Urząd Transportu Kolejowego Perspektywy rozwoju transportu intermodalnego dr Jakub Majewski Wiceprezes ds. Regulacji Rynku Kolejowego Warszawa, 27 listopada 2013 r.
Agenda Wielkość i dynamika przewozów intermodalnych koleją Charakterystyka rynku kolejowych przewozów intermodalnych w Polsce Potencjał i bariery rozwoju przewozów 2
Agenda Wielkość i dynamika przewozów intermodalnych koleją Charakterystyka rynku kolejowych przewozów intermodalnych w Polsce Potencjał i bariery rozwoju przewozów 3
Rynek przewozów intermodalnych w Europie Udziały w europejskim rynku transportu intermodalnego wg TEU (2011) Holandia; 2,3% Niemcy; 44,1% Pozostałe; 6,7% Czechy; 3,0% Polska; 3,3% Austria; 4,5% Szwecja; 4,7% Hiszpania; 5,4% Francja; 7,7% Włochy; 9,8% Wielka Brytania; 8,5% 4 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Eurostat
Wielkość przewozów intermodalnych koleją Ilość przewiezionych koleją jednostek intermodalnych w 2012 r. [w tys. TEU] 5
Wielkość przewozów intermodalnych koleją Wielkość pracy przewozowej w kolejowym transporcie intermodalnym w 2012 r. [w mln tkm.] 6
Dynamika przewozów intermodalnych koleją Liczba kontenerów i TEU przetransportowanych koleją w latach 2010-2013 w Polsce 300 000 260 000 TEU liczba 271 497 266 867 280 848 285 273 253 516 256 080 255 746 220 000 242 598 208 876 180 000 182 247 176 274 140 000 132 412 152 255 152 588 146 368 164 763 130 166 148 047 154 777 168 434 158 158 157 457 165 032 168 982 7 100 000 60 000 112 223 98 473 88 687 89 308 86 747 79 833 I - 2010 II - 2010 III - 2010 IV - 2010 I - 2011 II - 2011 III - 2011 IV - 2011 I - 2012 II - 2012 III - 2012 IV - 2012 I - 2013 II - 2013 III - 2013
Dynamika przewozów intermodalnych koleją Rynek intermodalnych przewozów kolejowych w Polsce rozwija się dynamicznie w czterech kwartałach 2012 r. przewieziono 639 tys. kontenerów, czyli ponad 30% więcej niż 2011 r. i 85% więcej niż w 2010. w I kw. 2013 r. odnotowano niewielki spadek, jednak później powrócił trend wzrostowy w trzech kwartałach 2013 w porównaniu analogicznego okresu 2012 r. liczba TEU wzrosła o 8,8%, a jednostek o 8,6% 8
Wielkość i dynamika przewozów intermodalnych koleją Charakterystyka rynku kolejowych przewozów intermodalnych w Polsce Potencjał i bariery rozwoju przewozów 9
Charakterystyka rynku przewozowego Kto realizuje przewozy? PKP Cargo (od 2001 r.*) DB Schenker Rail Polska (od 2005 r.) Lotos Kolej (od 2009 r.) CTL Logistics (od 2007 r.) STK (od 2011 r.) Rail Polska (od 2012 r.) PKP LHS (od 2001 r.*) Ecco Rail (od 2013 r.) CTL Rail (od 2013 r.) ITL Polska (od 2013 r.) 10 Początek intermodalnych przewozów w Polsce sięga lat 70-tych XX w. wraz z rozwojem nowego wówczas sposobu transportowania drobnicy w zestandaryzowanych jednostkach kontenerach. Pierwszy w Polsce kontenerowy morski terminal rozpoczął działalność w 1979 r. i zlokalizowany został w porcie Gdynia W 1979 r. w terminalu w Gdyni obsłużony został pierwszy pociąg z ładunkiem kontenerów
Charakterystyka rynku przewozowego Jaka jest struktura rynku? 11 Główni rynkowi gracze to PKP Cargo, Lotos Kolej i DB Schenker skupiający prawie 95% rynku przewiezionych TEU
Charakterystyka rynku przewozowego Jakie są kierunki przewozów? Udział wg rodzaju komunikacji (praca przewozowa) Udział liczby kontenerów 12 W 2012 r. przewozy intermodalne z wykorzystaniem transportu kolejowego realizowano głównie w komunikacji międzynarodowej Granice naszego kraju przekroczyło ponad 77% ogólnego wolumenu ładunków. Udział przewozów wewnątrz kraju jest zdecydowanie niższy i w 2012 r. wyniósł zaledwie 22,8% Największy udział nadal stanowił tranzyt blisko 28% Kontenery z ładunkami stanowiły 65% wszystkich przetransportowanych jednostek. Próżne to zaledwie 35%
