Makroekonomia II Wykład 5 INWESTYCJE Wyk. 5 Plan Inwesycje 1. Wsęp 2. Inwesycje w modelu akceleraora 2.1 Prosy model akceleraora 2.2 Niedosaki prosego modelu akceleraora 3. Neoklasyczna eoria inwesycji 3.1 Cena wynajmu 3.2 Pożądany zasób kapiału 3.3 Poziom inwesycji 3.4 Poliyka fiskalna a cena wynajmu 4. Teoria q Tobina 4.1 Inwesycje a giełda 4.2 Inwesycje a oczekiwane zyski 5. Inwesycje w zapasy i mieszkaniowe 1
Wyk. 5 Moywacja Bezrobocie i inwesycje w EU28 Inwesycje Faky 1/10 Zasób kapiału neo na 1 zarudnionego (ceny z 2005, ys. EUR) 250 200 1. Wsęp 150 100 50 0 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Germany France Lavia Lihuania Poland Unied ingdom Unied Saes Japan 2
Faky 2/10 Inwesycje w kapiał (GCF) oraz inwesycje w kapiał rwały (GFCF) (% PB, średnia 2000-2010) 1. Wsęp 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 China Germany India Japan orea, Rep. Poland U USA Brazil GCF GFCF Faky 3/10 onsumpcja, inwesycje i PB w EU27 (2000=100) 1. Wsęp 3
Faky 4/10 Chiny: sopa wzrosu GCF, GFCF, PB 25 1. Wsęp 20 15 10 5 0 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 gcf gfcf gdp Faky 5/10 Indie: sopa wzrosu GCF, GFCF, PB 35 30 1. Wsęp 25 20 15 10 5 0-5 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010-10 gcf gfcf gdp 4
Faky 6/10 Niemcy: sopa wzrosu GCF, GFCF, PB 15 10 1. Wsęp 5 0-5 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010-10 -15-20 gcf gfcf gdp Faky 7/10 Japonia: sopa wzrosu GCF, GFCF, PB 10 1. Wsęp 5 0-5 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010-10 -15-20 gcf gfcf gdp 5
Faky 8/10 USA: sopa wzrosu GCF, GFCF, PB 20 15 1. Wsęp 10 5 0-5 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010-10 -15-20 -25 gcf gfcf gdp Faky 9/10 Polska: sopa wzrosu GCF, GFCF, PB 30 25 1. Wsęp 20 15 10 5 0-5 -10-15 -20 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 gcf gfcf gdp 6
Faky 10/10 1. Wsęp WNIOSI: Urzymują się duże różnice w inensywności kapiału Inwesycje w kapiał rwały są głównym składnikiem inwesycji Inwesycje podlegają silniejszym wahaniom niż konsumpcja i są procykliczne Inwesycje w zapasy są najbardziej niesabilnym składnikiem inwesycji (jes o procykliczny, zwykle wyprzedzający wskaźnik) 2.1 Prosy model akceleraora 1/2 2. Inwesycje w modelu akceleraora Zgodnie z hipoezą akceleraora firmy urzymują sały sosunek zasobu kapiału do oczekiwanej warości sprzedaży I N e Y Inwesycje neo * są równe różnicy między posiadanym a pożądanym zasobem kapiału 1 * N Definicja I 1; I 1 d -1 = zasób kapiału na koniec okresu -1; d = sopa deprecjacji 1 7
2.1 Prosy model akceleraora 2/2 2. Inwesycje w modelu akceleraora Jak oszacować przyszłą warość sprzedaży? Można wykorzysać oczekiwania adapacyjne (użye do szacowania dochodu permanennego) dla e e e Y Y 1 j Y 1 Y 1 Poziom inwesycji zależy od zmiany dochodu Załóżmy, że firmy naychmias dososowują poziom kapiału do pożądanego. Wedy I N j 1 1 mamy Y I N e Y e 1 Y Y 1 e 2.2 Niedosaki prosego modelu akceleraora 1/3 2. Inwesycje w modelu akceleraora NMS: New Member Saes; OMS: Old Member Saes; FCC (former cohesion saes): Spain, Ireland, Porgal) 8
