mgr Bartłomej Rokck Ćwczena z Makroekonom II Model ISLM Podstawowe założena modelu: penądz odgrywa ważną rolę przy determnowanu pozomu dochodu zatrudnena nwestycje ne mają charakteru autonomcznego, a ch welkość zależy od pozomu stopy procentowej welkość dochodu wpływa na wysokość stopy procentowej, ale zarazem wysokość stopy procentowej ma wpływ na welkość zagregowanych wydatków (czyl na popyt globalny dochód w punkce równowag) państwo może wpływać na welkość dochodu w równowadze oraz welkość popytu globalnego wysokość stopy procentowej poprzez zmany w podaży penądza (poltyka monetarna) Równowaga na rynku dóbr - wyprowadzene krzywej IS Konsumpcja - jednym z założeń modelu ISLM jest fakt, ż podaż penądza ma wpływ na pozom dochodu tym samym na konsumpcję. Z jednej strony zwększene bazy monetarnej powoduje, ż bank mogą przeznaczyć węcej środków na kredyty konsumencke, z drugej zaś powoduje spadek stopy procentowej tym samym sprawa, ż kredyty są dużo bardzej atrakcyjne. Wpływa to na wzrost konsumpcj nezależne od pozomu dochodu (konsumpcja autonomczna) przesuwa krzywą konsumpcj w górę. Podobny wpływ na konsumpcję ma efekt majątkowy. Efekt majątkowy - polega na zmane pozomu autonomcznych wydatków konsumpcyjnych na skutek zmany zasobów majątkowych (np. w efekce wygrana głównej nagrody w El Gordo w Canbal). Inwestycje - w modelu ISLM przyjmujemy, że nwestycje przyjmują postać funkcj lnowej: I = Ī - b gdze b>0 opsuje wpływ stopy procentowej na nwestycje Poneważ zakładamy, że P = 1 oraz π = 0 to w rzeczywstośc = r Wykres funkcj nwestycj wygląda następująco: Ī - nwestycje autonomczne, nezależne od oraz zwększene Ī powoduje przesunęce f(i) w prawo nachylene f(i) zależy od wartośc parametru b I nwestycje planowane 1
mgr Bartłomej Rokck Ćwczena z Makroekonom II Po wprowadzenu założeń dotyczących funkcj nwestycj możemy zapsać: AE = C + I + G = a + c(1-t) - ct + cb + Ī - b + G poneważ AE = to mamy = Ā + c(1-t) - b gdze Ā oznacza wydatk autonomczne oraz = α(ā - b) gdze α = 1/1-c(1-t) Jak wdać z powyższego zapsu, stopa procentowa ma wpływ na pozom dochodu. Wedząc to możemy spróbować wykreślć krzywą IS, która pokazuje popyt na nwestycje: AE E 2 AE 2 = Ā + c(1-t) - b 2 E 1 AE 1 = Ā + c(1-t) - b 1 Jeżel przy stope procentowej 1 punktem 45 równowag jest E 1 (górny rysunek) to można przedstawć to jako zależność mędzy oraz (dolny rysunek). Postępując podobne dla E 2 otrzymamy wykres krzywej IS. 1 E 1 2 E 2 IS Nachylene krzywej IS - jak wdać z rysunku krzywa IS jest ujemne nachylona, poneważ m wyższa stopa procentowa tym nższy pozom popytu globalnego produkcj w równowadze. Na nachylene krzywej wpływ mają: współczynnk b (określający wpływ stopy procentowej na nwestycje) - m wększa wartość b tym wększa zmana na skutek zmany, a węc tym bardzej płaska jest krzywa IS. wartość mnożnka α - m wększa wartość mnożnka tym wększa zmana w wynku zmany, a węc tym bardzej płaska IS. Poneważ wartość mnożnka zależy od stopy podatkowej, to m wyższe t, tym mnejsze α tym bardzej stroma IS. AE 45 AE 4 = Ā + c(1-t) - b 1 2 AE 45 AE 3 = Ā + c(1-t) - b 2 2 AE 2 = Ā + c(1-t) - b 1 1 AE 1 = Ā + c(1-t) - b 2 1 α 2 > α 1 b 2 > b 1, 1 > 2 r 1 IS 1 dla b 1 IS 2 dla α 2 2 IS 1 IS 2 dla b 2 IS 2 IS 1 dla α 1 IS 2 IS 1 2
