Wykorzystanie oceny zdrowia finansowego podmiotu do planowania finansowego.

Transkrypt

1 Wykorzystanie oceny zdrowia finansowego podmiotu do planowania finansowego. K. Lange, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu M. Maćkowiak, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu K. Mateńko, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Working paper Streszczenie: Praca zawiera pomiar kondycji finansowej jednostek wchodzących w skład trzech różnych sektorów działalności : finansowego, non-profit oraz odrębnego niż dwa wcześniejsze. Do prezentacji kondycji finansowej jednostek został wykorzystany model FHI autorstwa Johna Zietlowa. Model ten umożliwia bardzo szczegółowe zbadanie przedsiębiorstwa przy pomocy 15 różnych wskaźników, umożliwia szczegółową i szeroką analizę sytuacji w jakiej znajdują się organizacje i firmy. Wykorzystane wskaźniki w wyżej wymienionym modelu zawierają w sobie czynniki krótkoterminowe, ale również długoterminowe. Obliczenia wykonano na podstawie realnych danych jednostek działających na terenie Polski w latach Słowa kluczowe: finanse przedsiębiorstw, analiza wskaźnikowa, planowanie finansowe, ocena zdrowia finansowego str

2 Use of the assessment of the financial health of the entity to financial planning. Abstract: The work includes the measurement of the financial condition of the entities comprising the three different sectors of financial, non-profit organizations and individual than the two previous. For the presentation of the financial health of individuals FHI model was used by John Zietlowa. This model allows a very detailed examination of the company with the help of 15 different indicators, allows a detailed and extensive analysis of the situation in which there are organizations and companies. The indicators used in the above model contain a short-term factors, but also the long-term. The calculations were made on the basis of real data units operating on Polish territory in Keywords: corporate finance, ratio analysis, financial planning, financial health assessment JEL Classification: G32, A10, M32, L31 Recenzent 1 : E. Czuba Link do recenzji: Recenzent 2 : E. Słaboszewska Link do recenzji: str

3 A. Wstęp Praca polega na wykonaniu analizy sytuacji finansowej trzech jednostek. Przy wyborze jednostek wyznaczyliśmy sobie następujące kryteria. Pierwszy z analizowanych podmiotów to organizacja non profit, w naszym przypadku jest fundacja otwarta na problemu ludzi i starająca się wspomóc ich w rozwiązywaniu problemów natury egzystencjalnej. Drugim podmiotem jest jedna z instytucji finansowych działających w Polsce a dokładniej jeden z nowo działających na polskim rynku usług bankowych. Trzeci podmiot miał być różny od dwóch wcześniejszych. Dlatego wybraliśmy przedsiębiorstwo,które zajmuje się produkcją oraz świadczeniem usług związanych z instalacjami elektrycznymi. Do stworzenia pracy został wykorzystany indeks zdrowia finansowego (Financial Health Index FHI ang.) autorstwa J. Zietlowa. Zbudowany on jest z 15 wskaźników finansowych. W procesie analizowania i wykonywania obliczeń wykorzystaliśmy rzeczywiste dane z Dziennika Monitor Polski B za okres Na podstawie sprawozdania finansowego możemy uzyskać informacje, które pozwalają stworzyć ogólny obraz sytuacji w jakiej znajduje się jednostka gospodarcza. By otrzymać bardziej szczegółowe informacje należy wykonać bardziej złożoną analizę. Uważamy,że indeks zdrowia finansowego pomoże w tej sytuacji stworzyć rzetelny raport,który dostarczy informacji na temat kondycji finansowej jednostek obrotu gospodarczego w różnych okresach. str

