z σ do σ, co ko«czy dowód.
20 Motywacja Algorytm Metropolisa Wst p Algorytm symulowanego wy»arzania W procesie minimalizacji energii tak jak na pocz tku dziaªania algorytmu dopuszczalne jest chaotyczne zachowanie, które mo»e umo»liwi znalezienie odpowiedniego obszaru przestrzeni energetycznej (takiej o du»ym spadku, która sugeruje blisko± minimum globalnego), tak w okolicach globalnego minimum nie opªaca si ju» skakanie do wy»szych terenów, bo opó¹nia to tylko osi gni cie owego minimum. Dla maszyn Boltzmanna stosuje si dwa popularne algorytmy regulacji temperatury - symulowane wy»arzanie (simulated annealing) i symulowane studzenie (simulated tempering).
21 Wy»arzanie w termodynamice Wst p Algorytm symulowanego wy»arzania Wy»arzanie jest operacj ciepln polegaj c na nagrzaniu elementu stalowego (lub szkªa) do odpowiedniej temperatury, przetrzymaniu w tej temperaturze jaki± czas, a nast pnie powolnym schªodzeniu. Ma gªównie ono na celu doprowadzenie stali do równowagi termodynamicznej w stosunku do stanu wyj±ciowego, który jest znacznie odchylony od stanu równowagowego.
22 Wy»arzanie w termodynamice Wst p Algorytm symulowanego wy»arzania W wysokiej temperaturze cz steczki cieczy poruszaj si swobodnie, lecz gdy zaczniemy obni»a temperatur, cz steczki zaczynaj porusza si coraz wolniej tworz c stopniowo uporz dkowan struktur krysztaª. Stan ten cechuj si minimaln mo»liw energi (regularn struktur ). Warunkiem koniecznym, aby ciecz utworzyªa struktur krystaliczn, jest powolne ochªadzanie ukªadu, w przeciwnym wypadku otrzymamay struktur, której energia jest wy»sza.
23 Wst p Algorytm symulowanego wy»arzania
24 Wst p Algorytm symulowanego wy»arzania Poª czenie dwóch heurystyk: algorytm Metropolisa schemat chªodzenia W istocie symulowane wy»arzanie jest to algorytm Metropolisa ze zmienn temperatur.
25 Wst p Algorytm symulowanego wy»arzania Dynamika MB z symulowanym wy»arzaniem przypisz numer bie» cej iteracji k = 1 oraz temperatur T = cτ(k), gdzie c jest to dodatni parametr wylosuj neuron σ i je±li spin jest niezgodny z lokalnym polem wypadkowym M i, zmie«go σ i = sign( w ij σ j + h i ) j je±li jest zgodny, zmie«go z prawdopodobie«stwem exp( 2 M i /T ) zwi ksz k o jeden oraz zaktualizuj warto± temperatury T = cτ(k) powtarzaj, a» osi gniesz temperatur równ lub blisk 0 i stan si ustabilizuje
26 Schematy chªodzenia Wst p Algorytm symulowanego wy»arzania schemat logarytmiczny (Boltzmanna): τ(k) = 1/ log k schemat liniowy (Cauchy'ego) τ(k) = 1/k schemat geometryczny τ(k) = a k, gdzie 0 < a < 1 schemat logarytmiczny (w przeciwie«stwie do pozostaªych) gwarantuje (przy pewnych naturalnych zaªo»eniach) znalezienie optimum globalnego z prawdopodobie«stwem 1, jednak ±redni czas potrzebny do jego osi gni cia jest porównywalny z rozmiarem przestrzeni rozwi za«badania empiryczne sugeruj,»e najwi ksz przydatno± praktyczn ma schemat geometryczny (najszybszy)
27 Wst p Algorytm symulowanego wy»arzania
28 Problem przeszukiwania przestrzeni Wprowadzenie Algorytm zaªo»enia ogólne Dywergencja Kullbacka-Leiblera Algorytm Maszyny Boltzmanna s zasadniczo u»ywane do rozwi zywania dwóch ró»ni cych si obliczeniowo problemów. Pierwszy z nich to problem przeszukiwania przestrzeni stanów, w którym wagi dla poª cze«s staªe i s wykorzystywane do reprezentacji energii. Natomiast stochastyczna dynamika maszyny Botzmanna umo»liwia próbkowanie wektorów stanów, dla których funkcja energetyczna ma maªe warto±ci.
29 Problem uczenia maszyn Boltzmanna Wprowadzenie Algorytm zaªo»enia ogólne Dywergencja Kullbacka-Leiblera Algorytm W problemie uczenia maszyny Boltzmanna dany jest zbiór przykªadów, który zadaje miar probabilistyczn (empiryczn ). Maszyna Boltzmanna jest uczona tak,»eby rozkªad stacjonarny ªa«cucha Markowa zadanego przez t maszyn byª jak najbardziej zbli»ony do rozkªadu miary empirycznej. W tym celu poszukiwane s odpowiednie wagi poª cze«. W trakcie nauki maszyna Boltzmanna wykonuje wiele maªych uaktualnie«swoich wag.
30 Architektura maszyny Boltzmanna Wprowadzenie Algorytm zaªo»enia ogólne Dywergencja Kullbacka-Leiblera Algorytm Mamy zadan sie skªadaj c si z warstwy wej±ciowej, warstwy wyj±ciowej i jednostek ukrytych. Konguracj warstwy wej±ciowej opisujemy za pomoc wektora α i, warstwy wyj±ciowej za pomoc wektora α 0, przez wektor α b dziemy opisywa konguracj obu widocznych warstw, tzn. wektor α powstaje w wyniku scalenia wektorów α i i α 0. Konguracj jednostek ukrytych opisujemy za pomoc wektora β.
31 Architektura maszyny Boltzmanna Wprowadzenie Algorytm zaªo»enia ogólne Dywergencja Kullbacka-Leiblera Algorytm Tak jak w sieci Hopelda mo»emy mie do czynienia ze struktur, w której ka»da para jednostek jest ze sob poª czona. Niestety uczenie sieci o takiej strukturze poª cze«jest bardzo czasochªonne. Dlatego struktury z mniejsz ilo±ci poª cze«s po» dane. Nie wyró»niamy»adnej konkretnej struktury poª cze«mi dzy jednostkami, ró»ne problemy ró»ne struktury.