2.2 Niedosaki prosego modelu akceleraora 2/3 2. Inwesycje w modelu akceleraora NMS: New Member Saes; OMS: Old Member Saes; FCC (former cohesion saes): Spain, Ireland, Porgal) 2. Inwesycje w modelu akceleraora Wnioski 2.2 Niedosaki prosego modelu akceleraora 3/3 Inwesycje nie reagują naychmias na zmiany PB wysępują znaczące opóźnienia. Opóźnienia w reakcji inwesycji są zmienne, empo dososowań inwesycji również nie jes jednakowe. oreka prosego modelu Poza bezpośrednimi koszami inwesycji isnieją koszy dososowań, kóre łumaczą opóźnienia w zamykaniu luki między fakycznym a pożądanym poziomem kapiału Model elasycznego akceleraora I I N N Y e 1 1 0 1 9
3.1 Cena wynajmu 1/4 3. Neoklasyczna eoria inwesycji Nawe w modelu elasycznego akceleraora pożądany zasób kapiału jes w sałej proporcji do oczekiwanej warości sprzedaży Tymczasem określony poziom produkcji można osiągnąć urzymując sały poziom kapiału i zmieniając nakłady pracy Opymalny sosunek kapiału do pracy zależy od ceny obu czynników Cena wynajmu kapiału uc określa kosz użykowania dodakowej jednoski kapiału przez 1 okres. 3.1 Cena wynajmu 2/4 3. Neoklasyczna eoria inwesycji Cena wynajmu zależy od kilku czynników Sopa procenowa reprezenuje kosz pożyczki albo kosz uraconych możliwości. Sopa deprecjacji odzwierciedla zużycie kapiału wykorzysywanego w produkcji oszy sopy procenowej i deprecjacji muszą być skorygowane o zmiany ceny wyposażenia kapiałowego. Wzros ceny wyposażenia kapiałowego oznacza, że po jego wykorzysaniu może być ono odsprzedane z zyskiem. 10
3.1 Cena wynajmu 3/4 Cena wynajmu w wielkościach nominalnych: 3. Neoklasyczna eoria inwesycji uc nominalny P ( i planosci odsekowe d kosz de - precjacji zysk P P kapialowy P = cena (bieżąca) wyposażenia kapiałowego Cena wynajmu w wielkościach realnych uc p r d ) ( planosci odsekowe precjacji kosz de - p = cena realna wyposażenia kapiałowego ) 3.1 Cena wynajmu 4/4 3. Neoklasyczna eoria inwesycji Względna cena kapiału P /P (log) w przemyśle przewórczym w 14 krajach OECD. 11
3.2 Pożądany zasób kapiału 1/6 3. Neoklasyczna eoria inwesycji Punkem wyjścia neoklasycznej eorii inwesycji Jorgensona jes swierdzenie, że projek inwesycyjny będzie realizowany jeśli przyniesie zyski. Dodakowe jednoski kapiału są kupowane dopóki oczekiwany krańcowy produk kapiału (MP f ) nie zrówna się z realną ceną wynajmu MP f uc 3.2 Pożądany zasób kapiału 2/6 Graficzne wyznaczenie pożądanego zasobu kapiału 3. Neoklasyczna eoria inwesycji 12
3.2 Pożądany zasób kapiału 3/6 3. Neoklasyczna eoria inwesycji Zmiany pożądanego zasobu kapiału wpływ spadku sopy procenowej 3.2 Pożądany zasób kapiału 4/6 3. Neoklasyczna eoria inwesycji Zmiany pożądanego zasobu kapiału wpływ wzrosu oczekiwanego krańcowego produku 13
3.2 Pożądany zasób kapiału 5/6 3. Neoklasyczna eoria inwesycji Całkowiy zasób kapiału/produkcja a kosz wynajmu (log) w przemyśle przewórczym w 14 krajach OECD. 3.2 Pożądany zasób kapiału 6/6 3. Neoklasyczna eoria inwesycji Zasób maszyn i urządzeń/produkcja a kosz wynajmu (log) w przemyśle przewórczym w 14 krajach OECD. 14
