PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA W PUBLICZNEJ SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 1 I KLASACH GIMNAZJUM W DYNOWIE Zatwierdzny na psiedzeniu Rady Pedaggicznej w dniu 30 sierpnia 2017 rku Rk szklny 2017/2018 1
Spis treści I. SYSTEM OCENIANIA W KLASACH I III nwa pdstawa prgramwa... 3 II. SYSTEM OCENIANIA - klasy II i III... 11 1. Wykaz wiadmści i umiejętnści ucznia kńcząceg klasę trzecią szkły pdstawwej:... 12 2. Sprawdzanie siągnięć w kl. I - III.... 19 3. Zasady ceny piswej.... 20 4. Kryteria ceniania z religii w klasach I - III... 22 III. PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA W KL. IV VI... 31 Język plski... 31 Histria, histria i spłeczeństw... 39 Plastyka... 46 Muzyka... 53 Język angielski... 58 Język niemiecki... 88 Matematyka... 92 Przyrda... 113 Bilgia... 160 Gegrafia... 176 Chemia... 186 Fizyka... 194 Technika, zajęcia techniczne... 209 Infrmatyka, zajęcia kmputerwe... 210 Wychwanie fizyczne... 217 Religia... 218 III. PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA W KLASACH GIMNAZJUM... 224 Język plski... 224 Histria... 228 Wiedza spłeczeństwie... 233 Zajęcia artystyczne... 235 Muzyka... 237 Język angielski... 240 Język niemiecki... 259 Matematyka... 266 Fizyka... 276 Chemia... 293 Bilgia... 304 Gegrafia... 318 Zajęcia techniczne... 330 Infrmatyka... 334 Wychwanie fizyczne... 338 Religia... 344 Edukacja dla bezpieczeństwa... 347 2
I. SYSTEM OCENIANIA W KLASACH I III nwa pdstawa prgramwa Prgram nauczania uczenia się dla I etapu kształcenia edukacji wczesnszklnej party zstał na nwczesnych, uznanych i bwiązujących pdstawach naukwych. Zstał dstswany i jest zgdny pd względem treści i przewidywanych efektów edukacyjnych z nwą pdstawą prgramwą z dnia 14 luteg 2017r. Dstswanie t w szczególnści plega na: psychlgiczn-pedaggicznej analizie mżliwści pznawczych współczesneg siedmilatka, uwzględnieniu ptrzeb nweg adresata, jakim jest uczeń klas 1 3, rzpczynający edukację w wieku 7 lat, zwróceniu szczególnej uwagi na kształtwanie kmpetencji spłecznych dzieci w klasie szklnej i rzwijanie umiejętnści pracy w grupach, rzwijaniu inicjatywnści i przedsiębirczści wśród młdszych uczniów, ukazaniu mżliwści pracy pedaggicznej metdą prjektu edukacyjneg. Prgram nauczania dla I etapu edukacji wczesnszklnej zstał przygtwany z myślą ptrzebach becnych i przyszłych uczniów. W tym prgramie cele i treści są tak ułżne, by już na starcie szklnym, w 1 klasie siedmilatków, rzwijać inicjatywnść, przedsiębirczść i kreatywnść. Pprzez realizację innwacyjnych prgramów nauczania uczniwie będą mieli szansę rzwijać takie cechy, jak: umiejętnść pdejmwania decyzji (decyzyjnść), dwaga w zgłaszaniu własnych pmysłów (twartść), dwaga w brnie własneg stanwiska w sprawie (asertywnść), pdejmwanie knstruktywneg dialgu, dynamizm działania (aktywnść), skłnnść d pdejmwania ryzyka (nieugiętść, wla walki, wla dsknalenia i pszukiwania), dstrzeganie szans i ich wykrzystanie, krzystanie z wybraźni i jej rzwijanie, 2 pszerzanie hryzntów myślwych, znajdwanie nietypwych zastswań dla typwych biektów i sytuacji, pczucie sprawstwa, gtwść d pdejmwania nwych wyzwań i wysiłku, cierpliwść w czekiwaniu na pżądany efekt, bdarzanie szacunkiem ludzi pracy, lepsze rzumienie prcesów życia spłeczneg, lepsze rzumienie ludzi drsłych, kształtwanie umiejętnści knstruktywnej kmunikacji, umiejętnść pracy w grupie (w zesple), interdyscyplinarne pdejście (np. w pracy metdą prjektu), uczenie się w działaniu, nieuleganie steretypm, umiejętnść analizy sytuacji, wykrzystanie wiedzy sbistej. Zadaniem szkły w I etapie edukacyjnym jest: 3
wspieranie wielkierunkwej aktywnści dziecka, zapewnienie wszystkim ucznim prawidłwej rganizacji zabawy, nauki i dpczynku, wspieranie szerk rzumianej aktywnści dziecka, rganizwanie dświadczeń umżliwiających plisensryczne pznawanie, zapewnienie ptymalnych warunków wszystkim dziecim; w tym rzwijającym się w wlniejszym lub przyśpiesznym tempie, pszanwanie gdnści dziecka, ich naturalneg i indywidualneg tempa rzwju, wdrażanie d współdziałania w grupie, zapewnienie dstępu d wartściwych rzwjw źródeł infrmacji, nwczesnych technlgii raz przygtwanej ergnmicznie przestrzeni edukacyjnej, rganizacja zajęć dstswanych d ptrzeb i czekiwań rzwjwych dzieci, wywłujących zaciekawienie, zdumienie i radść dkrywania wiedzy; zajęć umżliwiających dkrywanie wartści, kształtwanie samdzielnści, zaradnści, dpwiedzialnści i pczucia bwiązku, rganizacja przestrzeni edukacyjnej umżliwiającej dziecim pznawanie wartści i nrm spłecznych, systematyczny rzwój wrażliwści estetycznej, wychwanie d wielkulturwści; zaspkjenie ptrzeb pznawania kultur innych nardów, np. krajów Unii Eurpejskiej, w przumieniu z rdzicami uczniów, mdelwanie prgramu wychwawcz-prfilaktyczneg według ptrzeb i mżliwści, planwa realizacja prgramu nauczania. Realizacja przez szkłę wyżej wymieninych zadań raz udzielenie dziecku dpwiednieg wsparcia na etapie edukacji wczesnszklnej zapewni dziecku djrzałść d nauki na II etapie edukacji. Wykaz wiadmści i umiejętnści ucznia kńcząceg klasę trzecią szkły pdstawwej: Edukacja plnistyczna Kluczwe miejsce w nauczaniu wczesnszklnym zajmuje edukacja plnistyczna, c wynika z rli języka w rzwju umysłwym, jeg funkcji kmunikacyjnej w życiu spłecznym raz funkcji gólnkulturwej i wychwawczej. Celem edukacji plnistycznej jest prces pznawania języka mówineg i pisaneg w kntekście kntaktów dziecka ze światem zewnętrznym, w tym z tczeniem spłeczn - przyrdniczym W wyniku ddziaływań dydaktyczn - wychwawczych uczeń kńczący I etap edukacyjny w zakresie edukacji plnistycznej: swbdnie psługuje się pprawnym językiem jczystym, twrząc kilkuzdaniwe wypwiedzi, uczestniczy w rzmwach, właściwie kmunikuje się w różnych sytuacjach spłecznych, dba kulturę wypwiadania się, pszerza zakres słwnictwa i struktur składniwych, czyta teksty z uwzględnieniem interpunkcji i intnacji, zaznacza wybrane fragmenty, kreśla czas i miejsce akcji, wskazuje głównych bhaterów, przejawia wrażliwść estetyczną, ma ptrzebę kntaktu z literaturą i sztuką dla dzieci, pisze czytelnie i estetycznie, dba pprawnść gramatyczną, rtgraficzną i interpunkcyjną, przepisuje teksty, pisze z pamięci i ze słuchu, w miarę swych mżliwści samdzielnie realizuje pisemne zadania dmwe, redaguje samdzielnie i zapisuje kilkuzdaniwą wypwiedź, list prywatny, życzenia, zaprszenie, ntatkę d krniki, zawiadmienie, wyknuje eksperymenty językwe, nadaje znaczenie czynnścim i dświadczenim, twrząc charakterystyczne dla siebie frmy wypwiedzi, samdzielnie wyszukuje pżądane infrmacje, wykazuje indywidualne zaintereswania czytelnicze. Praca z lekturą szklną 4