mgr Bartłomej Rokck Ćwczena z Makroekonom II Zmany położena krzywej IS - zmana pozomu wydatków autonomcznych (przy zachowanu wszystkch pozostałych zmennych constant) powoduje przesunęce krzywej IS w prawo (zwększene wydatków) lub w lewo (zmnejszene wydatków). poneważ Ā = a - ct + cb + Ī + G to wdać, że rząd może wpływać na IS poprzez zmany B, T lub G AE 45 AE 2 = Ā 2 + c(1-t) - b 1 AE 1 = Ā 1 + c(1-t) - b 1 1 w wynku zwększena wydatków autonomcznych krzywa IS przesuwa sę w prawo (IS 1 IS 2 ) IS 1 IS 2 Nadwyżka popytu podaży na krzywej IS: AE E 3 E 2 AE 2 = Ā + c(1-t) - b 2 E 1 AE 1 = Ā + c(1-t) - b 1 E 4 1 2 45 Jak wdać na górnym wykrese w punkce E 3 występuje nadwyżka popytu, zaś w punkce E 4 mamy do czynena z nadwyżką podaży. E 1 E 4 Po przenesenu obu punktów na dolny wykres wdać wyraźne, że punkty ponżej krzywej IS E 3 E 2 obrazują nadwyżkę popytu, a punkty powyżej krzywej IS nadwyżkę podaży. IS ( to trzeba zapamętać!!!) 3
mgr Bartłomej Rokck Ćwczena z Makroekonom II Równowaga na rynku penądza - wyprowadzene krzywej LM Wemy, że aktywa fnansowe każdego człoweka są rozdzelane pomędzy gotówkę oraz nwestycje przynoszące zysk (wkłady termnowe, akcje, oblgacje, etc.). Dlatego możemy zapsać równane budżetowe, gdze realne bogactwo (wealth) jest równe sume popytu na realny penądz oraz popytu na oblgacje (bonds): L - popyt na penądz czyl L + DB = WN/P (1) gdze P - pozom cen DB - popyt na oblgacje WN - bogactwo nomnalne Zarazem jednak wemy, że popyt mus być równy podaży: dlatego WN/P = M/P + SB (2) M/P - realna podaż penądza, SB - podaż oblgacj Przyrównując obydwa równana otrzymujemy: L + DB = M/P + SB (3) czyl (L - M/P) + (DB - SB) = 0 Powyższe równane mplkuje, ż jeśl rynek penężny znajduje sę w równowadze, (czyl L = M/P), to równeż rynek oblgacj znajduje sę w stane równowag (DB = SB). Jeśl występuje nadwyżka popytu na penądz (L > M/P), to mus równeż występować nadwyżka podaży oblgacj (SB > DB). Poneważ popyt na penądz jest pozytywne skorelowany z dochodem oraz ujemne skorelowany z wysokoścą stopy procentowej (to wynka z równana 1), to mamy: L = k - h k,h > 0 gdze k h obrazują wrażlwość L na zmanę oraz Znając postać funkcj popytu na penądz, możemy przyrównać ją do podaży penądza, otrzymując równane równowag na rynku penądza: M/P = k - h co możemy zapsać jako = 1/h(k - M/P) W ten sposób otrzymalśmy równane opsujące krzywą LM!!!, którą możemy równeż wyprowadzć grafczne: E 2 E 2 Dla danych 1 M/P popyt 2 LM na penądz obrazuje L 1, L 2 a równowaga w pkt. E 1. E 1 E 1 Analogczne jest dla 2. 1 Po przenesenu E 1 E 1 L 1 na drug układ współrz. otrzymujemy krzywą LM. M/P L 1 2 4
mgr Bartłomej Rokck Ćwczena z Makroekonom II Nachylene krzywej LM - m wększa wrażlwość L na zmanę (współcz. k) oraz m mnejsza wrażlwość L na zmanę (współcz. h), tym bardzej stroma jest krzywa LM. Jeśl popyt na penądz ne jest wrażlwy na zmany (h = 0) to LM jest ponowa, w przypadku, gdy popyt na penądz jest bardzo wrażlwy na zmany to LM staje sę coraz bardzej płaska. Zmany położena krzywej LM - zwększene realnej podaży penądza powoduje przesunęce krzywej LM w prawo. 