Realizacja Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyszego Komunikat z konferencji ministrów ds. szkolnictwa wyszego, Berlin, 19 wrzenia 2003

Transkrypt

1 Realizacja Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyszego Komunikat z konferencji ministrów ds. szkolnictwa wyszego, Berlin, 19 wrzenia 2003 Preambuła Dnia 19 czerwca 1999 r., rok po podpisaniu Deklaracji Sorboskiej, ministrowie ds. szkolnictwa wyszego z 29 krajów europejskich podpisali Deklaracj Bolosk. Sformułowali wspólne, wane cele z myl o stworzeniu wewntrznie spójnego i zwartego Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyszego do 2010 r. Na pierwszej konferencji w ramach kontynuacji prac, która odbyła si w Pradze 19 maja 2001 r., ministrowie zwikszyli liczb celów i potwierdzili swoj wol stworzenia Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyszego do 2010 r. W dniu 19 wrzenia 2003 r. ministrowie ds. szkolnictwa wyszego z 33 krajów europejskich spotkali si w Berlinie, aby oceni osignity postp oraz okreli priorytety i nowe cele na nadchodzce lata, z myl o przyspieszeniu prac nad tworzeniem Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyszego. Uzgodnili nastpujce kwestie, zasady i priorytety: Ministrowie potwierdzaj znaczenie wymiaru społecznego w Procesie Boloskim. Naley zapewni odpowiedni równowag pomidzy koniecznoci zwikszenia konkurencyjnoci a celem dotyczcym poprawy społecznego wymiaru Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyszego, zmierzajc do wzmocnienia spójnoci społecznej i zmniejszenia nierównoci społecznych, jak i nierównoci ze wzgldu na płe, tak na szczeblu krajowym, jak i europejskim. W tym kontekcie ministrowie podtrzymuj swoje stanowisko, zgodnie z którym szkolnictwo wysze jest dobrem publicznym i stanowi obszar odpowiedzialnoci publicznej. Podkrelaj, e w midzynarodowej współpracy akademickiej i wymianie pierwszestwo powinny mie wartoci akademickie. Ministrowie przykładaj take naleyt wag do konkluzji Rady Europejskiej z Lizbony (2000 r.) i Barcelony (2002 r.), zgodnie z którymi Europa ma sta si najbardziej konkurencyjn i dynamiczn gospodark opart na wiedzy w wiecie, zdoln do trwałego wzrostu, tworzc coraz wiksz liczb coraz lepszych miejsc pracy i zapewniajc wiksz spójno społeczn i w których wzywa si do podejmowania dalszych działa i cilejszej współpracy w kontekcie Procesu Boloskiego. Ministrowie bior take pod uwag sporzdzony przez Grup Wdroeniow raport na temat postpów w Procesie Boloskim w okresie midzy spotkaniami w Pradze i Berlinie. Uwzgldniaj take raport Trendy III przygotowany przez EUA (Europejskie Stowarzyszenie Uniwersyteckie), jak równie wyniki seminariów, które zostały zorganizowane w ramach

2 programu prac midzy spotkaniami w Pradze i Berlinie przez kilka pastw członkowskich, uczelni, organizacji i studentów. Ministrowie uwzgldniaj take raporty krajowe, które wiadcz o znacznym postpie w stosowaniu zasad przyjtych w ramach Procesu Boloskiego. Wreszcie, maj take na uwadze informacje Komisji Europejskiej i Rady Europy i wyraaj podzikowania za ich wsparcie dla realizacji Procesu Boloskiego. Ministrowie s zgodni, i naley podj kroki w celu cilejszego całociowego powizania systemów szkolnictwa wyszego i bada w ich krajach. Powstajcy obecnie Europejski Obszar Szkolnictwa Wyszego skorzysta na zblieniu z Europejskim Obszarem Bada, wzmacniajc tym samym podstawy Europy Wiedzy. Celem jest zachowanie bogactwa kulturowego Europy i jej rónorodnoci jzykowej, których podstaw stanowi dziedzictwo zrónicowanych tradycji, oraz wzmocnienie jej potencjału innowacyjnego i rozwoju społeczno-gospodarczego poprzez szersz współprac midzy uczelniami europejskimi. Ministrowie maj wiadomo tego, e decydujc