Na każdym etapie kształcenia, pczynając d wychwania w przedszklu, pdkreślana jest wartść czytelnictwa, krzyści z rzwijania zaintereswań czytelniczych dzieci i uczniów. W prpnwanym kannie lektur dla klas 1 3 dnajdujemy treści kształcenia umżliwiające bcwanie dziecka z pięknem literatury, żywym słwem nauczyciela, zapznanie się z różnymi spsbami interpretacji tekstów, wykrzystaniem dramy, teatru i inscenizacji. Edukacja matematyczna Opanwanie pdstawwych umiejętnści matematycznych raz zapznanie się z symbliką znaków, siągnięcie sprawnści rachunkwej i umiejętnści analitycznych pzwalają dziecku kńczącemu klasę trzecią na dalsze dsknalenie i pgłębianie wiadmści w klejnych etapach prcesu kształcenia. Uczeń p edukacji wczesnszklnej: liczy, prównuje, zapisuje cyframi i dczytuje liczby d zera d tysiąca raz wybrane liczby d milina (np. 1500, 10 000, 800 000), rzumie isttę działań matematycznych ddawania, dejmwania, mnżenia i dzielenia raz związki między nimi; krzysta intuicyjnie z własnści działań, ddaje i dejmuje w zakresie 100, stsuje własne strategie bliczeniwe, pdaje ilczyny w zakresie tabliczki mnżenia i sprawdza dzielenie za pmcą mnżenia, analizuje pdaną treść prstych zadań tekstwych, rzwiązuje zadania tekstwe prste i złżne (wybrane), twrzy własne strategie rzwiązywania zadań, samdzielnie knstruuje treść zadań d pdanych sytuacji lub ilustracji, rzwiązuje zadania, stsując dpwiednie bliczenia, psługuje się pdstawwymi wiadmściami praktycznymi (dczytuje wskazania zegarów, termmetrów, kalendarzy, liczy pieniądze, waży i mierzy przedmity) i stsuje te wiadmści w rzwiązywaniu prstych zadań tekstwych, dczytuje i zapisuje liczby w systemie rzymskim d I d XII, pdaje i zapisuje daty raz prządkuje je chrnlgicznie, wymienia klejne dni tygdnia i miesiące rku, rzpznaje i nazywa pdstawwe figury gemetryczne, wymienia ich cechy, blicza bwdy, mierzy i rysuje dcinki, twrzy układy rytmiczne, wskazuje zjawisk symetrii w figurach gemetrycznych i w tczeniu, rzwiązuje łatwe zadania tekstwe z zastswaniem równania z niewiadmą w pstaci kienka, układa i rzwiązuje łamigłówki matematyczne, wykrzystuje warcaby, szachy i inne gry planszwe lub lgiczne, d rzwijania myślenia strategiczneg, lgiczneg, rzumienia zasad itd.; przekształca gry, twrząc własne strategie i zasady rganizacyjne. Język bcy nwżytny - język angielski. POZIOM PODSTAWOWY POZIOM PONADPODSTAWOWY OCENA NIEDOSTATECZNA OCENA DOPUSZCZAJĄCA OCENA DOSTATECZNA OCENA DOBRA OCENA BARDZO DOBRA OCENA CELUJĄCA NISKI STOPIEŃ SPEŁNIENIA WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH PODSTAWOWY STOPIEŃ SPEŁNIENIA WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH ŚREDNI STOPIEŃ SPEŁNIENIA WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH WYSOKI STOPIEŃ SPEŁNIANIA WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Wiadmści: śrdki językwe, fnetyka, rtgrafia, Uczeń nie spełnia większści kryteriów, by trzymać cenę dpuszczającą, tj. nie panwał pdstawwej zna graniczną liczbę pdstawwych słów i wyrażeń, ppełnia liczne błędy w ich zapisie i wymwie, zna część wprwadznych słów i wyrażeń, ppełnia spr błędów w ich zapisie i wymwie, zna większść wprwadznych słów i wyrażeń, zwykle pprawnie je zapisuje i wymawia, zna wszystkie wprwadzne słwa i wyrażenia, pprawnie je zapisuje i wymawia, Uczeń spełnia kryteria na cenę bardz dbrą raz wykazuje się wiedzą i umiejętnściami wykraczającymi pnad te 5
Umiejętnści wiedzy i nie ptrafi wyknać zadań elementarnym stpniu trudnści nawet z pmcą nauczyciela. Braki w wiadmściach i umiejętnściach są na tyle rzległe, że uniemżliwiają mu naukę na klejnych etapach. zna prste, elementarne struktury gramatyczne wprwadzne przez nauczyciela, ppełnia liczne błędy leksykaln-gramatyczne we wszystkich typach zadań. Recepcja rzumie plecenia nauczyciela, w granicznym stpniu rzwiązuje zadania na słuchanie rzumie pjedyncze słwa. Prdukcja wypwiedzi ucznia nie są płynne uczeń przekazuje i uzyskuje niewielką część isttnych infrmacji, uczeń stsuje niewielki zakres słwnictwa i struktur, uczeń ppełnia liczne błędy leksykaln- -gramatyczne. zna większść wprwadznych struktur gramatycznych, ppełnia spr błędów leksykalngramatycznych w trudniejszych zadaniach. Recepcja rzumie plecenia nauczyciela, częściw pprawnie rzwiązuje zadania na słuchanie. Prdukcja wypwiedzi nie są zbyt płynne, ale mają dstateczną długść, uczeń przekazuje i uzyskuje większść isttnych infrmacji, uczeń stsuje słwnictw i struktury dpwiednie d frmy wypwiedzi, uczeń ppełnia spr błędów leksykaln- -gramatycznych. zna wszystkie wprwadzne struktury gramatyczne, ppełnia nieliczne błędy leksykalngramatyczne. Recepcja rzumie plecenia nauczyciela, pprawnie rzwiązuje zadania na słuchanie. Prdukcja wypwiedzi ucznia są dść płynne i mają dpwiednią długść, uczeń przekazuje i uzyskuje wszystkie isttne infrmacje, wypwiedzi ucznia są lgiczne i w miarę spójne, uczeń stsuje adekwatne d tematu słwnictw i struktury, uczeń ppełnia nieliczne błędy leksykaln-gramatyczne, nie zakłócające kmunikacji. zna wszystkie wprwadzne struktury gramatyczne, ppełnia spradyczne błędy leksykalngramatyczne, które zwykle ptrafi samdzielnie pprawić. Recepcja rzumie plecenia nauczyciela, pprawnie rzwiązuje zadania na słuchanie, zwykle ptrafi uzasadnić swje dpwiedzi. Prdukcja wypwiedzi ucznia są płynne i mają dpwiednią długść, uczeń przekazuje i uzyskuje wszystkie wymagane infrmacje, wypwiedzi są lgiczne i spójne, uczeń stsuje bgate słwnictw i struktury, uczeń ppełnia spradyczne błędy leksykaln-gramatyczne. kryteria. Edukacja spłeczna Edukacja wczesnszklna t także czas na wychwanie d takich wartści, jak: gdnść, hnr, sprawiedliwść, bwiązkwść, dpwiedzialnść, przyjaźń, życzliwść, umiar, pwściągliwść, pmc, zadśćuczynienie, przepraszanie, uznanie, uczciwść, wdzięcznść raz inne, respektwane przez śrdwisk szklne. W pracy pedaggicznej z uczniem należy uwzględniać zagadnienia spłeczne, histryczne i patrityczne. Wart ucznim wyjaśniać znaczenie wybranych zwyczajów i tradycji plskich. 6
