ROCZNY PLAN PRACY ŚWIETLICY SOCJOTERAPEUTYCZNEJ BAJKA UL. PORTOWA 24 W SANDOMIERZU NA ROK 2013 Sporządziła: Zatwierdziła.. (podpis Dyrektora OPS) 1
Program socjoterapeutyczny dla dzieci pochodzących z rodzin z problemem alkoholowym i dzieci wychowujących się w niekorzystnych warunkach Cel główny Poprawa społecznego i emocjonalnego funkcjonowania dzieci i młodzieży poprzez budowanie pozytywnych kontaktów i rozwijanie czynników chroniących przed pojawieniem się zachowań ryzykownych. Wyrównywanie szans rozwojowych Cele szczegółowe Cel terapeutyczny - odreagowanie emocjonalne -dostarczenie pozytywnych treści o sobie -rozpoznawanie swoich mocnych stron -rozwijanie szacunku do siebie i innych - zwiększenie poczucia bezpieczeństwa Cel edukacyjny -rozbudzanie pozytywnej aktywności dziecka -rozwijanie umiejętności wyrażanie uczuć i emocji - rozwijanie i ćwiczenie umiejętności społecznych -zapoznanie dziecka z informacjami dotyczącymi skutków zachowań ryzykownych Cele rozwojowy - zaspokojenie potrzeb wynikających z rozwoju dziecka, poprzez zabawę, ekspresję twórczą oraz aktywność sportową -wzmacnianie aktywności dziecka 2
Uczestnicy programu Uczestnikami programu będą dzieci zapisane do świetlicy w wieku od 7 do 16 roku życia. Są to dzieci z rodzin z problemem alkoholowym, rodzin niepełnych, borykających się z problemami bezrobocia i etykietą społeczną. W oparciu o przeprowadzenie diagnozy indywidualnej dzieci możliwe było określenie potrzeb dzieci, trudności i mocne strony. Odbiorcy programu to dzieci, które pozbawione są możliwości uzyskania harmonijnego rozwoju. Trudno im jest nazwać uczucia i emocje, jakich doznają. Zazwyczaj doświadczają przykrych uczuć, otrzymują negatywne treści o sobie. Zauważam narastający brak poczucia bezpieczeństwa, niechęć do własnej osoby, brak zaufania do innych. Brak pozytywnych doświadczeń, uczuć i komunikatów, wywołuje rozchwianie emocjonalne i brak wiary we własne możliwości. Dlatego też, wsparcie wychowawców i praca w grupie rówieśniczej może wpłynąć na odbudowanie tych wszystkich obszarów i dać dziecku narzędzia do radzenia sobie z trudnymi sytuacjami. Dodatkowym zjawiskiem jest postawa roszczeniowa, postawa wycofania społecznego- obie postawy zakłócają prawidłowy rozwój dzieci. Świetlica jest miejscem, w którym dzieci mogą nauczyć się podejmowania decyzji, rozbudzić potrzeby bycia z drugim człowiekiem. Rozbudzić potrzeby kontaktu ze sztuką, kulturą, aktywnością skierowaną na rozwój osobowości. Opis programu Program został tak skonstruowany aby dzieci miały możliwość pracować w dużej grupie(spotkania społeczności świetlicowej oraz mniejszych grupach zadaniowych( zajęcia rozwojowo- terapeutyczne, edukacyjne, profilaktyczne).zajęcia rozwojowo terapeutyczne skoncentrowane na danym problemie realizowane będą w zespołach dzieci zbliżonych wiekowo w dwóch grupach-dzieci młodsze i dzieci starsze. Zajęcia czasu wolnego rozwijające aktywność społeczną, rozwijające wiedzę ogólną, udział w imprezach integracyjnych, spotkaniach okolicznościowych- będą odbywać się ze wszystkimi wychowankami bez podziału na grupy. Wpłynie to na rozwój otwartości, bezpieczeństwa, pozwoli stworzyć rodzinną atmosferę i rozwinie poczucie przynależności do społeczności świetlicowej. 3
Realizatorzy programu Program będzie realizowany przez kadrę Świetlicy Socjoterapeutycznej Bajka, stażystów, wolontariuszy oraz osoby zatrudnione w ramach umów cywilno-prawnych. Realizacja programu Poszczególne zadania i formy realizacji programu będą się odbywać przy użyciu następujących metod i form pracy z dzieckiem: Metody i techniki pracy grupowa indywidualna zespoły zadaniowe krąg rozmowa kierowana, luźna i tematyczna rysunek metafor gry i zabawy ruchowe i sportowe zabawy edukacyjne i rozwojowe zabawy wyciszające ćwiczenia i techniki wyobrażeniowe rundka burza mózgów drama 4