4 INSTYTUCJA FINANSOWA PRZEDSIĘBIO RSTWO ORGANIZACJ A NONPROFIT B. Treść zasadnicza pracy I. WSKAŹNIK OGÓLNY (ang. General Subscore) Analizę rozpoczęliśmy od oszacowania wskaźnika ogólnego. Do obliczenia wskaźnika ogólnego zostały wyznaczone na podstawie danych z poszczególnych jednostek podwskaźniki. Wyliczone wskaźniki należące do tej grupy to: logarytm naturalny wieku (ang. Natural Logarithm of Age) ; logarytm naturalny rozmiaru (ang. Natural Logarithm of Size); wskaźnik niestabilności aktywów (ang. Asset Instabillity Index). Poniższe wskaźniki zostały policzone dla poszczególnych jednostek, co przedstawia poniższa tabela. Tabela 1: Wskaźnik ogólny WSKAŹNIK OGÓLNY wagi 1,25 0,33 0,00001 wiek wielkość indeks niestabilności aktywów WSKAŹNIK ,56 16, ,76 526, ,56 16, ,48 374, ,56 16, ,97 100, ,51 11, ,00 25, ,56 10, ,75 6, ,61 10, ,27 6, ,69 17, ,32 14, ,79 18, ,11 12, ,89 19, ,46 11,37 str

5 Źródło: Opracowanie własne na podstawie J. Zietlow, A Financial Healt Index for Achieving Financial Sutainability, [dostęp ] oraz sprawozdań finansowych Monitor Polski B. Wartości tego wskaźnika wskazują jak kształtuje się zapotrzebowanie na sukcesywne zwiększanie środków finansowych firmy. Związane jest to bezpośrednio z wzrostem wieku, co oznacza wzrost logarytmu wraz z następstwem kolejnych lat. Wraz z upływem czasu wzrasta długość życia badanej jednostki. Ma to bezpośredni wpływ na reputację firmy, wzrost jej rozpoznawalności i zaufania. Logarytm naturalny wieku w analizowanych jednostkach wzrasta z upływem lat funkcjonowania. Jest to dowód na coraz lepszą stabilność oraz elastyczność finansów. Największym zapotrzebowaniem na środki finansowe charakteryzuje się przedsiębiorstwo najmniejszym natomiast instytucja finansowa. Logarytm naturalny wielkości jest miarą elastyczności finansowej i stabilności. Właściwa jest wysoka wartość tego wskaźnika. Dla przebadanych jednostek największym wskaźnikiem charakteryzuje się instytucja finansowa. Co oznacza iż instytucja finansowa jest najmłodsza ale jednocześnie najwyższy logarytm naturalny rozmiaru wskazuje najbardziej prężny rozwój. Kolejny wskaźnik to wskaźnik niestabilności aktywów. Największą wartością tego wskaźnika jest dla organizacji non-profit. Natomiast najmniejsza dla instytucji finansowej. Oceniając przedsiębiorstwo produkcyjne możemy zauważyć maksymalną wartość wskaźnika przez cały okres analizy. Takie wartości są osiągane dzięki stałemu lecz stabilnemu wzrostowi aktywów. Natomiast instytucja finansowa jest podmiotem dość młodym lecz tempo rozwoju tejże organizacji jest najwyższe co zostało zobrazowane wartością wskaźnika ogólnego. II. Wskaźniki najbliższej perspektywy. Następnym elementem naszej analizy jest wyliczenie wskaźnika najbliższej perspektywy (ang. indicator of the near perspective). Składa się on z następujących podwskaźników: współczynnik dostatecznej rezerwy gotówkowej (ang. sufficient cash reserve ratio) zmodyfikowany współczynnik gotówkowy (ang. modified cash ratio) docelowa płynność Lambda (ang. target liquidity Lambda) str

6 INSTYTUCJA FINANSOWA PRZEDSIĘBIOR STWO ORGANIZACJA NON PROFIT wskaźnik bieżącej płynności (ang. current ratio) Wyniki poszczególnych obliczenia poszczególnych wskaźników zostały zaprezentowane w tabeli poniżej. Tabela 2: Wskaźnik najbliższej perspektywy. WSKAŹNIK NAJBLIŻSZEJ PERSPEKTYWY wagi 1,25 12,5 0,85 0,5 wskaźnik zmodyfikowany docelowa wskaźnik wystarczalności wskaźnik płynność płynności funduszy gotówki Lambda bieżącej pieniężnych WSKAŹNIK ,27 0,83 10,98 5,39 53, ,67 0,78 12,13 2,13 68, ,30 0,72 13,65 2,53 44, ,66-0,05-0,03 0,19 0, ,67-0,03-0,02-0,03 0, ,66-0,01-0,02 0,07 0, ,42-0,06 26,18 6,07 28, ,27 0,63 31,17 7,02 41, ,06-0,01 44,56 8,29 45,72 Źródło: opracowanie własne na podstawie modelu J. Zietlowa Pierwszy z elementów objaśniającym wskaźnik najbliższej perspektywy jest wskaźnik wystarczalności funduszy pieniężnych. Informuje nas o zdolnościach pokrywania wydatków gotówką. Wyższe wartości są pożądane ponieważ oznaczają iż firma pokrywa swoje wydatki gotówką. Najwyższą wartość tego wskaźnika prezentuje instytucja finansowa. Kolejnym podwskaźnikiem jest zmodyfikowany współczynnik gotówkowy. Obliczany jako iloraz środków pieniężnych do sumy aktywów. Informuje o wzroście wypłacalności finansowej jednostki. Na podstawie tabeli możemy stwierdzić iż analizowane jednostki str