rol w tworzeniu Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyszego odgrywaj uczelnie i organizacje studenckie. Uwzgldniaj przesłanie EUA (Europejskiego Stowarzyszenia Uniwersyteckiego), oparte na wnioskach z Konwencji Uczelni w Graz, wypowiedzi EURASHE (Europejskiego Stowarzyszenia Instytucji Szkolnictwa Wyszego) oraz komunikaty ESIB (Krajowych Zwizków Studentów Europy). Ministrowie z zadowoleniem przyjmuj zainteresowanie, jakie proces tworzenia Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyszego wzbudza w innych regionach wiata, oraz, w szczególnoci, obecno przedstawicieli krajów europejskich, które nie s jeszcze uczestnikami Procesu Boloskiego, jak równie Komitetu Wdroeniowego ds. Wspólnego Obszaru Szkolnictwa Wyszego Unii Europejskiej, Ameryki Łaciskiej i Karaibów (EULAC), jako goci niniejszej konferencji. Postp Ministrowie z zadowoleniem odnotowuj fakt, e od czasu praskiej konferencji na temat szkolnictwa wyszego podjto róne inicjatywy zmierzajce do wikszej porównywalnoci i kompatybilnoci, bardziej przejrzystych systemów szkolnictwa wyszego oraz poprawy jakoci europejskiego szkolnictwa wyszego na poziomie uczelnianym i krajowym. Doceniaj współprac i zaangaowanie w tym zakresie wszystkich partnerów: uczelni, studentów i innych zainteresowanych rodowisk. Ministrowie podkrelaj znaczenie wszystkich elementów Procesu Boloskiego w tworzeniu Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyszego i zwracaj uwag na konieczno zintensyfikowania działa na poziomie uczelnianym, krajowym i europejskim. Jednake, aby nada procesowi odpowiednie tempo, w cigu najbliszych dwóch lat zobowizuj si realizowa priorytety rednioterminowe. Zintensyfikuj swe wysiłki w celu wspierania efektywnych systemów zapewnienia jakoci, szerszego faktycznego stosowania systemu opartego na dwóch cyklach kształcenia oraz poprawy systemu uznawania dyplomów (tytułów zawodowych/stopni) i okresów studiów. 2

3 Zapewnianie jakoci Jako jest istot Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyszego. Ministrowie zobowizuj si wspiera dalsze prace nad zapewnianiem jakoci na poziomie uczelnianym, krajowym i europejskim. Zwracaj uwag na konieczno wypracowania wspólnych kryteriów i metodologii zapewniania jakoci. Zwracaj take uwag na to, e zgodnie z zasad autonomii uczelni za zapewnianie jakoci w szkolnictwie wyszym odpowiadaj przede wszystkim poszczególne uczelnie i fakt ten stanowi podstaw rzeczywistej odpowiedzialnoci systemu szkolnictwa wyszego w ramach krajowego systemu zapewnienia jakoci kształcenia. Dlatego te postanawiaj, aby do roku 2005 krajowe systemy zapewniania jakoci uwzgldniały nastpujce elementy: zdefiniowany zakres zada organów i zaangaowanych instytucji, ocena programów lub uczelni, włcznie z ocen wewntrzn, ocen zewntrzn, udziałem studentów i publikowaniem wyników, system akredytacji, certyfikacji lub podobne procedury, udział ekspertów zagranicznych, współpraca midzynarodowa i współpraca w ramach sieci. Na poziomie europejskim ministrowie zwracaj si do ENQA (Europejskiego Stowarzyszenia na rzecz Jakoci Kształcenia), za porednictwem jego członków, z prob o opracowanie we współpracy z EUA, EURASHE i ESIB uzgodnionego zestawu standardów, procedur i wskazówek dotyczcych zapewniania jakoci, przeanalizowanie moliwoci wprowadzenia odpowiedniego systemu oceny rodowiskowej (peer review) dla agencji lub organów ds. zapewnienia jakoci i/lub akredytacji oraz przedstawienie raportu z tych prac ministrom w 2005 r. za porednictwem Grupy Wdroeniowej. Przewiduje si równie wykorzystanie fachowej wiedzy i dowiadcze innych stowarzysze i sieci zajmujcych si zapewnianiem jakoci. Struktura studiów: przyjcie systemu opartego zasadniczo na dwóch cyklach