RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 209772 (21) Numer zgłoszenia: 378413 (22) Data zgłoszenia: 21.01.2004 (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: 21.01.2004, PCT/US04/003568 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego: 12.08.2004, WO04/067528 (13) B1 (51) Int.Cl. A01N 43/48 (2006.01) C07D 401/04 (2006.01) Opis patentowy przedrukowano ze względu na zauważone błędy (54) Antraniloamidy, środek do zwalczania szkodnika będącego bezkręgowcem i sposób zwalczania szkodnika będącego bezkręgowcem (30) Pierwszeństwo: 28.01.2003, US, 60/443,256 (43) Zgłoszenie ogłoszono: 03.04.2006 BUP 07/06 (73) Uprawniony z patentu: E.I. DU PONT DE NEMOURS AND COMPANY, Wilmington, US (72) Twórca(y) wynalazku: KENNETH ANDREW HUGHES, Elkton, US GEORGE PHILIP LAHM, Wilmington, US THOMAS PAUL SELBY, Hockessin, US THOMAS MARTIN STEVENSON, Newark, US (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 31.10.2011 WUP 10/11 (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Marszałek Agnieszka SULIMA GRABOWSKA SIERZPUTOWSKA Biuro Patentów i Znaków Towarowych spółka jawna PL 209772 B1
2 PL 209 772 B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku są antraniloamidy, oraz ich N-tlenki lub sole, środek do zwalczania szkodnika będącego bezkręgowcem, przydatny do zastosowań rolniczych i pozarolniczych, w tym zastosowań wymienionych poniżej, oraz sposób zwalczania szkodnika będącego bezkręgowcem w środowisku rolniczym i pozarolniczym. Zwalczanie szkodników będących bezkręgowcami ma wyjątkowe znaczenie dla osiągnięcia wysokich plonów upraw. Uszkadzanie przez szkodniki będące bezkręgowcami rosnących i przechowywanych roślin uprawnych może spowodować znaczące zmniejszenie plonów i tym samym spowodować wzrost kosztów dla użytkownika. Zwalczanie szkodników będących bezkręgowcami w leśnictwie, uprawie roślin w szklarniach, roślin ozdobnych, w szkółkach roślin, w przechowywanych produktach spożywczych i włóknistych, w hodowli, w gospodarstwach domowych, oraz ze względu na zdrowie publiczne i zdrowie zwierząt. W handlu dostępnych jest wiele przeznaczonych do tego produktów, ale istnieje ciągłe zapotrzebowanie na nowe związki, które są bardziej skuteczne, tańsze, mniej toksyczne, bezpieczniejsze dla środowiska lub charakteryzują się innym sposobem działania. W publikacji WO 01/070671 ujawniono pochodne kwasu N-acyloantranilowego o wzorze i jako środki do zwalczania stawonogów gdzie między innymi A i B niezależnie oznaczają O lub S; J oznacza ewentualnie podstawiony fenyl, 5- lub 6-członowy pierścień heteroaromatyczny, naftylowy układ pierścieniowy lub aromatyczny 8-, 9- lub 10-członowy skondensowany układ heterobicykliczny; R 1 i R 3 niezależnie oznaczają H lub ewentualnie podstawiony C 1 -C 6 alkil; R 2 oznacza H lub C 1 -C 6 alkil; każdy R 4 niezależnie oznacza H, C 1 -C 6 alkil, C 1 -C 6 chlorowcoalkil, atom chlorowca lub CN; a n oznacza 1-4. Wynalazek dotyczy antraniloamidów o wzorze 1, oraz ich N-tlenków lub ich soli gdzie: R 1 oznacza Me, Cl, Br lub F; R 2 oznacza F, Cl, Br, C 1 -C 4 chlorowcoalkil lub C 1 -C 4 chlorowcoalkoksyl; R 3 oznacza F, Cl lub Br; R 4 oznacza H lub C 1 -C 4 alkil ewentualnie podstawiony jednym podstawnikiem wybranym z grupy obejmującej CN, SMe i OMe; R 5 oznacza H lub Me; R 6 oznacza H; a
PL 209 772 B1 3 R 7 oznacza H; z tym że gdy R 1 oznacza Me, R 3 oznacza Cl, R 4 oznacza i-pr, a R 5 oznacza H, to R 2 ma znaczenie inne niż CF 3. Do związków korzystnych z uwagi na koszty, łatwość wytwarzania i/lub skuteczność biologiczną, należą: Korzystne 1. Związki o wzorze 1, w którym R 1 oznacza Me lub Cl; R 2 oznacza Cl, Br, CF 3, OCF 2 H, OCF 3 lub OCH 2 CF 3 ; a R 4 oznacza H, Me, Et, i-pr, t-bu, CH 2 CN, CH(Me)CH 2 SMe lub C(Me) 2 CH 2 SMe. Korzystne 2. Związki korzystne 1, w których R 2 oznacza Cl, Br, CF 3 lub OCH 2 CF 3 ; R 4 oznacza H, Me, Et lub i-pr; a R 5 oznacza H. Wynalazek dotyczy także środka do zwalczania szkodnika będącego bezkręgowcem, zawierającego substancję czynną i co najmniej jeden dodatkowy składnik wybrany z grupy obejmującej środek powierzchniowo czynny, stały rozcieńczalnik i ciekły rozcieńczalnik, którego cechą jest to, że jako substancję czynną zawiera zdefiniowany powyżej związek o wzorze 1 w biologicznie skutecznej ilości, przy czym środek ten ewentualnie zawiera ponadto skuteczną ilość co najmniej jednego dodatkowego biologicznie czynnego związku lub środka. Korzystny jest środek zawierający co najmniej jeden dodatkowy biologicznie czynny związek lub środek wybrany spośród insektycydu z grupy obejmującej piretroid, karbaminian, neonikotynoid, bloker neuronalnego kanału sodowego, owadobójczy lakton makrocykliczny, antagonistę kwasu γ-aminomasłowego (GABA), owadobójczy mocznik, środek naśladujący hormon juwenilny, środek z grupy Bacillus thuringiensis, delta-endotoksynę Bacillus thuringiensis, oraz naturalny i genetycznie zmodyfikowany insektycyd wirusowy. Korzystniejszy jest środek zawierający co najmniej jeden dodatkowy biologicznie czynny związek lub środek wybrany z grupy obejmującej abamektynę, acefat, acetamipryd, amidoflumet (S-1955), awermektynę, azadirachtynę, azynfos metylowy, bifentrynę, bifenazat, buprofezynę, karbofuran, chlorofenapir, chlorofluazuron, chloropiryfos, chloropiryfos metylowy, chromafenozyd, klotianidynę, cyflutrynę, beta-cyflutrynę, cyhalotrynę, lambda-cyhalotrynę, cypermetrynę, cyromazynę, deltametrynę, diafentiuron, diazynon, diflubenzuron, dimetoat, diofenolan, emamektynę, endosulfan, esfenwalerat, etyprol, fenotiokarb, fenoksykarb, fenpropatrynę, fenwalerat, fipronil, flonikamid, flucytrynat, taufluwalinat, flufenerim (UR-50701), flufenoksuron, halofenozyd, heksaflumuron, imidachlopryd, indoksakarb, izofenfos, lufenuron, malation, metaldehyd, metamidofos, metydation, metomyl, metopren, metoksychlor, metoksyfenozyd, monokrotofos, nowaluron, nowiflumuron (XDE-007), oksamyl, paration, metyloparation, permetrynę, forat, fosalon, fosmet, fosfamidon, pirymikarb, profenofos, proflutrynę, protrifenbut, pimetrozynę, pirydalil, piryproksyfen, rotenon, S1812 (Valent) spinosad, spiromesyfen (BSN 2060), sulprofos, tebufenozyd, teflubenzuron, teflutrynę, terbufos, tetrachlorwinfos, tiachlopryd, tiametoksam, tiodikarb, tiosultap sodu, tolfenpirad, tralometrynę, trichlorfon i triflumuron, aldikarb, fenamifos, amitraz, chinometionat, chlorobenzylat, cyheksatynę, dikofol, dienochlor, etoksazol, fenazakwinę, tlenek fenbutacyny, fenpropatrynę, fenpiroksymat, heksytiazoks, propargit, pirydaben, tebufenpirad, Bacillus thuringiensis aizawai, Bacillus thuringiensis kurstaki, delta-endotoksynę Bacillus thuringiensis, bakulowirus, entomopatogeniczne bakterie, entomopatogeniczne wirusy i entomopatogeniczne grzyby. Jeszcze korzystniejszy jest środek zawierający co najmniej jeden dodatkowy biologicznie czynny związek lub środek wybrany z grupy obejmującej acetamipryd, cypermetrynę, cyhalotrynę, cyflutrynę i beta-cyflutrynę, esfenwalerat, fenwalerat, tralometrynę, fenotiokarb, metomyl, oksamyl, tiodikarb, klotianidynę, imidachlopryd, tiachlopryd, indoksakarb, spinosad, abamektynę, awermektynę, emamektynę, endosulfan, etyprol, fipronil, flufenoksuron, triflumuron, diofenolan, piryproksyfen, pimetrozynę, amitraz, Bacillus thuringiensis aizawai, Bacillus thuringiensis kurstaki, delta endotoksynę Bacillus thuringiensis i entomofagowe grzyby. Korzystnie środek jest w postaci ciekłego preparatu do zraszania gleby. Wynalazek dotyczy także sposobu zwalczania szkodnika będącego bezkręgowcem, który charakteryzuje się tym, że kontaktuje się szkodnika będącego bezkręgowcem lub jego środowisko z biologicznie skuteczną ilością zdefiniowanego powyżej związku o wzorze 1, przy czym sposób ten nie jest sposobem terapeutycznym do leczenia organizmu człowieka lub zwierzęcia.