Materiały pomocnicze przybory i akcesoria plastyczne artykuły sportowe teksty opowiadań, bajek, wierszy plansze tematyczne rożnego rodzaju przedmioty codziennego użytku kostiumy nagrania muzyczne filmy edukacyjne rekwizyty i inne Program profilaktyczno-terapeutyczny dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym Rozpoczęcie programu- Luty- grupa młodsza Celem programu jest: dostarczenie dzieciom prawidłowego wzorca zachowań, w sytuacjach trudnych stworzenie warunków do odreagowania napięć emocjonalnych budowanie pozytywnego obrazu siebie, uczenia się rozpoznawania uczuć i rozwijanie sposobów radzenia sobie z nimi. 5
Wprowadzenie dziecka w świat zasad i norm społecznych Cel: rozwijanie pożądanych społecznie zachowań, dostarczenie wiedzy z zakresu dojrzewania emocjonalnego, seksualnego i społecznego. Realizacja- przez cały rok w ramach spotkań tematycznych, programów wychowawczych i edukacyjnych budowanie poczucia przynależności do społeczności świetlicowej rozumienie i akceptowanie zmian zachodzących w okresie dojrzewania rozwijanie poczucia własnej wartości rozwijanie wrażliwości na drugiego człowieka rozwijanie akceptacji i empatii rozwijanie umiejętności bycia w nowych sytuacjach organizowanie spotkań okolicznościowych mających na celu poszanowanie tradycji kulturowej 6
Program terapeutyczny Rozwijanie samoświadomości w zakresie uczuć i emocji Każdego dnia człowiek doświadcza różnorodnych uczuć i emocji. Wachlarz tych uczuć jest szeroki znajdziemy w nim uczucia o zabarwieniu pozytywnym oraz te trudne emocje. Umiejętność rozpoznawania i nazywania uczuć jest bardzo ważna, ponieważ dziecko potrafi nazywać odpowiednie uczucie słowami, może posłużyć się nim w trudnych sytuacjach do złagodzenia przykrych emocji. Pokazanie dziecku że nie ma uczuć dobrych i złych, są uczucia których doświadczamy. Żaden człowiek nie ma wpływu na to co czuje w danej sytuacji ale ma wpływ na zachowanie jakie wynikają z doświadczenia emocji. Rozwijanie umiejętności rozumienia własnych uczuć i radzenia sobie z nimi staje się cennym narzędziem do poprawienia relacji z ludźmi oraz radzenia sobie z trudnymi emocjami. Realizacja-rozpoczęcie programy Kwiecień- grupa średnia Cele programu : rozpoznawanie i nazywanie uczuć i emocji radzenie sobie z trudnymi emocjami rozwijanie umiejętności komunikacyjnych radzenie sobie z trudnymi sytuacjami (stres, sytuacje konfliktowe) rozwijanie szacunku do siebie Oczekiwana zmiana -dziecko będzie potrafiło zwerbalizować swoje uczucia, oraz je uporządkować -dziecko będzie sobie lepiej radzić z trudnymi emocjami -ulegną poprawie relacje z rówieśnikami -nabycie umiejętności świadomego wykorzystywania twórczej wyobraźni do radzenia sobie z trudnymi emocjami 7
Integrowanie dzieci z różnymi środowiskami terapeutycznymi Realizacja- przez cały rok współpraca z placówkami działającymi na terenie miasta Sandomierza Środowiskowym Domem Samopomocy dla osób niepełnosprawnych intelektualnie i z chorobami psychicznymi ul.katedralna Świetlicą Socjoterapeutyczna Przystań ul. Słowackiego Wyrównywanie szans edukacyjnych i zapewnienie powodzenia szkolnego Realizacja przez cały rok pomoc w nauce i rozwijanie umiejętności pracy własnej stwarzanie warunków do nauki ćwiczenie umiejętności szkolnych budowanie motywacji do nauki współpraca z pedagogiem szkolnym i wychowawcami Współpraca z rodziną dziecka Cel: motywowanie rodziców do większego zainteresowania się losem dziecka, udzielania wsparcia oraz informacji dotyczących umiejętności wychowawczych. Realizacja przez cały rok: rozmowy indywidualne z rodzicami spotkania z rodzicami w ramach imprez okolicznościowych i integracyjnych 8
zaprezentowanie rodzicom osiągnięć i umiejętności dziecka spotkanie z rodzicami dotyczące potrzeb dziecka wynikających z poszczególnych etapów rozwoju udzielanie informacji o formach i rodzajach pomocy skierowanej do rodziny Rozwijanie potrzeby kontaktu ze sztuką. Rozwijanie zainteresowań i zamiłowań dzieci. Cel: Rozwijanie aktywności własnej realizacja przez cały rok budowanie potrzeby kontaktu z kulturą i sztuką(prowadzenie koła plastycznego, teatralno- wokalnego, przygotowanie wystaw, uczestniczenie w życiu kulturalnym miasta budowanie potrzeby poszerzania widzie ogólnej o świecie-spotkania tematyczne zajęcia sportowe, plastyczne i rozwijające organizacyjne Program zajęć korekcyjnych dla młodzieży eksperymentującej ze środkami