Uniwersytet Zielonogórski Wydział Zarządzania Zakład Zarządzania Strategicznego Prowadzący: Sławomir Kotylak ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE - ćwiczenia i laboratorium ZASADY ZALICZENIA: Przedmiot Zarządzanie strategiczne oceniany jest w skali punktowej. Z części ćwiczeniowej student może otrzymać maksymalnie 100 pkt. Warunkiem zaliczenia jest uzyskanie co najmniej 61 pkt z plus obecności (max 1 nieusprawiedliwiona w trakcie semestru). W ramach 30 godzin ćwiczeń studenci pod opieką prowadzącego zajęcia prowadza studia literaturowe i analizują studia przypadków polskich i zagranicznych przedsiębiorstw celem zapoznania się z problematyką zarządzania strategicznego. Ocenie podlega umiejętność zastosowania wiedzy teoretycznej studenta do rozwiązania problemów praktycznych. W związku z tym zaliczenie ćwiczeń odbywa się na podstawie ocen z dwóch kolokwiów obejmujących tematykę wyznaczenia strategii rozwoju przedsiębiorstwa przy wykorzystaniu omawianych na zajęciach metod analizy strategicznej. Z części laboratoryjnej student może otrzymać maksymalnie 100 pkt. Warunkiem zaliczenia jest uzyskanie co najmniej 61 pkt z plus obecności (max 1 nieusprawiedliwiona w trakcie semestru). W ramach 15 godzin laboratorium studenci pod opieką prowadzącego zajęcia dokonują analizy studiów przypadków polskich przedsiębiorstw (WIG20) z wykorzystaniem poznanych teoretycznie w ramach ćwiczeń metod zarządzania strategicznego. Treścią laboratorium jest przygotowanie prezentacji wyników przeprowadzonych badań co stanowi podstawę zaliczenia. Ćwiczenia - skala ocen: 0-100 pkt. Max liczba punktów Forma oceny Kolokwium nr 1 40 indywidualna Kolokwium nr 2 40 indywidualna Aktywność 15 indywidualna Do dyspozycji prowadzącego 5 Indywidualna Ogółem 100 indywidualna Laboratorium- skala ocen: 0-100 pkt. Max liczba punktów Forma oceny Projekt 80 indywidualna Przygotowanie do laboratorium 15 indywidualna Do dyspozycji prowadzącego 5 Indywidualna Ogółem 100 indywidualna
Dopuszcza się najwyżej 1 nieobecność, nieusprawiedliwioną. W przypadku ćwiczeń opuszczenie powyżej 4 spotkań (nieobecności usprawiedliwione!) stwarza konieczność przystąpienia do testu zaliczeniowego z całości materiału, który odbywa się w przedostatnim tygodniu zajęć. Punktacja z testu zastępuje punktację z aktywności. W przypadku laboratorium nieusprawiedliwione opuszczenie więcej niż 2 ćwiczeń wyklucza możliwość otrzymania zaliczenia. SYLABUS ĆWICZEŃ Ćwiczenia nr 1 (2h) Zakres: Wprowadzenie do ćwiczeń informacje podstawowe, zakres tematyczny, warunki zaliczenia Wymagania: brak Ćwiczenia nr 2 (2h) Tytuł: Analiza strategiczna zakres i wykorzystanie Zakres: Zmieniające się paradygmaty w dziedzinie zarządzania, pojecie zarządzania strategicznego, geneza i rozwój analizy strategicznej, Model zarządzania strategicznego przedsiębiorstwem, metodyka planowania strategicznego, zakres analizy strategicznej, przesłanki myślenia i zarządzania strategicznego Zmieniające się otoczenie Zmieniające się przedsiębiorstwo Zmieniający się ludzie Ćwiczenia nr 3 (2h) Zakres: Strategia sposoby jej definiowania wg. H. Mintzberga, tzw. 5P, rodzaje strategii od strategii rozważanej do realizowanej, szkoły strategii i zarządzania strategicznego, ewolucja zarządzania strategicznego, zarządzanie przez wartość jako punkt wyjścia do formułowania strategii Ćwiczenia nr 4 (2h) Zakres: Proces zarządzania strategicznego i jego główne elementy, planowanie i analiza strategiczna przedsiębiorstwa, otoczenie przedsiębiorstwa jako punkt odniesienia zarządzania strategicznego Analiza makrootoczenia przedsiębiorstwa Analiza otoczenia sektorowego, konkurencyjnego przedsiębiorstwa Analiza grup strategicznych w sektorze