2 E 1 E 1 LM 1 LM 2 1 L 1 E 2 E 2 M/P 1 M/P 2 L 1 Nadwyżka popytu podaży na krzywej LM: r 2 E 3 E 2 E 3 E 2 LM E 1 E 4 E 1 E 4 r 1 L 1 L 2 M/P 1 2 L Wzrost dochodu z 1 do 2 powoduje przesunęce krzywej popytu na penądz z L 1 do L 2, co przy stope procentowej 1 oznacza, ż znajdzemy sę w punkce równowag E 4. W punkce tym występuje nadwyżka popytu na penądz, co odpowada punktom położonym ponżej krzywej LM. Analzując analogczne dla punktu równowag E 3 wdać, że punkty położone powyżej krzywej LM oznaczają nadwyżkę podaży penądza. Równowaga na rynkach dóbr penądza - krzywe IS oraz LM obrazują warunk, jake muszą być spełnone, aby rynk dóbr penądza znajdowały sę w stane równowag (każdy z nch oddzelne). W celu uzyskana jednoczesnej równowag na obu rynkach koneczne jest znalezene takego pozomu stóp procentowych produkcj, który wyznacza zarazem punkt równowag na każdym rynku z osobna. W punkce E gospodarka znajduje sę LM w punkce równowag, gdze popyt na dobra penądz jest równy ch podaży. E Zakładamy przy tym, że pozom cen p * jest stały, zaś frmy dla tego pozomu cen chcą dostarczać na rynek każdą * IS lość dóbr, która odpowada popytow. 5
mgr Bartłomej Rokck Ćwczena z Makroekonom II Zmany pozomu oraz w punkce równowag E 2 LM Wzrost pozomu wydatków autonomcznych (np. Ī) 2 powoduje przesunęce krzywej IS w prawo tym E 1 samym wzrost produkcj stopy procentowej. 1 α Ī Zarazem jednak wzrost jest mnejszy nż α Ī (jak IS' w modelu Keynesa), gdyż wzrost osłaba efekt IS wzrostu wydatków nwestycyjnych (przy czym m 1 2 bardzej stroma LM, tym mnejsza zmana ). Osągane punktu równowag - wemy już, że w wynku zmany wydatków autonomcznych następuje zmana pozomu oraz, natomast warto zastanowć sę, dlaczego ona następuje w jak sposób jest osągany nowy punkt równowag. ESG LM Poneważ wemy, gdze znajdują ESM punkty odpowadające nadwyżce popytu podaży na rynku dóbr EDG E 2 ESG penądza oddzelne, to możemy * ESM EDM wyznaczyć też wyznaczyć take obszary na połączonym ISLM. E 1 EDG ESG - excess supply of goods EDM IS EDG - excess demand for goods ESM - excess supply of money * EDM - excess demand for money Poneważ w punkce E 1 występuje w porównanu z E 2 nadwyżka popytu na dobra, to mus nastąpć zwększene podaży, które spowoduje przesunęce sę w prawo. Znajdzemy sę wtedy ponżej krzywej LM, a węc wystąp nadwyżka popytu na penądz, co jest mpulsem dla podnesena stóp procentowych co spowoduje przesunęce sę w górę. Proces ten będze trwał, aż do chwl, gdy osągnemy nowy punkt równowag E 2 (drogę z E 1 do E 2 pokazuje krzywa łącząca oba punkty). W rzeczywstośc dużo łatwej jest zmenć wysokość stóp procentowych nż welkość produkcj, dlatego też rynek penężny dostosowuje sę do wszelkch odchyleń od stanu równowag w sposób prawe natychmastowy. Borąc pod uwagę to założene możemy przyjąć, że zawsze będzemy znajdować sę na krzywej LM. Wtedy przejśce z jednego punktu równowag do drugego odbywać sę będze, wzdłuż LM. LM Zmana położena krzywej LM do LM' E 1 LM' powoduje szybke dostosowane E* oraz przejśce z E 1 do E 2. Dopero potem * następuje dostosowane rynku dóbr E 2 IS przejśce z E 2 do E* (wzdłuż LM'). 1 * 6
mgr Bartłomej Rokck Ćwczena z Makroekonom II Poltyka monetarna w modelu ISLM - opsuje ona zmany oraz następujące na skutek zmany realnej podaży penądza. Głównym mechanzmem służącym do prowadzena tej poltyk są operacje otwartego rynku opsane w skrypce o systeme bankowym. 