Uczeń kńczący edukację wczesnszklną: świadmie uczestniczy w pracach grupy, identyfikuje się z grupą spłeczną, d której należy, rzumie, że wszyscy ludzie, także uczniwie, mają prawa i bwiązki, cenia pstępwanie swje i innych sób, kierując się wartściami, uczestniczy w wybrach samrządu klasweg, szanuje zwyczaje i tradycje różnych grup spłecznych i nardów, pełni w grupie kreślne funkcje, ma rientację w czasie histrycznym; zna fakty z histrii państwa plskieg i nich pwiada, rzpznaje symble nardwe, bierze udział w świętach nardwych i innych ważnych dniach pamięci charakterze lkalnym i gólnplskim, rzpznaje i nazywa patrna szkły i miejscwści, w której mieszka, pwiada histrię własnej rdziny, przedstawia wybrane pstaci i prezentuje ciekawstki wielkich Plakach. Edukacja przyrdnicza Edukacja przyrdnicza w klasach 1 3 służy wzbgacaniu brazu świata kształtująceg się w umyśle dziecka. Psiadanie w miarę szerkieg zasbu wiedzy przyrdniczej twiera przed nim nwe perspektywy i zdecydwanie ułatwia funkcjnwanie w świecie. Warunkiem jest jednak zdbycie również umiejętnści praktyczneg wykrzystania tej wiedzy w życiu cdziennym, a t właśnie siąga uczeń kńczący edukację wczesnszklną: prwadzi bserwacje i prste dświadczenia przyrdnicze, analizuje je i frmułuje wniski, nazywa typwe krajbrazy i dpwiadające im eksystemy, pdaje przykłady gatunków rślin i zwierząt charakterystycznych dla tych śrdwisk, zna wpływ światła słneczneg, pwietrza i wdy, na cyklicznść życia na Ziemi raz funkcjnwanie ludzi, zwierząt, rślin, rzpznaje i nazywa części ciała i rgany wewnętrzne zwierząt i ludzi, kreśla ich rlę we właściwym funkcjnwaniu rganizmów, stsuje zasady racjnalneg żywienia i systematyczneg kntrlwania stanu zdrwia, wie, jak dbać zdrwie i bezpieczeństw swje i innych, rzpznaje i nazywa zagrżenia ze strny rślin i zwierząt, jak również zagrżenia ze strny przyrdy wynikające z działalnści człwieka, prpaguje eklgiczny styl życia i pdejmuje działania na rzecz chrny przyrdy, prwadzi bserwacje zjawisk atmsferycznych, dstswuje swje frmy aktywnści d warunków pgdwych, wyjaśnia zależnść zjawisk przyrdy d pór rku, rzumie przestrzeń gegraficzną w dniesieniu d miejscwści i kraju, w którym mieszka, psługuje się mapą fizyczną Plski w zakresie treści prgramwych. Edukacja plastyczna Uczeń klas 1 3 przyswaja pdstawwe wiadmści w zakresie percepcji i recepcji sztuki raz zdbywa umiejętnść ekspresji pprzez różne techniki i śrdki plastyczne. P ukńczeniu teg etapu edukacyjneg umie więc: kreślić swją przynależnść kulturwą pprzez kntakt z wybranymi dziedzinami sztuki, zabytkami i tradycjami śrdwiska, w którym żyje, bserwwać i dświadczać, nazywać dziedziny sztuki, uprawiać działalnść plastyczną, być ekspresyjnym i twórczym, rzróżnić dziedziny działalnści twórczej człwieka i rzpznać wybrane dzieła architektury i sztuk plastycznych należące d plskieg i eurpejskieg dziedzictwa kultury, wskazać wytwry rzemisła artystyczneg i sztuki ludwej raz kreślić ich znaczenie w kształtwaniu dziedzictwa kulturweg, 7
krzystać z przekazów medialnych raz zastswać ich narzędzia i wytwry w kształtwaniu własneg wizerunku raz upwszechnianiu kultury w śrdwisku, prwadzić własną działalnść twórczą, stsując różnrdne śrdki wyrazu w kmpzycjach płaskich i przestrzennych. Edukacja techniczna Uczeń kńczący klasę trzecią dyspnuje pdstawwą wiedzą śrdwisku technicznym, ptrafi realizwać drgę pwstawania przedmitu d pmysłu d wytwru: działa i współdziała, realizując prjekty, dczytuje pdstawwe infrmacje techniczne, wyknuje przedmity użytkwe, w tym dekracyjne, i mdele techniczne, zna spsby wytwarzania przedmitów cdzienneg użytku, wie, jak bezpiecznie i eknmicznie krzystać z nich w gspdarstwie dmwym, rzumie ptrzebę rganizwania indywidualnych i zespłwych działań technicznych, ptrafi zadbać właściwą rganizację materiałów, narzędzi i stanwiska pracy, ptrafi pracwać i przedstawić własne pmysły rzwiązań technicznych, zaplanwać czynnści, zgrmadzić materiały i narzędzia niezbędne d ich wyknania, zna zasady bezpieczeństwa pruszania się w ruchu ulicznym jak pieszy lub rwerzysta, przestrzega reguł bezpieczeństwa kmunikacyjneg, wie, jak należy zachwać się w razie wypadku. Edukacja infrmatyczna P klasie trzeciej uczeń: psługuje się wybranymi prgramami i grami edukacyjnymi, pisze za pmcą klawiatury litery i cyfry, wyknuje rysunki za pmcą wybraneg edytra grafiki, umie wyszukać i zastswać w praktyce infrmacje, które znajdują się na wskazanych przez nauczyciela strnach internetwych, dstrzega elementy aktywne, nawiguje p strnach w kreślnym zakresie, zna wynikające z niewłaściweg krzystania z kmputera zagrżenia dla zdrwia i bezpieczeństwa, stsuje się d graniczeń dtyczących krzystania z kmputera, Internetu i multimediów. Edukacja muzyczna Uczeń kńczący I etap edukacyjny psiada umiejętnści z zakresu różnych frm aktywneg dbiru muzyki, ptrafi samdzielnie ją twrzyć: aktywnie słucha muzyki i kreśla jej cechy, rzpznaje pdstawwe frmy muzyczne, śpiewa pisenki ze słuchu, twrzy prste ilustracje dźwiękwe d tekstów i brazów raz imprwizacje ruchwe d muzyki, realizuje ruchem prste rytmy i układy rytmiczne, reaguje na zmiany tempa, metrum i dynamiki, rzróżnia pdstawwe elementy muzyki i znaki ntacji muzycznej, gra na wybranych instrumentach muzycznych prste meldie i akmpaniamenty, tańczy pdstawwe krki krakwiaka, plki lub innych tańców ludwych. Wychwanie fizyczne Uczeń p klasie trzeciej ma panwane pdstawwe wiadmści wpływie aktywnści ruchwej na sprawnść fizyczną i gólną kndycję rganizmu, rzumie ptrzebę chrny zdrwia i stswania działań prfilaktycznych. W zakresie sprawnści ruchwej i treningu zdrwtneg: 8
umie dbać higienę sbistą i czystść dzieży, rzumie znaczenie racjnalneg dżywiania się, aktywneg spsbu wypczywania i systematycznej prfilaktyki zdrwtnej dla właściweg funkcjnwania rganizmu, ptrafi przyjmwać pzycje wyjściwe i ustawienie właściwe dla pszczególnych rdzajów ćwiczeń i prstych układów gimnastycznych, dba prawidłwe ich wyknanie, umie realizwać marszbiegi na kreślnych dystansach lub w pdanych ramach czaswych, jeździ na rwerze i wrtkach lub rlkach, bierze udział w zabawach i grach terenwych, ptrafi psługiwać się piłką i innymi przybrami, przestrzegając zasad bezpieczeństwa i respektując reguły gry raz decyzje sędzieg, zna zasady rywalizacji sprtwej i stsuje się d nich w rzgrywkach indywidualnych i zespłwych, dba bezpieczeństw miejsca i przebiegu zabaw ruchwych, interesuje się różnymi frmami rekreacyjn-sprtwymi. Sprawdzanie siągnięć w kl. I III Ocenianie siągnięć edukacyjnych plega na rzpznawaniu przez nauczycieli pzimu panwania przez ucznia wiadmści i umiejętnści w stsunku d wymagań edukacyjnych wynikających z pdstawy prgramwej i realizwaneg prgramu nauczania raz dknanych pstępów. W prcesie mnitrwania rzwju dziecka należy wykrzystywać różnrdne kazje d diagnzy i bserwacji, a przy tym uwzględniać różnice indywidualne. Ocenianie pwinn być naturalnym zjawiskiem twarzyszącym nauczaniu i