4 PL 209 772 B1 Wynalazek dotyczy także sposobu zwalczania szkodnika będącego bezkręgowcem, który charakteryzuje się tym, że kontaktuje się szkodnika będącego bezkręgowcem lub jego środowisko z biologicznie skuteczną ilością środka zawierającego biologicznie skuteczną ilość związku o wzorze 1 i co najmniej jeden dodatkowy składnik wybrany z grupy obejmującej środek powierzchniowo czynny, stały rozcieńczalnik i ciekły rozcieńczalnik, przy czym ten środek ewentualnie zawiera ponadto skuteczną ilość co najmniej jednego dodatkowego związku lub środka biologicznie czynnego, oraz przy czym sposób ten nie jest sposobem terapeutycznym do leczenia organizmu człowieka lub zwierzęcia. Korzystnie zgodnie ze sposobem kontaktuje się roślinę ze środkiem stosowanym jako ciekły preparat do zraszania gleby. Korzystnymi środkami według wynalazku są te, które zawierają powyższe korzystne związki. Do korzystnych sposobów stosowania należą te, w których stosuje się korzystne związki. W powyższych definicjach określenie alkil", samo lub w słowach złożonych, takich jak grupa alkilotio" lub chlorowcoalkil", dotyczy grup alkilowych o prostym lub rozgałęzionym łańcuchu, takich jak metyl, etyl, n-propyl, izopropyl lub różne izomery butylu. Określenie atom chlorowca", sam lub w słowach złożonych, takich jak chlorowcoalkoksyl", oznacza atom fluoru, chloru, bromu lub jodu. Ponadto w słowach złożonych, takich jak chlorowcoalkil" lub chlorowcoalkoksyl", alkil lub alkoksyl może być częściowo lub całkowicie podstawiony atomami chlorowca, które mogą być takie same lub różne. Do przykładowych chlorowcoalkili" należą F 3 C, CICH 2, CF 3 CH 2 i CF 3 CCl 2. Do przykładowych chlorowcoalkoksyli" należą CF 3 O, HCF 2 O, CCI 3 CH 2 O, HCF 2 CH 2 CH 2 O i CF 3 CH 2 O. Dla fachowców jest zrozumiałe, że nie wszystkie heterocykle zawierające atomy azotu mogą tworzyć N-tlenki, gdyż w atomie azotu wymagana jest dostępna wolna para elektronów do utlenienia do postaci N-tlenku; dla fachowców zrozumiałe jest, które heterocykle zawierające atomy azotu mogą tworzyć N-tlenki. Dla fachowców zrozumiałe jest również, że trzeciorzędowe aminy mogą tworzyć N-tlenki. Syntetyczne sposoby wytwarzania N-tlenków heterocykli i trzeciorzędowych amin, bardzo dobrze znane fachowcom, obejmują utlenianie heterocykli i trzeciorzędowych amin nadkwasami, takimi jak kwas nadoctowy m-chloronadbenzoesowy (MCPBA), nadtlenkiem wodoru, wodoronadtlenkami alkilu, takimi jak wodoronadtlenek t-butylu, nadboranem sodu i dioksiranami, takimi jak dimetylodioksiran. Takie sposoby wytwarzania N-tlenków zostały wyczerpująco opisane w literaturze, również w pracach przeglądowych, np. w T. L. Gilcluist w Comprehensive Organic Synthesis, tom 7, str. 748-750, S.V. Ley, red., Pergamon Press; M. Tisler i B. Stanovnik w Comprehensive Heterocyclic Chemistry, tom 3, str. 18-20, A.J. Boulton i A. McKillop, red., Pergamon Press; M.R. Grimmett i B.R.T. Keene, w Advances in Heterocyclic Chemistry, tom 43, str. 149-161, A.R. Katritzky, red., Academic Press; M. Tisler i B. Stanovnik w Advances in Heterocyclic Chemistry, tom 9, str. 285-291, A.R. Katritzky i A.J. Boulton, red., Academic Press; oraz G.W.H. Cheeseman i E.S.G. Werstiuk w Advances in Heterocyclic Chemistry, tom 22, str. 390-392, A.R. Katritzky i A.J. Boulton, red. Academic Press. Związki według wynalazku mogą występować jako jeden lub większa liczba stereoizomerów. Do różnych stereoizomerów należą enancjomery, diastereoizomery, atropoizomery i izomery geometryczne. Dla fachowców zrozumiałe będzie, że jeden stereoizomer może być bardziej aktywny i/lub może wykazywać korzystne działanie, gdy jest wzbogacony w stosunku do innego stereoizomeru(-ów) lub gdy zostaje oddzielony od innego stereoizomeru(-ów). Ponadto fachowcy wiedzą, jak można rozdzielać, wzbogacać i/lub selektywnie wytwarzać takie stereoizomery. Z tego względu wynalazek obejmuje związki wybrane spośród związków o wzorze 1, oraz ich N-tlenków i soli. Związki według wynalazku mogą występować jako mieszanina stereoizomerów, pojedyncze stereoizomery lub w postaci optycznie czynnej. Do soli związków według wynalazku należą sole addycyjne z kwasami, utworzone z kwasami nieorganicznymi lub organicznymi, takimi jak kwas bromowodorowy, chlorowodorowy, azotowy, fosforowy, siarkowy, octowy, masłowy, fumarowy, mlekowy, maleinowy, malonowy, szczawiowy, propionowy, salicylowy, winowy, 4-toluenosulfonowy lub walerianowy. W środkach i sposobach według wynalazku sole związków według wynalazku są korzystnie odpowiednie do opisanych zastosowań rolniczych i/lub pozarolniczych. Związki o wzorze 1 można wytwarzać jednym lub większą liczbą następujących sposobów i wariantów, przedstawionych na schematach 1-20. Definicje R 1, R 2, R 3, R 4 i R 5 w związkach o poniższych wzorach 1-24 mają znaczenie podane powyżej, o ile nie zaznaczono inaczej. Związki o wzorze 1 można wytwarzać w reakcji benzoksazynonów o wzorze 2 z aminą o wzorze HNR 4 R 5, w sposób przedstawiony na schemacie 1. Reakcję tę można prowadzić bez rozpuszczalnika lub w różnych odpowiednich rozpuszczalnikach obejmujących tetrahydrofuran, eter dietylowy, diok-
PL 209 772 B1 5 san, toluen, dichlorometan lub chloroform, a optymalna temperatura wynosi od temperatury pokojowej do temperatury wrzenia rozpuszczalnika. Ogólna reakcja benzoksazynonów z aminami z wytworzeniem antraniloamidów jest dobrze udokumentowana w literaturze chemicznej. Przegląd chemii benzoksazynonów opublikowali Jakobsen i inni, Biorganic and Medicinal Chemistry 2000, 8, 2095-2103 i cytowane tam źródła. Patrz również G.M. Coppola, J. Heterocyclic Chemistry 1999, 36, 563-588. Związki o wzorze 1 można również otrzymać z diamidów chlorowcoantranilowych o wzorze 3 (w którym X oznacza atom chlorowca, korzystnie jodu lub bromu) sposobem sprzęgania przedstawionym na schemacie 2. W reakcji związku o wzorze 3 z cyjankiem metalu (np. z cyjankiem miedziawym, cyjankiem cynku lub cyjankiem potasu), ewentualnie w obecności odpowiedniego katalizatora palladowego [np. tetrakis(trifenylofosfina)pallad(0) lub dichlorobis(trifenylofosfina)pallad(ii) i ewentualnie w obecności halogenku metalu (np. jodku miedziawego, jodku cynku lub jodku potasu) w odpowiednim rozpuszczalniku, takim jak acetonitryl, N,N-dimetyloformamid lub N-metylopirolidynon, ewentualnie w temperaturze w zakresie od temperatury pokojowej do temperatury wrzenia rozpuszczalnika, otrzymuje się związki o wzorze 1. Odpowiednim rozpuszczalnikiem może być także tetrahydrofuran lub dioksan, gdy katalizator palladowy stosuje się w reakcji sprzęgania. Cyjanobenzoksazynony o wzorze 2 można wytwarzać sposobem przedstawionym na schemacie 3. W reakcji chlorowcobenzoksazynonu o wzorze 4 (w którym X oznacza atom chlorowca, korzystnie jodu lub bromu) z cyjankiem metalu drogą sprzęgania w sposób podobny do opisanego powyżej w odniesieniu do schematu 2 (ewentualnie wobec katalizatora palladowego i ewentualnie wobec halogenku metalu) otrzymuje się związek o wzorze 2.