kształcenia Ministrowie z zadowoleniem zauwaaj, e zgodnie z ich zobowizaniem w Deklaracji Boloskiej do wprowadzenia systemu studiów dwustopniowych obecnie trwa kompleksowa przebudowa struktury studiów w Europie. Wszyscy ministrowie zobowizuj si rozpocz wprowadzanie systemu kształcenia opartego na dwóch cyklach do 2005 r. Ministrowie podkrelaj znaczenie konsolidowania dotychczasowych zmian oraz lepszego rozumienia i wikszej akceptacji nowych kwalifikacji poprzez wzmacnianie dialogu w obrbie uczelni i midzy nimi a pracodawcami. Ministrowie zachcaj pastwa członkowskie do opracowania struktur porównywalnych i kompatybilnych kwalifikacji przyznawanych w ich systemach edukacji, które powinny przedstawia kwalifikacje pod ktem nakładu pracy, poziomu, efektów kształcenia, kompetencji i profilu. Postanawiaj take opracowa kompleksow ramow struktur kwalifikacji Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyszego. 3

4 W ramach takich struktur kwalifikacji tytułom zawodowym/stopniom powinno si przypisa róne efekty kształcenia. Tytuły zawodowe/stopnie przyznawane po ukoczeniu studiów I i II stopnia powinny mie róne orientacje i róne profile, aby uwzgldni rónorodne potrzeby indywidualnych osób, rodowisk akademickich i rynku pracy. Tytuły/stopnie uzyskiwane po ukoczeniu studiów I stopnia powinny umoliwia dostp, w rozumieniu Konwencji Lizboskiej, do studiów II stopnia. Tytuły/stopnie uzyskiwane po studiach II stopnia powinny umoliwia dostp do studiów doktoranckich. Ministrowie zwracaj si do Grupy Wdroeniowej z prob o zbadanie, czy i w jaki sposób studia krótszego cyklu mona powiza ze studiami I stopnia w ramowej strukturze kwalifikacji Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyszego. Ministrowie podkrelaj, e bd dy do zapewnienia wszystkim równego dostpu do studiów wyszych, zgodnie z moliwociami, wykorzystujc w tym celu wszelkie odpowiednie rodki. Promowanie mobilnoci Mobilno studentów oraz pracowników akademickich i administracyjnych stanowi podstaw tworzenia Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyszego. Ministrowie podkrelaj jej znaczenie dla sfery ycia akademickiego i kulturalnego, jak równie politycznego, społecznego i gospodarczego. Z zadowoleniem zauwaaj, i od czasu ich ostatniego spotkania wzrosła skala mobilnoci, take dziki znacznemu wsparciu w ramach programów Unii Europejskiej, i postanawiaj podj niezbdne kroki w celu poprawy jakoci i zakresu danych statystycznych na temat mobilnoci studentów. Potwierdzaj, e zamierzaj dołoy wszelkich stara w celu usunicia wszystkich przeszkód utrudniajcych mobilno studentów w ramach Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyszego. Z myl o promowaniu mobilnoci studentów ministrowie podejm niezbdne kroki, aby umoliwi przenoszenie kredytów i stypendiów przyznanych w danym kraju. Wprowadzenie systemu punktowego Ministrowie podkrelaj istotn rol Europejskiego Systemu Transferu Punktów (ECTS) w ułatwianiu mobilnoci studentów i prac nad programami nauczania na poziomie midzynarodowym. Zauwaaj, e ECTS coraz powszechniej stanowi podstaw krajowych systemów punktowych. Zachcaj do dalszych prac w takim kierunku, aby ECTS stał si nie tylko systemem transferu, ale take systemem akumulacji punktów, który bdzie stosowany w sposób jednolity w powstajcym obecnie Europejskim Obszarze Szkolnictwa Wyszego. Uznawanie dyplomów: przyjcie systemu czytelnych i porównywalnych tytułów zawodowych/stopni Ministrowie podkrelaj znaczenie Konwencji Lizboskiej, która powinna zosta ratyfikowana przez wszystkie kraje biorce udział w Procesie Boloskim, oraz wzywaj sieci ENIC i NARIC, wraz z właciwymi władzami krajowymi, aby wspierały wdraanie Konwencji. 4