Ćwiczenia nr 4, 5, 6, (6h) Zakres: Analiza potencjału rozwoju i zasobów przedsiębiorstwa, instrumenty planowania i analizy strategicznej SWOT Łańcuch wartości Luka strategiczna Cykl życia produktu Kluczowe czynniki sukcesu Metody portfelowe bilans strategiczny przedsiębiorstwa, pozycja rynkowa przedsiębiorstwa - jej ocena i zmiana Ćwiczenia nr 7, 8, (4h) Zakres: Strategie rozwoju przedsiębiorstwa, rozwój a wzrost przedsiębiorstwa, rozwój przedsiębiorstwa przez przełamywanie kryzysów koncepcja Greinera, typy strategii rozwoju koncepcja Ansoffa ( dylematy produktowo-rynkowy) Strategia penetracji rynku Strategia rozszerzania rynku Strategia innowacji produktowych Strategia dywersyfikacji Ćwiczenia nr 9 (2h) Zakres: Strategia rozszerzania rynków, poszukiwanie atrakcyjnych rynków geograficznych i rynków docelowych, instrumenty analizy oraz oceny atrakcyjności i ryzyka rynków zagranicznych, strategie wejścia na rynki zagraniczne i działania na nich, formy wejścia na rynki zagraniczne, zarządzanie przedsiębiorstwem w skali międzynarodowej. Ćwiczenia nr 10 (2h) Zakres: Strategia dywersyfikacji przedsiębiorstwa, istota, cele i rodzaje dywersyfikacji, pomiar dywersyfikacji, kierunki i granice dywersyfikacji przedsiębiorstwa Ćwiczenia nr 11 (2h) Zakres: Rodzaje strategii konkurencji, typy strategii konkurencji ze względu na źródło przewag i zakres działania przedsiębiorstwa (strategie przewodnictwa kosztowego, dyferencjacji, specjalizacji), typy strategii konkurencji ze względu na sposoby obsługi rynku, (strategie niezróżnicowane, zróżnicowane i skoncentrowane), typy strategii konkurencji ze względu na
pozycję rynkowa przedsiębiorstwa (strategie liderów rynku, rzucających wyzwania liderom, naśladowców i firm niszowych) Ćwiczenia nr 12 (2h) Zakres: Strategie wobec dostawców i sieci dystrybucji, struktura i siła przetargowa dostawców oraz odbiorców, rodzaje strategii wobec dostawców, rodzaje strategii wobec odbiorców. Strategia a systemy informacyjno-decyzyjne, systemy wczesnego ostrzegania w zarządzaniu strategicznym, systemy wczesnego rozpoznawania okazji i problemów strategicznych, wywiad ekonomiczny w przedsiębiorstwie Ćwiczenia nr 13 (2h) Zakres: Implementacja strategii, czyli od planowania strategicznego do zarządzania strategicznego, główne warunki społeczno-organizacyjne realizacji strategii, struktura organizacyjna, systemy informacyjno-decyzyjne, kultura organizacji, wewnętrzne i zewnętrzne formy i sposoby rozwoju przedsiębiorstwa, strategia a struktura organizacyjna, główne modele i formy struktur, nowe i przyszłościowe koncepcje rozwiązań strukturalnych Zakres: Kolokwium sprawdzające Zakres: Podsumowanie zajęć, wpis zaliczeń Ćwiczenia nr 14 (2h) Ćwiczenia nr 15 (2h) SYLABUS LABORATORIUM Temat: Wprowadzenie do laboratorium Laboratorium nr 1 (2h) Laboratorium nr 2 (2h) Temat: Istota i treść zarządzania strategicznego proces zarządzania strategicznego poziomy zarządzania strategicznego wizja, misja, cele strategiczne przedsiębiorstwa - tworzenie podstaw do budowy strategii działania przedsiębiorstwa.