6 PL 209 772 B1 Cyjanobenzoksazynony o wzorze 2 można również otrzymać sposobem przedstawionym na schemacie 4 poprzez sprzęganie kwasu pirazolokarboksylowego o wzorze 5 z kwasem cyjanoantranilowym o wzorze 6. Reakcja ta obejmuje kolejno dodanie chlorku metanosulfonylu w obecności trzeciorzędowej aminy, takiej jak trietyloamina lub pirydyna, do kwasu pirazolokarboksylowego o wzorze 5, a następnie dodanie kwasu cyjanoantranilowego o wzorze 6, oraz dodanie po raz drugi trzeciorzędowej aminy i chlorku metanosulfonylu. Schemat 5 przedstawia inny sposób wytwarzania benzoksazynonów o wzorze 2, obejmujący sprzęganie bezwodnika izatoinowego o wzorze 7 z chlorkiem kwasu pirazolokarboksylowego o wzorze 8. W reakcji tej przydatne są rozpuszczalniki, takie jak pirydyna lub pirydyna/acetonitryl. Chlorki kwasowe o wzorze 8 można otrzymać z odpowiednich kwasów o wzorze 5 znanymi sposobami, takimi jak chlorowanie chlorkiem tionylu lub chlorkiem oksalilu.
PL 209 772 B1 7 Jak to przedstawiono na schemacie 6, diamidy chlorowcoantranilowe o wzorze 3 można wytwarzać w reakcji benzoksazynonów o wzorze 4, w którym X oznacza atom chlorowca, z aminą o wzorze HNR 4 R 5, w sposób podobny do opisanego powyżej w odniesieniu do schematu 1. Warunki tej reakcji są podobne do podanych na schemacie 1. Jak to przedstawiono na schemacie 7, chlorowcobenzoksazynony o wzorze 4 (w którym X oznacza atom chlorowca) można wytwarzać przez bezpośrednie sprzęganie kwasu pirydylopirazolokarboksylowego o wzorze 5 z kwasem chlorowcoantranilowym o wzorze 9 (w którym X oznacza atom chlorowca) w sposób podobny do opisanego powyżej w odniesieniu do schematu 4. Reakcja ta obejmuje kolejno dodanie do kwasu pirazolokarboksylowego o wzorze 5 chlorku metanosulfonylu w obecności trzeciorzędowej aminy, takiej jak trietyloamina lub pirydyna, a następnie dodanie kwasu chlorowcoantranilowego o wzorze 9 oraz dodanie po raz drugi trzeciorzędowej aminy i chlorku metanosulfonylu. Sposobem tym otrzymuje się zazwyczaj dobrą wydajność benzoksazynonu. Jak to przedstawiono na schemacie 8, chlorowcobenzoksazynon o wzorze 4 można również otrzymać poprzez sprzęganie bezwodnika izatoinowego o wzorze 10 (w którym X oznacza atom chlorowca) z chlorkiem kwasu pirazolokarboksylowego o wzorze 8 w sposób podobny do opisanego powyżej w odniesieniu do schematu 5.
8 PL 209 772 B1 Kwasy cyjanoantranilowe o wzorze 6 można wytwarzać z kwasów chlorowcoantranilowych o wzorze 9, w sposób przedstawiony na schemacie 9. W reakcji kwasu chlorowcoantranilowego o wzorze 9 (w którym X oznacza atom chlorowca) z cyjankiem metalu, z wykorzystaniem takiej samej procedury sprzęgania, jaką opisano powyżej w odniesieniu do schematu 2 (ewentualnie wobec katalizatora palladowego i ewentualnie wobec halogenku metalu) otrzymuje się związek o wzorze 6. Jak to przedstawiono na schemacie 10, bezwodniki cyjanoizatoinowe o wzorze 7 można wytwarzać z kwasów cyjanoantranilowych o wzorze 6 w reakcji z fosgenem (lub z równoważnikiem fosgenu, takim jak trifosgen) lub z chloromrówczanem alkilu (np. z chloromrówczanem metylu) w odpowiednim rozpuszczalniku, takim jak toluen lub tetrahydrofuran. Jak to przedstawiono na schemacie 11, kwasy chlorowcoantranilowe o wzorze 9 można wytwarzać drogą bezpośredniego chlorowcowania niepodstawionego kwasu antranilowego o wzorze 11 odpowiednio N-chlorosukcynoimidem (NCS), N-bromosukcynoimidem (NBS) lub N-jodosukcynoimidem (NIS), w rozpuszczalnikach, takich jak N,N-dimetyloformamid (DMF), z wytworzeniem odpowiedniego chlorowco-podstawionego kwasu o wzorze 9.
PL 209 772 B1 9 Jak to przedstawiono na schemacie 12, bezwodniki chlorowcoizatoinowe o wzorze 10 można wytwarzać z kwasów chlorowcoantranilowych o wzorze 9 w reakcji z fosgenem (lub z równoważnikiem fosgenu, takim jak trifosgen) lub z chloromrówczanem alkilu (np. z chloromrówczanem metylu) w odpowiednim rozpuszczalniku, takim jak toluen lub tetrahydrofuran. Kwasy pirydylopirazolokarboksylowe o wzorze 5 można wytwarzać sposobem przedstawionym na schemacie 13. W reakcji pirazolu 12 z 2-chlorowcopirydyną o wzorze 13 w obecności odpowiedniej zasady, takiej jak węglan potasu, w rozpuszczalniku, takim jak N,N-dimetyloformamid lub acetonitryl, otrzymuje się z dobrą wydajnością 1-pirydylopirazol 14, z dobrą specyficznością w odniesieniu do żądanej regiochemii. W wyniku metalowania 14 diizopropyloamidkiem litu (LDA), a następnie rozłożenia soli litowej ditlenkiem węgla otrzymuje się kwas pirazolokarboksylowy o wzorze 5. Wyjściowe pirazole o wzorze 12, w których R 2 oznacza CF 3, Cl lub Br, są związkami znanymi. Pirazol o wzorze 12, w którym R 2 oznacza CF 3, można wytworzyć sposobami opisanymi w literaturze (J. Fluorine Chem. 1991, 53(1), 61-70). Pirazole o wzorze 12, w którym R 2 oznacza Cl lub Br, można również otrzymać sposobami opisanymi w literaturze (H. Reimlinger i A. Van Overstraeten, Chem. Ber. 1966, 99 (10), 3350-7). Przydatny alternatywny sposób wytwarzania związków o wzorze 12, w których R 2 oznacza Cl lub Br, przedstawiono na schemacie 14. W wyniku metalowania sulfamoilopirazolu o wzorze 15 n-butylolitem, a następnie bezpośredniego chlorowcowania anionu heksachloroetanem (w przypadku gdy R 2 oznacza Cl) lub 1,2-dibromotetrachloroetanem (w przypadku gdy R 2 oznacza Br), otrzymuje się chlorowcowane pochodne o wzorze 16 (w których R 2 oznacza Cl lub Br). Usunięcie grupy sulfamoilowej kwasem trifluorooctowym (TFA) w temperaturze pokojowej przebiega łatwo, tak że otrzymuje się z dobrą wydajnością pirazole o wzorze 12, w których R 2 oznacza odpowiednio Cl lub Br.