uczeniu się, płącznym z udzielaniem wsparcia. Wart pdkreślić, iż cenianie pwinn być wielwątkwe, tzn. winn wykrzystywać wiele kazji, by dntwać różne frmy aktywnści ucznia i bserwwać pstępy. W prpnwanych spsbach siągania zamierznych celów edukacyjnych wymienić należy: dkładne pznanie ucznia i jeg tczenia (przeprwadzenie szczegółwej diagnzy, systematyczne bserwwanie i cenianie pstępów, pznawanie sbwści ucznia i preferwaneg przez nieg spsbu/stylu uczenia się, rzpznawanie śrdwiska rdzinneg), dstswywanie wymagań d indywidualnych mżliwści ucznia (zwrócenie uwagi na specjalne i specyficzne ptrzeby edukacyjne p uzyskaniu niezbędnych infrmacji d specjalistów), dbór metd nauczania i mediów, aranżwanie śrdwiska edukacyjneg, zwrócenie uwagi na inicjatywnść i przedsiębirczść raz kreatywnść uczniów, umiejętnść radzenia sbie w spsób niestandardwy, ale zgdny z nrmami współżycia spłeczneg, systematyczną i twórczą współpracę z rdzicami lub piekunami dziecka (rganizwaną według bieżących ptrzeb), kształtwanie metd i pstaw wychwawczych, stałą kmunikację szkła dm, nauczyciele rdzice/prawni piekunwie dziecka. Mnitrwanie siągnięć ucznia i systematyczne cenianie pstępów jest niezbędne w prcesie nauczania i wychwania. Ocenianie ma charakter ciągły, dbywa się na bieżąc w klasie, pdczas wielkierunkwej działalnści ucznia. Nauczyciel sprawdza wyknane prace, chwali za wysiłek, za chęci, za pracę. Nagradza uśmiechem, pchwałą, gestem raz wskazuje, c uczeń pwinien zmienić, pprawić czy wyekspnwać. Pdkreśla więc siągnięcia ucznia, ale nie prównuje g z innymi uczniami. Nauczyciel stsuje wszystkie dstępne spsby ceniania wspmagająceg, tj.: bserwuje ucznia i jeg pracę, rzmawia z nim i mtywuje d dalszych wysiłków. Nauczyciel bserwuje ucznia i jeg rzwój. Grmadzi swje bserwacje, w miarę ptrzeb ntuje uwagi, spstrzeżenia. Zbiera również karty pracy ucznia, jeg prace dwlne, plastyczne, literackie. Na tej pdstawie, na półrcze i kniec rku, dknuje ceny piswej ucznia, która ma charakter infrmacyjny, diagnstyczny i mtywacyjny. W cenie piswej uwzględnia się: - pstępy ucznia w edukacji, - pstępy ucznia w rzwju, - sbiste siągnięcia ucznia. 9
Uczniwie są ceniani systematycznie. Ocenie twarzyszy kmentarz słwny i wskazówki d dalszej pracy. Wszyscy nauczyciele stsują jednlity spsób ceniania pisemnych prac uczniów, uwzględniając pniższe kryteria: - celując, dsknale, znakmicie, wspaniale za zadania ddatkwe wykraczające pza pdstawę prgramwą, - bardz dbrze, biegle, prawidłw 100% - 80% - dbrze, pprawnie - 79% - 60% - dstatecznie, zadwalając, wystarczając -59% - 40% - dpuszczając, słab 39% - 20% - niedstatecznie, niewystarczając, niezadwalając 19% - 0 % Ocena mtywuje ucznia d dalszej pracy. Uczniwie i rdzice (prawni piekunwie) znają kryteria ceniania. Zasady ceny piswej Ocenianie z religii regulują drębne przepisy. Uczeń klasy I - III szkły pdstawwej trzymuje prmcję d klasy prgramw wyższej, jeżeli jeg siągnięcia w danym rku szklnym cenin pzytywnie. Ucznia klasy I - III szkły pdstawwej mżna pzstawić na drugi rk w tej samej klasie w uzasadninych przypadkach w przumieniu z rdzicami (prawnymi piekunami). Ocenianie bieżące dbywa się pprzez zapis symbliczny pzimu wiadmści i umiejętnści uczniów w zeszytach uczniwskich, ćwiczeniach i dzienniku lekcyjnym. Osiągnięcia i pstępy ucznia kreśla się w skali punktwej: 6p celując, dsknale, znakmicie, wspaniale 5p bardz dbrze, biegle, prawidłw 4p dbrze, pprawnie 3p dstatecznie, zadwalając, wystarczając 2p dpuszczając, słab 1p niedstatecznie, niewystarczając, niezadwalając. Dpuszcza się stswanie znaków plus (+) i minus (-) w cenie bieżącej, cząstkwej. Przyjmuje się następujące gólne kryteria ceniania siągnięć edukacyjnych: 6p Uczeń celując panwał pewien zakres wiadmści i umiejętnści spza pdstawy prgramwej. Samdzielnie inicjuje rzwiązania knkretnych prblemów. Aktywnie bierze udział w knkursach szklnych i pzaszklnych, wykazuje pstawę twórczą lub szczególne umiejętnści. 5p Uczeń bardz dbrze panwał pełen zakres wiadmści i umiejętnści kreślnych prgramem nauczania, biegle psługuje się zdbytymi wiadmściami, rzwiązuje samdzielnie prblemy teretyczne i praktyczne, ptrafi prawidłw zastswać psiadaną wiedzę d rzwiązywania zadań i prblemów w nwych sytuacjach. 4p Uczeń dbrze panwał zdecydwaną większść wiadmści i umiejętnści kreślnych prgramem nauczania, pprawnie rzwiązuje typwe zadania teretyczne i praktyczne. Krzysta z pznanych w czasie zajęć źródeł infrmacji, ptrafi zastswać zdbytą wiedzę w typwych sytuacjach. 3p Uczeń wystarczając i zadwalając panwał pdstawwe wiadmści i umiejętnści kreślne prgramem nauczania, stara się rzwiązywać typwe zadania teretyczne lub praktyczne niewielkim stpniu trudnści. Ptrafi pd kierunkiem nauczyciela skrzystać z pdstawwych infrmacji. 2p Uczeń słab panwał wiadmści i umiejętnści kreślne prgramem nauczania, nie jest w stanie samdzielnie rzwiązać większści zadań elementarnym stpniu trudnści. Psiada pważne braki w wiedzy, które jednak mżna nadrbić w dłuższym kresie czasu. 10
1p Uczeń nie panwał wiadmści i umiejętnści kreślnych prgramem nauczania. Nie ptrafi rzwiązywać prstych zadań i prblemów elementarnym stpniu trudnści nawet przy pmcy nauczyciela. Nauczyciel jest bwiązany, na pdstawie pinii pradni psychlgiczn-pedaggicznej, w tym pradni specjalistycznej, dstswać wymagania edukacyjne d indywidualnych ptrzeb psychfizycznych i edukacyjnych ucznia, u któreg stwierdzn zaburzenia i dchylenia rzwjwe lub specyficzne trudnści w uczeniu się, uniemżliwiające sprstanie tym wymaganim: a) nauczyciel kreśla na piśmie dstswane frmy wymagań edukacyjnych dla ucznia, zarówn w stsunku d dpwiedzi ustnych, jak i pisemnych b) dstswanych wymaganiach edukacyjnych nauczyciele infrmują rdziców (prawnych piekunów) c) bniżeniu wymagań edukacyjnych nauczyciel zawiadamia wychwawcę klasy raz dyrektra. W klasie III wprwadza się cyfrwy zapis ceniania bieżąceg, który jest stswany w następnych latach nauczania szklneg. II. SYSTEM OCENIANIA - klasy II i III Ocenianie w edukacji wczesnszklnej t prces grmadzenia infrmacji uczniach, który jest integralną częścią prcesu uczenia się i nauczania. W edukacji wczesnszklnej cena pełni głównie funkcje diagnstyczne, służy wspieraniu szklnej kariery uczniów raz mtywuje ich d nauki. Jej celem jest mnitrwanie rzwju dziecka. Ocenie pdlega praca i pstępy ucznia, a nie tylk stan jeg wiedzy. Ocena wskazuje, c uczeń siągnął, c rbił dbrze i ile już ptrafi. Ocena, t infrmacja aktywnści, pstępach i trudnściach raz uzdlnieniach i zaintereswaniach ucznia. Ocenianie