7 wskaźnik ten utrzymywały na podobnym poziomie. Jedynie organizacja non-profit wyróżnia się na tle pozostałych dwóch dość wyraźnie. Docelowa płynność lambda oznaczają zdolność terminowego regulowania zobowiązań. Na podstawie powyższej tabeli widzimy iż najgorzej sytuacja ma się w przedsiębiorstwie produkcyjnym. Wartość oscyluje w wartościach ujemnych lub bliskich zeru. Jeśli chodzi o instytucję finansową to pomimo dość silnych wahań wskaźnika płynności lambda nie spadł on poniżej poziomu z roku Organizacja non-profit wykazuje trend narastający tego wskaźnika co należy odczytywać pozytywnie oznacza to zwiększającą się zdolność do płatności a co za tym idzie unikania kar, odsetek. Ostatnim elementem jest wskaźnik bieżącej płynności. Najwyższą wartość prezentuje tutaj instytucja finansowa na przestrzeni badanego okresu. Natomiast najgorzej prezentuje się tutaj przedsiębiorstwo produkcyjne. Na podstawie analizy wskaźnika natychmiastowego możemy stwierdzić iż w krótkim horyzoncie czasowym najlepiej zapowiada się przyszłość instytucji finansowej i organizacji non profit. III. Wskaźniki krótkoterminowe Do oceny krótkoterminowej oceny wykorzystane zostały odpowiednie wskaźniki: operacyjne przepływy pieniężne (ang. Operating cash flow) wskaźnik aktywów (ang. asset ratio) wskaźnik kosztów administracyjnych (ang. administrative cost ratio) Wyniki poszczególnych wskaźników przedstawia tabela znajdująca się poniżej. Wyniki zostały oszacowane na podstawie danych rzeczywistych. str

8 INSTYTUCJA FINANSOWA PRZEDSIĘBIO RSTWO ORGANIZACJ A NON PROFIT Tabela 3: Wskaźniki krótkoterminowe. WSKAŹNIKI KRÓTKOTERMINOWE wagi 0,75 6,6 8,33 operacyjny CF wskaźnik aktywów wskaźnik kosztów administracyjnych WSKAŹNIK ,27 0,83 10,98 51, ,67 0,78 12,13 67, ,30 0,72 13,65 43, ,12 0,41 0,07 5, ,04 0,43 0,21 5, ,02 0,47 0,14 5, ,53 1,27 0,17 19, ,12 1,05 0,13 14, ,94 1,06 0,14 28,29 Źródło: opracowanie własne na podstawie modelu J. Zietlowa Wskaźnik przepływów operacyjnych informuje nas o możliwości pokrycia zobowiązań krótkoterminowych (konkretnie kapitałów obcych o terminie wymagalności nie przekraczającym 12 miesięcy). Najwyższą wartością tego wskaźnika cechuje się organizacja non-profit, najmniejszą wartość wykazuje przedsiębiorstwo produkcyjne. Wskaźnik aktywów to stosunek aktywów obrotowych do sumy aktywów ogółem. Aktywa obrotowe to aktywa,które mogą ulec zamianie na środki pieniężne (bez utraty wartości. Najwyższą wartość przedstawia instytucja finansowa. W przedsiębiorstwie ten wskaźnik jest na dość niskim poziomie. Związane jest to z charakterystyką działalności (duży udział aktywów trwałych obniża ten wskaźnik. Wskaźnik kosztów administracyjnych są to szanse przedsiębiorstwa by obniżać wydatki opłat administracyjnych. W miarę postępującej redukcji wydatków związanych str