32 Architektura maszyny Boltzmanna Wprowadzenie Algorytm zaªo»enia ogólne Dywergencja Kullbacka-Leiblera Algorytm wyjście 0 { w ij i j Maszyna Boltzmanna z dowoln struktur poª cze«. i wejście
33 Ograniczona maszyna Boltzmanna Wprowadzenie Algorytm zaªo»enia ogólne Dywergencja Kullbacka-Leiblera Algorytm Ograniczona maszyna Boltzmanna jest to wersja maszyny Boltzmanna, w której: ka»da jednostka, ukryta jest poª czona z ka»d jednostk widoczn nie ma poª cze«mi dzy jednostkami widocznymi nie ma poª cze«mi dzy jednostkami ukrytymi
34 Ograniczona maszyna Boltzmanna Wprowadzenie Algorytm zaªo»enia ogólne Dywergencja Kullbacka-Leiblera Algorytm wyjście 0 { Architektura ograniczonej maszyna Boltzmanna. i wejście
35 Architektura maszyny Boltzmanna Wprowadzenie Algorytm zaªo»enia ogólne Dywergencja Kullbacka-Leiblera Algorytm Ukryte neurony s to jednostki, których stan nie jest brany pod uwag jako cz ± wzorca zapami tywanego w procesie uczenia. Jednostki ukryte pozwalaj zwi kszy moc obliczeniow sieci.
36 Zaªo»enia ogólne Algorytm Metropolisa Wprowadzenie Algorytm zaªo»enia ogólne Dywergencja Kullbacka-Leiblera Algorytm Niech Q(α) oznacza rozkªad empiryczny po zbiorze danych, a P(α) rozkªad stacjonarny w maszynie Boltzmanna zale»ny jedynie od wag i temperatury T (temperatura jest staªa w trakcie uczenia). Prawdopodobie«stwo konguracji widocznych jednostek jest to suma po wszystkich konguracjach ukrytych jednostek: P(α) = β P(α, β) = exp( E αβ/t ), Z(T ) β gdzie E αβ jest to energia systemu w konguracji zdeniowanej przez widoczne i ukryte jednostki, natomiast Z(T ) tak jak poprzednio jest to funkcja rozdziaªu.
37 Denicja Algorytm Metropolisa Wprowadzenie Algorytm zaªo»enia ogólne Dywergencja Kullbacka-Leiblera Algorytm Dywergencja Kullbacka-Leiblera (rozbie»no± Kullbacka-Lieblera, entropia wzgl dna) jest miar stosowan w statystyce i teorii informacji do okre±lenia rozbie»no±ci mi dzy dwoma rozkªadami prawdopodobie«stwa p i q. Czasem zwana jest te» odlegªo±ci Kullbacka-Leiblera, w rzeczywisto±ci nie jest to jednak prawdziwa metryka, gdy» nie jest symetryczna ani nie speªnia nierówno±ci trójk ta. Entropia wzgl dna przyjmuje zawsze warto±ci nieujemne, przy czym 0 wtedy i tylko wtedy, gdy porównywane rozkªady s identyczne.
38 Denicja Algorytm Metropolisa Wprowadzenie Algorytm zaªo»enia ogólne Dywergencja Kullbacka-Leiblera Algorytm Dywergencja Kullbacka-Leiblera dla rozkªadów dyskretnych dana jest wzorem: D KL (q, p) = q(i) q(i) log 2 p(i) i W powy»szej denicji przyjmuje si,»e q reprezentuje dane rzeczywiste, za± p teoretyczny model.
39 Dywergencja Kullbacka-Leiblera Wprowadzenie Algorytm zaªo»enia ogólne Dywergencja Kullbacka-Leiblera Algorytm Naszym celem jest znalezienie takiego zestawu wag, który minimalizuje rozbie»no± Kullbacka-Lieblera rozkªadów Q(α) i P(α): D KL (Q(α), P(α)) = α Q(α)log Q(α) P(α).
40 Uczenie maszyny Boltzmanna Wprowadzenie Algorytm zaªo»enia ogólne Dywergencja Kullbacka-Leiblera Algorytm Uczenie opiera si na metodzie spadku gradientowego. Dla zbioru wzorców ucz cych Q(α) poszukujemy wag takich,»e w pewnej temperaturze T aktualny rozkªad P(α) (rozkªad stacjonarny ªa«cucha Markowa generowanego przez kolejne stany maszyny Boltzmanna) pasuje do Q(α) tak bardzo, jak to jest tylko mo»liwe.
41 Uwagi Algorytm Metropolisa Wprowadzenie Algorytm zaªo»enia ogólne Dywergencja Kullbacka-Leiblera Algorytm Pracujemy w kodowaniu {0, 1} lub { 1, 1}. Entropia wzgl dna dla kodowa«binarnych jest funkcj wypukª, zatem posiada dokªadnie jedno minimum, do którego w wyniku dziaªania metody spadku gradientowego zbiega. Nie dopuszczamy pól zewn trznych, ale za to dopuszczamy wagi wychodz ce i wchodz ce do tej samej jednostki w ii.
42 Uczenie maszyny Boltzmanna Wprowadzenie Algorytm zaªo»enia ogólne Dywergencja Kullbacka-Leiblera Algorytm Wagi s modykowane za pomoc wyra»enia: w ij = η D kl w ij = η w ij ( α Q(α)log Q(α) P(α) ) = η α ( Q(α) log Q(α) w ij P(α) + Q(α) (log Q(α) w ij P(α) )) = η α Q(α)( logq(α) w ij logp(α) w ij ) = η α 1 P(α) Q(α) P(α)ln2 w ij = η α Q(α) P(α), P(α) w ij gdzie η jest to wspóªczynnik uczenia.
43 Uczenie maszyny Boltzmanna Wprowadzenie Algorytm zaªo»enia ogólne Dywergencja Kullbacka-Leiblera Algorytm Prawdopodobie«stwo Q( ) nie zale»y od wag zatem Q(α)/ w ij = 0. W powy»szym wzorze na aktualizacj wag wyra»enie, w którym Q(α)/ w ij = 0 byªo czynnikiem zostaªo ju» pomini te.
