Dydaktyka medyczna Wydział Kierunek studiów Poziom kształcenia Profil Jednostka organizacyjna prowadząca przedmiot MODUŁ Przedmiot wyodrębniony w module Kod Koordynator modułu Nauczyciel akademicki odpowiedzialny za przedmiot Wydział Opieki Zdrowotnej Pielęgniarstwo Studia drugiego stopnia Praktyczny Zakład Nauk Humanistycznych Współczesne wyzwania pielęgniarstwa Dydaktyka medyczna P/M01/05 doc. dr n. med. Irena Caus - Wozniak dr n. med. Kornelia Wac Wymiar zajęć Studia stacjonarne / studia niestacjonarne Zajęcia zorganizowane określone planem studiów Zajęcia zorganizowane określone planem studiów Zajęcia zorganizowane określone planem studiów Forma zajęć Ogółem Wykłady Seminaria Ćwiczenia 48 24 24 Semestr I 24 12 12 Semestr II 24 12 12 Bilans nakładu pracy studenta Zajęcia praktyczne Studia stacjonarne / studia niestacjonarne Zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i studenta Praca własna studenta Forma zajęć Wymiar Wymiar Forma pracy zajęć pracy Zajęcia zorganizowane wynikające z planu studiów 48 Bieżące przygotowanie do zajęć 36 Konsultacje 2 Przygotowanie projektu - konspektu zajęć 56 Zaliczenie 1 Przygotowanie do zaliczenia 7 Razem 51 Razem 99 Semestr I
Zajęcia zorganizowane wynikające z planu studiów Konsultacje 2 Zaliczenie 24 Bieżące przygotowanie do zajęć 24 Przygotowanie projektu - konspektu zajęć Przygotowanie do zaliczenia Razem 26 Razem 74 Zajęcia zorganizowane wynikające z planu studiów Konsultacje Zaliczenie 1 Semestr II 24 Bieżące przygotowanie do zajęć 12 Przygotowanie projektu - konspektu zajęć Przygotowanie do zaliczenia Razem 25 Razem 25 Punkty ECTS 50 6 7 Studia stacjonarne Studia niestacjonarne RAZEM w tym z tytułu: zajęć wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i studenta pracy własnej studenta RAZEM w tym z tytułu: zajęć wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i studenta pracy własnej studenta 6 2 4 6 2 4 Semestr I 4 1 3 4 1 3 Semestr II 2 1 1 2 1 1 Status Obszar nauki Zajęcia obowiązkowe Zajęcia fakultatywne Nauki społeczne X Nauki w zakresie opieki specjalistycznej Cykl realizacji Semestr pierwszy X Semestr drugi X Semestr trzeci Semestr czwarty Wymagania wstępne i / lub treści kształcenia wprowadzające Kształcenie w zakresie dydaktyki medycznej wymaga posiadania przez studenta wiedzy i kompetencji nabytych na studiach pierwszego stopnia w zakresie: pedagogiki, w tym: znajomości podstawowych pojęć, procesu kształcenia oraz metodyki nauczania w ujęciu edukacji zdrowotnej; promocji zdrowia, w tym: definiowania pojęć zdrowie, promocja
zdrowia, profilaktyka, zachowania zdrowotne, styl życia, a także znajomości podstawowych strategii oraz zasad konstruowania programów promocji zdrowia. Założeniem i celem jest nabycie przez studenta wiedzy i umiejętności w zakresie: Założenia i cele znajomości systemu kształcenia zawodowego pielęgniarek w zależności od poziomu kształcenia dokonywania wyboru optymalnych metod nauczania i uczenia się oraz stosowania wybranych z nich w zależności od specyfiki treści nauczania oraz celu, który należy osiągnąć, projektowania różnorodnych zajęć dydaktycznych i realizować edukację zdrowotną dla różnorodnych odbiorców znać zasady konstruowania pomiaru dydaktycznego i ewaluacji zajęć w zależności do formy i metod wdrażania do samokształcenia i planowania własnego rozwoju Wykłady: Wykłady informacyjne wsparte prezentacją multimedialną z wykorzystaniem metod aktywizujących, połączone z dyskusją kierowaną. Stosowane metody dydaktyczne kształcenia Seminaria Tematyczne zajęcia warsztatowe wsparte prelekcją i formą aktywności typu burza mózgów powiązane z opracowywaniem przy możliwości korzystania z literatury ramowych projektów konspektów różnych form zajęć (teoretycznych i