9 z administracją spowoduje zwiększenie się płynności finansowej. Najwyższą wartość tego wskaźnika przedstawia przedsiębiorstwo produkcyjne co może zaniepokoić zarządzających finansami to ciągła tendencja wzrastająca. Bank prezentuje się zdecydowanie lepiej na tle organizacji również przedsiębiorstwo produkcyjne. Na bazie tych trzech wskaźników został obliczony wskaźnik krótkoterminowy. Pozwala on na ulepszenie procesu decyzyjnego, w szerszym horyzoncie czasowym aniżeli poprzedni wskaźnik natychmiastowy. Najkorzystniej prezentuje się organizacja non-profit. Przedsiębiorstwo produkcyjne prezentuje niewielki ale stabilny wzrost tego wskaźnika. IV. Wskaźniki średnioterminowe Ostatnim elementem wybranym do wykorzystania modelu Zietlowa jest wskaźnik średnioterminowy. Składa się on z czterech elementów : nadwyżka netto wskaźnik udziału wskaźnik samofinansowania stopa zadłużenie finansowego wskaźnik kosztów gromadzenia funduszy Wyniki obliczenia powyższych wskaźników na podstawie prawdziwych danych zostały przedstawione w tabeli poniżej. Tabela zawiera wyniki obliczeń za 3 lata z okresu str

10 INSTYTUCJA FINANSOWA PRZEDSIĘBIOR STWO ORGANIZACJA NON PROFIT Tabela 4: Wskaźniki średnioterminowe. WSKAŹNIKI ŚREDNIOTERMINOWE wagi 0, nadwyżk a netto wskaźni k udziału wskaźnik samofinansowan ia stopa zadłużenia finansoweg o wskaźnik kosztów gromadzeni a funduszy WSKAŹNI K ,9978 0,1300 0,8345 0,0000 0,9953-0, ,9962 0,1600 0,8123 0,0000 0,9982-0, ,9958 0,1400 0,7935 0,0000 0,9964-0, ,4290 N/A 0,4615 0,1470 N/A 0, ,4220 N/A 0,3891 0,1494 N/A 0, ,3904 N/A 0,4593 0,1599 N/A 0, ,0300 0,5501 0,8036 0,3152 N/A -0, ,0539 0,1906 0,7931 0,3463 N/A 0, ,0649 0,1937 0,7735 0,3098 N/A 0,5401 Źródło: opracowanie własne na podstawie modelu J. Zietlowa Wskaźnik nadwyżki netto informuje o ile zmianie uległ poziom aktywów netto w stosunku do roku poprzedniego. Aktywa netto powinny wykazywać stale i w zrównoważonym tempie. W organizacji non-profit, aktywa spadały co jest złą oznaką. W instytucji finansowej mamy wzrost. Wskaźnik udziału dostarcza informacji porównawczych pomiędzy całkowitymi przychodami a dochodem. Najlepsze jednostki cechuje najniższy poziom tego wskaźnika. str