44 Uczenie maszyny Boltzmanna Wprowadzenie Algorytm zaªo»enia ogólne Dywergencja Kullbacka-Leiblera Algorytm w ij = η α Q(α) P(α), P(α) w ij β P(α) = ( e E αβ /T Z(T ) ) w ij w ij = ( β e E αβ /T ) wij (Z(T )) wij Z(T ) 2 Z(T ) β e E αβ/t = ( β e E αβ /T ) wij Z(T ) (Z(T )) wij β e E αβ/t Z(T ) 2
45 Uczenie maszyny Boltzmanna Wprowadzenie Algorytm zaªo»enia ogólne Dywergencja Kullbacka-Leiblera Algorytm = ( β e E αβ /T ) wij Z(T ) (Z(T )) wij β e E αβ/t Z(T ) 2 β e E αβ/t ( E αβ /T ) ( αβ e E αβ /T ) β e E αβ/t = Z(T ) wij wij Z(T ) 2 = β e E αβ/t ( ( 1 2 = TZ(T ) β e E αβ/t σ i σ j TZ(T ) i,j w ij σ i σ j )) wij ( αβ e E αβ /T ) β e E αβ/t wij Z(T ) 2 ( αβ e E αβ/t σ i σ j )( β e E αβ/t ) TZ(T ) 2
46 Uczenie maszyny Boltzmanna Wprowadzenie Algorytm zaªo»enia ogólne Dywergencja Kullbacka-Leiblera Algorytm = = β e E αβ/t σ i σ j TZ(T ) β P(α, β)σ iσ j T ( αβ e E αβ/t σ i σ j )( β e E αβ/t ) TZ(T ) 2 ( αβ P(α, β)σ iσ j )( β P(α, β)) T = 1 T [ β σ i σ j P(α, β) σ i σ j P P(α)]
47 Uczenie maszyny Boltzmanna Wprowadzenie Algorytm zaªo»enia ogólne Dywergencja Kullbacka-Leiblera Algorytm Z wyra»e«: P(α) w ij w ij = η α = 1 T ( β Q(α) P(α), P(α) w ij σ i σ j P(α, β) P(α) σ i σ j P ] wynika: w ij = η T [ α Q(α) P(α) ( β σ i σ j P(α, β) P(α) σ i σ j P )] = η T [ αβ Q(α)P(β α)σ i σ j α Q(α) σ i σ j P ] = η T [ σ iσ j Q σ i σ j P ]
48 Modykacja wag Algorytm Metropolisa Wprowadzenie Algorytm zaªo»enia ogólne Dywergencja Kullbacka-Leiblera Algorytm w ij = [ σ i σ j Q σ i σ j P ], gdzie: σ i σ j Q = αβ Q(α)P(β α)σ i σ j σ i σ j P = αβ P(α, β)σ i σ j
49 Obliczanie σ i σ j Q Algorytm Metropolisa Wprowadzenie Algorytm zaªo»enia ogólne Dywergencja Kullbacka-Leiblera Algorytm metod Monte-Carlo σ i σ j Q = αβ Q(α)P(β α)σ i σ j 1 σ i σ j Q = 0. 2 Dla ka»dego α wykonujemy: 1 Spiny jednostek ukrytych ustawiamy w sposób losowy. 2 Po kolei ustawiamy jednostki widoczne zgodnie z warto±ci α. 3 Jednostki widocznie zamra»amy (w wyniku dynamiki maszyny Boltzmanna swoje spiny mog zmienia tylko jednostki ukryte). 4 Symulujemy dynamik maszyny Boltzmanna. 5 Próbkujemy σ i σ j. 6 σ i σ j Q = σ i σ j Q + Q(α)σ i σ j.
50 Obliczanie σ i σ j P Algorytm Metropolisa Wprowadzenie Algorytm zaªo»enia ogólne Dywergencja Kullbacka-Leiblera Algorytm metod Monte-Carlo σ i σ j P = αβ P(α, β)σ i σ j 1 σ i σ j P = 0. 2 Wykonujemy k-krotnie: 1 Spiny wszystkich jednostek ustawiamy w sposób losowy. 2 Symulujemy dynamik maszyny Boltzmanna. 3 Próbkujemy σ i σ j. 4 σ i σ j P = σ i σ j P + σ i σ j. 3 σ i σ j P = 1 k σ iσ j P.
51 Modykacja wag Algorytm Metropolisa Wprowadzenie Algorytm zaªo»enia ogólne Dywergencja Kullbacka-Leiblera Algorytm Je±li mamy do czynienia z funkcj bez jednostek ukrytych, wtedy: gdzie: w ij = [ σ i σ j Q σ i σ j P ], σ i σ j Q = α Q(α)σ i σ j σ i σ j P = α P(α)σ i σ j σ i σ j Q liczymy bezpo±rednio z danych σ i σ j P liczymy metod Monte-Carlo
52 Tryb odtwarzania wzorca Wprowadzenie Algorytm zaªo»enia ogólne Dywergencja Kullbacka-Leiblera Algorytm Gdy sie zostanie ju» nauczona i dla danego wektora wej± chcemy znale¹ odpowiadaj cy mu wektor wyj±, jednostki wej±ciowe ustawiamy zgodnie z warto±ciami wektora wej±ciowego, nast pnie je zamra»amy. Pozostaªe jednostki modykujemy zgodnie z dynamik symulowanego wy»arzania.
Wstęp do sieci neuronowych, wykład 14 Maszyna Boltzmanna
do sieci neuronowych, wykład 14 Maszyna Boltzmanna M. Czoków, J. Piersa Faculty of Mathematics and Computer Science, Nicolaus Copernicus University, Toruń, Poland 2014-01-21 Problemy z siecią Hopfilda
Wst p do sieci neuronowych 2010/2011 wykªad 7 Algorytm propagacji wstecznej cd.
Wst p do sieci neuronowych 2010/2011 wykªad 7 Algorytm propagacji wstecznej cd. M. Czoków, J. Piersa Faculty of Mathematics and Computer Science, Nicolaus Copernicus University, Toru«, Poland 2010-11-23
Wykªad 7. Ekstrema lokalne funkcji dwóch zmiennych.
Wykªad jest prowadzony w oparciu o podr cznik Analiza matematyczna 2. Denicje, twierdzenia, wzory M. Gewerta i Z. Skoczylasa. Wykªad 7. Ekstrema lokalne funkcji dwóch zmiennych. Denicja Mówimy,»e funkcja
Ekonometria - wykªad 8
Ekonometria - wykªad 8 3.1 Specykacja i werykacja modelu liniowego dobór zmiennych obja±niaj cych - cz ± 1 Barbara Jasiulis-Goªdyn 11.04.2014, 25.04.2014 2013/2014 Wprowadzenie Ideologia Y zmienna obja±niana
Uczenie Wielowarstwowych Sieci Neuronów o
Plan uczenie neuronu o ci gªej funkcji aktywacji uczenie jednowarstwowej sieci neuronów o ci gªej funkcji aktywacji uczenie sieci wielowarstwowej - metoda propagacji wstecznej neuronu o ci gªej funkcji
Ekonometria Bayesowska
Ekonometria Bayesowska Wykªad 9: Metody numeryczne: MCMC Andrzej Torój 1 / 17 Plan wykªadu Wprowadzenie 1 Wprowadzenie 3 / 17 Plan prezentacji Wprowadzenie 1 Wprowadzenie 3 3 / 17 Zastosowanie metod numerycznych
Metody dowodzenia twierdze«
Metody dowodzenia twierdze«1 Metoda indukcji matematycznej Je±li T (n) jest form zdaniow okre±lon w zbiorze liczb naturalnych, to prawdziwe jest zdanie (T (0) n N (T (n) T (n + 1))) n N T (n). 2 W przypadku
AUTO-ENKODER JAKO SKŠADNIK ARCHITEKTURY DEEP LEARNING
AUTO-ENKODER JAKO SKŠADNIK ARCHITEKTURY DEEP LEARNING Magdalena Wiercioch Uniwersytet Jagiello«ski 3 kwietnia 2014 Plan Uczenie gª bokie (deep learning) Auto-enkodery Rodzaje Zasada dziaªania Przykªady
Wstęp do sieci neuronowych, wykład 9 Sieci rekurencyjne. Autoasocjator Hopfielda
Wstęp do sieci neuronowych, wykład 9. M. Czoków, J. Piersa 2010-12-07 1 Sieci skierowane 2 Modele sieci rekurencyjnej Energia sieci 3 Sieci skierowane Sieci skierowane Sieci skierowane graf połączeń synaptycznych
Wstęp do sieci neuronowych, wykład 9 Sieci rekurencyjne. Autoasocjator Hopfielda
