KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Parazytologia w ochronie środowiska i zdrowia Parasitology in protecting the environment and health Kod Punktacja ECTS* 1 Koordynator Dr hab. Magdalena Nowak-Chmura prof. UP Zespół dydaktyczny Dr Andrzej Górz Opis kursu (cele kształcenia) Poznanie charakterystycznych w przyrodzie międzygatunkowych interakcji pasożyt- żywiciel, jak również zjawiska pasożytnictwa, które wywiera istotny wpływ na procesy zachodzące w poszczególnych biocenozach i ekosystemach. Kompleksowe parazytologiczne ujęcie zagadnień w kontekście szeroko rozumianej ochrony środowiska. Poznanie środowiskowych uwarunkowań chorób pasożytniczych. Poznanie środowiskowego monitoringu oraz parazytologicznej metodologii, w tym roli pasożytów jako biologicznych indykatorów. Znajomość metod najczęściej stosowanych do wykrywania pasożytów jako biologicznych indykatorów oraz metod najczęściej stosowanych do wykrywania pasożytów w żywicielach oraz ich stadiów rozwojowych skażających glebę, wodę i powietrze. Poznanie i możliwości śledzenie dróg inwazji pasożytniczych z uwzględnieniem prewalencji występowania pasożytów w populacjach żywicieli w aspekcie kształtowania środowiska pod kątem bezpieczeństwa dla człowieka i współbytujących organizmów. Warunki wstępne Wiedza Umiejętności Kursy Znajomość adaptacji zwierząt do pasożytniczego trybu życia. Wiedza na temat wpływu pasożytów na organizm człowieka i zwierząt. Znajomość najważniejszych pasożytów atakujących ludzi w Polsce. Umiejętne stosowanie terminologii parazytologicznej. Umiejętność wyboru i stosowania zasad profilaktyki parazytologicznej. Parazytologia 1
Efekty kształcenia Wiedza W01 Definiuje makrohabitat i mikrohabitat pasożytów, oraz transmisje parazytoz w biocenozie. W02 Rozróżnia i objaśnia drogi zarażenia żywiciela postaciami inwazyjnymi pasożytów. W0 Zna czynniki ekologiczne (abiotyczne i biotyczne) wpływające na rozmieszczenie i dynamikę populacji pasożytów. W04 Zna środowiskowe uwarunkowania chorób pasożytniczych, oraz biologiczne zanieczyszczenie wody, gleby i powietrza. W05 Wymienia czynniki środowiskowe sprzyjające występowaniu chorób pasożytniczych. W06 Zna biologiczne i chemiczne metody zwalczania pasożytów i wektorów oraz strategie ograniczania i kontroli populacji pasożytów. W07 Wymienia podstawowe metody wykrywania pasożytów w środowisku. W08 Charakteryzuje najczęściej występujące w Polsce parazytozy człowieka, potrafi zaproponować podstawowe zasady profilaktyki i zapobiegania inwazjom pasożytniczym. W09 Wymienia choroby pasożytnicze człowieka i zwierząt podlegające obowiązkowemu zgłaszaniu. K_W02, K_W1, K_W14 K_W14 K_W02, K_W1 K_W02, K_W1, K_W14, K_W16, K_W19 K_W02, K_W14 K_W15, K_W16 K_W16, K_W18, K_W2 K_W10, K_W15, K_W16 K_W10, K_W15, K_W16 Umiejętności U01 Posiada podstawy prognozowania i monitorowania inwazji pasożytniczych na określonym terenie oraz wynikające z tego zagrożenia dla zdrowia ludzi i zwierząt. U02 Odpowiednio interpretuje wpływ czynników środowiskowych na występowanie chorób pasożytniczych. U0 Prawidłowo ocenia rolę pasożytów w biologicznym monitorowaniu środowiska U04 Potrafi teoretycznie oszacować znaczenie behawioru żywiciela w szerzeniu pasożytów. U05 Potrafi umiejętnie szerzyć oświatę zdrowotną jako profilaktykę przeciw inwazjom pasożytniczym. U06 Umiejętnie posługuje się terminologią parazytologiczną. U07 Wykorzystuje dostępne źródła informacji na temat najnowszych metod wykrywania pasożytów w środowisku. K_U10, K_U14, K_U15, K_U20 K_U14, K_U20 K_U1, K_U14, K_U14, K_U19, K_U20 K_U15, K_U20, K_U21 K_U1, K_U14 K_U10, K_U19, K_U20, K_U21, K_U25 2