sprzyjające rzwjwi: daje dziecku infrmację tym, c już umie, nad czym musi ppracwać, jak dalek jest na drdze d siągnięcia celu pkazuje mcne i słabe strny dziecka uwzględnia indywidualne mżliwści dziecka bierze pd uwagę wkład pracy dziecka, jeg wysiłek włżny w wyknanie zadania nie etykietuje dzieci zachęca d dalszej pracy, uświadamia, że wysiłek się płaca nie pełni funkcji kary czy nagrdy nie zawiera krytyki sby uwzględnia pstęp, jaki dknał się w dziecku nie służy prównywaniu dzieci Edukacja wczesnszklna t prces rzłżny na trzy lata. Nauczyciele klas pierwszych i drugich sami decydują tym, ile czasu uczniwie ptrzebują na panwanie wiadmści i umiejętnści z pszczególnych bszarów zawartych w pdstawie prgramwej (brak katalgu wymagań p klasie pierwszej i drugiej). Pdejmując decyzje dtyczące wybru metd nauczania, śrdków dydaktycznych, tempa realizacji treści nauczania, czas trwania pszczególnych zajęć edukacyjnych nauczyciele birą pd uwagę zróżnicwane mżliwści dzieci w ddziale z którym pracują. 11
1. Wykaz wiadmści i umiejętnści ucznia kńcząceg klasę trzecią szkły pdstawwej: Edukacja plnistyczna Centralne miejsce w nauczaniu elementarnym zajmuje edukacja plnistyczna. Wynika n z rli języka w rzwju umysłwym, funkcji kmunikatywnej w życiu spłecznym raz funkcji gólnkulturalnej i wychwawczej. Celem edukacji plnistycznej jest prces pznawania języka mówineg i pisaneg w kntekście kntaktów dziecka ze światem zewnętrznym i z tczeniem spłeczn-przyrdniczym. Realizacja teg celu piera się na integralnie pwiązanych ze sbą pdstawwych rdzajach ćwiczeń: - w czytaniu; - w pracwywaniu tekstów; - w mówieniu i pisaniu; - ćwiczeniach gramatyczn-rtgraficznych z elementami wiedzy języku; - ćwiczeniach słwnikw-frazelgicznych i syntaktycznych. Wymienine ćwiczenia wyznaczają ramy pczątkwej nauki czytania, kształcenia literackieg i kształcenia językweg. Zakres treści kształcenia rzszerza się wraz z klejnymi etapami nauki, c pzwala na pgłębianie wiadmści i dsknalenie nabywanych sprawnści językwych. W wyniku ddziaływań dydaktyczn-wychwawczych uczeń kńczący I etap edukacyjny, czyli klasę trzecią pwinien panwać następujące umiejętnści : Treści nauczania wymagania szczegółwe 1. Edukacja plnistyczna. 1) krzysta z infrmacji: a) uważnie słucha wypwiedzi i krzysta z przekazywanych infrmacji, b) rzumie sens kdwania raz dekdwania infrmacji; dczytuje uprszczne rysunki, piktgramy, znaki infrmacyjne, zna wszystkie litery alfabetu; czyta i rzumie teksty przeznaczne dla dzieci i wyciąga z nich wniski, c) wyszukuje w tekście ptrzebne infrmacje i w miarę mżliwści krzysta ze słwników i encyklpedii przeznacznych dla dzieci, d) zna frmy użytkwe: życzenia, zaprszenie, zawiadmienie, list, ntatka d krniki; ptrafi z nich krzystać; 2) analizuje i interpretuje teksty kultury: a) przejawia wrażliwść estetyczną, rzszerza zasób słwnictwa pprzez kntakt z dziełami literackimi, b) w tekście literackim zaznacza wybrane fragmenty, kreśla czas i miejsce akcji, wskazuje głównych bhaterów, c) czyta teksty i recytuje wiersze, z uwzględnieniem interpunkcji i intnacji, d) ma ptrzebę kntaktu z literaturą i sztuką dla dzieci, czyta wybrane przez siebie i wskazane przez nauczyciela książki, wypwiada się na ich temat; 3) twrzy wypwiedzi: a) w frmie ustnej i pisemnej: kilkuzdaniwą wypwiedź, krótkie pwiadanie, krótki pis, list prywatny, życzenia zaprszenie, 12
b) dbiera właściwe frmy kmunikwania się w różnych sytuacjach spłecznych, c) uczestniczy w rzmwach, także inspirwanych literaturą: zadaje pytania, udziela dpwiedzi, prezentuje własne zdanie i frmułuje wniski; pszerza zakres słwnictwa i struktur składniwych, d) dba kulturę wypwiadania się; pprawnie artykułuje głski, akcentuje wyrazy, stsuje pauzy i właściwą intnację w zdaniu znajmującym, pytającym i rzkazującym; stsuje frmuły grzecznściwe, e) rzumie pjęcia: wyraz, głska, litera, sylaba, zdanie; dstrzega różnicę między literą i głską; dzieli wyrazy na sylaby; ddziela wyrazy w zdaniu, zdania w tekście, f) pisze czytelnie i estetycznie (przestrzega zasad kaligrafii), dba pprawnść gramatyczną, rtgraficzną raz interpunkcyjną, g) przepisuje teksty, pisze z pamięci i ze słuchu; 4) wypwiada się w małych frmach teatralnych: a) uczestniczy w zabawie teatralnej, ilustruje mimiką, gestem, ruchem zachwania bhatera literackieg lub wymyślneg, b) rzumie umwne znaczenie rekwizytu i umie psłużyć się nim w dgrywanej scence. 2. Język bcy nwżytny. 1) wie, że ludzie psługują się różnymi językami i aby się z nimi przumieć, trzeba nauczyć się ich języka; 2) reaguje werbalnie i niewerbalnie na prste plecenia nauczyciela; 3) rzumie wypwiedzi ze słuchu: a) rzróżnia znaczenie wyrazów pdbnym brzmieniu, b) rzpznaje zwrty stswane na c dzień i ptrafi się nimi psługiwać, c) rzumie gólny sens krótkich pwiadań i baśni przedstawianych także za pmcą brazów, gestów, d) rzumie sens prstych dialgów w histryjkach brazkwych (także w nagraniach audi i wide); 4) czyta ze zrzumieniem wyrazy i prste zdania; 5) zadaje pytania i udziela dpwiedzi w ramach wyucznych zwrtów, recytuje wiersze, rymwanki i śpiewa pisenki, nazywa biekty z tczenia i pisuje je, bierze udział w miniprzedstawieniach teatralnych; 6) przepisuje wyrazy i zdania; 7) ptrafi krzystać ze słwników brazkwych, książeczek, śrdków multimedialnych; 8) współpracuje z rówieśnikami w trakcie nauki. 3. Edukacja muzyczna. 1) w zakresie dbiru muzyki: a) zna i stsuje następujące rdzaje aktywnści muzycznej: śpiewa prste meldie, pisenki z repertuaru dziecięceg; wyknuje śpiewanki i rymwanki; śpiewa w zesple pisenki ze słuchu (nie mniej niż 10 utwrów w rku szklnym); śpiewa z pamięci hymn nardwy, dtwarza prste rytmy głsem, 13