5 Wyznaczaj cel, zgodnie z którym kady student koczcy studia poczwszy od 2005 r. powinien automatycznie i bezpłatnie otrzyma Suplement do Dyplomu. Powinien on by wydawany w jednym z powszechnie uywanych jzyków europejskich. Zwracaj si do uczelni i pracodawców, aby w pełni wykorzystywali Suplement do Dyplomu, pozwoli to bowiem wykorzysta moliwoci, jakie stwarza wiksza przejrzysto i elastyczno systemów studiów, a tym samym zwikszy zatrudnialno i ułatwi uznawanie kwalifikacji i okresów studiów do celów dalszego kształcenia. Uczelnie i studenci Ministrowie z zadowoleniem przyjmuj zaangaowanie uczelni i studentów w Proces Boloski i maj wiadomo tego, e to włanie aktywny udział wszystkich partnerów w procesie zapewni jego trwały sukces. wiadomi wkładu, jaki silne uczelnie mog wnie w rozwój społeczny i gospodarczy, ministrowie uznaj, e uczelnie musz mie uprawnienia do podejmowania decyzji o kształcie ich wewntrznej organizacji i administracji. Ministrowie wzywaj take uczelnie, aby zadbały o pełne włczenie reform w podstawowe obszary ich działalnoci i majce w nich miejsce procesy. Ministrowie odnotowuj konstruktywny udział organizacji studenckich w Procesie Boloskim i podkrelaj konieczno włczenia studentów w dalsze działania w sposób stały i na wczesnym etapie. Studenci s pełnoprawnymi partnerami w zarzdzaniu szkolnictwem wyszym. Ministrowie odnotowuj, e we wszystkich krajach Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyszego zostały ju w duej mierze ustanowione przepisy prawne, które stanowi podstaw udziału studentów. Wzywaj take uczelnie i organizacje studenckie do wskazania rozwiza umoliwiajcych zwikszenie faktycznego udziału studentów w zarzdzaniu szkolnictwem wyszym. Ministrowie zwracaj uwag na konieczno zapewnienia studentom odpowiednich warunków nauki i ycia, aby mogli oni pomylnie koczy studia w odpowiednim terminie bez przeszkód zwizanych z ich sytuacj społeczn i materialn. Zwracaj take uwag na konieczno zbierania bardziej porównywalnych danych dotyczcych sytuacji społecznej i materialnej studentów. Promowanie wymiaru europejskiego w szkolnictwie wyszym Ministrowie zauwaaj, e zgodnie z ich yczeniem wyraonym w Pradze, opracowuje si obecnie dodatkowe moduły, cykle zaj i programy nauczania, które maj charakter europejski, jeli chodzi o tematyk, ukierunkowanie lub sposób organizacji. Odnotowuj, e uczelnie w rónych krajach europejskich podjły działania zmierzajce do wspólnego korzystania z ich zasobów akademickich i tradycji kulturowych, aby wspiera w ten sposób prace nad zintegrowanymi programami studiów i wspólnymi tytułami zawodowymi/ stopniami przyznawanymi na pierwszym, drugim i trzecim poziomie studiów. 5

6 Ponadto ministrowie podkrelaj, e w ramach wspólnych programów studiów naley przewidzie dłuszy okres studiów za granic, jak równie uwzgldni kwesti rónorodnoci jzykowej i umoliwi nauk jzyka obcego, aby studenci mogli maksymalnie rozwin swe moliwoci, jeli chodzi o tosamo europejsk, obywatelstwo europejskie i zatrudnialno. Ministrowie postanawiaj podj działania na szczeblu krajowym, aby usun przeszkody we wprowadzaniu i uznawaniu takich tytułów zawodowych/stopni, oraz aktywnie wspiera tworzenie zintegrowanych programów nauczania prowadzcych do wspólnych tytułów zawodowych/stopni i działania majce zapewni ich odpowiedni jako. Promowanie atrakcyjnoci Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyszego Ministrowie s zgodni co do tego, e naley wzmocni atrakcyjno i otwarto europejskiego szkolnictwa wyszego. Potwierdzaj gotowo do prowadzenia dalszych prac nad programami stypendialnymi dla studentów z krajów trzecich. Ministrowie owiadczaj, e wymiana midzynarodowa w szkolnictwie wyszym powinna odbywa si zgodnie z wymogami jakoci akademickiej