1 2 LM Wzrost podaży penądza powoduje przesunęce LM w dół, a tym samym LM' spadek oraz zwększene. Im bardzej stroma LM, tym wększa IS zmana tym mnejsza zmana. (wdać to na równanu popytu na L) 1 2 Mechanzm transmsyjny - pokazuje on, w jak sposób zmana poltyk monetarnej wpływa na zagregowany popyt tym samym na pozom. Perwszym krokem jest zmana wysokośc stóp procentowych na skutek zmany realnej podaży penądza, drugm zaś zmana zagregowanego popytu na skutek zmany stóp procentowych. Istneją 2 skrajne przypadk opsujące skuteczność poltyk monetarnej pod względem jej wpływu na wzrost gospodarczy: pułapka płynnośc - jeżel ludze są skłonn do trzymana każdej lośc penędzy przy danej stope procentowej (np. gdy = 0%), nezależne od welkośc podaży penądza, to wtedy krzywa LM jest płaska, z zmana welkośc M/P ne powoduje zmany jej położena. W tym przypadku poltyka monetarna ne wpływa na zmany oraz. przypadek klasyczny - jeżel popyt na penądz jest zupełne newrażlwy na wysokość stopy procentowej, to wtedy krzywa LM jest ponowa. Oznacza to, że poltyka monetarna jest w tym przypadku maksymalne skuteczna, jeśl chodz o zmanę, natomast ne ma wpływu na zmanę. Poltyka fskalna w modelu ISLM - opsuje zmany oraz wywołane zmanam welkośc wydatków rządowych oraz podatków. Ekspansywna poltyka fskalna, której przejawem jest zwększane G, z jednej strony powoduje wzrost zagregowanego popytu, ale zarazem prowadz do wzrostu stopy procentowej, co w efekce wpływa na zmnejszene nakładów nwestycyjnych. Jest to tzw. efekt wypychana, który powoduje, ż ekspansywna poltyka fskalna zwększająca pozom może, w skrajnym przypadku, doprowadzć do zmnejszena stopy nwestycj. E 2 LM Wzrost wydatków rządowych powoduje 2 przesunęce IS do IS', dlatego wzrasta E 1 produkcja ( 1 2 ) stopa procentowa 1 IS' ( 1 2 ). Wzrost stopy procentowej powoduje, że IS wzrost produkcj jest mnejszy, nż przy prostym modelu Keynesa (gdyby ne 1 2 3 uległo zmane to produkcja w 3 ). 7
mgr Bartłomej Rokck Ćwczena z Makroekonom II Warto zauważyć, że m bardzej płaska LM tym wększa zmana tym mnejsza zmana pozomu, w efekce prowadzena poltyk fskalnej. Im bardzej płaska IS, tym mnejsze zmany pozomu stóp procentowych. Skala przesunęca krzywej IS zależy od welkośc mnożnka α; m jest on wększy tym wększe przesunęce krzywej IS tym samym wększa zmana oraz ( AD = α Ā). Istneją 2 skrajne przypadk: pułapka płynnośc - gdy LM jest pozoma, to wtedy poltyka fskalna jest maksymalne skuteczna obserwujemy pełny efekt mnożnkowy. przypadek klasyczny - w sytuacj gdy LM jest ponowa, poltyka fskalna ne ma wpływu na zmanę, a jedyne na zmanę. W tym przypadku mamy do czynena z pełnym efektem wypychana nwestycj na skutek wzrostu stopy procentowej, co jest postulatem wększośc zwolennków teor monetarnej, którzy uważają, że popyt na penądz ne zależy od. Pełny efekt wypychana wystąp równeż w sytuacj, gdy gospodarka znajduje sę w stane pełnego zatrudnena; poneważ ne można produkować węcej, to wzrost wydatków rządowych mus spowodować ogranczene produkcj dóbr prywatnych. Efektow wypychana przecwdzałać może, prowadzona równocześne z poltyką fskalną, aktywna poltyka monetarna. Odpowedne połączene poltyk fskalnej z monetarną może doprowadzć do wzrostu bez zmany stopy procentowej, co elmnuje możlwość spadku stopy nwestycj. W przypadku gospodark o pełnej stope zatrudnena taka poltyka może doprowadzć do wzrostu nflacj. IS' LM Ekspansywna poltyka fskalna powoduje przesunęce krzywej IS w prawo do IS'. 2 IS LM' W nowym punkce równowag produkcja jest równa 2 zaś stopa procentowa 2. 