dtwarza i gra na instrumentach perkusyjnych prste rytmy i wzry rytmiczne, dtwarza i gra na instrumentach meldycznych prste meldie i akmpaniamenty, realizuje sylabami rytmicznymi, gestem raz ruchem prste rytmy i wzry rytmiczne; reaguje ruchem na puls rytmiczny i jeg zmiany, zmiany tempa, metrum i dynamiki (maszeruje, biega, pdskakuje); realizuje prste schematy rytmiczne (tataizacją, ruchem całeg ciała), wyraża ruchem nastrój i charakter muzyki; tańczy pdstawwe krki i figury krakwiaka, plki raz inneg, prsteg tańca ludweg, b) rzróżnia pdstawwe elementy muzyki (meldia, rytm, wyskść dźwięku, akmpaniament, temp, dynamika) i znaki ntacji muzycznej (wyraża ruchw czas trwania wartści rytmicznych, nut i pauz), c) świadmie i aktywnie słucha muzyki (wyraża swe dznania werbalnie i niewerbalnie) raz kreśla jej cechy: rzróżnia i wyraża śrdkami pzamuzycznymi charakter emcjnalny muzyki, rzpznaje utwry wyknane: sl i zespłw, na chór i rkiestrę; rientuje się w rdzajach głsów ludzkich (spran, bas) raz w instrumentach muzycznych (frtepian, gitara, skrzypce, trąbka, flet, perkusja); rzpznaje pdstawwe frmy muzyczne AB, ABA (wskazuje ruchem lub gestem ich klejne części); 2) w zakresie twrzenia muzyki: a) wie, że muzykę mżna zapisać i dczytać, b) twrzy prste ilustracje dźwiękwe d tekstów i brazów raz imprwizacje ruchwe d muzyki, c) imprwizuje głsem i na instrumentach według ustalnych zasad, d) wyknuje prste utwry, interpretuje je zgdnie z ich rdzajem i funkcją. 4. Edukacja plastyczna. 1) w zakresie percepcji sztuki: a) kreśla swją przynależnść kulturwą pprzez kntakt z wybranymi dziełami sztuki, zabytkami i z tradycją w śrdwisku rdzinnym, szklnym i lkalnym; uczestniczy w życiu kulturalnym tych śrdwisk, wie istnieniu placówek kultury działających na ich rzecz, b) krzysta z przekazów medialnych; stsuje ich wytwry w swjej działalnści twórczej (zgdnie z elementarną wiedzą prawach autra); 2) w zakresie ekspresji przez sztukę: a) ilustruje sceny i sytuacje (realne i fantastyczne) inspirwane wybraźnią, baśnią, pwiadaniem, muzyką, krzysta z narzędzi multimedialnych, b) pdejmuje działalnść twórczą, psługując się takimi śrdkami wyrazu plastyczneg jak: kształt, barwa, faktura w kmpzycji na płaszczyźnie i w przestrzeni (stsując kreślne materiały, narzędzia i techniki plastyczne), c) realizuje prste prjekty w zakresie frm użytkwych, w tym służące kształtwaniu własneg wizerunku i tczenia raz upwszechnianiu kultury w śrdwisku szklnym (stsując kreślne narzędzia i wytwry przekazów medialnych); 3) w zakresie recepcji sztuki: a) rzróżnia takie dziedziny działalnści twórczej człwieka jak: architektura, sztuki plastyczne raz inne kreślne dyscypliny sztuki (ftgrafika, film) i przekazy medialne (telewizja, Internet), a także rzemisł artystyczne i sztukę ludwą, b) rzpznaje wybrane dzieła architektury i sztuk plastycznych należące d plskieg i eurpejskieg dziedzictwa kultury; pisuje ich cechy charakterystyczne (psługując się elementarnymi terminami właściwymi dla tych dziedzin działalnści twórczej). 5. Edukacja spłeczna. 1) dróżnia, c jest dbre, a c złe w kntaktach z rówieśnikami i drsłymi; 14
2) dróżnia dbr d zła, stara się być sprawiedliwym i prawdmównym; nie krzywdzi innych, pmaga słabszym i ptrzebującym; 3) zna pdstawwe relacje między najbliższymi; pdejmuje bwiązki dmwe i rzetelnie je wypełnia; identyfikuje się ze swją rdziną i jej tradycjami; ma rzeznanie, że pieniądze trzymuje się za pracę; rzumie, c t jest sytuacja eknmiczna rdziny, i wie, że trzeba d niej dstswać swe czekiwania; 4) współpracuje z innymi w zabawie, w nauce szklnej i w sytuacjach życiwych; przestrzega reguł bwiązujących w spłecznści dziecięcej raz świecie drsłych; wie, jak należy zachwywać się w stsunku d drsłych i rówieśników (frmy grzecznściwe); rzumie ptrzebę utrzymywania dbrych relacji z sąsiadami w miejscu zamieszkania; jest chętny d pmcy, respektuje praw innych d pracy i wypczynku; 5) jest tlerancyjny wbec sób innej nardwści, tradycji kulturwej itp.; wie, że wszyscy ludzie mają równe prawa; 6) zna prawa ucznia i jeg bwiązki (w tym zasady bycia dbrym klegą), respektuje je; uczestniczy w szklnych wydarzeniach; 7) zna najbliższą klicę, jej ważniejsze biekty, tradycje; ptrafi wymienić status administracyjny swjej miejscwści (wieś, miast); wie, w jakim reginie mieszka; uczestniczy w wydarzeniach rganizwanych przez lkalną spłecznść; 8) wie, jakiej jest nardwści; wie, że mieszka w Plsce, a Plska znajduje się w Eurpie; zna symble nardwe (barwy, gdł, hymn nardwy) i najważniejsze wydarzenia histryczne; rientuje się w tym, że są ludzie szczególnie zasłużeni dla miejscwści, w której mieszka, dla Plski i świata; rzpznaje flagę i hymn Unii Eurpejskiej; 9) wie, jak ważna jest praca w życiu człwieka; wie, jaki zawód wyknują jeg najbliżsi i znajmi; wie, czym zajmuje się np. klejarz, aptekarz, plicjant, weterynarz; 10) wie, gdzie mżna bezpiecznie rganizwać zabawy, a gdzie nie mżna i dlaczeg; 11) zna zagrżenia ze strny ludzi; ptrafi pwiadmić drsłych wypadku, zagrżeniu, niebezpieczeństwie; zna numery telefnów: pgtwia ratunkweg, straży pżarnej, plicji raz gólnplski numer alarmwy 112. 5. Edukacja przyrdnicza. 1) bserwuje i prwadzi prste dświadczenia przyrdnicze, analizuje je i wiąże przyczynę ze skutkiem; 2) pisuje życie w wybranych eksystemach: w lesie, grdzie, parku, na łące i w zbirnikach wdnych; wie, jakie warunki są knieczne d rzwju rślin i zwierząt w gspdarstwie dmwym, w szklnych uprawach i hdwlach itp.; wie, jaki pżytek przynszą zwierzęta śrdwisku, i pdaje prste przykłady; 3) nazywa charakterystyczne elementy typwych krajbrazów Plski: nadmrskieg, nizinneg, górskieg; 4) nazywa raz wyróżnia zwierzęta i rśliny typwe dla wybranych reginów Plski; rzpznaje i nazywa niektóre zwierzęta egztyczne; 5) wyjaśnia zależnść zjawisk przyrdy d pór rku; wie, jak zachwać się dpwiedni d warunków atmsferycznych; 6) pdejmuje działania na rzecz chrny przyrdy w swim śrdwisku; wie, że należy segregwać śmieci, rzumie sens stswania pakwań eklgicznych; wie, że należy szczędzać wdę; wie, jakie zniszczenia w przyrdzie pwduje człwiek (wypalanie łąk, zaśmiecanie lasów, nadmierny hałas, kłuswnictw); chrni przyrdę: nie śmieci, szanuje rśliny, zachwuje ciszę, pmaga zwierzętm; 7) zna wpływ przyrdy nieżywinej na życie ludzi, zwierząt i rślin: a) wpływ światła słneczneg na cyklicznść życia na Ziemi, b) znaczenie pwietrza i wdy dla życia człwieka, rślin i zwierząt, c) znaczenie wybranych skał i minerałów dla człwieka (np. węgla i gliny); 8) nazywa pdstawwe części ciała i rgany wewnętrzne zwierząt i ludzi (np. serce, płuca, żłądek) 9) zna pdstawwe zasady racjnalneg dżywiania się; rzumie kniecznść kntrlwania stanu zdrwia i stsuje się d zaleceń lekarza i lekarza dentysty; 15