praktycznych). Tematyczne zajęcia warsztatowe połączone z prezentacją opracowanych w ramach pracy własnej indywidualnie lub grupowo projektów konspektów zajęć w formie próby ich prowadzenia. Po zaliczeniu student: Zakładane efekty kształcenia - Szczegółowe kierunkowe efekty kształcenia w zakresie wiedzy: A.W27. charakteryzuje warunki organizowania i planowania działalności dydaktycznej; A.W28. omawia cele i zadania dydaktyki medycznej oraz kształcenia medycznego; A.W29. wyjaśnia genezę, rozwój i cechy nowoczesnego modelu nauczania uczenia się; A.W30. zna cele kształcenia zawodowego (klasyfikacja taksonomia, operacjonalizacja celów kształcenia zawodowego); A.W31. zna rolę treści kształcenia oraz teorii och doboru; A.W32. wyjaśnia klasyfikację i zastosowanie metod nauczania w kształceniu medycznym; A.W33. zna zasady pomiaru dydaktycznego, kontroli i oceny w procesie dydaktycznym; A.W34. określa istotę, cele i uwarunkowania kształcenia ustawicznego; w zakresie umiejętności: A.U22. dobiera i ocenia formy i metody nauczania w pielęgniarstwie; A.U23. planuje pomiar wyników nauczania i uczenia się; w zakresie kompetencji społecznych: B.K2. krytycznie ocenia własne i cudze działania, przy zachowaniu szacunku dla różnic światopoglądowych i kulturowych; B.K4. Przestrzega praw autorskich i praw podmiotu badań; B.K5. ponosi odpowiedzialność za bezpieczeństwo własne
i osób znajdujących się pod jego opieką; B.K7. dba o wizerunek własnego zawodu. W zakresie wiedzy: Bieżąca ocena narastania wiedzy na podstawie wypowiedzi w dyskusjach kierowanych na poszczególnych formach zajęć (wykłady, seminaria), potwierdzająca przyswojenie i rozumienie tematyki zajęć wsparte własną pracą z literaturą. Metody i kryteria weryfikacji i oceny uzyskania przez studentów założonych efektów kształcenia W zakresie umiejętności: Bieżąca ocena opanowania umiejętności na podstawie: przygotowywanych w ramach zajęć seminaryjnych i pracy własnej projektów konspektów, wypowiedzi na temat projektów, umiejętności formułowania samooceny pracy własnej lub innych uczestników zajęć, próby prowadzenia różnych form zajęć prezentowanej na zajęciach seminaryjnych. W zakresie kompetencji społecznych: Bieżąca ocena postawy studentów dotyczącej: stosunku do obowiązków (obecność na zajęciach, punktualność, terminowość przygotowania zleconych zadań); umiejętności współdziałania w zespole; kreatywności wyrażanej w opracowywanych pracach oraz w dyskusji; umiejętności formułowania własnej samooceny i obiektywizmu w formułowaniu ocen innych uczestników zajęć. Ostateczna ocena nabycia wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych na podstawie wyniku zaliczenia w formie egzaminu. Zasady dopuszczenia do zaliczenia, a także forma zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres Dopuszczenie do zaliczenia wymaga uzyskania przez studenta pozytywnej opinii bieżącej oceny wszystkich form zajęć, a w szczególności: wykładów na podstawie oceny obecności i aktywności na zajęciach; seminariów poprzez ocenę obecności na zajęciach, aktywności w formach wypowiedzi i wypełnienia zadań realizowanych w ramach zajęć lub przygotowanych w ramach pracy własnej. Nieobecność na zajęciach wymaga indywidualnego zaliczenia treści zajęć. Forma: Zaliczenie na ocenę / Egzamin Zaliczenie przeprowadzane jest w dwóch etapach: Etap I w formie zaliczenia na ocenę po I semestrze Etap II w formie egzaminu po II semestrze Forma i warunki zaliczenia Zaliczenie w I etapie przeprowadzone zostanie na podstawie oceny: przygotowanego w ramach pracy własnej projektu - konspektu zajęć dydaktycznych dla określonej grupy społecznej lub zawodowej z zakresu wybranych pielęgniarstw lub edukacji zdrowotnej Budowa konspektu będzie przedmiotem zajęć warsztatowych.