i wartociami akademickimi, oraz postanawiaj działa w tym celu na wszystkich odpowiednich forach. We wszystkich uzasadnionych przypadkach uczestnikami takich forów powinni by take partnerzy społeczni i partnerzy ze rodowiska biznesu. Zachcaj do współpracy z regionami w innych czciach wiata poprzez zapraszanie przedstawicieli tych regionów do udziału w seminariach i konferencjach boloskich. Uczenie si przez całe ycie Ministrowie zwracaj uwag na istotny wkład szkolnictwa wyszego w urzeczywistnianie idei uczenia si przez całe ycie. Podejmuj kroki zbliajce ich krajowe polityki z myl o osigniciu tego celu i wzywaj uczelnie oraz wszystkich zainteresowanych do rozszerzenia moliwoci kształcenia przez całe ycie na poziomie szkolnictwa wyszego, włcznie z uznawaniem dotychczasowego kształcenia. Podkrelaj, e takie działania musz stanowi integraln cz działalnoci uczelni. Ponadto ministrowie wzywaj instytucje i osoby opracowujce struktury kwalifikacji dla Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyszego, eby uwzgldniły szeroki wachlarz elastycznych cieek kształcenia, moliwoci i technik oraz przewidziały odpowiednie wykorzystanie punktów ECTS. Podkrelaj konieczno stworzenia wszystkim obywatelom, zgodnie z ich aspiracjami i umiejtnociami, szerszych moliwoci kształcenia przez całe ycie prowadzcego do studiów w uczelni oraz w ramach samego szkolnictwa wyszego. 6

7 Działania dodatkowe Europejski Obszar Szkolnictwa Wyszego i Europejski Obszar Bada dwa filary społeczestwa opartego na wiedzy wiadomi koniecznoci promowania cilejszych powiza midzy Europejskim Obszarem Szkolnictwa Wyszego i Europejskim Obszarem Bada w Europie Wiedzy oraz znaczenia bada jako integralnej czci szkolnictwa wyszego w całej Europie, ministrowie uznaj, i nie naley ogranicza si do obecnych dwóch cykli kształcenia w szkolnictwie wyszym, ale włczy równie studia doktoranckie jako trzeci cykl kształcenia w Procesie Boloskim. Podkrelaj, e badania i kształcenie przygotowujce do prowadzenia bada oraz promowanie interdyscyplinarnoci maj istotne znaczenie dla utrzymywania i poprawy jakoci kształcenia w szkolnictwie wyszym oraz, w sensie bardziej ogólnym, dla zwikszenia konkurencyjnoci europejskiego szkolnictwa wyszego. Ministrowie wzywaj do zwikszenia skali mobilnoci na poziomie doktoranckim i ponad-doktoranckim oraz zachcaj zainteresowane uczelnie i inne instytucje do szerszej współpracy w zakresie studiów doktoranckich i kształcenia młodych naukowców. Ministrowie doło wszelkich stara, aby uczelnie europejskie stały si jeszcze bardziej atrakcyjnymi i efektywnie działajcymi partnerami. Dlatego te ministrowie zwracaj si do uczelni europejskich z sugesti zwikszenia roli bada i cilejszego powizania ich z postpem technicznym, zmianami społecznymi i kulturowymi oraz potrzebami społeczestwa. Ministrowie s wiadomi tego, e istniej przeszkody utrudniajce osignicie tych celów, a uczelnie nie s w stanie same ich usun. Wymaga to silnego wsparcia, take finansowego, i podjcia stosownych decyzji przez rzdy poszczególnych krajów i organy europejskie. Wreszcie, ministrowie stwierdzaj, e naley wesprze sieci na poziomie doktoranckim, aby stymulowa tworzenie wzorców doskonałoci i doprowadzi do tego, e stan si one jednym z elementów wyróniajcych Europejski Obszar Szkolnictwa Wyszego. Ocena postpu prac Majc na uwadze cele wyznaczone na rok 2010, przewiduje si wprowadzenie rozwiza słucych ocenie postpu prac w ramach Procesu Boloskiego. Ocena postpów w połowie okresu realizacji pozwoli zebra rzetelne informacje o faktycznym przebiegu procesu i podj, w razie potrzeby, działania korygujce. Ministrowie powierzaj Grupie Wdroeniowej dokonanie takiej oceny w odpowiednim czasie przed szczytem w 2005 r. i przygotowanie szczegółowych raportów na temat postpu prac i wdroenia nastpujcych priorytetów redniookresowych wyznaczonych na nastpne dwa lata: zapewnienie jakoci, system studiów dwustopniowych, uznawanie tytułów zawodowych/stopni i okresów studiów. 7