10) dba zdrwie i bezpieczeństw swje i innych (w miarę swich mżliwści); rientuje się w zagrżeniach ze strny rślin i zwierząt, a także w zagrżeniach typu burza, huragan, śnieżyca, lawina, pwódź itp.; wie, jak trzeba zachwać się w takich sytuacjach. 6. Edukacja matematyczna. 1) klasyfikuje biekty i twrzy prste serie; dstrzega i kntynuuje regularnści; 2) liczy (w przód i w tył) d danej liczby p 1, dziesiątkami d danej liczby w zakresie 100 i setkami d danej liczby w zakresie 1000; 3) zapisuje cyframi i dczytuje liczby w zakresie 1000; rzumie dziesiątkwy system pzycyjny; 4) ustala równlicznść prównywanych zestawów elementów mim bserwwanych zmian w ich układzie; prównuje dwlne dwie liczby w zakresie 1000 (słwnie i z użyciem znaków <, >, =); 5) ddaje i dejmuje liczby w zakresie 100 (bez algrytmów działań pisemnych); sprawdza wyniki dejmwania za pmcą ddawania; 6) mnży i dzieli liczby w zakresie tabliczki mnżenia (bez algrytmów działań pisemnych); pdaje z pamięci ilczyny; sprawdza wyniki dzielenia za pmcą mnżenia; 7) rzwiązuje łatwe równania jedndziałaniwe z niewiadmą w pstaci kienka (bez przenszenia na drugą strnę); 8) rzwiązuje prste zadania tekstwe (w tym zadania na prównywanie różnicwe, ale bez prównywania ilrazweg); 9) wyknuje łatwe bliczenia pieniężne (cena, ilść, wartść) i radzi sbie w sytuacjach cdziennych wymagających takich umiejętnści; zna będące w biegu mnety i banknty; zna wartść nabywczą pieniędzy; rzumie, czym jest dług; 10) mierzy i zapisuje wynik pmiaru długści, szerkści i wyskści przedmitów raz dległści; psługuje się jednstkami: milimetr, centymetr, metr; wyknuje łatwe bliczenia dtyczące tych miar (bez wyrażeń dwumianwanych i zamiany jednstek w bliczeniach frmalnych); używa pjęcia kilmetr w sytuacjach życiwych, np. jechaliśmy autbusem 27 kilmetrów (bez zamiany na metry); 11) waży przedmity, różnicuje przedmity cięższe, lżejsze; używa kreśleń: kilgram, pół kilgrama, dekagram, gram; wyknuje łatwe bliczenia, używając tych miar (bez wyrażeń dwumianwanych i zamiany jednstek w bliczeniach frmalnych); 12) dmierza płyny różnymi miarkami; używa kreśleń: litr, pół litra, ćwierć litra; 13) dczytuje temperaturę (bez kniecznści psługiwania się liczbami ujemnymi, np. 5 stpni mrzu, 3 stpnie pniżej zera); 14) dczytuje i zapisuje liczby w systemie rzymskim d I d XII; 15) pdaje i zapisuje daty; zna klejnść dni tygdnia i miesięcy; prządkuje chrnlgicznie daty; wyknuje bliczenia kalendarzwe w sytuacjach życiwych; dczytuje wskazania zegarów w systemach: 12- i 24-gdzinnym, wyświetlających cyfry i ze wskazówkami; psługuje się pjęciami: gdzina, pół gdziny, kwadrans, minuta; wyknuje prste bliczenia zegarwe; 16) rzpznaje i nazywa kła, prstkąty (w tym kwadraty) i trójkąty (również płżne w różny spsób raz w sytuacji, gdy figury zachdzą na siebie); rysuje dcinki pdanej długści; blicza bwdy trójkątów i prstkątów (bez wyrażeń dwumianwanych i zamiany jednstek w bliczeniach frmalnych); 17) wyprwadza kierunki d siebie i innych sób; kreśla płżenie biektów względem braneg biektu, używając kreśleń: góra, dół, przód, tył, w praw, w lew raz ich kmbinacji; 18) dstrzega symetrię (np. w rysunku mtyla); rysuje drugą płwę symetrycznej figury; 19) zauważa, że jedna figura jest pwiększeniem lub pmniejszeniem drugiej; rysuje figury w pwiększeniu i w pmniejszeniu 7. Zajęcia kmputerwe. 16
1) psługuje się kmputerem w pdstawwym zakresie; 2) psługuje się wybranymi prgramami i grami edukacyjnymi, rzwijając swje zaintereswania; krzysta z pcji w prgramach; 3) wyszukuje infrmacje i krzysta z nich: a) przegląda wybrane przez nauczyciela strny internetwe (np. strnę swjej szkły), b) dstrzega elementy aktywne na strnie internetwej, nawiguje p strnach w kreślnym zakresie, c) dtwarza animacje i prezentacje multimedialne; 4) twrzy teksty i rysunki: a) wpisuje za pmcą klawiatury litery, cyfry i inne znaki, wyrazy i zdania, b) wyknuje rysunki za pmcą wybraneg edytra grafiki, np. z gtwych figur; 5) zna zagrżenia wynikające z krzystania z kmputera, Internetu i multimediów: a) wie, że praca przy kmputerze męczy wzrk, nadweręża kręgsłup, granicza kntakty spłeczne; wie, jak trzeba krzystać z kmputera, żeby nie narażać własneg zdrwia, b) ma świadmść niebezpieczeństw wynikających z annimwści kntaktów i pdawania swjeg adresu, c) stsuje się d graniczeń dtyczących krzystania z kmputera, Internetu i multimediów. 8. Zajęcia techniczne. 1) zna śrdwisk techniczne na tyle, że: a) rientuje się w spsbach wytwarzania przedmitów cdzienneg użytku ( jak t zrbin? ): mebli, samchdów, sprzętu gspdarstwa dmweg, b) rzpznaje rdzaje maszyn i urządzeń: transprtwych (samchdy, statki, samlty), wytwórczych (narzędzia, przyrządy), infrmatycznych (kmputer, laptp, telefn kmórkwy); rientuje się w rdzajach budwli (budynki mieszkalne, biurwe, przemysłwe, msty, tunele, wieże) i urządzeń elektrycznych (latarka, prądnica rwerwa), c) kreśla wartść urządzeń technicznych z punktu widzenia cech użytkwych (łatwa lub trudna bsługa), eknmicznych (tanie lub drgie w zakupie i użytkwaniu), estetycznych (np. ładne lub brzydkie); 2) realizuje drgę pwstawania przedmitów d pmysłu d wytwru: a) przedstawia pmysły rzwiązań technicznych: planuje klejne czynnści, dbiera dpwiednie materiały (papier, drewn, metal, twrzyw sztuczne, materiały włókiennicze) raz narzędzia, b) rzumie ptrzebę rganizwania działania techniczneg: pracy indywidualnej i zespłwej, c) psiada umiejętnści: dmierzania ptrzebnej ilści materiału, cięcia papieru, tektury itp., mntażu mdeli papierwych i z twrzyw sztucznych, krzystając z prstych instrukcji i schematów rysunkwych, np. buduje latawce, makiety dmów, mstów, mdele samchdów, samltów i statków, w miarę mżliwści, mntażu bwdów elektrycznych, szeregwych i równległych z wykrzystaniem gtwych zestawów; 3) dba bezpieczeństw własne i innych: a) utrzymuje ład i prządek wkół siebie, w miejscu pracy; sprząta p sbie i pmaga innym w utrzymaniu prządku, b) właściwie używa narzędzi i urządzeń technicznych, 17
c) wie, jak należy bezpiecznie pruszać się p drgach (w tym na rwerze) i krzystać ze śrdków kmunikacji; wie, jak trzeba zachwać się w sytuacji wypadku. 9. Wychwanie fizyczne i edukacja zdrwtna. 1) w zakresie sprawnści fizycznej: a) realizuje marszbieg trwający c najmniej 15 minut, b) umie wyknać próbę siły mięśni brzucha raz próbę gibkści dlneg dcinka kręgsłupa, c) ptrafi pknywać przeszkdy naturalne i sztuczne; 2) w zakresie treningu zdrwtneg: a) przyjmuje pzycje wyjściwe i ustawienia d ćwiczeń raz wyknuje przewrót w przód, b) skacze przez skakankę, wyknuje przeskki jednnóż i bunóż nad niskimi przeszkdami, c) wyknuje ćwiczenia równważne bez przybru, z przybrem i na przyrządzie; 3) w zakresie sprtów całeg życia i wypczynku: a) psługuje się piłką: rzuca, chwyta, kzłuje, dbija i prwadzi ją, b) jeździ np. na rwerze, wrtkach; przestrzega zasad pruszania się p drgach, c) bierze udział w zabawach, minigrach i grach terenwych, zawdach sprtwych, respektując reguły i pdprządkwując się decyzjm sędzieg, d) wie, jak należy zachwać się w sytuacjach zwycięstwa i radzi sbie z prażkami w miarę swich mżliwści; 4) w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrwtnej: a) dba higienę sbistą i czystść dzieży, b) wie, jakie znaczenie dla zdrwia ma właściwe dżywianie się raz aktywnść fizyczna c) wie, że nie mże samdzielnie zażywać lekarstw i stswać śrdków chemicznych niezgdnie z przeznaczeniem, d) dba prawidłwą pstawę, np. siedząc w ławce, przy stle, e) przestrzega zasad bezpieczneg zachwania się w trakcie zajęć ruchwych; psługuje się przybrami sprtwymi zgdnie z ich przeznaczeniem, f) ptrafi wybrać bezpieczne miejsce d zabaw i gier ruchwych; wie, d kg zwrócić się pmc w sytuacji zagrżenia zdrwia lub życia. Pdane umiejętnści dtyczą dzieci prawidłwym rzwju fizycznym. Umiejętnści dzieci niepełnsprawnych ustala się stswnie d ich mżliwści. 