Zaliczenie w II etapie przeprowadzone zostanie na podstawie oceny: prezentacji przygotowanego w ramach pracy własnej projektu - konspektu zajęć dydaktycznych dla określonej grupy społecznej lub zawodowej z zakresu wybranego pielęgniarstwa lub edukacji zdrowotnej. testu wielokrotnego wyboru zawierającego 25 pytań sformułowanych w sposób pozwalający na sprawdzenie wiedzy, poziomu zrozumienia, umiejętności analizy, syntezy i rozwiązania problemu z zakresu będącego przedmiotem programu. Przykładowe pytania testu będą przedmiotem zajęć seminaryjnych. Warunkiem zaliczenia testu będzie udzielenie poprawnych odpowiedzi na 60% pytań. Ocena w skali wartościowej określonej regulaminem studiów odniesiona do testu: - niedostateczny ndst (2) do 16 poprawnych odpowiedzi; - dostateczny dst (3) 17 do 18 poprawnych odpowiedzi; - dostateczny plus dst+ (3,5) 19 do 20 poprawnych odpowiedzi; - dobry db (4) 21 do 22 poprawnych odpowiedzi; - dobry plus db+ (4,5) 23 do 24 poprawnych odpowiedzi; - bardzo dobry bdb (5) 25 poprawnych odpowiedzi. Treści kształcenia Wymiar zajęć Liczba godzin Forma studia stacjonarne studia niestacjonarne Zakres treści programowych Wykłady 24 24 Podstawy teoretyczne dydaktyki medycznej jako dydaktyki szczegółowej. Podstawowe pojęcia. Metody badań dydaktycznych. Systemy dydaktyczne. Dydaktyka w pielęgniarstwie jej zakres i zadania. Praca dydaktyczna pielęgniarki. Organizacja systemu kształcenia i doskonalenia pielęgniarek w Polsce. Charakterystyka procesu kształcenia pielęgniarek w zależności od poziomu na tle standardów MNiSZW Ustawy o zawodzie pielęgniarki i położnej. Charakterystyka procesu kształcenia. Cele, treści i zakres kształcenia ogólnego i zawodowego. Ogniwa procesu nauczania. zasady nauczania, formy organizacyjne. Plany i programy nauczania. Zasady doboru i układu treści kształcenia. Modele kształcenia. Metody nauczania teoretycznego w kształceniu medycznym. Proces kształcenia umiejętności motorycznych. Metody nauczania oparte na działaniu praktycznym. Kształtowanie postaw
zawodowych. Podmiotowość w procesie nauczania i wychowania. Kształcenie wyzwalające. Metodyka edukacji zdrowotnej planowanie działań edukacyjnych i warunki ich organizacji Samokształcenie. Kształcenie ustawiczne w działalności zawodowej pielęgniarki. Pomiar dydaktyczny w kształceniu medycznym założenia ogólne, funkcje, formy i metody. Obiektywny strukturalny egzamin z pielęgniarstwa. Hospitacja zajęć dydaktycznych. Ewaluacja procesu kształcenia i edukacji zdrowotnej. Seminaria 24 24 Planowanie pracy dydaktyczno-wychowawczej. Składniki procesu dydaktycznego. Przygotowanie nauczyciela. Taksonomia celów kształcenia i wychowania wg. Niemierki i Wasyluka. Dokonanie operacjonalizacji wybranego tematu zajęć. Wykorzystanie metod aktywizujących i problemowych w działaniach edukacyjnych: metoda sytuacyjna, metoda inscenizacji, metaplan, drzewo decyzyjne, analiza SWOT. Wykorzystanie metod nauczania praktycznego: pokaz, ćwiczenia utrwalające, metoda zajęć praktycznych. Analiza treści kształcenia wybranych przedmiotów medycznych z uwzględnieniem ich struktury Zastosowanie środków dydaktycznych i symulacji w kształceniu medycznym i projektowanie. Projektowanie zajęć dydaktycznych. Projekt konspektu i jego prezentacja. Plan metodyczny. Kompleksowa edukacja w perspektywie indywidualnych problemów zdrowotnych odpowiedni dobór treści kształcenia, konstruowanie scenariuszy zajęć, prowadzenie zajęć, projektowanie narzędzi ewaluacyjnych. Wykaz literatury obowiązującej do zaliczenia Literatura podstawowa 1. Arends R.I.: Uczymy się nauczać Warszawa 2004 2. Ciechaniewicz W. (red.): Pedagogika. Wyd. II. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008 3. Demel M., Pedagogika zdrowia, WS i P Warszawa 1980 4. Kruszewski K., Sztuka nauczania,czynności nauczyciela, PWN, Warszawa 2009 5. Kupisiewicz Cz. Dydaktyka ogólna Warszawa 2000 6. Pomykało W. (red.) Encyklopedia pedagogiczna Warszawa 1993 7. Półturzycki J. Dydaktyka dla nauczycieli Toruń 1996 8. Woynarowska B. Edukacja zdrowotna, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007
9. Wasyluk J. (red.): Podstawy dydaktyki medycznej. CMKP, Warszawa 1998 10. Kruszewski K. (red.): Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela. PWN, Warszawa 2007 Literatura uzupełniająca 1. Demel M., Pedagogika zdrowia. Warszawa 1980 2. Guilbert J.- J.: Zarys pedagogiki medycznej. PZWL, Warszawa 1983 3. Newble D., Cannon R. Jak uczyć medycyny PZWL Warszawa 1988 4. Niemierko B. Między oceną szkolną a dydaktyką. Bliżej dydaktyki Warszawa 1999 5. Syrek E., Borzucka-Sitkiewicz K., Edukacja zdrowotna. Warszawa 2009; Autor/orzy Karty / Sylabusu Prawa autorskie dr n. med. Kornelia Wac Wyższa Szkoła Nauk Stosowanych w Rudzie Śląskiej