Laboratorium nr 3 (2h) Temat: Analiza otoczenia przedsiębiorstwa z uwzględnieniem różnic wynikających z działalności przedsiębiorstwa jako całości makrootoczenie - burza mózgów otoczenie sektorowe - punktowa ocena atrakcyjności sektora ścieżka ekonomiczna sektora. cykl życia produktu kluczowe czynniki sukcesu Laboratorium nr 4 (2h) Temat: Ocena potencjału rozwojowego przedsiębiorstwa kluczowe czynniki sukcesu, profil konkurencyjny analiza SWOT kompetencje jako źródło siły i słabości. Laboratorium nr 5 (2h) Temat: Strategie na poziomie przedsiębiorstwa jako całości strategie uwzględniające grupy interesu analiza interesariuszy strategie produktowo-rynkowe (H. I. Ansoff). łańcuch wartości Laboratorium nr 7 (2h) Temat: Strategie na poziomie strategicznych jednostek biznesu strategie konkurencji (Ph. Kotler) strategie rozwoju koszt-jakość (M. Porter). luka strategiczna Laboratorium nr 7 (2h) Temat: Drogi rozwoju przedsiębiorstwa - planowanie zmian portfelowych rozwój wewnętrzny kooperacja rozwój zewnętrzny; ocena logiki powiązań. metody portfelowe Temat: Prezentacja i ocena projektów Laboratorium nr 8 (2h) POJĘCIA KLUCZOWE makrootoczenie, otoczenie prawne, ekonomiczne, społeczno-kulturowe, technologiczne, ocena punktowa zjawisk, dywersyfikacja, integracja pozioma i pionowa, restrukturyzacja, pole działalności, sektor, udział w rynku ilościowy/ wartościowy, grupa strategiczna, bariery mobilności wewnątrzsektorowej, zasady tworzenia map grup strategicznych, wymiary strategiczne, proces budowy mapy grup strategicznych, otoczenie konkurencyjne, sektor, analiza pięciu sił, nabywcy,
dostawcy, konkurenci, substytuty, analiza cyklu życia sektora, siła przetargowa nabywców/dostawców, bariery mobilności (wejścia/wyjścia), stopień koncentracji sektora, ocena stopnia intensywności rywalizacji, grupa strategiczna, ocena punktowa, makrootoczenie, metody bezscenariuszowe i scenariuszowe, zmiana nieciągła, scenariusze możliwych zdarzeń, scenariusze symulacyjne, scenariusze stanów otoczenia, scenariusze procesów w otoczeniu, procedura tworzenia scenariuszy stanów otoczenia, scenariusz optymistyczny/ pesymistyczny/ niespodziankowy/ najbardziej prawdopodobny, trendy zewnętrzne otoczenia, burzliwość otoczenia, ekstrapolacja trendów, luka strategiczna, zgodność trendów, luka nadmiaru, luka niedoboru, metoda delficka, portfel działalności przedsiębiorstwa, macierz BCG, macierz McKinseya, strategiczne jednostki organizacyjne (SBU), macierz ADL, macierz Hofera, portfel technologiczny, macierz rentowności Marakon-Associates, SWOT, TOWS, szanse, zagrożenia, mocne strony, słabe strony, strategie maxi-maxi/ mini-maxi/ maximini/ mini-mini, analiza SPACE,wizja strategiczna, misja, warunki jakie powinny spełniać cele, kategorie celów, struktura hierarchiczna celów, opcja strategiczna, wzrost, rozwój, strategie wzrostu i rozwoju, rozwój wewnętrzny, rozwój zewnętrzny, rozwój kapitałowy, rozwój