1 Zwększene przez bank centralny podaży penądza prowadz do przesunęca LM do LM' tym samym wzrostu produkcj do 1 2 3 3 oraz spadku stopy procentowej do 1. Wybór odpowednej poltyk gospodarczej Decyzja o wyborze poltyk fskalnej, monetarnej lub odpowednego ch połączena zwykle podejmowana jest (nestety!!!) w oparcu o doraźne cele poltyczne. Tak węc pokusą wększośc rządów jest prowadzene ekspansywnej poltyk fskalnej opartej na zwększanu wydatków rządowych. Zwolenncy ogranczana udzału rządu w gospodarce dążyć będą do obnżana podatków, zaś monetaryśc zalecać będą skoncentrowane sę na poltyce monetarnej (podobne jak przedstawcele sektora budowlanego, który jako perwszy odczuwa skutk wzrostu produkcj w efekce zwększena podaży penądza). 8
mgr Bartłomej Rokck Ćwczena z Makroekonom II Mnożnk poltyk fskalnej poltyk monetarnej poneważ wemy że krzywą IS opsuje równane = α(ā - b) (1) zaś krzywą LM możemy przedstawć jako = 1/h(k - M/P) (2) to podstawając z równana (2) w równanu (1) otrzymamy = α[(ā - b/h(k - M/P)] przekształcając powyższe uzyskamy = γā + γb/h*m/p (3) gdze γ = α/(1 + kαb/h) (4) Równane (3) pokazuje, że pozom w punkce równowag zależy od dwóch zmennych egzogencznych; pozomu wydatków autonomcznych oraz realnej podaży penądza. Podobne wyznaczyć możemy zmenne wpływające na pozom w punkce równowag, podstawając z równana (3) do równana (2). otrzymamy wtedy = k/h* γā - 1/(h + kbα)*m/p (5) Równane to pokazuje, że wysokość stopy procentowej w punkce równowag równeż zależy od pozomu wydatków autonomcznych oraz realnej podaży penądza. Mnożnk poltyk fskalnej Na podstawe równana (3) wyprowadzć możemy mnożnk poltyk fskalnej pokazujący zmanę na skutek zmany wydatków rządowych G. poneważ G = Ā to mamy, że / G = γ gdze γ = α/(1 + kαb/h) Efektywność poltyk fskalnej Mnożnk poltyk fskalnej pokazuje nam, że m mnejsze k b oraz m wększe h α, tym wększy wpływ poltyk fskalnej na pozom w punkce równowag: Wększe α z jednej strony sprawa, że IS jest bardzej płaska, z drugej zaś powoduje, ż zmana na skutek zmany wydatków autonomcznych jest wększa (patrz równane IS). A zatem przesunęce krzywej IS na skutek zmany wydatków autonomcznych mus być wększe dla wększego α. Wększe h to wększa zmana na skutek zmany (LM bardzej płaska). Patrząc na to od strony poltyk fskalnej duża zmana wydatków autonomcznych spowoduje małą zmanę, a zatem efekt wypychana jest mnejszy. Mnejsze c to mnejszy spadek nwestycj na skutek wzrostu stopy procentowej (I = Ī b; IS jest bardzej stroma). Ponowne mnmalzuje to efekt wypychana wywołany wzrostem wydatków rządowych. 9
mgr Bartłomej Rokck Ćwczena z Makroekonom II Mnejsze k to wększa zmana na skutek zmany (LM bardzej płaska). Patrząc na to od strony poltyk fskalnej duża zmana wydatków autonomcznych spowoduje małą zmanę, a zatem efekt wypychana jest mnejszy. Mnożnk poltyk monetarnej Mnożnk poltyk monetarnej, pokazujący zmanę na skutek zmany realnej podaży penądza M/P wyprowadzany jest podobne jak mnożnk poltyk fskalnej: Korzystając z równana (3) mamy / (M/P) = γb/h gdze γ = α/(1 + kαb/h) Efektywność poltyk monetarnej Im mnejsze h k oraz m wększe c α, tym wększy wpływ poltyk monetarnej na pozom w punkce równowag: Wększe α sprawa, że IS jest bardzej płaska, z drugej zaś powoduje, ż zmana na skutek zmany wydatków autonomcznych jest wększa (patrz równane IS). A zatem wzrost nwestycj spowodowany ekspansywną poltyką monetarną, która wpłyne na spadek stopy procentowej, przełoży sę na wększy wzrost produkcj. Wększe c równeż powoduje, że IS jest bardzej pozoma. Jednocześne sprawa, że nwestycje są bardzej wrażlwe na stopę procentową. Jej spadek