11 Instytucja finansowa i organizacja non profit prezentują zbliżony poziom. Zdecydowanie najlepiej na tle tych trzech jednostek prezentuje się przedsiębiorstwo produkcyjne. Wskaźnik samofinansowania informuje o tym w jakim stopniu jednostce udało się samodzielnie sfinansować inwestycje w danym roku. Wskaźnik równy 1 oznacza iż całość inwestycji została w 100% pokryta środkami własnymi. Najlepiej zatem wypada organizacja non profit a najgorzej przedsiębiorstwo produkcyjne. Poziom zadłużenia finansowego to stosunek przedstawia zobowiązania finansowe do zobowiązań ogółem wraz z aktywami netto. Wskaźnik ten powinien przyjmować wartości niskie lub bardzo niskie. Najlepiej prezentuje się organizacja non-profit,której wskaźnik wynosi 0,000 przez cały okres analizy. Zdecydowanie najgorzej prezentuje się instytucja finansowa. Kolejny wskaźnik wskazuje stosunek kosztów pozyskania funduszy do całkowitego dochodu. Im wyższy wzrost tym większe koszty pozyskiwania kapitału i oznacza pogorszenie kondycji finansowej. Za szczególnie niepokojące należy uznać sytuację w,której wskaźnik przekracza poziom 1. Oznacza to wtedy,że koszty pozyskania kapitału były wyższe. od przychodów,które wygenerował kapitał pozyskany. Używając odpowiednich wag i posługując się obliczony został wskaźnik średnioterminowy. Na jego podstawie można dokonać oceny kondycji finansowej na przestrzeni od jednego roku do trzech lat. W instytucji finansowej należy dostrzec znaczącą poprawę sytuacji w roku 2011 w stosunku do Niestety w przedsiębiorstwie produkcyjnym sytuacja uległa pogorszeniu w analogicznym okresie. Zdecydowanie najgorzej wypadła organizacja non-profit,której wskaźnik na koniec 2012 roku wyniósł str C. Zakończenie Przy użyciu wcześniejszych wskaźników możemy dokonać szczegółowej analizy zdrowia finansowego analizowanych jednostek. W poniższej tabeli zostały przedstawione wyniki. Instytucja finansowa wykazuje trend rosnący co jest pozytywnym zjawiskiem. Jest to instytucja stosunkowo młoda na rynku polskim ale jak widać jej zarządzanie finansami jest kreowane przez odpowiednio wykwalifikowaną kadrę menadżerską. Organizacja non-profit, wykazuje najwyższą wartość tego wskaźnika lecz niestety notuje też widoczne zmiany z roku

12 Instytucja finansowa PRZEDSIĘBIORSTWO ORGANIZACJA NONPROFIT 2011/2012 obniżka wynosi ponad połowę wartości. Zarządzający tą organizacją muszą przywrócić poziom zdrowia finansowego na odpowiedni poziom. Przedsiębiorstwo produkcyjne charakteryzuję się takimi wartościami tego wskaźnika ze względu na swoją ugruntowaną już pozycję na rynku. Tabela 5: FHI Zietlowa za lata FHI wagi 0,1 0,4 0,3 0,2 Ocena sytuacji ogólnej Ocena okresu natychmiastowego ocena krótkiego okresu ocena średniego okresu WSKAŹNIK ,31 53,99 51,30-0,58 89, ,43 68,21 67,15-0,69 84, ,45 44,74 43,48-0,69 40, ,36 0,25 5,32 0,63 4, ,68 0,37 5,45 0,48 2, ,81 0,74 5,97 0,60 2, ,48 28,81 19,18-0,12 18, ,76 41,97 14,64 0,51 22, ,37 45,72 28,29 0,54 28,02 Źródło: opracowanie własne na podstawie modelu J. Zietlowa Niewątpliwie za wykorzystywaniem modelu PHI Zietlowa przemawia kompleksowość. Składa się on z wielu wskaźników, które uwzględniają różne przedziały czasowe. Jest to bardzo skuteczne narzędzie nowoczesnych menadżerów,które pomoże w doskonaleniu planowania finansowego, oceny potencjału jednostek oraz polepszeniu w zarządzaniu finansami przedsiębiorstw. str

13 Bibliografia : 1. Dluhosova, D., Richtarova, D., & Culik, M. (2011). Multi factor sensitivity analysis in the investment decision-making. Metal 2011: 20th Anniversary international conference on metallurgy and materials, Dluhosova, D. (2004). An analysis of financial performance using the EVA method. Finance a Uver-Czech Journal of Economics and Finance, 54, 11-12, Dluhosova, D. (2012). Sensitivity analysis application possibilities in company valuation by two-phase discounted cash flows method. Managing And Modelling of Financial Risks - 6th International Scientific Conference Proceedings, 1, Glova, J., & Sabol, T. (2011). Analysis of bonds with embedded options. E & M Ekonomie A Management, 14(3), Kopa M., D'Ecclesia, R., & Tichy, T. (2012). Financial Modelling. Finance a Uver-Czech Journal of Economics and Finance, 62(2), Kulhanek, L. (2012). The relationship between stock markets and gross domestic product in the Central and Eastern Europe. Proceedings Of The 7th International Conference On Currency, Banking And International Finance - How Does Central And Eastern Europe Cope Up With The Global Financial Crisis? Michalski G., & Mercik A. (2011). Liquid assets strategies in Silesian non-profit organizations. Financial Management of Firms and Financial Institutions, Michalski G. (2009). Inventory management optimization as part of operational risk management. Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 43(4), Michalski, G. (2012a). Risk sensitivity indicator as correction factor for cost of capital rate. Managing and Modelling of Financial Risks, str