Charakterystyka rynku przewozowego Jakie są kierunki przewozów? W 2011 r. wykorzystywano czynnie 26 kolejowych terminali przeładunkowych Szczecin/ Świnoujście Gdańsk/Gdynia Średnio miesięcznie kolej obsługiwała 66 tys. TEU Największe znaczenie: Gdynia/Gdańsk realizujące 1/3 intermodalu w Polsce Gądki/ Poznań Brzeg Dolny/Kąty Wrocławskie/ Wrocław Włocławek Kutno Łódź Gliwice /Dąbrowa Górnica /Sławków Mława Pruszków/ Warszawa Małaszewicze/ Terespol 13
Charakterystyka rynku przewozowego Jakie są kierunki przewozów (PKP Cargo)? Gdańsk/Gdynia Szczecin/ Świnoujście Gądki/ Poznań Włocławek 10% 7% Kutno Łódź 27% Mława Pruszków/ Warszawa Małaszewicze/ Terespol Brzeg Dolny/Kąty Wrocławskie/ Wrocław Gliwice /Dąbrowa Górnica /Sławków 14
Charakterystyka rynku przewozowego Jakie są kierunki przewozów (pozostali przewoźnicy)? Gdańsk/Gdynia LITWA Szczecin/ Świnoujście 19% NIEMCY WIELKA BRYTANIA Gądki/ Poznań 11% Włocławek Kutno Łódź 10% Mława Pruszków/ Warszawa Małaszewicze/ Terespol Brzeg Dolny/Kąty Wrocławskie/ Wrocław Gliwice /Dąbrowa Górnica /Sławków 15 CZECHY
Charakterystyka rynku przewozowego Jaka jest prędkość przewozów? średnia prędkość przewozowa km/h CTL Express 42 PKP LHS 40 PKP Cargo 35* Lotos Kolej 34 STK 25 DB Schenker Rail Polska 24 CTL Logistics 23 Rail Polska 18 średnia ważona (bez PKP Cargo) to 29 km/h 16
Charakterystyka rynku przewozowego Co jest wożone? wymienne nadwozia samochod. 7 300 naczepy i przyczepy 2 004 Samochody ciężarowe 1 kontenery 25' 241 kontenery 45' 2 486 kontenery 20' 228 539 35,46% kontenery 30' 35 938 kontenery 40' 368 060 17 W 2012 r. dominującą pozycję zajmowały przewozy jednostek 40 stopowych (57,1%) Pozostałe jednostki stanowiły odpowiednio 35,5% (20 stopowe), 5,6% (30 stopowe) oraz 0,4% (45 ) i 0,04% (25 ) Wewnątrz kraju największy udział posiadają kontenery 20 stopowe (34,7%). Kontenery 30 stopowe transportowano głównie w eksporcie oraz imporcie (odpowiednio 38,4% i 34,3%) W tranzycie dominują kontenery 40 stopowe (35,4%). Bardzo mały udział stanowią przewozy naczep oraz wymiennych nadwozi samochodowych - łącznie w 2012 r. 9 304 sztuki (1,5%).
Wielkość i dynamika przewozów intermodalnych koleją Charakterystyka rynku kolejowych przewozów intermodalnych w Polsce Potencjał i bariery rozwoju przewozów 18
Potencjał i bariery rozwoju przewozów Obecna liczba uruchamianych przez przedsiębiorców pociągów nie przekracza znacząco 290 tras tygodniowo Przewoźnicy deklarują możliwość uruchomienia aż 1 950 składów, czyli blisko 7x więcej niż w chwili obecnej 19 Średnia liczba pociągów intermodalnych uruchamianych w tygodniu w 2012 roku oraz potencjał rynku kolejowego.
Potencjał i bariery rozwoju przewozów Wyniki badania planów przewoźników kolejowych tak wysokie prognozy, pomimo deklarowanych braków taborowych oznaczają, że przewoźnicy są strategicznie i organizacyjnie przygotowani do zwiększenia wolumenu przewozów intermodalnych. jest to uzależnione od szybkiej likwidacji największych barier, przy odpowiednim zaangażowaniu m. in. ze strony Państwa przewoźnicy deklarują możliwość pozyskania lub zakupu taboru kolejowego, wyspecjalizowanego do przewozów intermodalnych, ale uzależniają te plany w znacznym stopniu od dalszej polityki wsparcia tego segmentu rynku. 20
Potencjał i bariery rozwoju przewozów Porównanie opłat za dostęp do infrastruktury dla pociągu klasycznego i intermodalnego Stawki jednostkowe dla pociągu 1000 T na linii zelektryfikowanej 3 kategorii Stawki jednostkowe dla pociągu 1000 T na linii zelektryfikowanej 5 kategorii 33 33 30 30 27 27 24 24 21 21 18 18 15 15 12 12 9 9 6 6 3 3 0 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014 0 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014 21 Pociąg intermodalny Pociąg towarowy Pociąg intermodalny Pociąg towarowy
Potencjał i bariery rozwoju przewozów Struktura kosztów przewoźników w transporcie intermodalnym Źródło: Raport roczny PKP Cargo 2011. udział stawki dostępu w koszcie przewozów - 30-35% redukcja stawki o 20% daje spadek kosztu o 6-7% redukcja stawki i marży daje łącznie 9%
17 Urząd Transportu Kolejowego ul. Chałubińskiego 4 00-928 Warszawa