psychoaktywnymi- Tukan. Realizacja programu-rozpoczęcie Wrzesień- grupa starsza Program oparty jest na przekonaniu, że każda osoba jest w stanie podejmować rozsądne decyzje dotyczące własnego życia i zachowania, jeśli tylko posiada niezbędne informacje i zdolność rozumienia siebie, swoich zachowań oraz niezbędny zakres umiejętności społecznych. Program skierowany jest do specyficznej grupy młodych ludzi mających problemu wynikające z eksperymentowania bądź zażywania środków psychoaktywnych. Program zajęć korekcyjnych dostarcza podstawową wiedzę niezbędną do radzenia sobie bez używek, wyposaża młodych ludzi w umiejętności pozwalające na podejmowanie konstruktywnych decyzji w obliczu zagrożeń wynikających z dostępność 9
środków psychoaktywnych i modelu życia związanego z piciem alkoholu i zażywania narkotyków. Zajęcia grupowe są częścią szerszego programu korekcyjnego, w skład którego wchodzą Indywidualne Programy Korekcyjne (IPK) oraz spotkania realizowane z ideą Dwunastu Kroków AA. Integralną częścią programu korekcyjnego dla młodzieży jest program pracy z rodzicami. Program przeznaczony jest dla młodzieży w wieku 13-15 lat, eksperymentujących bądź zażywających środki psychoaktywne. Cel główny Zwiększenie umiejętności radzenia sobie w różnych sytuacjach życiowych bez korzystania z środków psychoaktywnych. Szczegółowe cele programu dostarczenie wiedzy na temat wpływu środków psychoaktywnych na własne życie i zdrowie nabycie umiejętności kontrolowania zachowań destrukcyjnych w obszarach związanych z eksperymentowaniem ze środkami psychoaktywnymi nabycie umiejętności ułatwiających młodym ludziom funkcjonowanie w rodzinie, oraz w grupie rówieśniczej, dających możliwość samostanowienia i dbania o zaspokojenie własnych potrzeb umożliwienie budowania pozytywnego obrazu samego siebie rozpoczęcie procesu samorealizacji 10
Pogłębianie wiedzy i umiejętności pracowników świetlicy udział w szkleniach zewnętrznych organizowanie na terenie świetlicy szkoleń wewnętrznych o różnej tematyce, która pozwoli polepszyć warsztat pracy pracowników Spodziewane efekty Realizacja programu wpłynie na: polepszenie umiejętności współpracy w grupie, zwiększenie samoświadomości dziecka w zakresie uczuć i emocji oraz mocnych stron rozwijanie świadomości potrzeb zmniejszy się postawa roszczeniowa rozwinie się potrzebę aktywności fizycznej i dbanie o swoje zdrowie dziecko nauczy się bawić w sposób spontaniczny i będzie umiało odreagowa trudne emocje zacznie zauważać swój wewnętrzny potencjał będzie potrafiło nawiązywać prawidłowe relacje z rówieśnikami i osobami dorosłymi będzie potrafiło przewidzieć konsekwencje swojego zachowania i wyciągnąć z niego wnioski rozwinie swoje zainteresowania i upodobania poprawią się relacje dziecko- rodzic poszerzy wiedzę ogólną którą będzie mógł wykorzystać w relacjach z ludźmi dziecko rozwinie motywacje do nauki i doświadczy powodzenia szkolnego 11
Sposób oceny efektów Forma ewaluacji będzie dostosowana do możliwości dzieci. Będzie prowadzona obserwacja i wymiana doświadczeń zespołu wychowawczego. Na zakończenie każdych zajęć prowadzący będzie zbierał informacje zwrotne w formie ustnej. Posłużymy się również formą graficzną- Termometr uczuć oraz ankieta ewaluacyjna dla dzieci dotycząca zajęć. Sposób dokumentowania realizacji programu Dzień zajęć ogólnoświetlicowych Dziennik zajęć socjoterapeutycznych Notatki służbowe ze szkoleń wewnętrznych Notatki służbowe ze spotkań i imprez integracyjnych oraz okolicznościowych Sprawozdanie z działalności świetlicy Program został opracowany w oparciu o: Socjoterapia, Sawicka Katarzyna, wyd. Centrum Metodycznej Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, Przemoc uraz psychiczny i powrót do równowagi, wyd. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Diagnostyka, profilaktyka, socjoterapia w teorii i praktyce pedagogicznej, pod red. Marii Deptuły, wyd. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Profilaktyka w grupach ryzyka, red. naukowa Maria Deptuła, PARPA, Co dzień mądrzejsze-365 gier i zabaw kształtujących charakter, wrażliwość i inteligencję dziecka, wyd. Pruszyński i Spółka 12