10. Etyka. 1) rzumie, że ludzie mają równe prawa, niezależnie d teg, gdzie się urdzili, jak wyglądają, jaką religię wyznają, jaki mają status materialny; kazuje szacunek sbm starszym; 2) zastanawia się nad tym, na c ma wpływ, na czym mu zależy, d czeg mże dążyć, nie krzywdząc innych; stara się nieść pmc ptrzebującym; 3) wie, że dzieci niepełnsprawne znajdują się w trudnej sytuacji, i pmaga im; 4) wie, na czym plega prawdmównść i jak ważna jest dwaga przeciwstawiania się kłamstwu i bmwie; ptrafi z tej perspektywy ceniać zachwania bhaterów baśni, pwiadań, legend, kmiksów; 5) wie, że nie mżna zabierać cudzej własnści, i stara się teg przestrzegać; wie, że należy naprawić wyrządzną szkdę; dstrzega, kiedy pstaci z baśni, pwiadań, legend, kmiksów nie przestrzegają reguły nie kradnij ; pamięta ddawaniu pżycznych rzeczy, nie niszczy ich; 6) nawiązuje i pielęgnuje przyjaźnie w miarę swich mżliwści; 18
7) przestrzega reguł bwiązujących w spłecznści dziecięcej (grzecznie zwraca się d innych, współpracuje w zabawach i w sytuacjach zadaniwych) raz w świecie drsłych (grzecznie zwraca się d innych, ustępuje sbm starszym miejsca w autbusie, pdaje upuszczny przedmit itp.); 8) wie, że jest częścią przyrdy, chrni ją i szanuje; nie niszczy swjeg tczenia. Każde dzieck jest uzdlnine i w sferze mtywacyjnej nastawine na wszechstrnne pznawanie świata. Szkła i nauczyciel mają dkryć te uzdlnienia i je rzwijać. W trsce t, aby dzieci dczuwały satysfakcję z własnej działalnści pznawczej i twórczej, trzeba dać im narzędzia i stwrzyć im warunki d prezentwania swych siągnięć. 2. Sprawdzanie siągnięć w kl. I - III. 2.1 Celem pierwszeg etapu edukacji szklnej jest kształtwanie umiejętnści dzieci służących zdbywaniu wiedzy na dalszych szczeblach edukacji. Dzieci pwinny nauczyć się samkntrli i samceny wyknywanej pracy. 2.2 Ocenianie ma charakter ciągły, dbywa się na bieżąc w klasie, pdczas wielkierunkwej działalnści ucznia. Nauczyciel sprawdza wyknane prace, chwali za wysiłek, za chęci, za pracę. Nagradza uśmiechem, pchwałą, gestem raz wskazuje, c uczeń pwinien zmienić, pprawić czy wyekspnwać. Pdkreśla więc siągnięcia ucznia, ale nie prównuje g z innymi uczniami. 2.3 Nauczyciel stsuje wszystkie dstępne spsby ceniania wspmagająceg, tj.: bserwuje ucznia i jeg pracę, rzmawia z nim i mtywuje d dalszych wysiłków. 2.4 Nauczyciel bserwuje ucznia i jeg rzwój. Grmadzi swje bserwacje, w miarę ptrzeb ntuje uwagi, spstrzeżenia. Zbiera również karty pracy ucznia, jeg prace dwlne, plastyczne, literackie itp. Na tej pdstawie, na półrcze i kniec rku, dknuje ceny piswej ucznia, która ma charakter infrmacyjny, diagnstyczny i mtywacyjny. W cenie piswej uwzględnia się: - pstępy ucznia w edukacji, - pstępy ucznia w rzwju, - sbiste siągnięcia ucznia. 2.5 Uczniwie są ceniani systematycznie. 2.6 Ocenie twarzyszy kmentarz słwny i wskazówki d dalszej pracy. 2.7 Wszyscy nauczyciele stsują jednlity spsób ceniania pisemnych prac uczniów, uwzględniając pniższe kryteria: - celując, dsknale, znakmicie, wspaniale za zadania ddatkwe wykraczające pza pdstawę prgramwą, - bardz dbrze, biegle, prawidłw 100% - 80% - dbrze, pprawnie - 79% - 60% - dstatecznie, zadwalając, wystarczając -59% - 40% - dpuszczając, słab 39% - 20% - niedstatecznie, niewystarczając, niezadwalając 19% - 0 % 2.8 Ocena mtywuje ucznia d dalszej pracy. 2.9 Uczniwie i rdzice (prawni piekunwie) znają kryteria ceniania. 19
3. Zasady ceny piswej. 3.1 Ocenianie z religii regulują drębne przepisy. 3.2 Uczeń klasy I - III szkły pdstawwej trzymuje prmcję d klasy prgramw wyższej, jeżeli jeg siągnięcia w danym rku szklnym cenin pzytywnie. 3.3 Ucznia klasy I - III szkły pdstawwej mżna pzstawić na drugi rk w tej samej klasie w uzasadninych przypadkach w przumieniu z rdzicami (prawnymi piekunami). 3.4 Ocenianie bieżące dbywa się pprzez zapis symbliczny pzimu wiadmści i umiejętnści uczniów w zeszytach uczniwskich, ćwiczeniach i dzienniku lekcyjnym. Osiągnięcia i pstępy ucznia kreśla się w skali punktwej: 6p celując, dsknale, znakmicie, wspaniale 5p bardz dbrze, biegle, prawidłw 4p dbrze, pprawnie 3p dstatecznie, zadwalając, wystarczając 2p dpuszczając, słab 1p niedstatecznie, niewystarczając, niezadwalając. Dpuszcza się stswanie znaków plus (+) i minus (-) w cenie bieżącej, cząstkwej. 3.5 Przyjmuje się następujące gólne kryteria ceniania siągnięć edukacyjnych: 6p Uczeń celując panwał pewien zakres wiadmści i umiejętnści spza pdstawy prgramwej. Samdzielnie inicjuje rzwiązania knkretnych prblemów. Aktywnie bierze udział w knkursach szklnych i pzaszklnych, wykazuje pstawę twórczą lub szczególne umiejętnści. 5p Uczeń bardz dbrze panwał pełen zakres wiadmści i umiejętnści kreślnych prgramem nauczania, biegle psługuje się zdbytymi wiadmściami, rzwiązuje samdzielnie prblemy teretyczne i praktyczne, ptrafi prawidłw zastswać psiadaną wiedzę d rzwiązywania zadań i prblemów w nwych sytuacjach. 4p Uczeń dbrze panwał zdecydwaną większść wiadmści i umiejętnści kreślnych prgramem nauczania, pprawnie rzwiązuje typwe zadania teretyczne i praktyczne. Krzysta z pznanych w czasie zajęć źródeł infrmacji, ptrafi zastswać zdbytą wiedzę w typwych sytuacjach. 3p Uczeń wystarczając i zadwalając panwał pdstawwe wiadmści i umiejętnści kreślne prgramem nauczania, stara się rzwiązywać typwe zadania teretyczne lub praktyczne niewielkim stpniu trudnści. Ptrafi pd kierunkiem nauczyciela skrzystać z pdstawwych infrmacji. 2p Uczeń słab panwał wiadmści i umiejętnści kreślne prgramem nauczania, nie jest w stanie samdzielnie rzwiązać większści zadań elementarnym stpniu trudnści. Psiada pważne braki w wiedzy, które jednak mżna nadrbić w dłuższym kresie czasu. 1p Uczeń nie panwał wiadmści i umiejętnści kreślnych prgramem nauczania. Nie ptrafi rzwiązywać prstych zadań i prblemów elementarnym stpniu trudnści nawet przy pmcy nauczyciela. 20