3.3 Poziom inwesycji 3. Neoklasyczna eoria inwesycji Pożądany poziom kapiału jes proporcjonalny do oczekiwanej warości sprzedaży e Y Sosunek kapiału do produkcji zależy od ceny wynajmu Inwesycje neo są funkcją dochodu i zmiennych wpływających na cenę wynajmu kapiału I N I Y uc e f, r, d, MP, 1 3.4 Poliyka fiskalna a cena wynajmu 1/2 3. Neoklasyczna eoria inwesycji Poliyka fiskalna wpływa na inwesycje przez cenę wynajmu Podaek od dochodu obniża warość MP f Obciążenia podakowe są redukowane przez odpisy amoryzacyjne Subsydia inwesycyjne pozwalają obniżyć obciążenia podakowe o pewien odseek koszów zakupu nowego wyposażenia 1 z uc p ( r d ) 1 = sawka podaku CIT z = warość bieżąca odpisów amoryzacyjnych (na 1 PLN inwesycji) = subsydia inwesycyjne redukujące obciążenia podakowe 15
3.4 Poliyka fiskalna a cena wynajmu 2/2 3. Neoklasyczna eoria inwesycji Podakowy składnik koszu wynajmu kapiału w przemyśle przewórczym w 14 krajach OECD. 4.1 Inwesycje a giełda 1/3 4. Teoria q Tobina Teoria q Tobina zrywa z rozdziałem procesu usalania pożądanego zasobu kapiału od procesu dopasowania akualnego poziomu kapiału do pożądanego. Firmy dokonują jednego rachunku pożądanej skali inwesycji, uwzględniającej koszy dososowań. Arakcyjność projeku inwesycyjnego zależy od wyceny warości nowego kapiału przez rynek giełdowy porównywanej z koszem zakupu nowego wyposażenia kapiałowego 16
4.1 Inwesycje a giełda 2/3 4. Teoria q Tobina Ilościowa miara giełdowej wyceny warości nowego kapiału względem koszu zakupu q Inwesycje zależą od warości q gdzie a jes sałą gieldowa warosc firmy kosz zakupu kapialu I q d a 1 I/=d jeśli q=1 I/>d jeśli q>1 4.1 Inwesycje a giełda 3/3 Inwesycje i q-tobina w USA 1960Q1:2009Q2 4. Teoria q Tobina 17
4.2 Inwesycje a oczekiwane zyski 1/2 Warość giełdowa spółki powinna odzwierciedlać bieżącą warość srumienia zdyskonowanych zysków 4. Teoria q Tobina V e e e 1 (1 d ) 2 e 1 r (1 r )(1 r 1 ) Jeśli podmioy mają sayczne oczekiwania (przyszłość aka jak eraźniejszość), wedy V e r d 4.2 Inwesycje a oczekiwane zyski 2/2 4. Teoria q Tobina WNIOSI: Współczynnik q Tobina zależy dodanio od bieżącej warości oczekiwanych zysków przypadających na jednoskę kapiału Większa warość bieżących lub oczekiwanych zysków zwiększa poziom inwesycji Większa sopa procenowa (bieżąca lub oczekiwana) redukuje zdyskonowaną warość oczekiwanych zysków i zmniejsza inwesycje 18
Inwesycje w zapasy 5. Inwesycje w zapasy i mieszkaniowe Pojęcia ceny wynajmu, oczekiwanego produku krańcowego oraz zasada akceleraora mają zasosowanie przy wyjaśnianiu inwesycji w zapasy Firmy urzymują zapasy proporcjonalne do oczekiwanej sprzedaży zapasy są zmienną procykliczną. Inwesycje w zapasy reagują na sopy procenowe. Inwesycje w zapasy Inwesycje w zapasy w Polsce są procyklicznym wskaźnikiem bieżącym. (Pawłowska e al. Bi, 2007) 5. Inwesycje w zapasy i mieszkaniowe 19
Inwesycje mieszkaniowe Równowaga na rynku nieruchomości (Mankiw) 5. Inwesycje w zapasy i mieszkaniowe Inwesycje mieszkaniowe Ceny domów a zmienne makroekonomiczne (BIS, WP236) 5. Inwesycje w zapasy i mieszkaniowe 20