Szkoła Podstawowa nr 13 im. Komisji Edukacji Narodowej w Jeleniej Górze Szkolny program profilaktyki Czuję się zdrowo i bezpiecznie realizowany w latach 2016-2019 Jelenia Góra 2016
WSTĘP Człowiek jako istota społeczna nie potrafi żyć sam. Najlepiej rozwija się, uczy, pracuje, gdy ma wokół siebie innych ludzi. Nie zawsze jednak potrafi docenić obecność drugiego człowieka. W związku ze zwiększającą się potrzebą przeciwdziałania zjawiskom zagrażającym zdrowiu i bezpieczeństwu uczniów istnieje konieczność podjęcia kompleksowych działań profilaktycznych na terenie szkoły. Według Zbigniewa B. Gasia : Profilaktyka to proces wspomagania człowieka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, a także ograniczanie i likwidowanie czynników, które blokują prawidłowy rozwój i zaburzają zdrowe życie. Program Profilaktyki w Szkole Podstawowej nr 13 w Jeleniej Górze powstał w wyniku diagnozy środowiska lokalnego, zgodnie z Programem Wychowawczym Szkoły i aktami prawa oświatowego. Misją naszego programu jest wychowanie uczniów naszej szkoły na ludzi rozumiejących siebie i umiejących żyć z innymi i dla innych. Program profilaktyki Szkoły Podstawowej nr 13 jest nieodłącznym elementem statutu Szkoły i wspólnie z programem wychowawczym realizuje cele wychowawczo-opiekuńcze oraz profilaktyczne. Głównym założeniem programu profilaktyki jest szeroko rozumiana działalność Szkoły na rzecz zapobiegania zachowaniom ryzykownym oraz interwencja w sytuacjach wymagających zdecydowanej reakcji na niepożądane zjawiska i zachowania uczniów. Program profilaktyki w swoich założeniach ma na celu wspomóc wychowawczą rolę rodziców, dostarczać wiedzy i przykładów na temat przestrzegania norm współżycia społecznego oraz przygotować uczniów do życia w dorosłym świecie ludzi odpowiedzialnych za swoje zachowania. Realizacja programu profilaktyki jest przewidziana na trzy lata, począwszy od roku szkolnego 2015/2016.
Podstawy prawne szkolnego programu profilaktyki 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r. (tj. Dz.U. z 1997 r. Nr 78 poz. 483 ze zm.), 2. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tj. Dz.U. z 2015 r. poz. 2156), 3. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (tj. Dz.U. z 2014 r. poz. 191 z p. zm.), 4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2012 r. poz. 977 ze zm.), 5. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii 6. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010 r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego ( Dz.U.z dnia 03 lutego 2011 r.), 7. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tj. Dz.U. z 2012 r. poz. 1356 ze zm.), 8. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tj. Dz.U. z 2012 r.poz. 124), 9. Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz.U. z 1996 r. Nr 10 poz. 55 ze zm.). 10. Rozporządzanie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz. U. z 2015 r. poz. 1249) 11. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach (Dz.U. z 2015 r. poz. 1256) 12. Konwencja o Prawach Dziecka - 20 listopada 1983, art. 3, 19 i 33 13. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. (Dz.U.2013 poz. 532) 14. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 lipca 2015 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym. (Dz. U. 2015 poz. 1113) 15. Rozporządzenie stanowi wykonanie upoważnienia zawartego w art. 71b ust. 7 pkt 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.), w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 51 lit. d ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Poz. 357), 16. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 lutego 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 27 lutego 2007 r. Nr 35, poz. 222).
Założenia programu: Główne założenia programu koncentrują się wokół przeciwdziałania zachowaniom ryzykownym i niepożądanym przez skutecznie prowadzoną profilaktykę. Zadaniem Szkoły jest wzmacnianie pozytywnych zachowań uczniów oraz promowanie działań, które służą powszechnie akceptowanym normom społecznym. Profilaktyka oraz stała diagnoza zachowań uczniów będzie prowadzona na bieżąco w ramach godzin do dyspozycji wychowawcy oraz w ramach odrębnych zajęć profilaktyczno-edukacyjnych, w tym w formie przedstawień i scenek z zakresu profilaktyki zachowań. Profilaktyka w Szkole w kolejnych trzech latach będzie opierała się na następujących działaniach: a) wzmocnienie pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych, w tym także z uczniem zdolnym, b) wzbogacenie oferty zajęć pozalekcyjnych (koła zainteresowań, zajęcia wyrównawcze i wychowawcze, w oparciu o rzeczywiste potrzeby uczniów), c) wspomaganie rozwoju moralnego uczniów (poszanowanie norm, wartości i autorytetów), d) stwarzanie uczniom warunków do rozwijania własnych zainteresowań oraz zaproponowanie im różnorodnych form