Najważniejsze zmiany w ustawie o podatku VAT od dnia 1 stycznia 2014 r. Obowiązek podatkowy zasada ogólna Z dniem 1 stycznia 2014 r. obowiązek podatkowy w podatku VAT będzie powstawał w dacie sprzedaży, niezależnie od daty wystawienia faktury (poza pewnymi wyjątkami). art. 19a ust. 1 ustawy o VAT Obowiązek podatkowy przy usłudze wykonanej częściowo W odniesieniu do przyjmowanych częściowo usług, usługę uznaje się za wykonaną z momentem wykonania części usługi, dla której to części określono zapłatę. Zasada ogólna będzie zatem stosowana również w odniesieniu do usługi wykonanej częściowo. art. 19a ust. 2 ustawy o VAT Obowiązek podatkowy przy usłudze ciągłej Usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Usługę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok (chodzi o rok kalendarzowy), dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Regulację tą stosuje się również do dostawy towarów, z wyjątkiem dostawy o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT (leasing). art. 19a ust. 3 ustawy o VAT Obowiązek podatkowy szczególne regulacje W następujących przypadkach obowiązek podatkowy będzie powstawał w dacie otrzymania zapłaty: - wydanie towarów przez komitenta komisantowi na podstawie umowy komisu, - przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie oraz dokonywanej w trybie egzekucji dostawy towarów, - świadczenie, na podstawie odrębnych przepisów, na zlecenie sądów powszechnych, administracyjnych, wojskowych lub prokuratury, usług związanych 1
z postępowaniem sądowym lub przygotowawczym, z wyjątkiem usług do których stosuje się art.28b (tj. import usług), - świadczenie usług zwolnionych zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37-41 ustawy o VAT (przykładowo: usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego) art. 19a ust. 5 pkt 1 ustawy o VAT Obowiązek podatkowy powstanie w dacie wystawienia faktury (o ile usługa jest świadczona na rzecz podatnika podatku VAT) dla następujących świadczeń: - świadczenie usług budowlanych lub budowlano-montażowych - dostawa książek drukowanych - czynności polegające na drukowaniu książek art. 19a ust. 5 pkt 3 ustawy o VAT Obowiązek podatkowy powstanie w dacie wystawienia faktury dla następujących rodzajów usług: a) dostawa energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego, b) świadczenie usług: - telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych, - wymienionych w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy o VAT (przykładowo: odprowadzanie ścieków, wywóz śmieci, odśnieżanie) - najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, - stałej obsługi prawnej i biurowej, - dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego - z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b stanowiących import usług art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT W przypadku, gdy podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury, a w przypadku gdy nie określono takiego terminu - z chwilą upływu terminu płatności. art. 19a ust. 7 ustawy o VAT Na szczególnych zasadach będzie również powstawać obowiązek podatkowy z tytułu otrzymania całości lub części dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze. art. 19a ust. 5 pkt 2 ustawy o VAT 2
Termin wystawienia faktury VAT Nowelizacja ustawy o VAT wydłuża termin na wystawienie faktury do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę. Jednocześnie przewidziano możliwość wystawienia faktury na 30 dni przed powstaniem obowiązku podatkowego. Od tej zasady przewidziano jednak pewne wyjątki. Dotyczą one w szczególności tych usług, w stosunku do których obowiązek podatkowy będzie powstawał w dacie wystawienia faktury (przykładowo: dostawa en. elektrycznej, najem, leasing), oraz do usług budowlanych oraz budowlano-montażowych świadczonych na rzecz podatnika podatku VAT, w stosunku do których fakturę należy wystawić nie później niż 30. dnia od dnia wykonania usługi. Regulacje dotyczące zasad fakturowania zawarte dotychczas w rozporządzeniu wykonawczym przeniesiono do ustawy o VAT. art. 19a ust. 1, ust. 2, ust. 3 i ust. 7 ustawy o VAT Brak obowiązku wystawiania faktur VAT Od dnia 1 stycznia 2014 r. w sposób jednoznaczny wyłączono obowiązek wystawiania faktur w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 (zwolnienia o charakterze przedmiotowym, jak np. usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego), na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 (zwolnienie podmiotowe ze względu na obrót) oraz na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy o VAT (zwolnienia przewidziane w przepisach wykonawczych do ustawy). Jednocześnie ustawodawca zobligował podatników do wystawienia faktury VAT dokumentującej sprzedaż zwolnioną, jeżeli z żądaniem wystawienia takiej faktury wystąpi nabywca. Podatnik nie będzie również zobowiązany do wystawienia faktury dokumentującej otrzymanie zaliczki na poczet WDT oraz czynności, dla których stosuje się art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT (przykładowo: dostawa en. elektrycznej, usługi telekomunikacyjne, najem, leasing). art. 106b ust. 1 pkt 4, ust. 2 i ust. 3 ustawy o VAT Brak możliwości oznaczania daty sprzedaży na fakturze w formacie miesiąc, rok W nowych regulacjach nie przewidziano możliwości podawania na fakturze daty sprzedaży w formacie miesiąc, rok. Wydaje się zatem, że od początku nowego roku na fakturze powinna widnieć konkretna data sprzedaży, a więc data zawierająca określony dzień, miesiąc i rok. art. 106e ust. 1 pkt 6 ustawy o VAT 3