Wstęp do sieci neuronowych, wykład 9. Maja Czoków, Jarosław Piersa Wydział Matematyki i Informatyki, Uniwersytet Mikołaja Kopernika 2018-12-10 Projekt pn. Wzmocnienie potencjału dydaktycznego UMK w Toruniu
Materiaªy do Repetytorium z matematyki
Materiaªy do Repetytorium z matematyki 0/0 Dziaªania na liczbach wymiernych i niewymiernych wiczenie Obliczy + 4 + 4 5. ( + ) ( 4 + 4 5). ( : ) ( : 4) 4 5 6. 7. { [ 7 4 ( 0 7) ] ( } : 5) : 0 75 ( 8) (
Wektory w przestrzeni
Wektory w przestrzeni Informacje pomocnicze Denicja 1. Wektorem nazywamy uporz dkowan par punktów. Pierwszy z tych punktów nazywamy pocz tkiem wektora albo punktem zaczepienia wektora, a drugi - ko«cem
Wstęp do sieci neuronowych, wykład 12 Wykorzystanie sieci rekurencyjnych w optymalizacji grafowej
Wstęp do sieci neuronowych, wykład 12 Wykorzystanie sieci rekurencyjnych w optymalizacji grafowej Maja Czoków, Jarosław Piersa Wydział Matematyki i Informatyki, Uniwersytet Mikołaja Kopernika 2013-01-09
Metody numeryczne i statystyka dla in»ynierów
Kierunek: Automatyka i Robotyka, II rok Wprowadzenie PWSZ Gªogów, 2009 Plan wykªadów Wprowadzenie, podanie zagadnie«, poj cie metody numerycznej i algorytmu numerycznego, obszar zainteresowa«i stosowalno±ci
WYKŁAD 4 PLAN WYKŁADU. Sieci neuronowe: Algorytmy uczenia & Dalsze zastosowania. Metody uczenia sieci: Zastosowania
WYKŁAD 4 Sieci neuronowe: Algorytmy uczenia & Dalsze zastosowania PLAN WYKŁADU Metody uczenia sieci: Uczenie perceptronu Propagacja wsteczna Zastosowania Sterowanie (powtórzenie) Kompresja obrazu Rozpoznawanie
Funkcje, wielomiany. Informacje pomocnicze
Funkcje, wielomiany Informacje pomocnicze Przydatne wzory: (a + b) 2 = a 2 + 2ab + b 2 (a b) 2 = a 2 2ab + b 2 (a + b) 3 = a 3 + 3a 2 b + 3ab 2 + b 3 (a b) 3 = a 3 3a 2 b + 3ab 2 b 3 a 2 b 2 = (a + b)(a
ARYTMETYKA MODULARNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15
ARYTMETYKA MODULARNA Grzegorz Szkibiel Wiosna 2014/15 Spis tre±ci 1 Denicja kongruencji i jej podstawowe wªasno±ci 3 2 Systemy pozycyjne 8 3 Elementy odwrotne 12 4 Pewne zastosowania elementów odwrotnych
Statystyka matematyczna - ZSTA LMO
Statystyka matematyczna - ZSTA LMO Šukasz Smaga Wydziaª Matematyki i Informatyki Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wykªad 4 Šukasz Smaga (WMI UAM) ZSTA LMO Wykªad 4 1 / 18 Wykªad 4 - zagadnienia
ARYTMETYKA MODULARNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15
ARYTMETYKA MODULARNA Grzegorz Szkibiel Wiosna 2014/15 Spis tre±ci 1 Denicja kongruencji i jej podstawowe wªasno±ci 3 2 Systemy pozycyjne 8 3 Elementy odwrotne 12 4 Pewne zastosowania elementów odwrotnych
ARYTMETYKA MODULARNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15
ARYTMETYKA MODULARNA Grzegorz Szkibiel Wiosna 2014/15 Spis tre±ci 1 Denicja kongruencji i jej podstawowe wªasno±ci 3 2 Systemy pozycyjne 8 3 Elementy odwrotne 12 4 Pewne zastosowania elementów odwrotnych
1 Bª dy i arytmetyka zmiennopozycyjna
1 Bª dy i arytmetyka zmiennopozycyjna Liczby w pami ci komputera przedstawiamy w ukªadzie dwójkowym w postaci zmiennopozycyjnej Oznacza to,»e s one postaci ±m c, 01 m < 1, c min c c max, (1) gdzie m nazywamy
Wstęp do sieci neuronowych, wykład 10 Sieci rekurencyjne. Autoasocjator Hopfielda
Wstęp do sieci neuronowych, wykład 10. Maja Czoków, Jarosław Piersa Wydział Matematyki i Informatyki, Uniwersytet Mikołaja Kopernika 2011-12-13 1 Modele sieci rekurencyjnej Energia sieci 2 3 Modele sieci
Ekonometria Bayesowska
Ekonometria Bayesowska Wykªad 6: Bayesowskie ª czenie wiedzy (6) Ekonometria Bayesowska 1 / 21 Plan wykªadu 1 Wprowadzenie 2 Oczekiwana wielko± modelu 3 Losowanie próby modeli 4 wiczenia w R (6) Ekonometria
Wstęp do sieci neuronowych, wykład 10 Sieci rekurencyjne. Autoasocjator Hopfielda
Wstęp do sieci neuronowych, wykład 10. Maja Czoków, Jarosław Piersa Wydział Matematyki i Informatyki, Uniwersytet Mikołaja Kopernika 2012-12-19 Projekt pn. Wzmocnienie potencjału dydaktycznego UMK w Toruniu
Ukªady równa«liniowych
dr Krzysztof yjewski Mechatronika; S-I 0 in» 7 listopada 206 Ukªady równa«liniowych Informacje pomocnicze Denicja Ogólna posta ukªadu m równa«liniowych z n niewiadomymi x, x, x n, gdzie m, n N jest nast
Dynamiczne wªasno±ci algorytmu propagacji przekona«
BP propagacji przekona«4. Interdyscyplinarne Warsztaty Matematyczne Wydziaª Fizyki Politechnika Warszawska B dlewo, 26 maja, 2013 BP 1 2 3 4 5 6 BP Rysunek: Zbiór zmiennych losowych. BP Rysunek: Zbiór
det A := a 11, ( 1) 1+j a 1j det A 1j, a 11 a 12 a 21 a 22 Wn. 1 (Wyznacznik macierzy stopnia 2:). = a 11a 22 a 33 +a 12 a 23 a 31 +a 13 a 21 a 32
Wyznacznik Def Wyznacznikiem macierzy kwadratowej nazywamy funkcj, która ka»dej macierzy A = (a ij ) przyporz dkowuje liczb det A zgodnie z nast puj cym schematem indukcyjnym: Dla macierzy A = (a ) stopnia
i, lub, nie Cegieªki buduj ce wspóªczesne procesory. Piotr Fulma«ski 5 kwietnia 2017
i, lub, nie Cegieªki buduj ce wspóªczesne procesory. Piotr Fulma«ski Uniwersytet Šódzki, Wydziaª Matematyki i Informatyki UŠ piotr@fulmanski.pl http://fulmanski.pl/zajecia/prezentacje/festiwalnauki2017/festiwal_wmii_2017_
Równania ró»niczkowe I rz du (RRIR) Twierdzenie Picarda. Anna D browska. WFTiMS. 23 marca 2010
WFTiMS 23 marca 2010 Spis tre±ci 1 Denicja 1 (równanie ró»niczkowe pierwszego rz du) Równanie y = f (t, y) (1) nazywamy równaniem ró»niczkowym zwyczajnym pierwszego rz du w postaci normalnej. Uwaga 1 Ogólna
WST P DO TEORII INFORMACJI I KODOWANIA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2013/14
WST P DO TEORII INFORMACJI I KODOWANIA Grzegorz Szkibiel Wiosna 203/4 Spis tre±ci Kodowanie i dekodowanie 4. Kodowanie a szyfrowanie..................... 4.2 Podstawowe poj cia........................
