SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI
Szkolny Program Profilaktyki 2016-2017 Opracował zespół w składzie: Joanna Struj Joanna Dutkowska Izabela Woronowicz
PODSTAWY PRAWNE Szkolnego Programu Profilaktyki 1. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej- art.72 2. Konwencja o Prawach Dziecka- art. 3, 19, 33 3. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. z 2003 r. Nr 11, poz. 109 z późn. zm.) 4. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz.329 z późniejszymi zmianami) 5. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535, z późn. zm.) 6. Ustawa zdnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55). 7. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2003 r. Nr 24, poz. 198 8. Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych (Dz. U. z 15 stycznia 2009 r. Nr 4, poz. 17) 9. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz. U. z dnia 14 lutego 2003 r.) 10. Rozporządzenie MEN z dnia 31 stycznia 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 10, poz. 96) 11. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1231) 12. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485) 13. Krajowy Program Zapobiegania Zakażeniom HIV 14. Statut Szkoły
PROFIALKTYKA W SZKOLE Szkolny Program Profilaktyki adresowany do uczniów, nauczycieli i rodziców jest spójny z Programem Wychowawczym szkoły i dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów i potrzeb środowiska. W szkole prowadzona będzie profilaktyka pierwszorzędowa. Wobec niektórych uczniów będą prowadzone działania z obszaru profilaktyki drugorzędowej. Profilaktyka pierwszorzędowa skierowana będzie do grup niskiego ryzyka, czyli do wszystkich uczniów i rodziców, Jej celem jest promowanie zdrowego stylu życia oraz opóźnienie wieku inicjacji. Profilaktyka drugorzędowa skierowana będzie do grup podwyższonego ryzyka. Celem działań jest ograniczenie dysfunkcji, umożliwienie wycofania się z zachowań ryzykownych. W przypadku zarejestrowania przez dyrektora lub pedagoga szkolnego negatywnych i aspołecznych zachowań podejmowane będą działania w celu wyeliminowania skutków tych zachowań: 1. Dyrektor lub pedagog podejmuje systematyczne rozmowy z uczniem, a następnie z rodzicami lub opiekunami prawnymi ucznia 2. Dyrektor lub pedagog wskazuje rodzicom lub prawnym opiekunom ucznia specjalistyczne poradnie w miarę potrzeb 3. Dyrektor lub pedagog obejmuje pomocą uczniów będących w trudnej sytuacji materialnej 4. Dyrektor lub pedagog systematyczne współpracuje z Policją, Sądem dla Nieletnich 5. Pedagog sprawuje opiekę nad uczniami posiadającymi opinię z PPP Stosowane będą też procedury postępowania nauczycieli w sytuacjach zagrożenia uczniów przestępczością i demoralizacją. W ramach programu podjęte zostaną: - działania informacyjne (np. podnoszenie świadomości w przestrzeganiu zasad bezpieczeństwa, dostarczanie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych w celu dokonywania właściwych wyborów) - działania edukacyjne (np. umiejętność nawiązywania kontaktów z ludźmi, radzenie sobie ze stresem, rozwiązywanie konfliktów) - działania interwencyjne (np. pomoc w rozwiązywaniu problemów, wsparcie w sytuacjach kryzysowych) - działania alternatywne (np. angażowanie w działalność artystyczną, społeczną, sportową)