8 Ponadto uczestniczce kraje bd przygotowane do udzielenia wszelkich informacji potrzebnych do prowadzenia bada nad szkolnictwem wyszym zwizanych z celami Procesu Boloskiego. Ułatwiony zostanie te dostp do baz danych na temat biecych bada i wyników bada. Dalsze działania Nowi członkowie Ministrowie uznaj za konieczne dostosowanie w nastpujcy sposób klauzuli w Komunikacie Praskim dotyczcej wniosków o członkostwo: Kraje bdce stronami Europejskiej Konwencji Kulturalnej kwalifikuj si do członkostwa w Europejskim Obszarze Szkolnictwa Wyszego pod warunkiem, e jednoczenie potwierdzaj gotowo do działania na rzecz osignicia celów Procesu Boloskiego w ich własnych systemach szkolnictwa wyszego. Ich wnioski powinny zawiera informacj o tym, w jaki sposób bd one realizowa zasady i cele Deklaracji. Ministrowie postanawiaj przyj wnioski o członkostwo Albanii, Andory, Boni i Hercegowiny, Stolicy Apostolskiej, Rosji, Serbii i Czarnogóry, Byłej Jugosłowiaskiej Republiki Macedonii oraz powita te pastwa jako nowych członków, rozszerzajc tym samym proces na 40 krajów europejskich. Ministrowie maj wiadomo tego, e uczestnictwo w Procesie Boloskim zakłada wprowadzenie znacznych zmian i reform we wszystkich pastwach sygnatariuszach. Postanawiaj wspiera nowe pastwa sygnatariuszy w tych zmianach i reformach, włczajc je do dyskusji i obejmujc mechanizmami wzajemnej pomocy, jakie przewidziano w Procesie Boloskim. Struktura odpowiedzialna za dalsze prace Ministrowie powierzaj realizacj wszelkich kwestii objtych niniejszym komunikatem, ogólne kierowanie Procesem Boloskim i przygotowanie nastpnego spotkania ministrów Grupie Wdroeniowej (Follow-up Group), składajcej si z przedstawicieli wszystkich członków Procesu Boloskiego i Komisji Europejskiej oraz przedstawicieli Rady Europy, EUA, EURASHE, ESIB i UNESCO/CEPES jako członków pełnicych funkcj doradcz. Grupie tej, która powinna si zbiera co najmniej dwa razy do roku, bdzie przewodniczy przedstawiciel kraju sprawujcego Prezydencj UE wraz z przedstawicielem kraju bdcego gospodarzem kolejnej konferencji ministrów jako zastpc. Nad przebiegiem prac pomidzy spotkaniami Grupy Wdroeniowej bdzie czuwa Rada, której take bdzie przewodniczy kraj sprawujcy Prezydencj UE. W skład Rady bd wchodzi: przewodniczcy, wiceprzewodniczcy, którym jest przedstawiciel kraju bdcego gospodarzem kolejnej konferencji ministrów, oraz przedstawiciele krajów poprzedniej i nastpnej Prezydencji UE, przedstawiciele trzech krajów uczestniczcych w procesie, wybierani na okres jednego roku przez Grup Wdroeniow, Komisji Europejskiej oraz jako członkowie pełnicy funkcj doradcz przedstawiciele Rady Europy, EUA, EURASHE i ESIB. Grupa Wdroeniowa wraz z Rad mog w miar potrzeb powoływa doranie grupy robocze. 8

9 Prace stanowice kontynuacj bd całociowo wspomagane przez Sekretariat, który tworzy kraj bdcy gospodarzem kolejnej konferencji ministrów. Podczas swego pierwszego spotkania po konferencji berliskiej Grupa Wdroeniowa powinna bardziej szczegółowo okreli obowizki Rady i zadania Sekretariatu. Program prac Ministrowie zwracaj si do Grupy Wdroeniowej z prob o koordynowanie działa w ramach Procesu Boloskiego zgodnie z tematyk i kierunkami działa okrelonymi w niniejszym komunikacie oraz przedłoenie raportu w tej sprawie w odpowiednim terminie przed nastpnym spotkaniem ministrów w 2005 r. Nastpna konferencja Ministrowie postanawiaj odby nastpn konferencj w Bergen (Norwegia) w maju 2005 r. 9