Ekstremalnie fajne równania
Ekstremalnie fajne równania ELEMENTY RACHUNKU WARIACYJNEGO Zaczniemy od ogólnych uwag nt. rachunku wariacyjnego, który jest bardzo przydatnym narz dziem mog cym posªu»y do rozwi zywania wielu problemów
Wstęp do sieci neuronowych, wykład 12 Łańcuchy Markowa
Wstęp do sieci neuronowych, wykład 12 Łańcuchy Markowa M. Czoków, J. Piersa 2012-01-10 1 Łańcucha Markowa 2 Istnienie Szukanie stanu stacjonarnego 3 1 Łańcucha Markowa 2 Istnienie Szukanie stanu stacjonarnego
Elementy geometrii w przestrzeni R 3
Elementy geometrii w przestrzeni R 3 Z.Šagodowski Politechnika Lubelska 29 maja 2016 Podstawowe denicje Wektorem nazywamy uporz dkowan par punktów (A,B) z których pierwszy nazywa si pocz tkiem a drugi
Zagadnienia na wej±ciówki z matematyki Technologia Chemiczna
Zagadnienia na wej±ciówki z matematyki Technologia Chemiczna 1. Podaj denicj liczby zespolonej. 2. Jak obliczy sum /iloczyn dwóch liczb zespolonych w postaci algebraicznej? 3. Co to jest liczba urojona?
ARYTMETYKA MODULARNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15
ARYTMETYKA MODULARNA Grzegorz Szkibiel Wiosna 2014/15 Spis tre±ci 1 Denicja kongruencji i jej podstawowe wªasno±ci 3 2 Systemy pozycyjne 8 3 Elementy odwrotne 12 4 Pewne zastosowania elementów odwrotnych
1 Przypomnienie wiadomo±ci ze szkoªy ±redniej. Rozwi zywanie prostych równa«i nierówno±ci
Zebraª do celów edukacyjnych od wykªadowców PK, z ró»nych podr czników Maciej Zakarczemny 1 Przypomnienie wiadomo±ci ze szkoªy ±redniej Rozwi zywanie prostych równa«i nierówno±ci dotycz cych funkcji elementarnych,
Przekroje Dedekinda 1
Przekroje Dedekinda 1 O liczbach wymiernych (tj. zbiorze Q) wiemy,»e: 1. zbiór Q jest uporz dkowany relacj mniejszo±ci < ; 2. zbiór liczb wymiernych jest g sty, tzn.: p, q Q : p < q w : p < w < q 3. 2
ELEMENTARNA TEORIA LICZB. 1. Podzielno±
ELEMENTARNA TEORIA LICZB IZABELA AGATA MALINOWSKA N = {1, 2,...} 1. Podzielno± Denicja 1.1. Niepusty podzbiór A zbioru liczb naturalnych jest ograniczony, je»eli istnieje taka liczba naturalna n 0,»e m
Wykªad 4. Funkcje wielu zmiennych.
Wykªad jest prowadzony w oparciu o podr cznik Analiza matematyczna 2. Denicje, twierdzenia, wzory M. Gewerta i Z. Skoczylasa. Wykªad 4. Funkcje wielu zmiennych. Zbiory na pªaszczy¹nie i w przestrzeni.
Liniowe zadania najmniejszych kwadratów
Rozdziaª 9 Liniowe zadania najmniejszych kwadratów Liniowe zadania najmniejszych kwadratów polega na znalezieniu x R n, który minimalizuje Ax b 2 dla danej macierzy A R m,n i wektora b R m. Zauwa»my,»e
MODEL HAHNFELDTA I IN. ANGIOGENEZY NOWOTWOROWEJ Z UWZGL DNIENIEM LEKOOPORNO CI KOMÓREK NOWOTWOROWYCH
MODEL HAHNFELDTA I IN. ANGIOGENEZY NOWOTWOROWEJ Z UWZGL DNIENIEM LEKOOPORNO CI KOMÓREK NOWOTWOROWYCH Urszula Fory± Zakªad Biomatematyki i Teorii Gier, Instytut Matematyki Stosowanej i Mechaniki, Wydziaª
EGZAMIN MAGISTERSKI, r Matematyka w ekonomii i ubezpieczeniach
EGZAMIN MAGISTERSKI, 12.09.2018r Matematyka w ekonomii i ubezpieczeniach Zadanie 1. (8 punktów) O rozkªadzie pewnego ryzyka S wiemy,»e: E[(S 20) + ] = 8 E[S 10 < S 20] = 13 P (S 20) = 3 4 P (S 10) = 1
Twierdzenie Wainera. Marek Czarnecki. Warszawa, 3 lipca Wydziaª Filozoi i Socjologii Uniwersytet Warszawski
Twierdzenie Wainera Marek Czarnecki Wydziaª Filozoi i Socjologii Uniwersytet Warszawski Wydziaª Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytet Warszawski Warszawa, 3 lipca 2009 Motywacje Dla dowolnej
3. (8 punktów) EGZAMIN MAGISTERSKI, Biomatematyka
EGZAMIN MAGISTERSKI, 26.06.2017 Biomatematyka 1. (8 punktów) Rozwój wielko±ci pewnej populacji jest opisany równaniem: dn dt = rn(t) (1 + an(t), b gdzie N(t) jest wielko±ci populacji w chwili t, natomiast
JAO - J zyki, Automaty i Obliczenia - Wykªad 1. JAO - J zyki, Automaty i Obliczenia - Wykªad 1
J zyki formalne i operacje na j zykach J zyki formalne s abstrakcyjnie zbiorami sªów nad alfabetem sko«czonym Σ. J zyk formalny L to opis pewnego problemu decyzyjnego: sªowa to kody instancji (wej±cia)
Wst p do sieci neuronowych, wykªad 14 Zespolone sieci neuronowe
Wst p do sieci neuronowych, wykªad 14 Zespolone sieci neuronowe M. Czoków, J. Piersa Faculty of Mathematics and Computer Science, Nicolaus Copernicus University, Toru«, Poland 2011-18-02 Motywacja Liczby
Przykªady problemów optymalizacji kombinatorycznej
Przykªady problemów optymalizacji kombinatorycznej Problem Komiwoja»era (PK) Dane: n liczba miast, n Z +, c ji, i, j {1,..., n}, i j odlegªo± mi dzy miastem i a miastem j, c ji = c ij, c ji R +. Zadanie:
Funkcje wielu zmiennych
dr Krzysztof yjewski Informatyka I rok I 0 in» 12 stycznia 2016 Funkcje wielu zmiennych Informacje pomocnicze Denicja 1 Niech funkcja f(x y) b dzie okre±lona przynajmniej na otoczeniu punktu (x 0 y 0 )
ARYTMETYKA MODULARNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15
ARYTMETYKA MODULARNA Grzegorz Szkibiel Wiosna 2014/15 Spis tre±ci 1 Denicja kongruencji i jej podstawowe wªasno±ci 3 2 Systemy pozycyjne 8 3 Elementy odwrotne 12 4 Pewne zastosowania elementów odwrotnych