10 PL 209 772 B1 Jako alternatywę w stosunku do sposobu przedstawionego na schemacie 13, kwasy pirazolokarboksylowe o wzorze 5, w którym R 2 oznacza CF 3, można również otrzymać sposobem przedstawionym na schemacie 15. W reakcji związku o wzorze 17 (w którym R 8 oznacza C 1 -C 4 alkil) z odpowiednią zasadą w odpowiednim rozpuszczalniku organicznym otrzymuje się cyklizowany produkt o wzorze 18 po zobojętnieniu kwasem, takim jak kwas octowy. Odpowiednią zasadą może być przykładowo, ale nie wyłącznie, wodorek sodu, t-butanolan potasu, dimsylosód (CH 3 S(O)CH 2 -Na + ), węglany lub wodorotlenki metali alkalicznych (takich jak lit, sód lub potas), fluorki lub wodorotlenki tetraalkilo- (np. metylo, etylo lub butylo)amoniowe albo 2-t- -butyloimino-2-dietyloamino-1,3-dimetyloperhydro-1,3,2-diazafosfonina. Odpowiednim rozpuszczalnikiem organicznym może być przykładowo, ale nie wyłącznie, aceton, acetonitryl, tetrahydrofuran, dichlorometan, dimetylosulfotlenek lub N,N-dimetyloformamid. Reakcję cyklizacji zazwyczaj prowadzi się w temperaturze w zakresie około 0-120 C. Oddziaływanie rozpuszczalnika, zasady, temperatury i czasu dodawania są wzajemnie uzależnione i dobór warunków reakcji ma istotne znaczenie dla ograniczenia do minimum powstawania produktów ubocznych. Korzystną zasadę stanowi fluorek tetrabutyloamoniowy. W wyniku odwodnienia związku o wzorze 18 z wytworzeniem związku o wzorze 19, a następnie hydrolizy ugrupowania estru kwasu karboksylowego do kwasu karboksylowego, otrzymuje się związek o wzorze 5. Odwadnianie przeprowadza się przez podziałanie katalityczną ilością odpowiedniego kwasu. Tym katalizatorem kwasowym może być przykładowo, ale nie wyłącznie, kwas siarkowy. Reakcję tę zazwyczaj prowadzi się w organicznym rozpuszczalniku. Jak to jest zrozumiałe dla fachowców reakcje odwadniania można prowadzić w wielu różnych rozpuszczalnikach, np. w kwasie octowym, zazwyczaj w temperaturze w zakresie około 0-200 C, korzystniej w około 0-100 C. Estry karboksylowe o wzorze 19 można przeprowadzić w kwasy karboksylowe o wzorze 5 różnymi sposobami, obejmującymi nukleofilowe rozszczepienie w warunkach bezwodnych lub sposobami hydrolitycznymi obejmującymi stosowanie różnych kwasów lub zasad (patrz przegląd metod w T.W. Greene i P.G.M. Wuts, Protective Groups in Organic Synthesis, 2. wydanie, John Wiley & Sons, Inc., New York, 1991, str. 224-269). W przypadku sposobu ze schematu 15 korzystne są sposoby hydrolityczne katalizowane zasadą. Do odpowiednich zasad należą wodorotlenki metali alkalicznych (takich jak lit, sód lub potas). Ester można np. rozpuścić w mieszaninie wody i alkoholu, takiego jak etanol. W wyniku po-
PL 209 772 B1 11 działania wodorotlenkiem sodu lub wodorotlenkiem potasu ester zostaje zmydlony i otrzymuje się sól sodową lub potasową kwasu karboksylowego. W wyniku zakwaszenia mocnym kwasem, takim jak kwas chlorowodorowy lub kwas siarkowy, otrzymuje się kwas karboksylowy o wzorze 5. Związki o wzorze 17, w którym R 2 oznacza CF 3, można wytwarzać sposobem przedstawionym na schemacie 16. W wyniku podziałania na związek hydrazynowy o wzorze 20 ketonem o wzorze CH 3 COR 2 w rozpuszczalniku, takim jak woda, metanol lub kwas octowy, otrzymuje się hydrazon o wzorze 21. Dla fachowca zrozumiałe jest, że reakcja ta może wymagać katalizowania dodatkowo wprowadzonym kwasem i może również wymagać podwyższonej temperatury, w zależności od układu podstawników w cząsteczce hydrazonu o wzorze 21. W reakcji hydrazonu o wzorze 21 chloroszczawianem alkilu w odpowiednim rozpuszczalniku organicznym, taki jak np., ale nie wyłącznie, dichlorometan lub tetrahydrofuran, w obecności środka wiążącego kwas, takiego jak trietyloamina, otrzymuje się związek o wzorze 17. Reakcję tę zazwyczaj prowadzi się w temperaturze około 0-100 C. Związki hydrazynowe o wzorze 20 można wytwarzać znanymi sposobami, takimi jak reakcja odpowiedniej chlorowcopirydyny o wzorze 13 z hydrazyną. Alternatywnie w stosunku do sposobu przedstawionego na schemacie 13, kwasy pirazolokarboksylowe o wzorze 5, w którym R 2 oznacza Cl lub Br, można również otrzymać sposobem przedstawionym na schemacie 17. W wyniku utleniania związku o wzorze 22, ewentualnie w obecności kwasu, otrzymuje się związek o wzorze 19, w którym R 2 oznacza Cl lub Br. W wyniku hydrolizy ugrupowania estru karboksylowego do kwasu karboksylowego otrzymuje się związek o wzorze 5.
12 PL 209 772 B1 Środkiem utleniającym do przeprowadzania związku o wzorze 22 w związek o wzorze 19 może być nadtlenek wodoru, nadtlenki organiczne, nadsiarczan potasu, nadsiarczan sodu, nadsiarczan amonu, mononadsiarczan potasu (np. Oxone ) lub nadmanganian potasu. W celu osiągnięcia pełnej przemiany należy zastosować co najmniej 1 równoważnik środka utleniającego w stosunku do związku o wzorze 22, korzystnie 1-2 równoważniki. Takie utlenianie zazwyczaj prowadzi się w obecności rozpuszczalnika. Rozpuszczalnikiem może być eter, taki jak tetrahydrofuran, p-dioksan, itp., ester organiczny, taki jak octan etylu, węglan dimetylu, itp. lub polarny aprotonowy rozpuszczalnik organiczny, taki jak N,N-dimetyloformamid, acetonitryl, itp. Do kwasów przydatnych do stosowania w etapie utleniania należą kwasy nieorganiczne, takie jak kwas siarkowy, kwas fosforowy, itp. oraz kwasy organiczne, takie jak kwas octowy, kwas benzoesowy, itp. Można zastosować 1-5 równoważników kwasu. Korzystnym utleniaczem jest nadsiarczan potasu, a utlenianie korzystnie prowadzi się w obecności kwasu siarkowego. Reakcję tę można przeprowadzić przez zmieszanie związku o wzorze 22 w żądanym rozpuszczalniku i ewentualnie stosowanym kwasie. Następnie można dodać utleniacza z wymaganą szybkością. Temperatura reakcji zazwyczaj waha się w zakresie od zaledwie około 0 C do temperatury wrzenia rozpuszczalnika, aby osiągnąć rozsądny czas do zakończenia reakcji. Odpowiednie sposoby przeprowadzania estru o wzorze 19 do kwasu karboksylowego o wzorze 5 opisano powyżej w odniesieniu do schematu 15. Związki o wzorze 22, w którym R 2 oznacza atom chlorowca, a R 8 oznacza C 1 -C 4 alkil, można wytwarzać z odpowiednich związków o wzorze 23, jak to przedstawiono na schemacie 18. W wyniku podziałania na związek o wzorze 23 środkiem chlorowcującym, zazwyczaj w obecności rozpuszczalnika, otrzymuje się odpowiedni chlorowcozwiązek o wzorze 22. Do środków chlorowcujących, które można zastosować, należą tlenohalogenki fosforu, trihalogenki fosforu, pentahalogenki fosforu, chlorek tionylu, dichlorowcotrialkilofosforany, dichlorowcodifenylofosforany, chlorek oksalilu i fosgen. Korzystnie stosuje się tlenohalogenki fosforu i pentahalogenki fosforu. W celu osiągnięcia pełnej przemiany należy zastosować co najmniej 0,33 równoważnika tlenohalogenku fosforu w