Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Wyższa Szkoła Medyczna w Białymstoku, Wydział Ogólnomedyczny Nazwa kierunku: Fizjoterapia Poziom kształcenia: Studia jednolite magisterskie Profil kształcenia: Praktyczny Moduły wprowadzające / wymagania wstępne: Nazwa modułu (przedmiot lub grupa Anatomia prawidłowa przedmiotów): Koordynator, osoby prowadzące: dr K. Tyburczy, dr Y. Kisialeuski, lek. A. Kania Liczba ECTS / kod przedmiotu: 5 ECTS F-A-AP-03 Liczba godzin przeznaczona na zrealizowanie aktywności: Zajęcia wymagające udziału prowadzącego: praktyczne zawodowe zajęcia praktyki SUMA wykłady seminaria ćwiczenia studia stacjonarne 120 45 0 75 0 0 studia niestacjonarne 90 30 0 60 0 0 konsultacje 6 Samodzielna praca studenta: SUMA się do zajęć się do egzaminu / zaliczenia się do zaliczeń teoretycznych / kolokwiów i praktycznych końcowego studia stacjonarne 30 10 10 10 studia niestacjonarne 60 30 15 15 Cele modułu: Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z budową narządów i układów organizmu ludzkiego ze szczególnym uwzględnieniem budowy i biomechaniki narządu ruchu oraz zrozumienie funkcji i roli tego narządu w prawidłowym funkcjonowaniu człowieka. Zastosowanie poznanej wiedzy z zakresu budowy i czynności organizmu człowieka w praktycznej działalności fizjoterapeuty. Efekty kształcenia: Przedmiotowy efekt kształcenia P_W01 P_W02 P_W03 Efekty kształcenia Charakteryzuje podstawowe pojęcia z zakresu anatomii prawidłowej człowieka Opisuje budowę anatomiczną i biomechanikę aparatu ruchu człowieka Objaśnia zasady budowy, topografii oraz funkcji innych układów i narządów Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia
P_W04 Rozpoznaje zasadnicze struktury anatomiczne w atlasach, na szkielecie i fantomach P_W05 Rozpoznaje podstawowe struktury anatomiczne dotyczące układu biernego i czynnego ruchu na osobniku żywym P_U01 Umie rozpoznawać struktury anatomiczne na obrazach uzyskanych przy pomocy różnych rodzajów obrazowania przyżyciowego / RTG, CT, MRI/ P_U02 Umie wyjaśnić współzależności w funkcjonowaniu poszczególnych układów i narządów P_U03 Łączy struktury anatomiczne z ich znaczeniem klinicznym w warunkach zdrowia i choroby P_U04 Stosuje metody postępowania w pracy z osobami chorymi i niepełnosprawnymi, przede wszystkim w zakresie stosowania badań fizykalnych i fizjoterapeutycznych w profilaktyce oraz w celach leczniczych P_K01 Posiada predyspozycje psychofizyczne do pracy z ludźmi chorymi, poprawnie przeprowadza i demonstruje ćwiczenia fizyczne z tymi osobami P_K02 Wykonuje wszelkie zabiegi fizjoterapeutyczne w zależności od wskazań i stanu zdrowia pacjenta P_K03 Współpracuje ze specjalistami biorącymi udział w leczeniu pacjenta P_K04 Przygotowuje merytorycznie do pracy z osobami w różnym wieku, które chcą korzystać z rekreacji ruchowej Forma zajęć/metody dydaktyczne: K_W01 K_U12 K_U07 K_U07 K_U02, K_U03, K_U11, K_U12 K_K03, K_K09, K_K10 K_K01, K_K03, K_K07 K_K02, K_K04 K_K10 Wykłady, ćwiczenia Forma i warunki zaliczenia przedmiotu w odniesieniu do efektów kształcenia. Nr efektu kształcenia Formujące: Metody weryfikacji efektu kształcenia Podsumowujące: P_W01 P_W02 P_W03 P_W04 P_W05 Zaliczenie każdego ćwiczenia (wejściówka/odpowiedź ustna/ sprawdzian praktyczny), ocena aktywności studenta w czasie zajęć, ocena przygotowania do zajęć, kolokwium/ zaliczenie cząstkowe P_U01 Ocena aktywności studenta w czasie zajęć, P_U02 obserwacja pracy studenta w czasie P_U03 zajęć, sprawdzanie wiedzy w czasie ćwiczeń, P_U04 ocena wyciąganych wniosków Egzamin pisemny student generuje / rozpoznaje odpowiedź (esej, raport; krótkie strukturyzowane pytania /SSQ/; test wielokrotnego wyboru /MCQ/; test wielokrotnej odpowiedzi /MRQ/; test dopasowania; test T/N; test uzupełniania odpowiedzi) Mini-CEX (mini clinical examination) Realizacja zleconego zadania Projekt, prezentacja