Arkusz maturalny. Šukasz Dawidowski. 25 kwietnia 2016r. Powtórki maturalne
Arkusz maturalny Šukasz Dawidowski Powtórki maturalne 25 kwietnia 2016r. Odwrotno±ci liczby rzeczywistej 1. 9 8 2. 0, (1) 3. 8 9 4. 0, (8) 3 4 4 4 1 jest liczba Odwrotno±ci liczby rzeczywistej 3 4 4 4
Wstęp do sieci neuronowych, wykład 11 Łańcuchy Markova
Wstęp do sieci neuronowych, wykład 11 Łańcuchy Markova M. Czoków, J. Piersa 2010-12-21 1 Definicja Własności Losowanie z rozkładu dyskretnego 2 3 Łańcuch Markova Definicja Własności Losowanie z rozkładu
Kolokwium Zadanie 1. Dla jakich warto±ci parametrów a i b funkcja sklejona
Kolokwium 3 0.0. Zadanie. Dla jakich warto±ci parametrów a i b funkcja sklejona a : π, f() = cos() : π < π, a + b : π < jest ci gªa? Rozwi zanie: Funkcja jest ci gªa we wszystkich punktach poza, by mo»e,
Wst p do sieci neuronowych, wykªad 05a Algorytm wstecznej propagacji bª du
Wst p do sieci neuronowych, wykªad 05a M. Czoków, J. Piersa Wydziaª Matematyki i Informatyki, Uniwersytet Mikoªaja Kopernika w Toruniu 2012-11-14 Projekt pn. Wzmocnienie potencjaªu dydaktycznego UMK w
Lab. 02: Algorytm Schrage
Lab. 02: Algorytm Schrage Andrzej Gnatowski 5 kwietnia 2015 1 Opis zadania Celem zadania laboratoryjnego jest zapoznanie si z jednym z przybli»onych algorytmów sªu» cych do szukania rozwi za«znanego z
Wykorzystanie lokalnej geometrii danych w Maszynie Wektorów No±nych
WM Czarnecki (GMUM) Lokalna geometria w SVM 13 Listopada 2013 1 / 26 Wykorzystanie lokalnej geometrii danych w Maszynie Wektorów No±nych Wojciech Marian Czarnecki Jacek Tabor GMUM Grupa Metod Uczenia Maszynowego
WST P DO TEORII INFORMACJI I KODOWANIA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2013/14
WST P DO TEORII INFORMACJI I KODOWANIA Grzegorz Szkibiel Wiosna 2013/14 Spis tre±ci 1 Kodowanie i dekodowanie 4 1.1 Kodowanie a szyfrowanie..................... 4 1.2 Podstawowe poj cia........................
ZADANIA. Maciej Zakarczemny
ZADANIA Maciej Zakarczemny 2 Spis tre±ci 1 Algebra 5 2 Analiza 7 2.1 Granice iterowane, granica podwójna funkcji dwóch zmiennych....... 7 2.2 Caªki powierzchniowe zorientowane...................... 8 2.2.1
1 Metody iteracyjne rozwi zywania równania f(x)=0
1 Metody iteracyjne rozwi zywania równania f()=0 1.1 Metoda bisekcji Zaªó»my,»e funkcja f jest ci gªa w [a 0, b 0 ]. Pierwiastek jest w przedziale [a 0, b 0 ] gdy f(a 0 )f(b 0 ) < 0. (1) Ustalmy f(a 0
Modele liniowe i mieszane na przykªadzie analizy danych biologicznych - Wykªad 6
Modele liniowe i mieszane na przykªadzie analizy danych biologicznych - Wykªad 6 Tomasz Suchocki Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocªawiu Katedra Genetyki i Ogólnej Hodowli Zwierz t Plan wykªadu Model mieszany
Wybrane poj cia i twierdzenia z wykªadu z teorii liczb
Wybrane poj cia i twierdzenia z wykªadu z teorii liczb 1. Podzielno± Przedmiotem bada«teorii liczb s wªasno±ci liczb caªkowitych. Zbiór liczb caªkowitych oznacza b dziemy symbolem Z. Zbiór liczb naturalnych
Metodydowodzenia twierdzeń
1 Metodydowodzenia twierdzeń Przez zdanie rozumiemy dowolne stwierdzenie, które jest albo prawdziwe, albo faªszywe (nie mo»e by ono jednocze±nie prawdziwe i faªszywe). Tradycyjnie b dziemy u»ywali maªych
przewidywania zapotrzebowania na moc elektryczn
do Wykorzystanie do na moc elektryczn Instytut Techniki Cieplnej Politechnika Warszawska Slide 1 of 20 do Coraz bardziej popularne staj si zagadnienia zwi zane z prac ¹ródªa energii elektrycznej (i cieplnej)
Wst p do sieci neuronowych, wykªad 4 Algorytm wstecznej propagacji bª du, cz. 1
Wst p do sieci neuronowych, wykªad 4, cz. 1 M. Czoków, J. Piersa, A. Rutkowski Wydziaª Matematyki i Informatyki, Uniwersytet Mikoªaja Kopernika w Toruniu 2018-10-28 Projekt pn. Wzmocnienie potencjaªu dydaktycznego
x y x y x y x + y x y
Algebra logiki 1 W zbiorze {0, 1} okre±lamy dziaªania dwuargumentowe,, +, oraz dziaªanie jednoargumentowe ( ). Dziaªanie x + y nazywamy dodawaniem modulo 2, a dziaªanie x y nazywamy kresk Sheera. x x 0
2 Liczby rzeczywiste - cz. 2
2 Liczby rzeczywiste - cz. 2 W tej lekcji omówimy pozostaªe tematy zwi zane z liczbami rzeczywistymi. 2. Przedziaªy liczbowe Wyró»niamy nast puj ce rodzaje przedziaªów liczbowych: (a) przedziaªy ograniczone:
XVII Warmi«sko-Mazurskie Zawody Matematyczne
1 XVII Warmi«sko-Mazurskie Zawody Matematyczne Kategoria: klasa VIII szkoªy podstawowej i III gimnazjum Olsztyn, 16 maja 2019r. Zad. 1. Udowodnij,»e dla dowolnych liczb rzeczywistych x, y, z speªniaj cych
c Marcin Sydow Przepªywy Grafy i Zastosowania Podsumowanie 12: Przepªywy w sieciach
12: w sieciach Spis zagadnie«sieci przepªywowe przepªywy w sieciach ±cie»ka powi kszaj ca tw. Forda-Fulkersona Znajdowanie maksymalnego przepªywu Zastosowania przepªywów Sieci przepªywowe Sie przepªywowa
Relacj binarn okre±lon w zbiorze X nazywamy podzbiór ϱ X X.