stosunku do związku o wzorze 23, korzystnie około 0,33-1,2 równoważnika. W celu osiągnięcia pełnej przemiany należy zastosować co najmniej 0,20 równoważnika pentahalogenku fosforu w stosunku do związku o wzorze 23, korzystnie około 0,20-1,0 równoważnika. Do typowych rozpuszczalników w reakcji chlorowcowania należą chlorowcowane alkany, takie jak dichlorometan, chloroform, chlorobutan itp., aromatyczne rozpuszczalniki, takie jak benzen, ksylen, chlorobenzen itp., etery, takie jak tetrahydrofuran, p-dioksan, eter dietylowy itp. oraz polarne aprotonowe rozpuszczalniki, takie jak acetonitryl, N,N-dimetyloformamid itp. Można ewentualnie zastosować zasadę organiczną, taką jak trietyloamina, pirydyna, N,N-dimetyloanilina itp. Alternatywnie można także dodać katalizatora, takiego jak N,N-dimetyloformamid. Korzystny jest sposób, w którym rozpuszczalnikiem jest acetonitryl oraz nie stosuje się zasady. Zazwyczaj nie potrzeba ani zasady, ani katalizatora, gdy acetonitryl stosuje się jako rozpuszczalnik. Korzystny sposób obejmuje zmieszanie związku o wzorze 23 z acetonitrylem. Następnie dodaje się środka chlorowcującego w dogodnym czasie i mieszaninę utrzymuje się w żądanej temperaturze aż do zajścia reakcji do końca. Temperatura reakcji
PL 209 772 B1 13 wynosi zazwyczaj od 20 C do temperatury wrzenia acetonitrylu, a czas reakcji wynosi zazwyczaj poniżej 2 godzin. Mieszaninę reakcyjną następnie zobojętnia się zasadą nieorganiczną, taką jak wodorowęglan sodu, wodorotlenek sodu itp., lub zasadą organiczną, taką jak octan sodu. Żądany produkt o wzorze 22 można wyodrębnić sposobami znanymi fachowcom, w tym drogą krystalizacji, ekstrakcji i destylacji. Alternatywnie, związki o wzorze 22, w którym R 2 oznacza Br lub Cl, można wytwarzać przez podziałanie na odpowiednie związki o wzorze 22, w którym R 2 oznacza różny atom chlorowca (np. Cl w przypadku wytwarzania związku o wzorze 22, w którym R 2 oznacza Br) lub grupę sulfonianową, taką jak p-toluenosulfonian, benzenosulfonian i metanosulfonian, odpowiednio z bromowodorem lub chlorowodorem. W ten sposób atom chlorowca lub podstawnik sulfonianowy jako R 2 w związku o wzorze 22 zastępowany jest atomem Br lub Cl odpowiednio z bromowodoru lub chlorowodoru. Reakcję tę prowadzi się w odpowiednim rozpuszczalniku, takim jak dibromometan, dichlorometan, kwas octowy, octan etylu lub acetonitryl. Reakcję tę można prowadzić pod ciśnieniem atmosferycznym lub zbliżonym albo pod ciśnieniem wyższym od atmosferycznego w zbiorniku ciśnieniowym. Środek chlorowcujący można wprowadzać w postaci gazowej do mieszaniny reakcyjnej zawierającej związek o wzorze 23 i rozpuszczalnik. Gdy R 2 w związku wyjściowym o wzorze 22 oznacza atom chlorowca, taki jak Cl, reakcję korzystnie prowadzi się w taki sposób, że stosuje się zraszanie lub inne odpowiednie środki usuwające chlorowcowodór powstający w reakcji. Alternatywnie, środek chlorowcujący można najpierw rozpuścić w obojętnym rozpuszczalniku, w którym jest on dobrze rozpuszczalny (takim jak kwas octowy) przed połączeniem ze związkiem o wzorze 23, bez rozpuszczalnika lub w roztworze. Reakcję tę można prowadzić w temperaturze około 0-100 C, najdogodniej w temperaturze zbliżonej do temperatury otoczenia (np. w około 10-40 C), korzystniej w około 20-30 C. Dodatek katalizatora w postaci kwasu Lewisa (takiego jak tribromek glinu przy wytwarzaniu związku o wzorze 22, w którym R 2 oznacza Br) może ułatwić reakcję. Produkt o wzorze 22 wyodrębnia się zwykłymi sposobami znanymi fachowcom, w tym drogą ekstrakcji, destylacji i krystalizacji. Związki wyjściowe o wzorze 22, w którym R 2 oznacza grupę sulfonianową, można wytwarzać z odpowiednich związków o wzorze 23 znanymi sposobami, takimi jak podziałanie chlorkiem sulfonylu (np. chlorkiem p-toluenosulfonylu) i zasadą, taką jak trzeciorzędowa amina (np. trietyloamina) w odpowiednim rozpuszczalniku, takim jak dichlorometan. Jako alternatywę dla sposobu przedstawionego na schemacie 13, kwasy pirazolokarboksylowe o wzorze 5, w którym R 2 oznacza chlorowcoalkoksyl, można również otrzymać sposobem przedstawionym na schemacie 19. Związek o wzorze 23 utlenia się do związku o wzorze 24. Warunki tej reakcji utleniania opisano w odniesieniu do przeprowadzania związku o wzorze 22 w związek o wzorze 19 na schemacie 17. Związek pośredni o wzorze 24 następnie alkiluje się z wytworzeniem związku o wzorze 19 (w którym R 2 oznacza chlorowcoalkoksyl) w reakcji z odpowiednim środkiem chlorowcującym, takim
14 PL 209 772 B1 jak halogenek lub sulfonian chlorowcoalkilu. Reakcję tę prowadzi się w obecności co najmniej jednego równoważnika zasady. Do odpowiednich zasad należą zasady nieorganiczne, takie jak węglany, wodorotlenki i wodorki metali alkalicznych (takich jak lit, sód lub potas) lub zasady organiczne, takie jak trietyloamina, diizopropyloetyloamina i 1,8-diazabicyklo[5.4.0]undec-7-en. Reakcję tę zazwyczaj prowadzi się w rozpuszczalnikach, którymi mogą być alkohole, takie jak metanol i etanol, chlorowcowane alkany, takie jak dichlorometan, aromatyczne rozpuszczalniki, takie jak benzen, toluen i chlorobenzen, etery, takie jak tetrahydrofuran i polarne rozpuszczalniki aprotonowe, takie jak acetonitryl, N,N- -dimetyloformamid itp. Alkohole i polarne rozpuszczalniki aprotonowe są korzystne do stosowania z zasadami nieorganicznymi. Korzystnie stosuje się węglan potasu jako zasadę i N,N-dimetyloformamid lub acetonitryl jako rozpuszczalnik. Reakcję tę zazwyczaj prowadzi się w temperaturze 0-150 C, najczęściej w zakresie od temperatury otoczenia do 100 C. Ester o wzorze 24 można następnie przeprowadzić w kwas karboksylowy o wzorze 5 sposobami opisanymi w odniesieniu do przeprowadzania związku o wzorze 19 w związek o wzorze 5 na schemacie 15. Związki o wzorze 23 można wytwarzać ze związków o wzorze 20 w sposób przedstawiony na schemacie 20. Zgodnie z tym sposobem związek hydrazynowy o wzorze 20 poddaje się reakcji ze związkiem o wzorze 25 (można zastosować ester fumaranowy lub ester maleinianowy albo ich mieszaninę) w obecności zasady i rozpuszczalnika. Zasadę stosowaną na schemacie 20 stanowi zazwyczaj alkoholan metalu, taki jak metanolan sodu, metanolan potasu, etanolan sodu, etanolan potasu, t-butanolan potasu, t-butanolan litu, itp. Można stosować polarne protonowe i polarne aprotonowe rozpuszczalniki organiczne, takie jak alkohole, acetonitryl, tetrahydrofuran, N,N-dimetyloformamid, dimetylosulfotlenek itp. Korzystnymi rozpuszczalnikami są alkohole, takie jak metanol i etanol. Szczególnie korzystnie jest to taki sam alkohol, który wchodzi w skład fumaranu lub maleinianu oraz zasady alkoholanowej. Reakcję tę zazwyczaj przeprowadza się przez zmieszanie związku o wzorze 20 i zasady w rozpuszczalniku. Mieszaninę