aktywnego spędzania czasu wolnego. e) wspomaganie rodziców w prawidłowym pełnieniu przez nich funkcji wychowawczych. W celu realizacji założeń programu szkoła będzie kontynuowała współpracę z następującymi instytucjami: a) placówkami kulturalno-oświatowymi - ośrodek kultury, biblioteka publiczna, kino, teatr, muzea i inne, poprzez uczestnictwo w spektaklach teatralnych o charakterze profilaktycznym, udział w spotkaniach poświęconych problemom zdrowotnym oraz udział w konkursach organizowanych przez placówki kulturalno-oświatowe, b) placówkami oświatowo-opiekuńczymi - poradnia psychologiczno-pedagogiczna, poradnia uzależnień w celu udzielania pomocy uczniom przejawiającym trudności w zachowaniu i nauce, dzieciom z rodzin uzależnionych i patologicznych, rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej oraz udział w spotkaniach organizowanych przez psychologów, pedagogów, lekarzy specjalistów,
c) wymiar sprawiedliwości - sąd, kuratorzy, policja w formie współpracy z kuratorem, sadem rodzinnym oraz udział w zajęciach prowadzonych przez policjantów na temat przeciwdziałania agresji i przestępczości. Cele: 1. Zapobieganie rozwojowi niepożądanych zjawisk wśród uczniów, 2. Propagowanie wśród uczniów zdrowego stylu życia, 3. Upowszechnienie wśród uczniów wiedzy na temat zdrowia psychicznego, 4. Podniesienie poziomu wiedzy na temat skutków zdrowotnych i społecznych wszelkiego rodzaju uzależnień. Cele szczegółowe: 1. Prowadzenie systematycznej działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej wśród uczniów, ich rodziców lub opiekunów oraz nauczycieli, wychowawców i innych pracowników szkoły w celu przeciwdziałania uzależnieniom. 2. Dbałość o zapewnienie uczniom bezpiecznych warunków nauki, zwrócenie uwagi na niebezpieczeństwa związane ze stosowaniem agresji i przemocy. Wyrabianie postawy krytycznej wobec wszelkich przejawów zachowań agresywnych w szkole i poza nią. 3. Propagowanie zdrowego trybu życia, promowanie zdrowej żywności, zapobieganie zaburzeniom odżywiania. 4. Wzmacnianie pozytywnych zachowań uczniów poprzez kształtowanie właściwych postaw, poczucia własnej wartości, umiejętności asertywnego zachowania się w sytuacjach trudnych, związanych z działaniami niepożądanymi dla zdrowia i bezpieczeństwa własnego i innych, a także kształtowanie tolerancji i szacunku wobec mniejszości. 5. Współpraca nauczycieli i rodziców w zakresie zapobiegania pojawianiu się niepożądanych zjawisk wśród dzieci i młodzieży. 6. Kształtowanie zachowań i stylów życia korzystnych dla zdrowia psychicznego. 7. Propagowanie bezpiecznych zasad korzystania z komputera i internetu.
Zadania: - realizacja zajęć poświęconych szkodliwości używek, dopalaczy itp., - systematyczne uświadamianie uczniom szkodliwości używania wulgaryzmów, promowanie szacunku do języka ojczystego, przeprowadzenie cyklu lekcji wychowawczych poświęconych szkodliwości zachowań ryzykownych, w tym wszelkim przejawom przemocy i agresji, - zapobieganie zaburzeniom psychicznym dzieci i młodzieży, - wspieranie rodziców w procesie wychowania uczniów, przeprowadzenie pogadanek, szkoleń, warsztatów, w szczególności dotyczących trudnych zachowań dzieci i młodzieży, - doskonalenie umiejętność efektywnej komunikacji, podejmowania decyzji oraz radzenia sobie ze stresem, rozwijanie umiejętności interpersonalnych, asertywności, empatii, rozładowania negatywnych emocji, kształcenie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych, - zorganizowanie zajęć pozalekcyjnych, rozwijających zainteresowania i pasje uczniowskie po przeprowadzonej diagnozie potrzeb, - udział w Rządowym programie Bezpieczna i przyjazna szkoła, - reakcja Szkoły na zjawiska zagrażające bezpieczeństwu dzieci i młodzieży. Osoby odpowiedzialne za realizację programu: Dyrektor szkoły, Wicedyrektor, wszyscy nauczyciele, pedagog, pielęgniarka szkolna, pracownicy szkoły, rodzice, samorząd uczniowski, Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, Sąd Rodzinny, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Sanepid, Policja, Straż Miejska, instytucje kulturalno oświatowe, I inne.
Ewaluacja programu: obserwacje środowiska uczniowskiego, rozmowy z rodzicami, analiza zebranych opinii uczniów i rodziców, bieżąca analiza dokumentów szkoły, monitorowanie efektywności działań. Spodziewane efekty: 1. zmniejszenie liczby zachowań agresywnych w Szkole, 2. wzrost poprawności językowej w mowie potocznej (rzadziej używane wulgaryzmy), 3. utrwalenie zachowań asertywnych, 4. empatia, 5. wzrost wiedzy uczniów oraz rodziców na temat uzależnień i przeciwdziałania im, 6. dbanie o zdrowie fizyczne i psychiczne, 7. umiejętność organizowania czasu wolnego, 8. świadome i umiejętne korzystanie z komputera, internetu, 9. prawidłowe reakcje w sytuacjach zagrożenia, 10. zachowanie higieny osobistej, 11. sukcesy uczniów w Szkole.