Do czynników chroniących należą: - silna więź emocjonalna z rodzicami - zainteresowanie nauką szkolną - regularne praktyki religijne - poszanowanie prawa, norm, wartości i autorytetów społecznych - przynależność do pozytywnej grupy (J. Szymańska, 2002) Czynniki ryzyka to cechy, sytuacje, warunki sprzyjające powstawaniu zachowań ryzykownych, takie jak: - wysoki poziom lęku i niepokoju - niska samoocena - niedojrzałość emocjonalna i społeczna - słaba kontrola wewnętrzna - nierealistyczne oczekiwania wobec siebie i otoczenia - brak zainteresowania nauką szkolną - zaburzenia więzi z rodzicami - nieprawidłowa struktura rodziny Wzmocnienie czynników chroniących i eliminowanie lub osłabienie czynników ryzyka to skuteczna profilaktyka. Działania te powinny być adresowane do całego środowiska szkolnego, tj. uczniów, rodziców, nauczycieli oraz innych osób zatrudnionych w szkole. Działania profilaktyczne można realizować na trzech poziomach. Profilaktyka pierwszorzędowa (grupy niskiego ryzyka). Działaniami obejmuje się szerokie nie zdiagnozowane populacje. Realizatorami działań w polityce pierwszorzędowej są nauczyciele wspierani przez psychologów, pedagogów i innych specjalistów, a terenem działań jest szkoła. Profilaktyka drugorzędowa (grupy podwyższonego ryzyka). Np. poradnictwo rodzinne i indywidualne, socjoterapia. Realizatorami są głównie specjaliści: psychologowie, pedagodzy, socjoterapeuci, trenerzy. Działania prowadzone są najczęściej w formie zajęć specjalistycznych w szkołach, świetlicach terapeutycznych, poradniach psychologiczno- pedagogicznych i poradniach specjalistycznych. Profilaktyka trzeciorzędowa (grupy wysokiego ryzyka). Ma na celu przeciwdziałanie pogłębianiu się procesu chorobowego i degradacji społecznej oraz umożliwienie powrotu do normalnego życia w społeczeństwie. Leczenie, rehabilitacja, resocjalizacja. (Z. Gaś, 1997)
DIAGNOZA PROBLEMÓW Nauczyciele, pedagog szkolny dokonali diagnozy problemów dydaktycznowychowawczych szkoły na podstawie: - obserwacji zachowań uczniów - wywiadów z nauczycielami i pracownikami szkoły - rozmów z rodzicami - analizy dokumentacji szkolnej - informacji z instytucji wspierających szkołę W oparciu o uzyskane informacje wyłoniono następujące obszary działań objęte programem: 1. Bezpieczeństwo w szkole i poza nią 2. Kontakty interpersonalne 3. Zdrowie Aby zapobiegać tego typu zjawiskom Szkolny Program Profilaktyki będzie się koncentrować na eliminowaniu lub osłabianiu zachowań problemowych wśród uczniów. Działaniami objęci zostaną również rodzice, nauczyciele i pracownicy szkoły w celu ścisłej współpracy by osiągnąć pozytywne efekty działań.
TREŚCI PROGRAMU REALIZOWANE BĘDĄ PODCZAS: - lekcji - godzin wychowawczych - zajęć z pedagogiem, - zajęć prowadzonych przez specjalistów - zajęć pozalekcyjnych - konkursów, turniejów, heppeningów - wycieczek szkolnych INSTYTUCJE WSPIERAJĄCE SZKOŁĘ W DZIAŁANIACH PROFILAKTYCZNYCH: 1. Powiatowa Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna w Olsztynie filia w Biskupcu 2. MOPS w Biskupcu 3. Ośrodek Wsparcia Rodziny w Biskupcu 4. Komisariat Policji w Biskupcu 5. Urząd Miasta i Gminy Biskupiec 6. Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej w Biskupcu 7. Sąd Rodzinny i Nieletnich w Biskupcu 8. PCPR w Olsztynie 9. Sanepid w Olsztynie 10. Poradnie Specjalistyczne w Olsztynie
DZIAŁANIA ALTERNATYWNE 1.Zajęcia pozalekcyjne 2.Działalność Samorządu Uczniowskiego 3.Udział w przedsięwzięciach: - apele - gazetki tematyczne - konkursy 4. Udział w akcjach charytatywnych: - Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy - Góra Grosza - zbiórka żywności - pomoc zwierzętom 5. Organizacja imprez i wycieczek: - dyskoteki - wycieczki klasowe - akademie i uroczystości szkolne - wyjazdy do kina, teatru, na basen