P_K01 P_K02 P_K03 P_K04 z eksperymentów Dyskusja w czasie ćwiczeń Przedłużona obserwacja przez opiekuna / nauczyciela prowadzącego Ocena 360 (opinie nauczycieli, kolegów/koleżanek, pacjentów, innych współpracowników) Treści programowe: Samoocena ( w tym portfolio) Wykłady 1. Wprowadzenie do przedmiotu podstawowe pojęcia w anatomii. Budowa ciała ludzkiego oraz jego układy. Okolice i linie ciała ludzkiego. Określenie orientacyjne w przestrzeni płaszczyzny i osie ciała. 2. Ogólne wiadomości o budowie aparatu ruchu i jego podział. Ogólna budowa kości i ich rola biologiczna. Rozwój i wzrost kości. Kształt kości. Podział kośćca. Rodzaje połączeń kości połączenia ciągłe i wolne. Szczegółowy opis budowy stawu stałe i dodatkowe składniki stawu. Kryteria podziału stawów 3. Czaszka budowa ogólna. Kości mózgoczaszki. 4. Kości twarzoczaszki. Jamy i doły czaszki. Połączenia kości czaszki. 5. Ogólne wiadomości o rodzajach i budowie mięśni. Narządy dodatkowe mięśni. Ogólne wiadomości o czynnościach mięśni (czynniki warunkujące skurcze mięśni, kierunek działania mięśni, synergistyczne i antagonistyczne działanie mięśni). Charakterystyka mięśni poprzecznie prążkowanych: podział topograficzny mięśni, specjalizacja czynnościowa (wpływ na bierny aparat ruchu, na czynności oddechowe, na procesy wydalnicze). 6. Mięśnie głowy mimiczne położenie, przyczepy, czynność. 7. Mięsnie żucia przyczepy i czynność na staw skroniowo-żuchwowy. 8. Mięśnie szyi podział na grupy, wymienić, przyczepy i czynność. Powięzie i przestrzenie międzypowięziowe szyi. Trójkąty szyi. 9. Mięśnie głębokie grzbietu z uwzględnieniem mięśni podpotylicznych. 10. Budowa i biomechanika stawów głowy i stawów kręgosłupa szyjnego. 11. Wprowadzenie do neuroanatomii. Funkcja układu nerwowego: pojęcie neuronu, zwoju, splotu, efektora, drogi nerwowej, ośrodki nerwowe. Podział układu nerwowego. Ogólny podział mózgowia, ukształtowanie kory mózgowej, ośrodki korowe, jądra podkorowe. Ogólna budowa międzymózgowia. Ośrodki podkorowe. Podwzgórze jako nadrzędny ośrodek układu neurodokrewnego. 12. Pień mózgu i jego ośrodki. Budowa i czynność móżdżku. Rdzeń kręgowy: budowa i ośrodki. Opony, przestrzenie podoponowe mózgowia i rdzenia kręgowego, płyn mózgowo-rdzeniowy. Unaczynienie mózgowia i rdzenia kręgowego. 13. Budowa nerwu rdzeniowego. Układ piramidowy i pozapiramidowy. Zespoły uszkodzenia. Drogi czucia powierzchownego i głębokiego. 14. Budowa, podział i czynność układu autonomicznego. Różnice między układem somatycznym i autonomicznym. Narządy zmysłów ze szczególnym uwzględnieniem budowy receptorów wzroku, słuchu
i wrażeń związanych z ruchami głowy i położeniem ciała w przestrzeni. Droga bodźca świetlnego, słuchowego i bodźców pochodzących z narządu lokomocyjnego. 15. Nerwy czaszkowe przebieg i zakres unerwienia. Ćwiczenia 1. Kręgosłup budowa typowego kręgu. Budowa kręgów w poszczególnych odcinkach kręgosłupa. Krzywizny kręgosłupa. Budowa klatki piersiowej. Połączenia w obrębie kręgosłupa oraz połączenie kręgosłupa z czaszką. Podstawy anatomii radiologicznej tułowia. 2. Kończyna górna budowa kości obręczy (łopatka i obojczyk) i wolnej kończyny górnej (kość ramienna, łokciowa, promieniowa, kości nadgarstka wymienić, kości śródręcza i palców). 3. Połączenia kości kończyny górnej. Połączenia obręczy kończyny górnej i wolnej kończyny górnej z uwzględnieniem powierzchni stawowych, więzadeł (w stawie ramiennym, łokciowym, promieniowonadgarstkowym. Biomechanika tych stawów. Pozostałe nazwy stawów i kości je tworzące oraz ruchy w nich wykonywane Podstawy anatomii radiologicznej układu kostnego kończyny górnej. 4. Kończyna dolna budowa kości obręczy (kość miedniczna) i wolnej kończyny dolnej (kość udowa, piszczelowa, strzałkowa, kości stepu dokładnie kość skokowa i piętowa, pozostałe wymienić, kości śródstopia i palców). 