Obowiązek podawania na fakturze korygującej przyczyny korekty Obecnie obowiązujące przepisy nie wymagają umieszczania na fakturze korygującej informacji o przyczynie korekty. Stanie się to jednak obligatoryjne od dnia 1 stycznia 2014 r. art. 106j ust. 2 pkt 4 ustawy o VAT Termin na zgłoszenie żądania wystawienia faktury VAT W związku z pojawiającymi się dotychczas wątpliwościami ustawodawca postanowił ustalić 3-miesięczny termin, w którym nabywca jest uprawniony do zgłoszenia żądania wystawienia faktury. Termin ten należy liczyć od końca miesiąca, w którym miała miejsce sprzedaż bądź otrzymano część lub całość należności. art. 106i ust. 6 ustawy o VAT Nowy termin powstania prawa do odliczenia podatku naliczonego Od dnia 1 stycznia 2014 r. prawo do odliczenia podatku naliczonego będzie powstawać u nabywcy co do zasady w dacie powstania obowiązku podatkowego u sprzedawcy, nie wcześniej jednak niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę. Wyznacznikiem dla nabywcy będzie co do zasady data sprzedaży wskazana przez sprzedawcę na fakturze, oczywiście pod warunkiem, że jest ona prawidłowa. art. 86 ust. 10 ustawy o VAT Moment odliczenia przy WNT Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w odniesieniu do wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, powstaje w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy od nabycia, pod warunkiem że podatnik: - otrzyma fakturę dokumentującą dostawę towarów, stanowiącą u niego WNT, w terminie 3 miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy, - uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu WNT w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć podatek należny z tytułu transakcji. art. 86 ust. 10b pkt 2 ustawy o VAT Umożliwienie dokonania korekty podatku należnego bez konieczności posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej przez nabywcę, pod warunkiem, że: - podatnik nie uzyskał potwierdzenia odbioru faktury korygującej przez nabywcę pomimo udokumentowanej próby jej doręczenia, oraz 4
- z posiadanej dokumentacji wynika, że nabywca wie, iż transakcja została zrealizowana zgodnie z warunkami określonymi na fakturze korygującej. art. 29a ust. 15 pkt 4 ustawy o VAT Obowiązek korekty podatku naliczonego przez nabywcę W przypadku skorygowania przez sprzedawcę podatku należnego pomimo braku potwierdzenia odbioru faktury korygującej przez nabywcę (przy założeniu, że spełnione zostały w/w warunki), nabywca będzie zobligowany do zmniejszenia podatku naliczonego, nawet jeśli faktury korygującej nie odebrał. art. 86 ust. 19b ustawy o VAT Podstawa opodatkowania import usług Dla importu usług obowiązek podatkowy będzie powstawać na zasadach ogólnych, z pominięciem regulacji wyłączającej z podstawy opodatkowania kwoty podatku, co jest zrozumiałe, gdyż w przypadku importu usług usługodawca otrzymuje zapłatę, która nie obejmuje kwoty podatku. art. 29a ust. 1 ustawy o VAT Wydatki poniesione w imieniu i na rzecz nabywcy wyłączone z podstawy opodatkowania Doprecyzowano, iż podstawa opodatkowania VAT nie obejmuje kwot otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy, i ujmowanych przejściowo w prowadzonej przez tego podatnika ewidencji dla celów podatku. art. 29a ust. 7 pkt 3 ustawy o VAT Jednocześnie w stosunku do tych wydatków nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego. art. 88 ust. 1a ustawy o VAT Likwidacja faktur wewnętrznych Kwestie dokumentowania zdarzeń objętych dotychczas obowiązkiem wystawiania faktur wewnętrznych, dla celów właściwego rozliczenia podatku VAT, pozostawiono całkowicie w sferze decyzji podatnika. Proporcja przy sprzedaży zwolnionej Poprzez zmianę przepisu art. 90 ust. 6 ustawy o VAT ustalono, iż do obrotu stanowiącego podstawę do wyliczenia proporcji, nie wlicza się obrotu z tytułu: 5
- pomocniczych transakcji w zakresie nieruchomości i pomocniczych transakcji finansowych, - usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7 (obrót środkami płatniczymi), pkt 12 (usługi zarządzania funduszami) i pkt. 38-41 (usługi finansowe), w zakresie, w jakim transakcje te mają charakter pomocniczy. Zmiana miała na celu dostosowanie przepisów polskiej ustawy do dyrektywy unijnej i należy ją ocenić pozytywnie. Dotychczasowe kryterium sporadyczności wykonywanych usług, wywoływało w praktyce wiele wątpliwości interpretacyjnych. art. 90 ust. 6 ustawy o VAT Opracowanie JKDP Kancelaria Doradztwa Podatkowego Jerzy Kuprianowicz doradca podatkowy nr wpisu 11980 Dane kontaktowe ul. Św. Andrzeja Boboli 93/111 15-649 Białystok tel.: +48 504-405-304 biuro@jkdp.pl * * * Przedstawione opinie nie stanowią porady ani opinii podatkowej w rozumieniu ustawy o doradztwie podatkowym. 6