KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Bioróżnorodność środowisk przyrodniczych Biodiversity of Natural Environments Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator Dr Robert Kościelniak Dr Lucjan Schimscheiner Zespół dydaktyczny Dr Marek Guzik Dr Robert Kościelniak Dr Lucjan Schimscheiner Dr Marcin Woch Opis kursu (cele kształcenia) Poznanie zbiorowisk roślinnych lądowych i słodkowodnych. Poznanie roli roślin, grzybów i porostów w wybranych ekosystemach. Określenie specyfiki, walorów, zagrożeń i problemów ochrony szaty roślinnej Polski. Zapoznanie z metodyką badań fitosocjologicznych. Przedstawienie charakterystyki środowiska wodnego, jego podział i różnice w stosunku do środowiska lądowego. Poznanie przystosowań zwierząt do specyficznych mikrośrodowisk wodnych. Warunki wstępne Wiedza Znajomość budowy, biologii, stopni organizacyjnych i podziału systematycznego roślin, grzybów i zwierząt. Znajomość podstawowych czynników ekologicznych kształtujących środowisko, grup ekologicznych i form życiowych roślin, grzybów i zwierząt. Umiejętności Zdolność identyfikacji roślin przy użyciu źródeł monograficznych i rozpoznawania w naturze na poziomie rodzin i rodzajów oraz wybranych gatunków. Umiejętność wskazania cech morfologicznych w przystosowaniu roślin i zwierząt do określonych warunków siedliskowych. Zdolność wyróżniania gatunków o różnym stopniu tolerancji na czynniki klimatyczne, edaficzne i biotyczne. Kursy Botanika i mikologia, Ekologia ogólna, Zoologia. Efekty kształcenia 1
Wiedza W01 Opisuje wpływ środowiska na życie roślin i grzybów i zwierząt W03 Wskazuje na formy ochrony szaty roślinnej W04 Wymienia metody badań bioindykacyjnych przy zastosowaniu grzybów i zwierząt W05 Zna czynniki antropogeniczne wpływające na myko-, lichenobiotę i świat zwierzęcy K_W01 K_W12 K_W23 K_W29 Umiejętności U01 Umie sporządzić mapy zasięgowe roślin U02 Ocenia stan środowiska dla funkcjonowania flory, fauny oraz sformułować jej zagrożenia U03 Charakteryzuje adaptacje roślin i zwierząt do życia w różnych środowiskach K_U04 K_U04 K_U08 Kompetencje społeczne K01 Ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie bioróżnorodności i ochronę środowiska przyrodniczego K02 Rozumie konieczność ciągłego poszerzania swojej wiedzy botanicznej i monitorowania zmian w środowisku K03 Jest odpowiedzialny za upowszechnianie w społeczeństwie wiedzy biologicznej i potrzebie ochrony środowiska K_K01 K_K05 K_K07 2
E learning Gry dydaktyczne Ćwiczenia w szkole Zajęcia terenowe Praca laboratoryjna Projekt indywidualny Projekt grupowy Udział w dyskusji Referat Praca pisemna (esej) Egzamin ustny Egzamin pisemny Kolokwium zaliczeniowe Organizacja Forma zajęć Wykład (W) Ćwiczenia w grupach A K L S P E Liczba godzin 15 15 Opis metod prowadzenia zajęć Wykład z prezentacją multimedialną flory i mykobioty, zbiorowisk roślinnych oraz zwierząt. Ćwiczenia analiza zasięgów wybranych gatunków roślin we florze Polski, sporządzanie map zasięgowych; sporządzanie w oparciu o zdjęcia fitosocjologiczne wspólnej listy gatunków i ich klasyfikacja do jednostek syntaksonomicznych; określanie stopnia stałości gatunków w zbiorowiskach. Poznanie gatunków zwierząt, roślin i grzybów charakterystycznych dla określonych środowisk (różne typy wód, las, łąka, pole ) i ich przystosowań do środowiska życia. Formy sprawdzania efektów kształcenia W01 + + W02 + + W03 + + W04 + + W05 + + U01 + + U02 + + U03 + + K01 + + K02 + + K03 + + 3