5. Połączenia kości kończyny dolnej. Budowa miednicy. Połączenia wolnej kończyny dolnej dokładna budowa stawu biodrowego, kolanowego, skokowo-goleniowego i skokowo-piętowo-łódkowy. Biomechanika tych stawów. Pozostałe stawy wymienić i jakie kości tworzą oraz ruchy w nich zachodzące. Wybrane zagadnienia z anatomii rentgenowskiej i innych metod obrazowych. 6. Ogólna budowa mięśni. Mięśnie powierzchowne grzbietu przyczepy i czynność. 7. Mięśnie klatki piersiowej grupy mięśni ich przyczepy i czynność. Mechanika oddychania. 8. Mięśnie obręczy kończyny górnej oraz mięśnie ramienia przyczepy, czynność. Jama pachowa. 9. Mięśnie przedramienia grupy, przyczepy i czynność. Mięśnie ręki wymienić i czynność. Dół łokciowy. Kanał nadgarstka. 10. Ściany jamy brzusznej. Dno miednicy. Miejsca zmniejszonej oporności. 11. Mięśnie obręczy kończyny dolnej przyczepy i czynność. Kanał pachwinowy i udowy. 12. Mięśnie uda - przyczepy, czynność. 13. Mięsnie podudzia przyczepy i czynność. Dół podkolanowy. Kanał kostki przyśrodkowej. 14. Mięśnie stopy wymienić, czynność. 15. Biomechanika stawów kończyny dolnej. 16. Splot szyjny budowa, położenie, nerwy krótkie i długie oraz zakres ich unerwienia. 17. Splot ramienny budowa, położenie, nerwy krótkie i długie oraz zakres ich unerwienia. Zespoły uszkodzenia nerwów kończyny górnej. 18. Nerwy międzyżebrowe budowa, położenie i unerwienie (ruchowe, czuciowe). Splot lędźwiowy budowa, położenie, zakres unerwienia poszczególnych nerwów, objawy porażenia. 19. Splot krzyżowy budowa, położenie, zakres unerwienia. Zespoły uszkodzenia nerwów kończyny dolnej. 20. Unerwienie czuciowe skóry całego ciała.
21. Pojęcie śródpiersia i zawartość. Zewnętrzna i wewnętrzna budowa serca.zastawki serca. Osierdzie. Unaczynienie i unerwienie serca. 22. Układ naczyniowy Schemat obiegu krwi. Przebieg głównych naczyń tętniczych i żylnych. Topografia żył skórnych. 23. Układ limfatyczny przebieg głównych naczyń, położenie i budowa węzłów chłonnych oraz narządów limfatycznych. 24. Układ oddechowy- budowa ogólna jamy nosowej, gardła. Budowa i funkcja krtani. Tchawica, płuca i opłucna ogólna budowa. Topografia drzewa oskrzelowego. Mechanika oddychania. 25. Ogólna budowa i funkcja poszczególnych odcinków przewodu pokarmowego. 26. Gruczoły układu pokarmowego ogólna budowa i funkcja. 27. Układ moczowy budowa, położenie, czynność. 28. Układ płciowy męski położenie, budowa i czynność. 29. Układ płciowy żeński położenie, budowa i czynność. 30. Gruczoły dokrewne położenie, budowa i czynność (zwrócenie szczególnej uwagi na gruczoły mające wpływ na układ kostny i wysiłek fizyczny. Literatura podstawowa: 1. Anatomia tom I i II - Zofia Ignasiak Urban & Partner, Wrocław 2007 2. Anatomia człowieka. Podręcznik i atlas dla studentów licencjatów medycznych- E. Suder, S. Brużewicz- wyd. 2- Wydawnictwo Medyczne Górnicki 3. Anatomia Człowieka Narkiewicz O., Moryś J. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010 4. Anatomia Człowieka (podręcznik dla studentów) Woźniak W. Urban & Partner, Wrocław 2001 5. Anatomia Czynnościowa Maciejewski R., Torres K. Wydawnictwo Czelej Sp. z o.o., Lublin 2007 6. Atlasy a) Atlas Anatomii Człowieka tom I i II Sobotta Urban & Partner. Wrocław 2006 b) Atlas Anatomii Człowieka tom I-III Prometeusz MedFarm Polska. Wrocław 2009 c) Atlas Anatomii Człowieka tom I i II Kopf-Maier P., - PZWL, Warszawa 2002 Literatura uzupełniająca: 1. Anatomia podręcznik dla studentów Gray -Urban & Partner, Wrocław 2010-07-29 2. Anatomia Człowieka Sokołowska-Pituchowa J. PZWL, Warszawa 2006 3. Anatomia Człowieka Bochenek A., Reicher M. tom I-V PZWL, Warszawa 2006 4. Fotograficzny Atlas Anatomii Człowieka Mc Minn Urban & Partner, Wrocław 2006 Program opracował/a, data opracowania programu