E learning Gry dydaktyczne Ćwiczenia w szkole Zajęcia terenowe Praca laboratoryjna Projekt indywidualny Projekt grupowy Udział w dyskusji Referat Praca pisemna (esej) Egzamin ustny Egzamin pisemny Inne Kompetencje społeczne K01 Świadomy miejsca parazytologii w ekologii i ochronie środowiska oraz interdyscyplinarnego podejścia do zagadnień parazytologicznych. K02 Zorientowany w integrowanych strategiach ograniczania populacji pasożytów. K0 Kompetentny do wyrażania własnej oceny na temat szkodliwości pasożytów w życiu człowieka i zwierząt. K04 Świadomy znaczenia parazytologicznego monitoringu środowiska. K05 Postępuje zgodnie z podstawowymi zasadami zapobiegania inwazjom pasożytniczym. K06 Zorientowany w najnowszych metodach wykrywania pasożytów w środowisku, oraz innych badaniach parazytologicznych w ochronie środowiska i zdrowia. K_K01, K_K0, K_K04, K_K09 K_K09, K_K1 K_K0, K_K04, K_K09 K_K0, K_K04, K_K09 K_K0, K_K04, K_K09, K_K1 Organizacja Forma zajęć Wykład (W) Ćwiczenia w grupach A K L S P E Liczba godzin 8 10 Opis metod prowadzenia zajęć Wykłady - podczas wykładów praktykuje się tradycyjny wykład informacyjny, oraz wykład problemowy. Urozmaiceniem wykładów są barwne prezentacje fotograficzne pasożytów w formie slajdów i pokazów multimedialnych, ryciny ułatwiające zrozumienie cykli rozwojowych, oraz obrazujące objawy uboczne chorób pasożytniczych, mapy z zasięgiem gatunków pasożytniczych oraz inne. Ćwiczenia laboratoryjne - zajęcia są prowadzone w formie praktycznych ćwiczeń laboratoryjnych. Prowadzone są obserwacje preparatów mikroskopowych, w niektórych przypadkach praca z żywym materiałem. Studenci samodzielnie, lub w grupach opracowują epidemiologię wybranych parazytoz, zagrożenia i profilaktykę inwazji pasożytniczych. Samodzielne lub zespołowe prezentacje studentów są prowadzone przy pomocy technik multimedialnych, referatów. Na ćwiczeniach wykorzystuje się również elementy pogadanki i dyskusji, oraz pokaz, film. Formy sprawdzania efektów kształcenia
W01 X X X W02 X X X W0 X X X W04 X X X W05 X X X W06 X X X W07 X X X X W08 X X X X W09 X X X X U01 X X U02 X X U0 X X U04 X X U05 X X U06 X X X X X X X U07 X X X X X X K01 X X X X K02 X X K0 X X K04 X X K05 X X K06 X X X X X Kryteria oceny Wykłady: Test pisemny (ocena pozytywna 50%+ 1 poprawna odpowiedź). Ćwiczenia: Kolokwium pisemne (test wyboru, pytania otwarte). Ocena merytoryczna samodzielnej lub grupowej pracy, lub referatu (prezentacja multimedialna) wygłoszonego na wybrany temat, ocena aktywności studentów w poruszanych na ćwiczeniach dyskusjach. Warunkiem uzyskania zaliczenia jest uzyskanie pozytywnych stopni. Uwagi Treści merytoryczne (wykaz tematów) 1. Pasożytnictwo jako przykład interakcji międzygatunkowej. 2. Ekologiczne mechanizmy regulacji dynamiki pasożytów i podstawy prognozowania inwazji pasożytniczych.. Czynniki ekologiczne wpływające na rozmieszczenie i dynamikę populacji pasożytów. 4. Środowiskowe uwarunkowania chorób pasożytniczych i wybrane parazytozy człowieka. 5. Biologiczne zanieczyszczenie gleby, wody i powietrza. 6. Zwalczanie chemiczne i biologiczne pasożytów i wektorów. 7. Integrowane strategie ograniczania populacji pasożytów. 8. Rola pasożytów w biologicznym monitoringu środowiska. 9. Metody wykrywania pasożytów w środowisku. 4
Wykaz literatury podstawowej 1. Lonc E. (red.). Parazytologia w ochronie środowiska i zdrowia. Wydawnictwo VOLUMED, Wrocław, 2001. 2. Deryło A. (red.) Parazytologia i akaroentomologia medyczna. Podręcznik dla studentów, nauczycieli akademickich, lekarzy praktyków i pracowników laboratoriów diagnostycznych. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 2002.. Niewiadomska K., Pojmańska T., Machnicka B., Czubaj A. Zarys parazytologii ogólnej. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2001. 4. Buczek A. Choroby pasożytnicze. Epidemiologia, diagnostyka, objawy. Lublin, 2005. Wykaz literatury uzupełniającej 1. Złotorzycka J. (red.) Słownik parazytologiczny. Wydawnictwo PTP, Warszawa, 1998. 2. Kurnatowska A. (red.) Ekologia. Jej związki z róznymi dziedzinami wiedzy. Wydawnictwo Naukowe PWN, Łódź, 1997.. Czasopisma naukowe: Annals of Parasitology, Annals Agricultural Environmental Medicine, Zdrowie Publiczne Bilans godzinowy zgodny z CNPS (Całkowity Nakład Pracy Studenta) Ilość godzin w kontakcie z prowadzącymi Wykład 8 Konwersatorium (ćwiczenia, laboratorium itd.) 10 Pozostałe godziny kontaktu studenta z prowadzącym 1 Lektura w ramach przygotowania do zajęć 2 Ilość godzin pracy studenta bez kontaktu z prowadzącymi Przygotowanie krótkiej pracy pisemnej lub referatu po zapoznaniu się z niezbędną literaturą przedmiotu Przygotowanie projektu lub prezentacji na podany temat (praca w grupie) Przygotowanie do egzaminu Ogółem bilans czasu pracy 0 Ilość punktów ECTS w zależności od przyjętego przelicznika 1 5