OBSZAR DZIAŁAŃ: BEZPIECZEŃSTWO HARMONOGRAM DZIAŁAŃ NA ROK SZKOLNY 2016/2017 L.p. Zadania Forma realizacji Termin Osoby odpowiedzialne 1. Przeciwdziałanie zachowaniom Spektakle profilaktyczne, 2x w roku Pedagog szkolny demoralizującym i Spotkanie z sędzią kl.vi przestępczym. Spotkanie z psychoterapeutą kl. V- Listopad 2016 Bezpieczna droga do szkoły. VI Spotkanie z policją kl. 0-VI Luty 2017 Współpraca z instytucjami wspierającymi szkołę cyklicznie ewaluacja - rozmowy, obserwacje, pogadanki, - zapisy w dzienniku 2. Profilaktyka agresji i przemocy w tym cyberprzemocy. Realizacja programów profilaktycznych, Realizacja elementów programu Spójrz inaczej, Projekt Cyberbezpieczni Dzień bezpiecznego Internetu Przeprowadzenie ankiet na temat bezpieczeństwa w szkole Rok szkolny Wychowawcy, pedagog szkolny, nauczyciel informatyki Zapisy w dzienniku, gazetki tematyczne, pogadanki, sprawozdania, analiza ankiet 3. Rozwijanie zainteresowań, bezpieczne spędzanie czasu wolnego 4. Wdrażanie w szkole programów profilaktycznych ukierunkowanych na rozwiązywanie konfliktów z Koła zainteresowań, Udział w akcji Bezpieczny lód, pogadanki z policją, propagowanie bezpiecznych zabaw Spotkania z psychologiem, pedagogiem, policją, mediatorem Rok szkolny Wszyscy nauczyciele Zapisy w dzienniku, zapisy w kartach planu działań Kwiecień- maj 2017 Dyrektor szkoły, pedagog szkolny, wychowawcy Sprawozdania, zapisy w dzienniku
wykorzystaniem mediacji, negocjacji. 5. Rozwijanie umiejętności i radzenia sobie z napięciem w różnych sytuacjach. Realizacja zadań zgodnie z tematyką godzin wychowawczych, Zajęcia wspierające z elementami socjoterapii z pedagogiem szkolnym Cały rok Pedagog szkolny, wychowawcy Zapisy w dziennikach, OBSZAR DZIAŁAŃ: KONTAKTY INTERPERSONALNE L.p. Zadania Forma realizacji Termin Osoby odpowiedzialne 1. Polepszenie relacji Socjogramy, Cały rok Pedagog szkolny, interpersonalnych wśród grup Regulaminy klasowe wychowawcy, rówieśniczych. Plany działań/ kontrakty psycholog Jestem odpowiedzialny za swoje Spotkania z psychologiem, sędzią, czyny. zajęcia integrujące zespół klasowy 2. Kształtowanie postaw tolerancji i akceptacji wobec osób o specjalnych potrzebach edukacyjnych. 3. Kształtowanie postaw patriotycznych 4. Kultywowanie tradycji rodzinnych i regionalnych Imprezy klasowe, szkolne, zabawy integracyjne Gala z okazji Odzyskania Niepodległości, opieka nad grobami poległych żołnierzy, czczenie lokalnych miejsc pamięci narodowej Imprezy szkolne i klasowe związane ze świętami i tradycjami regionalnymi Kalendarz imprez szkolnych i klasowych listopad Cały rok Według kalendarza imprez szkolnych wychowawcy Wszyscy nauczyciele Wszyscy nauczyciele Ewaluacja Sprawozdania, analiza socjogramów, Zapisy w dzienniku, Zapisy w dzienniku, kartach planu działań Zapisy w dzienniku, kartach planu działań
OBSZAR DZIAŁAŃ: ZDROWIE L.p. Zadania Forma realizacji Termin Osoby odpowiedzialne 1. Promowanie zdrowego stylu Marzec 2017 Wychowawcy, życia. pedagog szkolny, Dbałość o środowisko. Cały rok nauczyciel bibliotekarz 2. Zmniejszenie ryzyka sięgania po substancje uzależniające (papierosy, alkohol, narkotyki, dopalacze) 3. Zwiększenie świadomości uczniów dotyczące zdrowego trybu życia. Turniej profilaktyczny kl. 0- VI Udział w konkursach tematycznych Spektakle profilaktyczne Imprezy szkolne Zbiórka surowców wtórnych, sprzątanie świata Realizacja programów profilaktycznych: Dziękuję, nie palę!- kl. I-III Dziękuję, nie biorę!- kl. IV- VI Spotkania z psychoterapeutą, policją Udział w akcji: Śniadanie daje moc, założenie klubów śniadaniowych, Udział w akcjach: Szklanka mleka dla każdego ucznia, Owoce w szkole Zajęcia gimnastyki korekcyjnej Ważenie plecaków 2 x w roku Według kalendarza imprez szkolnych Cały rok Cały rok Wychowawcy, pedagog szkolny, nauczyciel bibliotekarz, pielęgniarka szkolna Pedagog szkolny, wychowawcy, opiekun Samorządu Uczniowskiego Ewaluacja Sprawozdania, zapisy w dziennikach, Sprawozdania, zapisy w dziennikach Zapisy w dzienniku, kartach planu działań