kontraktowy, kooperacja, specjalizacja, dywersyfikacja, strategie konkurencji, przywództwo kosztowe, różnicowanie, koncentracja, poziomy produktu, strategie marki, strategia pozycjonowania, strategia różnicowania produktu, typologia kanałów dystrybucji, strategie ze względu na stopień intensywności dystrybucji, promotion-mix, strategia push / pull, formuły ustalania cen, zbieranie śmietanki, penetracja rynku, strategie cenowo-jakościowe, segmentacja, strategia masowego produktu, strategia dyferencjacji, marketing niezróżnicowany / skoncentrowany / selektywny / strategia specjalizacji, kierunki, formy inwestowania, kształtowanie struktury aktywów, kształtowanie struktury kapitału, kształtowanie relacji między strukturą majątku i strukturą kapitału, zarządzanie kapitałem pracującym, podział zysku i polityka dywidend, domena działania, technologia, organizacja zaopatrzenia, organizacja produkcji, lokalizacja, podstawowe zasady tworzenia skutecznych strategii, kryteria oceny wariantów strategii, aspekty finansowe oceny strategii LITERATURA J. Cygler, Alianse strategiczne. Difin Warszawa 2002 P.F. Drucker, Zarządzanie w burzliwych czasach. Nowe wyzwania-nowe horyzonty. Wyd. Nowoczesność AE w Krakowie, Kraków 1995 Z. Dworzecki, (red.) Przedsiębiorstwo kooperujące. Wyd. Euroexpert Warszawa 2002 Herman A. Szablewski A. (red.) Zarządzanie wartościa firmy. Poltext Warszawa 1999 K. Obłój, Tworzywo skutecznych strategii. PWE Warszawa 2002 Z. Pierścionek, Strategie konkurencji i rozwoju przedsiębiorstwa. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003 M.E. Porter, Porter o konkurencji. PWE Warszawa 2001 M. Romanowska, Planowanie strategiczne, PWE Warszawa 2004 H. Simon, Tajemniczy mistrzowie, PWN Warszawa 1999 Szablewski, R. Tuzimek (red.) Wycena i zarządzanie wartością firmy. Poltext Warszawa 2005 Zorska, Ku globalizacji?, PWN Warszawa 1998 M. Lisiński (red.), Zarządzanie strategiczne i operacyjne. Studia przypadków, Wyższa Szkoła Biznesu, Nowy Sącz 1998. Kozina (red.), Zarządzanie zmianami i rozwojem firmy. Studia przypadków, Wyższa Szkoła Biznesu, Nowy Sącz 1998. T. Domański, J. S. Henley (red.), Strategia rozwoju przedsiębiorstwa. Studia przypadków, PWN, Warszawa-Łódź E. Urbanowska-Sojkin (red.), Zarządzanie strategiczne przedsiębiorstwem na przykładach, Wyd. AE w Poznaniu, Poznań 2002. J. Altkorn (red.), Zarządzanie i przedsiębiorczość. Studia polskich przypadków, PWN, Warszawa- Kraków 1996.
G. Gierszewska, M. Romanowska, Analiza strategiczna przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa 2000. T., Gołebiowski, Zarządzanie strategiczne. Planowanie i kontrola, Diffin, Warszawa 2001. R. Krupski (red.), Zarządzanie strategiczne. Koncepcje-Metody, Wyd. AE we Wrocławiu, Wrocław 1999. K. Obłój, Strategia organizacji, PWE, Warszawa 1998. E. Urbanowska-Sojkin, Zarządzanie przedsiębiorstwem. Od kryzysu do sukcesu, Wyd. AE w Poznaniu, Poznań 1999.