Relacje 1 Relacj n-argumentow nazywamy podzbiór ϱ X 1 X 2... X n. Je±li ϱ X Y jest relacj dwuargumentow (binarn ), to zamiast (x, y) ϱ piszemy xϱy. Relacj binarn okre±lon w zbiorze X nazywamy podzbiór
Wykªad 10. Spis tre±ci. 1 Niesko«czona studnia potencjaªu. Fizyka 2 (Informatyka - EEIiA 2006/07) c Mariusz Krasi«ski 2007
Wykªad 10 Fizyka 2 (Informatyka - EEIiA 2006/07) 08 05 2007 c Mariusz Krasi«ski 2007 Spis tre±ci 1 Niesko«czona studnia potencjaªu 1 2 Laser 3 2.1 Emisja spontaniczna...........................................
Janusz Adamowski METODY OBLICZENIOWE FIZYKI Zastosowanie eliptycznych równa«ró»niczkowych
Janusz Adamowski METODY OBLICZENIOWE FIZYKI 1 Rozdziaª 9 RÓWNANIA ELIPTYCZNE 9.1 Zastosowanie eliptycznych równa«ró»niczkowych cz stkowych 9.1.1 Problemy z warunkami brzegowymi W przestrzeni dwuwymiarowej
X WARMI SKO-MAZURSKIE ZAWODY MATEMATYCZNE 18 maja 2012 (szkoªy ponadgimnazjalne)
X WARMI SKO-MAZURSKIE ZAWODY MATEMATYCZNE 18 maja 2012 (szkoªy ponadgimnazjalne) Zadanie 1 Obecnie u»ywane tablice rejestracyjne wydawane s od 1 maja 2000r. Numery rejestracyjne aut s tworzone ze zbioru
5. (8 punktów) EGZAMIN MAGISTERSKI, r Matematyka w ekonomii i ubezpieczeniach
Matematyka w ekonomii i ubezpieczeniach ( Niezale»ne szkody maja rozkªady P (X i = k) = exp( 1)/k!, P (Y i = k) = 4+k ) k (1/3) 5 (/3) k, k = 0, 1,.... Niech S = X 1 +... + X 500 + Y 1 +... + Y 500. Skªadka
Macierze i Wyznaczniki
dr Krzysztof yjewski Mechatronika; S-I.in». 5 pa¹dziernika 6 Macierze i Wyznaczniki Kilka wzorów i informacji pomocniczych: Denicja. Tablic nast puj cej postaci a a... a n a a... a n A =... a m a m...
Modele wielorównaniowe. Problem identykacji
Modele wielorównaniowe. Problem identykacji Ekonometria Szeregów Czasowych SGH Identykacja 1 / 43 Plan wykªadu 1 Wprowadzenie 2 Trzy przykªady 3 Przykªady: interpretacja 4 Warunki identykowalno±ci 5 Restrykcje
ANALIZA NUMERYCZNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15
ANALIZA NUMERYCZNA Grzegorz Szkibiel Wiosna 2014/15 Spis tre±ci 1 Metoda Eulera 3 1.1 zagadnienia brzegowe....................... 3 1.2 Zastosowanie ró»niczki...................... 4 1.3 Output do pliku
Informacje pomocnicze
Funkcje wymierne. Równania i nierówno±ci wymierne Denicja. (uªamki proste) Wyra»enia postaci Informacje pomocnicze A gdzie A d e R n N (dx e) n nazywamy uªamkami prostymi pierwszego rodzaju. Wyra»enia
Macierze i Wyznaczniki
Macierze i Wyznaczniki Kilka wzorów i informacji pomocniczych: Denicja 1. Tablic nast puj cej postaci a 11 a 12... a 1n a 21 a 22... a 2n A =... a m1 a m2... a mn nazywamy macierz o m wierszach i n kolumnach,
Monte Carlo Optimization
Monte Carlo Optimization Seminarium szkoleniowe Eliza Bujnowska 28 lutego 2006 Eliza Bujnowska () Monte Carlo Optimization 28 lutego 2006 1 / 38 Zagadnienia optymalizacji metod Monte Carlo Przeszukiwanie
Macierze. 1 Podstawowe denicje. 2 Rodzaje macierzy. Denicja
Macierze 1 Podstawowe denicje Macierz wymiaru m n, gdzie m, n N nazywamy tablic liczb rzeczywistych (lub zespolonych) postaci a 11 a 1j a 1n A = A m n = [a ij ] m n = a i1 a ij a in a m1 a mj a mn W macierzy
Metody numeryczne. Wst p do metod numerycznych. Dawid Rasaªa. January 9, 2012. Dawid Rasaªa Metody numeryczne 1 / 9
Metody numeryczne Wst p do metod numerycznych Dawid Rasaªa January 9, 2012 Dawid Rasaªa Metody numeryczne 1 / 9 Metody numeryczne Czym s metody numeryczne? Istota metod numerycznych Metody numeryczne s
Metody statystyczne w biologii - Wykªad 8. Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocªawiu Katedra Genetyki i Ogólnej Hodowli Zwierz t
Metody statystyczne w biologii - Wykªad 8 Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocªawiu Katedra Genetyki i Ogólnej Hodowli Zwierz t Plan wykªadu Regresja logistyczna 1. Podstawy teoretyczne i przykªady zastosowania
MiASI. Modelowanie systemów informatycznych. Piotr Fulma«ski. 18 stycznia Wydziaª Matematyki i Informatyki, Uniwersytet Šódzki, Polska
MiASI Modelowanie systemów informatycznych Piotr Fulma«ski Wydziaª Matematyki i Informatyki, Uniwersytet Šódzki, Polska 18 stycznia 2010 Spis tre±ci 1 Analiza systemu informatycznego Poziomy analizy 2
Wstęp do sieci neuronowych, wykład 03 Warstwy RBF, jednostka Adaline.