14 10. Michalski, G. (2012b). Efficiency of accounts receivable management in Polish institutions. European Financial Systems 2012, Michalski, G. (2012c). Financial liquidity management in relation to risk sensitivity: Polish firms case. Quantitative Methods in Economics, Michalski, G. (2012d). Crisis influence on general economic condition and corporate liquidity management. Financial liquidity investment efficiency model (FLIEM) use to diagnose polish economics standing. Proceedings of the 7th International Conference on Currency, Banking and International Finance, Michalski, G. (2013). Financial consequences linked with investments in current assets: Polish firms case. European Financial Systems 2013, 10th International Conference on European Financial Systems 2013, Piotrowska, M. (1997). Finances of companies. Short-term financial decisions, AE, Wroclaw. 15. Polak P. (2009). The centre holds - from the decentralised treasury towards fully centralised cash and treasury management. Journal of Corporate Treasury Management, 3(2), Soltes, M. (2010). Relationship of speed certificates and inverse vertical ratio call back spread option strategy. E & M Ekonomie a Management, 13(2), Soltes, V., & Rusnakova, M. (2013). Hedging against a price drop using the inverse vertical ratio put spread strategy formed by barrier options. Inzinerine Ekonomika- Engineering Economics, 24(1), Uzik, M., & Soltes, V. (2009). The effect of rating changes on the value of a company listed in the capital market, E & M Ekonomie a Management, 12(1), Zietlow, J. & Michalski, G. (2012), Nonprofit Solvency Measures: Polish Evidence. Paper presented at the annual meeting of the ARNOVA Annual Conference, Indianapolis, Unpublished Manuscript. str

15 20. Zmeskal Z., & Dluhosova D. (2010). Financial decisions and valuation of risk and flexibility - a real option. Managing and Modelling of Financial Risks, Zmeskal, Z., & Dluhosova, D. (2009). Company financial performance prediction on economic value added measure by simulation methodology. 27th International Conference on Mathematical Methods in Economics, Mathematical Methods in Economics, Michalski, Grzegorz M. (2013). Value-Based Working Capital Management. Determining Liquid Asset Levels in Entrepreneurial Environments. New York: Palgrave Macmillan. ISBN Michalski, Grzegorz M. (2009). Strategie finansowe przedsiębiorstw (Business Financial Strategies in Polish). Gdansk: ODDK. ISBN Michalski, Grzegorz M. (2004). Leksykon zarządzania finansami (Encyclopaedia of Financial Management in Polish). Warsaw: Verlag C. H. Beck. ISBN Michalski, Grzegorz M. (2010). Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstwa (Introduction to Business Financial Management in Polish). Warsaw: Verlag C. H. Beck. ISBN Zietlow, John, A Financial Health Index for Achieving Nonprofit Financial Sustainability (September 26, 2012). Available at SSRN: (ostatni dostęp: 17 marca 2014) lub Bąk M., Kobryń-Król M., Zaskórska A., Financial analysis of economic health - Polish entities case. (December 1, 2013). Available at SSRN: str Monitor Polski B. 29. W. Pluta, Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, str

16 30. W. Pluta, G. Michalski, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem. Jak zachować płynność finansową?, C.H. Beck, Warszawa, M. Zaleska: Ocena ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstwa przez analityka bankowego. Oficyna Wydawnicza, Szkoła Główna Handlowa, Emerging Markets Information Service (EMIS), Serwis Prawno-Gospodarczy, H. Buk: Nowoczesne zarządzanie finansami. Planowanie i kontrola. C.H. Beck, Warszawa W. Naruć, J. Nowak, M. Wieloch: Operacyjne planowanie finansowe ujęcie praktyczne. Difin, Warszawa 2008 str