można ogrzać lub ochłodzić do żądanej temperatury i dodać związek o wzorze 25 w pewnym okresie czasu. Zazwyczaj reakcje prowadzi się w temperaturze od 0 C do temperatury wrzenia stosowanego rozpuszczalnika. Reakcję można prowadzić pod ciśnieniem wyższym od atmosferycznego aby podwyższyć temperaturę wrzenia rozpuszczalnika. Zazwyczaj korzystna jest temperatura w zakresie około 30-90 C. Mieszaninę reakcyjną można następnie zakwasić przez dodanie kwasu organicznego, takiego jak kwas octowy itp., albo kwasu nieorganicznego, takiego jak kwas chlorowodorowy, kwas siarkowy itp. Żądany produkt o wzorze 23 można wyodrębnić sposobami znanymi fachowcom, takimi jak krystalizacja, ekstrakcja lub destylacja. Należy wziąć pod uwagę, że w przypadku pewnych reagentów i warunków reakcji opisanych powyżej w odniesieniu do wytwarzania związków o wzorze 1, może występować niezgodność z pewnymi grupami funkcyjnymi w związkach pośrednich. W takich przypadkach wprowadzenie sekwencji zabezpieczania/odbezpieczania lub wzajemnych przemian grup funkcyjnych do syntezy ułatwi otrzymanie żądanych produktów. Zastosowanie i dobór grup zabezpieczających będą oczywiste dla fachowca w dziedzinie syntezy chemicznej (patrz np. T.W. Greene; P.G.M. Wuts, Protective Groups in
PL 209 772 B1 15 Organic Synthesis, 2. wyd.; Wiley: New York, 1991). Dla fachowca zrozumiałe jest, że w pewnych przypadkach, po wprowadzeniu danego reagenta, jak to przedstawiono na danym schemacie, konieczne może okazać się przeprowadzenie dodatkowych rutynowych etapów syntezy, nie przedstawionych szczegółowo, w celu zrealizowania pełnej syntezy związków o wzorze 1. Dla fachowca zrozumiałe jest ponadto, że konieczne może okazać się połączenie etapów przedstawionych na powyższych schematach w kolejności innej niż narzucona przez konkretną przedstawioną sekwencję, w celu otrzymania związków o wzorze 1. Sądzi się, że bez dalszych wyjaśnień fachowiec w oparciu o powyższy opis może wytwarzać związki o wzorze 1 w najpełniejszym zakresie. Z tego względu poniższe przykłady należy uważać jedynie za ilustrujące wynalazek i nie ograniczające jego ujawnienia w jakikolwiek sposób. Etapy w poniższych przykładach ilustrują procedurę każdego etapu w ogólnych przeprowadzanych przemianach i substancja wyjściowa do stosowania w każdym etapie nie musi być otrzymana konkretnym sposobem, którego procedurę opisano w innych przykładach lub etapach. Procenty podano wagowo, z wyjątkiem mieszanin rozpuszczalników do chromatografii, lub gdy zaznaczono to inaczej. Części i procenty w przypadku mieszanin rozpuszczalników do chromatografii podano objętościowo, o ile nie zaznaczono inaczej. Dane widm 1 H NMR podawano w ppm w dół pola od tetrametylosilanu; s oznacza singlet, d oznacza dublet, t oznacza tryplet, q oznacza kwartet, m oznacza multiplet, dd oznacza dublet dubletów, dt oznacza dublet trypletów, br s oznacza szeroki singlet. P r z y k ł a d 1 Wytwarzanie 1-(3-chloro-2-pirydynylo)-N-[4-cyjano-2-metylo-6-(aminokarbonylo)fenylo]-3-(trifluorometylo)-1H-pirazolo-5-karboksyamidu Etap A: Wytwarzanie kwasu 2-amino-3-metylo-5-jodobenzoesowego Do roztworu kwasu 2-amino-3-metylobenzoesowego (Aldrich, 5 g, 33 mmole) w N,N-dimetyloformamidzie (30 ml) dodano N-jodosukcynoimidu (7,8 g, 34,7 mmola) i mieszaninę reakcyjną wstawiono na noc do łaźni olejowej o temperaturze 75 C. Źródło ciepła usunięto i mieszaninę reakcyjną następnie powoli wylano do lodowatej wody (100 ml), w wyniku czego wytrąciła się jasnoszara substancja stała. Substancję stałą odsączono i przemyto 4 razy wodą, po czym umieszczono w piecu próżniowym w 70 C na noc w celu wysuszenia. Żądany związek pośredni wyodrębniono jako jasnoszarą substancję stałą (8,8 g). 1 H NMR (DMSO-d 6 ): δ 7,86 (d, 1H), 7,44 (d, 1H), 2,08 (s, 3H). Etap B: Wytwarzanie 3-chloro-2-[3-(trifluorometylo)-1H-pirazol-1-ilo]pirydyny Do mieszaniny 2,3-dichloropirydyny (99,0 g, 0,67 mola) i 3-(trifluorometylo)pirazolu (83 g, 0,61 mola) w bezwodnym N,N-dimetyloformamidzie (300 ml) dodano węglanu potasu (166,0 g, 1,2 mola) i mieszaninę reakcyjną ogrzewano w 110-125 C przez 48 godzin. Mieszaninę reakcyjną ochłodzono do 100 C i przesączono przez Celite, pomocniczy materiał filtracyjny z ziemi okrzemkowej, w celu usunięcia osadu. N,N-Dimetyloformamid i nadmiar dichloropirydyny usunięto przez destylację pod ciśnieniem atmosferycznym. W wyniku destylacji produktu pod zmniejszonym ciśnieniem (temperatura wrzenia 139-141 C, 7 mm) otrzymano 113,4 g żądanego związku pośredniego jako klarowny żółty olej. 1 H NMR (CDCI 3 ): δ 8,45 (d, 1H), 8,15 (s, 1H), 7,93 (d, 1H), 7,36 (t, 1H), 6,78 (s, 1H). Etap C: Wytwarzanie kwasu 1-(3-chloro-2-pirydynylo)-3-(trifluorometylo)-1H-pirazolo-5-karboksylowego Do roztworu 3-chloro-2-[3-(trifluorometylo)-1H-pirazol-1-ilo]pirydyny (czyli produktu pirazolowego z etapu B) (105,0 g, 425 mmoli) w bezwodnym tetrahydrofuranie (700 ml) w -75 C dodano przez kaniulę roztworu diizopropyloamidku litu (425 mmoli) w bezwodnym tetrahydrofuranie (300 ml) o temperaturze -30 C. Ciemnoczerwony roztwór mieszano przez 15 minut, po czym ditlenek węgla przepuszczano w postaci pęcherzyków przez roztwór w temperaturze -63 C do momentu, aż roztwór stał się bladożółty i zajścia reakcji egzotermicznej. Mieszaninę reakcyjną mieszano dodatkowo przez 20 minut i reakcję przerwano wodą (20 ml). Rozpuszczalnik usunięto pod zmniejszonym ciśnieniem i mieszaninę reakcyjną rozdzielono pomiędzy eter i 0,5 N wodny roztwór wodorotlenku sodu. Wodne ekstrakty przemyto eterem (3x), przesączono przez Celite, pomocniczy materiał filtracyjny z ziemi okrzemkowej, w celu usunięcia resztek osadu i zakwaszono do ph około 4, przy którym powstał pomarańczowy olej. Wodną mieszaninę intensywnie mieszano i dodano więcej kwasu w celu obniżenia ph do 2,5-3. Pomarańczowy olej zestalił się w granulowaną substancję stałą, którą odsączono, przemyto kolejno wodą i 1N kwasem chlorowodorowym, po czym wysuszono pod próżnią w 50 C i otrzymano 130 g tytułowego produktu w postaci białawej substancji stałej. Temperatura topnienia produktu z kolejnej próby wykonanej w podobny sposób wynosiła 175-176 C.