Wstęp do sieci neuronowych, wykład 3 Warstwy, jednostka Adaline. Maja Czoków, Jarosław Piersa Wydział Matematyki i Informatyki, Uniwersytet Mikołaja Kopernika 13-1- Projekt pn. Wzmocnienie potencjału dydaktycznego
Aproksymacja funkcji metod najmniejszych kwadratów
Aproksymacja funkcji metod najmniejszych kwadratów Teoria Interpolacja polega na znajdowaniu krzywej przechodz cej przez wszystkie w zªy. Zdarzaj si jednak sytuacje, w których dane te mog by obarczone
Metody bioinformatyki (MBI)
Metody bioinformatyki (MBI) Wykªad 9 - mikromacierze DNA, analiza danych wielowymiarowych Robert Nowak 2016Z Metody bioinformatyki (MBI) 1/42 mikromacierze DNA Metoda badawcza, pozwalaj ca bada obecno±
Ekonometria. wiczenia 7 Modele nieliniowe. Andrzej Torój. Instytut Ekonometrii Zakªad Ekonometrii Stosowanej
Ekonometria wiczenia 7 Modele nieliniowe (7) Ekonometria 1 / 19 Plan wicze«1 Nieliniowo± : co to zmienia? 2 Funkcja produkcji Cobba-Douglasa 3 Nieliniowa MNK (7) Ekonometria 2 / 19 Plan prezentacji 1 Nieliniowo±
Wstęp do sieci neuronowych, wykład 03 Warstwy RBF, jednostka Adaline.
Wstęp do sieci neuronowych, wykład 3 Warstwy, jednostka Adaline. Maja Czoków, Jarosław Piersa Wydział Matematyki i Informatyki, Uniwersytet Mikołaja Kopernika 211-1-18 1 Pomysł Przykłady Zastosowanie 2
Przeksztaªcenia liniowe
Przeksztaªcenia liniowe Przykªady Pokaza,»e przeksztaªcenie T : R 2 R 2, postaci T (x, y) = (x + y, x 6y) jest przeksztaªceniem liniowym Sprawdzimy najpierw addytywno± przeksztaªcenia T Niech v = (x, y
Zadanie 1. (8 punktów) Dana jest nast puj ca macierz: M =
Matematyka w ekonomii i ubezpieczeniach 1. (8 punktów) Dana jest nast puj ca macierz: M = 2 14 2 10 8 0 10 8. a) Znajd¹ rozwi zanie dwuosobowej gry o sumie zero maj cej powy»sz macierz wypªat. b) Przyjmuj
ANALIZA MATEMATYCZNA Z ALGEBR
ANALIZA MATEMATYCZNA Z ALGEBR WYKŠAD II Maªgorzata Murat MACIERZ A rzeczywist (zespolon ) o m wierszach i n kolumnach nazywamy przyporz dkowanie ka»dej uporz dkowanej parze liczb naturalnych (i, j), gdzie
Elementy geometrii analitycznej w przestrzeni
Wykªad 3 Elementy geometrii analitycznej w przestrzeni W wykªadzie tym wi kszy nacisk zostaª poªo»ony raczej na intuicyjne rozumienie deniowanych poj, ni» ±cisªe ich zdeniowanie. Dlatego niniejszy wykªad
Teoria grafów i jej zastosowania. 1 / 126
Teoria grafów i jej zastosowania. 1 / 126 Mosty królewieckie W Królewcu, na rzece Pregole znajduj si dwie wyspy poª czone ze sob, a tak»e z brzegami za pomoc siedmiu mostów, tak jak pokazuje rysunek 2
Vincent Van GOGH: M»czyzna pij cy li»ank kawy. Radosªaw Klimek. J zyk programowania Java
J zyk programowania JAVA c 2011 Vincent Van GOGH: M»czyzna pij cy li»ank kawy Zadanie 6. Napisz program, który tworzy tablic 30 liczb wstawia do tej tablicy liczby od 0 do 29 sumuje te elementy tablicy,
Elementy Modelowania Matematycznego Wykªad 1 Prawdopodobie«stwo
Spis tre±ci Elementy Modelowania Matematycznego Wykªad 1 Prawdopodobie«stwo Romuald Kotowski Katedra Informatyki Stosowanej PJWSTK 2009 Spis tre±ci Spis tre±ci 1 2 3 4 5 Spis tre±ci Spis tre±ci 1 2 3 4
Metody numeryczne i statystyka dla in»ynierów
Kierunek: Automatyka i Robotyka, II rok Ukªady równa«liniowych PWSZ Gªogów, 2009 Motywacje Zagadnienie kluczowe dla przetwarzania numerycznego Wiele innych zada«redukuje si do problemu rozwi zania ukªadu
Strategie zabezpieczaj ce
04062008 Plan prezentacji Model binarny Model Black Scholesa Bismut- Elworthy -Li formuła Model binarny i opcja call Niech cena akcji w chwili pocz tkowej wynosi S 0 = 21 Zaªó»my,»e ceny akcji po trzech
Temat: Co to jest optymalizacja? Maksymalizacja objętości naczynia prostopadłościennego za pomocą arkusza kalkulacyjngo.
Konspekt lekcji Przedmiot: Informatyka Typ szkoły: Gimnazjum Klasa: II Nr programu nauczania: DKW-4014-87/99 Czas trwania zajęć: 90min Temat: Co to jest optymalizacja? Maksymalizacja objętości naczynia
CAŠKOWANIE METODAMI MONTE CARLO Janusz Adamowski
III. CAŠKOWAIE METODAMI MOTE CARLO Janusz Adamowski 1 1 azwa metody Podstawowym zastosowaniem w zyce metody Monte Carlo (MC) jest opis zªo-»onych ukªadów zycznych o du»ej liczbie stopni swobody. Opis zªo»onych
ARYTMETYKA MODULARNA. Grzegorz Szkibiel. Wiosna 2014/15
ARYTMETYKA MODULARNA Grzegorz Szkibiel Wiosna 2014/15 Spis tre±ci 1 Denicja kongruencji i jej podstawowe wªasno±ci 3 2 Systemy pozycyjne 8 3 Elementy odwrotne 12 4 Pewne zastosowania elementów odwrotnych
Interpolacja funkcjami sklejanymi
Interpolacja funkcjami sklejanymi Funkcje sklejane: Zaªó»my,»e mamy n + 1 w zªów t 0, t 1,, t n takich,»e t 0 < t 1 < < t n Dla danej liczby caªkowitej, nieujemnej k funkcj sklejan stopnia k nazywamy tak