Kryteria oceny Ocena końcowa obejmuje aktywność na zajęciach (udział w dyskusji) oraz z kolokwium końcowego (test). Uwagi Treści merytoryczne (wykaz tematów) 1. Stan poznania roślin i grzybów i ich miejsce w bioróżnorodności Polski 2. Sukcesje roślinne. 3. Roślinność wybranych środowisk Polski: a) wydmy nadmorskie i śródlądowe b) zbiorowiska wodne i szuwarowo-torfowiskowe c) łąki d) murawy ciepłolubne e) lasy f) siedliska antropogeniczne 4.Charakterystyka i podział środowiska wodnego 5.Adaptacje zwierząt do różnych typów środowisk Wykaz literatury podstawowej Falińska K. 2004. Ekologia roślin. Wydanie III. PWN, Warszawa. Szafer. W. Zarzycki K. (red.). 1972. Szata roślinna Polski. T. I i II. PWN, Warszawa. Andrzejewski R., Weigle A. (red.). 2003. Różnorodność biologiczna Polski. Narodowa Fundacja Środowiska, Warszawa. Matuszkiewicz W. 2001. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. PWN, Warszawa. Zarzycki K., Trzcińska-Tacik H., Różański W., Szeląg Z., Wołek J., Korzeniak U. 2002. Ekologiczne liczby wskaźnikowe roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN. Kraków. Zając A. & Zając M. (red) 2001. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. s. xii + 714. Nakładem Pracowni Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków. Rutkowski 2008. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. s. 816. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa. Wykaz literatury uzupełniającej 4
Mirek Z., Zarzycki K., Wojewoda W., Szeląg Z. 2006. Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences. Kraków. Zarzycki K. (red.) Kaźmierczakowa R. 2001. Polska czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Kraków. Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN. Tutin i in. (Red.). Flora Europaea. Tom 1 5. 1964-2001. Jalas, J. & Suominen, J. (eds.) 1976: Atlas Florae Europaeae. Distribution of Vascular Plants in Europe. 3. Salicaceae to Balanophoraceae. The Committee for Mapping the Flora of Europe & Societas Biologica Fennica Vanamo, Helsinki. Jalas, J. & Suominen, J. (eds.) 1991: Atlas Florae Europaeae. Distribution of Vascular Plants in Europe. 9. Paeoniaceae to Capparaceae. The Committee for Mapping the Flora of Europe & Societas Biologica Fennica Vanamo, Helsinki. Fałtynowicz W. 1995. Wykorzystanie porostów do oceny zanieczyszczenia powietrza. Zasady, metody, klucze do oznaczania wybranych gatunków. - Fundacja Centrum Edukacji Ekologicznej Wsi, Krosno. I inne artykuły w naukowych czasopismach specjalistycznych. Bilans godzinowy zgodny z CNPS (Całkowity Nakład Pracy Studenta) Ilość godzin w kontakcie z prowadzącymi Wykład 15 Konwersatorium (ćwiczenia, laboratorium itd.) 15 Pozostałe godziny kontaktu studenta z prowadzącym Lektura w ramach przygotowania do zajęć 10 Ilość godzin pracy studenta bez kontaktu z prowadzącymi Przygotowanie krótkiej pracy pisemnej lub referatu po zapoznaniu się z niezbędną literaturą przedmiotu Przygotowanie projektu lub prezentacji na podany temat (praca w grupie) Przygotowanie do pisemnego kolokwium 10 Ogółem bilans czasu pracy / liczba godzin pracy studenta w ramach zajęć o charakterze praktycznym, w tym zajęć laboratoryjnych i projektowych Ilość punktów ECTS w zależności od przyjętego przelicznika 2 50/15 5