mus zatem spowodować ch wększy wzrost. Mnejsze k to wększa zmana na skutek zmany r. A zatem spadek spowodowany ekspansywną poltyką monetarną, która wpłyne na spadek stopy procentowej, przełoży sę na wększy wzrost produkcj. Mnejsze h to z jednej strony mnejsza zmana na skutek zmany (LM bardzej stroma). Z drugej jednak to wększa zmana na skutek zmany podaży penądza co sprawa, że poltyka monetarna jest bardzej skuteczna. *** Zadane 1. Ekonoma Canbal dzęk dzałanom prezydenta Lectera znajduje sę w stane pełnego zatrudnena. Po jednej z neprzespanych nocy prezydent postanowł nagle zmenć strukturę popytu w gospodarce państwa, zwększając nwestycje, ne pozwalając jednak na zwększene sę zagregowanych wydatków powyżej stanu typowego dla pełnego zatrudnena. Jake pownno być zastosowane połączene poltyk fskalnej monetarnej, aby zamerzena prezydenta mogły zostać urzeczywstnone? Odpowedź pownna zostać przedstawona na wykrese ISLM, z dopskem "Dla ukochanego prezydenta". 10
mgr Bartłomej Rokck Ćwczena z Makroekonom II Zadane 2. W oblczu głębokego kryzysu gospodarczego władze Canbal postanowły (w końcu ) zmnejszyć podatk proporcjonalne od dochodu. Maestro Roktek poproszony o opnę na temat efektów tego posunęca stwerdzł, że zależą one od wrażlwośc popytu na penądz na zmany stopy procentowej. Poneważ jednak ne jest pewen czy ma rację to poprosł swoch studentów o pokazane w oparcu o model ISLM: efektów obnżena podatków gdy popyt na penądz jest newrażlwy na zmany stopy procentowej, efektów obnżena podatków gdy popyt na penądz jest maksymalne wrażlwy na zmany stopy procentowej. Zadane 3. Po pobeżnym przejrzenu założeń modelu ISLM nezależne kerownctwo banku centralnego Canbal uznało, że najlepszą metodą na ożywene gospodark jest obnżene stopy procentowej (w przypadku podjęca nnej decyzj, w ramach nezależnośc banku centralnego, prezes trafłby jako przystawka na stół premera). Proszę przedstawć argumenty za tym, że dzałane take na pewno spowoduje wzrost produkcj lub też, ż nekoneczne może być skuteczne. Zadane 4. Ze względu na zaskakujący (???) spadek lczby ludnośc władze Canbal, z łakomym prezydentem na czele, postanowły w jakś sposób zwększyć przyrost naturalny. W tym celu ogłoszono wprowadzene bereckowego, które w zamerzenach rządzących pownno równeż spowodować wzrost produkcj. Poneważ jednak potrzebne było znalezene dodatkowych środków na fnansowane tej poltyk, postanowono podwyższyć stopę podatkową. Jako główny doradca ekonomczny rządu, bedny Maestro Roktek ponowne stanął przed trudnym zadanem jakm jest pokazane efektów tej poltyk. Dlatego też należy mu w tym nezwłoczne pomóc. Zadane 5. Rząd Canbal rozważa przyłączene sę do un walutowej jaka funkcjonuje w Stanach Zjednoczonych Ludożerców. W tym celu musałby przyjąć wspólną walutę. Jake potencjalne zagrożena nese to dla gospodark Canbal jeśl przyjmemy, że przyjęce wspólnej waluty spowoduje zmany parametrów h k? Zadane 6. Mnster Kanbalek, który pełn funkcję mnstra nfrastruktury w Canbal ogłosł plan budowy sec autostradowej łączącej Canbalę z terenam łownym Jego zdanem oprócz wększych zdobyczy żywnośc pownno to też spowodować wzrost produkcj. Jak będze w rzeczywstośc jeśl jednocześne rewolucja społeczno-kulturowa spowoduje spadek wrażlwośc nwestycj na stopę procentową oraz wzrost wrażlwośc popytu na penądz na dochód spadek wrażlwośc popytu na penądz na stopę procentową? 11