16 PL 209 772 B1 1 H NMR (DMSO-d 6 ): δ 7,61 (s, 1H), 7,76 (dd, 1H), 8,31 (d, 1H), 8,60 (d, 1H). Etap D: Wytwarzanie 2-[1-(3-chloro-2-pirydynylo)-3-(trifluorometylo)-1H-pirazol-5-ilo]-6-jodo-8- -metylo-4h-3,1-benzoksazyn-4-onu Do roztworu chlorku metanosulfonylu (2,91 ml, 37,74 mmola) w acetonitrylu (50 ml) wkroplono mieszaninę kwasu 1-(3-chloro-2-pirydynylo)-3-(trifluorometylo)-1H-pirazolo-5-karboksylowego (czyli kwasu karboksylowego, produktu z etapu C) (10,0 g, 34,31 mmola) i trietyloaminy (4,78 ml, 34,31 mmola) w acetonitrylu (50 ml) w -5 C. Podczas dodawania kolejnych reagentów utrzymywano temperaturę mieszaniny reakcyjnej 0 C. Po mieszaniu przez 20 minut dodano kwasu 2-amino-3-metylo-5- -jodobenzoesowego (czyli produktu z etapu A) (9,51 g, 34,31 mmola) i mieszanie kontynuowano dodatkowo przez 10 minut. Następnie wkroplono roztwór trietyloaminy (9,56 ml, 68,62 mmola) w acetonitrylu (15 ml) i mieszaninę reakcyjną mieszano przez 30 minut, po czym dodano chlorku metanosulfonylu (2,91 ml, 37,74 mmola). Mieszaninę reakcyjną ogrzano następnie do temperatury pokojowej i mieszano przez 2 godziny. Rozpuszczalnik odparowano pod zmniejszonym ciśnieniem i stałą pozostałość oczyszczono chromatograficznie na żelu krzemionkowym, w wyniku czego otrzymano 8,53 g tytułowego związku jako żółtą substancję stałą. 1 H NMR (CDCI 3 ): δ 8,59 (dd, 1H), 8,35 (d, 1H), 7,97 (dd, 1H), 7,86 (d, 1H), 7,49 (m, 2H), 1,79 (s, 3H). Etap E: Wytwarzanie 2-[1-(3-chloro-2-pirydynylo)-3-(trifluorometylo)-1H-pirazol-5-ilo]-6-cyjano- -8-metylo-4H-3,1-benzoksazyn-4-onu Do roztworu 2-[1-(3-chloro-2-pirydynylo)-3-(trifluorometylo)-1H-pirazol-5-ilo]-6-jodo-8-metylo-4H- -3,1-benzoksazyn-4-onu (czyli produktu benzoksazynonowego z etapu D) (500 mg, 0,94 mmola) w tetrahydrofuranie (10 ml) dodano kolejno jodku miedzi(i) (180 mg, 0,094 mmola), tetrakis- (trifenylofosfina)palladu(0) (5,4 mg, 0,047 mmola) i cyjanku miedzi(i) (420 mg, 4,7 mmola) w temperaturze pokojowej. Po ogrzewaniu mieszaniny reakcyjnej w temperaturze wrzenia w warunkach powrotu skroplin przez noc dodano więcej cyjanku miedzi(i) (420 mg, 4,7 mmola), jodku miedzi(i) (107 mg, 0,56 mmola) i tetrakis(trifenylofosfina)palladu(0) (325 mg, 0,28 mmola) i ogrzewanie w temperaturze wrzenia w warunkach powrotu skroplin kontynuowano przez 1 godzinę. Mieszanina reakcyjna zmieniła zabarwienie na czarne i w tym momencie chromatografia cienkowarstwowa na żelu krzemionkowym potwierdziła zajście reakcji do końca. Mieszaninę reakcyjną rozcieńczono następnie octanem etylu (20 ml) i przesączono przez Celite, po czym przemyto 3 razy 10% wodnym roztworem wodorowęglanu sodu i raz solanką. Ekstrakt organiczny wysuszono (MgSO 4 ) i zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem, w wyniku czego otrzymano 410 mg tytułowego związku w postaci surowej żółtej substancji stałej. 1 H NMR (CDCI 3 ): δ 8,59 (dd, 1H), 8,33 (d, 1H), 8,03 (dd, 1H), 7,95 (d, 1H), 7,56 (m, 2H), 1,88 (s, 3H). Etap F: Wytwarzanie 1-(3-chloro-2-pirydynylo)-N-[4-cyjano-2-metylo-6-(aminokarbonylo)fenylo]- -3-(trifluorometylo)-1H-pirazolo-5-karboksyamidu Do roztworu 2-[1-(3-chloro-2-pirydynylo)-3-(trifluorometylo)-1H-pirazol-5-ilo]-6-cyjano-8-metylo- -4H-3,1-benzoksazyn-4-onu (czyli cyjanobenzoksazynonowego produktu z etapu E) (200 mg, 0,46 mmola) w tetrahydrofuranie (5 ml) wkroplono wodorotlenek amonu (0,5 ml, 12,8 mmola) w temperaturze pokojowej. Mieszaninę reakcyjną mieszano następnie przez 5 minut, gdy chromatografia cienkowarstwowa na żelu krzemionkowym potwierdziła zajście reakcji do końca. Tetrahydrofuran jako rozpuszczalnik odparowano pod zmniejszonym ciśnieniem i stałą pozostałość oczyszczono chromatograficznie na żelu krzemionkowym, w wyniku czego otrzymano 620 mg tytułowego związku, związku według wynalazku, w postaci substancji stałej o temperaturze topnienia 200-202 C. 1 H NMR (CDCI 3 ): δ 10,65 (s, 1H), 8,43 (dd, 1H), 7,9 (dd, 1H), 7,67 (s, 1H), 7,63 (s, 1H), 7,45 (m, 1H), 7,25 (s, 1H), 6,21 (bs, 1H), 5,75 (bs, 1H), 2,26 (s, 3H). P r z y k ł a d 2 Wytwarzanie 1-(3-chloro-2-pirydynylo)-N-[4-cyjano-2-metylo-6-[(metyloamino)karbonylo]fenylo]- -3-(trifluorometylo)-1H-pirazolo-5-karboksyamidu Etap A: Wytwarzanie 1-(3-chloro-2-pirydynylo)-N-[4-jodo-2-metylo-6-[(metyloamino)karbonylo]- fenylo]-3-(trifluorometylo)-1h-pirazolo-5-karboksyamidu Do roztworu 2-[1-(3-chloro-2-pirydynylo)-3-(trifluorometylo)-1H-pirazol-5-ilo]-6-jodo-8-metylo-4H- -3,1-benzoksazyn-4-onu (czyli benzoksazynonowego produktu z przykładu 1, etap D) (500 mg, 0,94 mmola) w tetrahydrofuranie (15 ml) wkroplono metyloaminę (2,0 M roztwór w THF, 1,4 ml, 2,8 mmola) i mieszaninę reakcyjną mieszano przez 3 godziny, gdy chromatografia cienkowarstwowa na żelu krzemionkowym potwierdziła zajście reakcji do końca. Tetrahydrofuran jako rozpuszczalnik odparowano
PL 209 772 B1 17 pod zmniejszonym ciśnieniem i stałą pozostałość oczyszczono chromatograficznie na żelu krzemionkowym, w wyniku czego otrzymano 400 mg tytułowego związku jako żółtą substancję stałą. 1 H NMR (CDCI 3 ): δ 10,25 (s, 1H), 8,45 (dd, 1H), 7,85 (dd, 1H), 7,55 (s, 1H), 7,50 (s, 1H), 7,46 (s, 1H), 7,40 (m, 1H), 6,15 (d, 1H), 2,93 (d, 3H), 2,12 (s, 3H). Etap B: Wytwarzanie 1-(3-chloro-2-pirydynylo)-N-[4-cyjano-2-metylo-6-[(metyloamino)karbonylo]fenylo]-3-(trifluorometylo)-1H-pirazolo-5-karboksyamidu Do roztworu 1-(3-chloro-2-pirydynylo)-N-[4-jodo-2-metylo-6-[(metyloamino)karbonylo]fenylo]-3- -(trifluorometylo)-1h-pirazolo-5-karboksyamidu (czyli diamidowego produktu z etapu A) (410 mg, 0,72 mmola) w tetrahydrofuranie (8 ml) dodano kolejno jodku miedzi(i) (24 mg, 0,126 mmola), tetrakis(trifenylofosfina)palladu(0) (70 mg, 0,060 mmola) i cyjanku miedzi(i) (640 mg, 7,2 mmola) w temperaturze pokojowej. Mieszaninę reakcyjną ogrzewano w temperaturze wrzenia w warunkach powrotu skroplin przez 4,5 godziny. Chromatografia cienkowarstwowa na żelu krzemionkowym potwierdziła zajście reakcji do końca. Mieszaninę reakcyjną rozcieńczono następnie octanem etylu (20 ml) i przesączono przez Celite, po czym przemyto 3 razy 10% wodnym roztworem wodorowęglanu sodu i raz solanką. Ekstrakt organiczny wysuszono (MgSO 4 ) i zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem, a stałą pozostałość oczyszczono chromatograficznie na żelu krzemionkowym, w wyniku czego otrzymano 114 mg tytułowego związku, związku według wynalazku, jako białą substancję stałą, o temperaturze topnienia 214-216 C. 1 H NMR (CDCI 3 ): δ 10,70 (s, 1H), 8,46 (dd, 1H), 7,87 (dd, 1H), 7,57 (s, 2H), 7,45 (m, 1H), 7,31 (s, 1H), 6,35 (d, 1H), 2,98 (d, 3H), 2,24 (s, 3H). P r z y k ł a d 3 Wytwarzanie 3-chloro-1-(3-chloro-2-pirydynylo)-N-[4-cyjano-2-metylo-6-[(metyloamino)karbonylo]fenylo]-1H-pirazolo-5-karboksyamidu Etap A: Wytwarzanie 3-chloro-N,N-dimetylo-1H-pirazolo-1-sulfonoamidu Do roztworu N,N-dimetylosulfamoilopirazolu (188,0 g, 1,07 mola) w bezwodnym tetrahydrofuranie (1500 ml) w -78 C wkroplono roztwór 2,5 M n-butylolitu (472 ml, 1,18 mola) w heksanie, utrzymując temperaturę poniżej -65 C. Po zakończeniu wkraplania mieszaninę reakcyjną utrzymywano w -78 C dodatkowo przez 45 minut, po czym wkroplono roztwór heksachloroetanu (279 g, 1,18 mola) w tetrahydrofuranie (120 ml). Mieszaninę reakcyjną utrzymywano przez godzinę w -78 C, ogrzano do -20 C i reakcję przerwano wodą (1 litr). Mieszaninę reakcyjną wyekstrahowano chlorkiem metylenu (4 x 500 ml); ekstrakty organiczne wysuszono nad siarczanem magnezu i zatężono. Surowy produkt dokładniej oczyszczono chromatograficznie na żelu krzemionkowym z użyciem chlorku metylenu jako eluentu i otrzymano 160 g tytułowego produktu jako żółty olej. 1 H NMR (CDCI 3 ): δ 7,61 (s, 1H), 6,33 (s, 1H), 3,07 (d, 6H). Etap B: Wytwarzanie 3-chloropirazolu Do kwasu trifluorooctowego (290 ml) wkroplono 3-chloro-N,N-dimetylo-1H-pirazolo-1-sulfonoamid (czyli chloropirazolowy produkt z etapu A) (160 g) i mieszaninę reakcyjną mieszano w temperaturze pokojowej przez 1,5 h, po czym zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem. Pozostałość roztworzono w heksanie, nierozpuszczalne składniki stałe odsączono i heksan zatężono, w wyniku czego otrzymano surowy produkt jako olej. Surowy produkt dokładniej oczyszczono chromatograficznie na żelu krzemionkowym z użyciem mieszaniny eter/heksan (40:60) jako eluentu i otrzymano 64,44 g tytułowego produktu jako żółty olej. 1 H NMR (CDCI 3 ): δ 6,39 (s, 1H), 7,66 (s, 1H), 9,6 (br s, 1H). Etap C: Wytwarzanie 3-chloro-2-(3-chloro-1H-pirazol-1-ilo)pirydyny Do mieszaniny 2,3-dichloropirydyny (92,60 g, 0,629 mola) i 3-chloropirazolu (czyli produktu z etapu B) (64,44 g, 0,629 mola) w N,N-dimetyloformamidzie (400 ml) dodano węglan potasu (147,78 g, 1,06 mola) i mieszaninę reakcyjną ogrzewano następnie w 100 C przez 36 godzin. Mieszaninę reakcyjną ochłodzono do temperatury pokojowej i powoli wlano do lodowatej wody. Wytrącony osad odsączono i przemyto wodą. Stały placek filtracyjny roztworzono w octanie etylu, wysuszono nad siarczanem magnezu i zatężono. Surową substancję stałą poddano chromatografii na żelu krzemionkowym z użyciem 20% octanu etylu w heksanie jako eluentu i otrzymano 39,75 g tytułowego produktu jako białą substancję stałą. 1 H NMR (CDCI 3 ): δ 6,43 (s, 1H), 7,26 (m, 1H), 7,90 (d, 1H), 8,09 (s, 1H), 8,41 (d, 1H). Etap D: Wytwarzanie kwasu 3-chloro-1-(3-chloro-2-pirydynylo)-1H-pirazolo-5-karboksylowego Do roztworu 3-chloro-2-(3-chloro-1H-pirazol-1-ilo)pirydyny (czyli produktu pirazolowego z etapu C) (39,75 g, 186 mmoli) w bezwodnym tetrahydrofuranie (400 ml) w -78 C wkroplono roztwór 2,0 M dii-
18 PL 209 772 B1 zopropyloamidku litu (93 ml, 186 mmoli) w tetrahydrofuranie. Ditlenek węgla przepuszczano w postaci pęcherzyków przez roztwór o barwie bursztynowej w ciągu 14 minut, po czym roztwór zmienił barwę na blado brązowawożółtą. Mieszaninę reakcyjną zalkalizowano 1N wodnym roztworem wodorotlenku sodu i wyekstrahowano eterem (2 x 500 ml). Wodne ekstrakty zakwaszono 6N kwasem chlorowodorowym, a następnie wyekstrahowano octanem etylu (3 x 500 ml). Ekstrakty w octanie etylu wysuszono nad siarczanem magnezu i zatężono, w wyniku czego otrzymano 42,96 g tytułowego produktu w postaci białawej substancji stałej. Temperatura topnienia produktu z kolejnej próby wykonanej w taki sam sposób wynosiła 198-199 C. 1 H NMR (DMSO-d 6 ): δ 6,99 (s, 1H), 7,45 (m, 1H), 7,93 (d, 1H), 8,51 (d, 1H). Etap E: Wytwarzanie 2-[3-chloro-1-(3-chloro-2-pirydynylo)-1H-pirazol-5-ilo]-6-jodo-8-metylo-4H- -3,1-benzoksazyn-4-onu Do roztworu chlorku metanosulfonylu (0,63 ml, 8,13 mmola) w acetonitrylu (10 ml) wkroplono mieszaninę kwasu 3-chloro-1-(3-chloro-2-pirydynylo)-1H-pirazolo-5-karboksylowego (czyli produktu w postaci kwasu karboksylowego z etapu D) (2,0 g, 7,75 mmola) i trietyloaminy (1,08 ml, 7,75 mmola) w acetonitrylu (5 ml) w 0 C. Mieszaninę reakcyjną mieszano następnie przez 15 minut w 0 C. Z kolei dodano kwasu 2-amino-3-metylo-5-jodobenzoesowego (czyli produktu z przykładu 1, etap A) (2,14 g, 7,75 mmola) i mieszanie kontynuowano dodatkowo przez 5 minut. Następnie wkroplono roztwór trietyloaminy (2,17 ml, 15,15 mmola) w acetonitrylu (5 ml) utrzymując temperaturę poniżej 5 C. Mieszaninę reakcyjną mieszano 40 minut w 0 C, po czym dodano chlorku metanosulfonylu (0,63 ml, 8,13 mmola). Mieszaninę reakcyjną ogrzano następnie do temperatury pokojowej i mieszano przez noc. Mieszaninę reakcyjną rozcieńczono następnie wodą (50 ml) i wyekstrahowano octanem etylu (3 x 50 ml). Połączone ekstrakty w octanie etylu przemyto kolejno 10% wodnym roztworem wodorowęglanu sodu (1 x 20 ml) i solanką (1 x 20 ml), wysuszono (MgSO 4 ) i zatężono, w wyniku czego otrzymano 3,18 g tytułowego produktu jako surową żółtą substancję stałą. 1 H NMR (CDCI 3 ): δ 8,55 (dd, 1H), 8,33 (s, 1H), 7,95 (dd, 1H), 7,82 (d, 1H), 7,45 (m, 1H), 7,16 (s, 1H), 1,77 (s, 3H). Etap F: Wytwarzanie 2-[3-chloro-1-(3-chloro-2-pirydynylo)-1H-pirazol-5-ilo]-6-cyjano-8-metylo- -4H-3,1-benzoksazyn-4-onu Do roztworu 2-[3-chloro-1-(3-chloro-2-pirydynylo)-1H-pirazol-5-ilo]-6-jodo-8-metylo-4H-3,1-benzoksazyn-4-onu (czyli benzoksazynonowego produktu z etapu E) (600 mg, 1,2 mmola) w tetrahydrofuranie (15 ml) dodano kolejno jodku miedzi(i) (137 mg, 0,72 mmola), tetrakis(trifenylofosfina)- palladu(0) (416 mg, 0,36 mmola) i cyjanku miedzi(i) (860 mg, 9,6 mmola) w temperaturze pokojowej. Mieszaninę reakcyjną ogrzewano następnie w temperaturze wrzenia w warunkach powrotu skroplin przez noc. Mieszanina reakcyjna zmieniła zabarwienie na czarne i w tym momencie chromatografia cienkowarstwowa na żelu krzemionkowym potwierdziła zajście reakcji do końca. Mieszaninę reakcyjną rozcieńczono octanem etylu (20 ml) i przesączono przez Celite, po czym przemyto 3 razy 10% wodnym roztworem wodorowęglanu sodu i raz solanką. Ekstrakt organiczny wysuszono (MgSO 4 ) i zatężono pod zmniejszonym ciśnieniem, w wyniku czego otrzymano 397 mg tytułowego związku jako surową żółtą substancję stałą. 1 H NMR (CDCI 3 ): δ 8,50 (q, 1H), 8,22 (d, 1H), 7,90 (dd, 1H), 7,67 (d, 1H), 7,45 (m, 1H), 7,15 (s, 1H), 1,79 (s, 3H). Etap G: Wytwarzanie 3-chloro-1-(3-chloro-2-pirydynylo)-N-[4-cyjano-2-metylo-6-(metyloamino)- karbonylo]fenylo]-1h-pirazolo-5-karboksyamidu Do roztworu 2-[3-chloro-1-(3-chloro-2-pirydynylo)-1H-pirazol-5-ilo]-6-cyjano-8-metylo-4H-3,1- -benzoksazyn-4-onu (czyli cyjanobenzoksazynonowego produktu z etapu F) (100 mg, 0,25 mmola) w tetrahydrofuranie (5 ml) wkroplono metyloaminę (2,0 M roztwór w THF, 0,5 ml, 1,0 mmola) i mieszaninę reakcyjną mieszano przez 5 minut, gdy chromatografia cienkowarstwowa na żelu krzemionkowym potwierdziła zajście reakcji do końca. Tetrahydrofuran jako rozpuszczalnik odparowano pod zmniejszonym ciśnieniem, a stałą pozostałość oczyszczono chromatograficznie na żelu krzemionkowym, w wyniku czego otrzymano tytułowy związek, związek według wynalazku, jako białą substancję stałą (52 mg), która uległa rozkładowi w aparacie do pomiaru temperatury topnienia w temperaturze powyżej 140 C. 1 H NMR (CDCI 3 ): δ 10,55 (s, 1H), 8,45 (dd, 1H), 7,85 (dd, 1H), 7,55 (d, 2H), 7,40 (m, 1H), 6,97 (d, 1H), 6,30 (d, 1H), 2,98 (d, 3H), 2,24 (d, 3H).