Michał Zygmunt, Piotr Kapusta Sytuacja gospodarcza w Polsce na koniec 3. kwartału 2013 r. Finanse i Prawo Finansowe 1/1, 94-97

Transkrypt

1 Michał Zygmun, Pior Kapusa Syuacja gospodarcza w Polsce na koniec 3. kwarału 013 r. Finanse i Prawo Finansowe 1/1,

2 94 Dodaek Kwaralny Syuacja gospodarcza w Polsce na koniec 3. kwarału 013 r. Michał Zygmun Pior Kapusa Sudenckie Koło Naukowe Analiz i Prognozowania Gospodarczego 4Fuure na wydziale Ekonomiczno- -Socjologicznym Uniwersyeu Łódzkiego Wzros gospodarczy Zwalczanie skuków globalnego kryzysu finansowego narzędziami fiskalnymi doprowadziło do kolejnego spowolnienia gospodarczego spowodowanego problemami finansów publicznych w gospodarkach, co na polskiej gospodarce odbiło się poprzez osiągnięcie po szesnasu kwarałach kolejnego minimum cyklu koniunkuralnego. Byłoby o zgodne z najkrószym cyklem koniunkuralnym wyróżnianym w ekonomii cyklem Kichina. Wzros Produku Krajowego Bruo w cenach z roku poprzedniego wyniósł w drugim kwarale 013 r. 0,8% (w porównaniu, w pierwszym kwarale wyniósł on 0,5%). PKB w cenach bieżących wyniósł w pierwszym półroczu 773,6 mld zł. Jes o o 14,3 mld zł więcej niż w analogicznym okresie roku poprzedniego, a nominalne empo wzrosu PKB wyniosło 1,9%. Analogicznie do poprzedniego spowolnienia gospodarczego, kóre miało miejsce w 009 r. popy krajowy miał ujemny wpływ na wzros gospodarczy, naomias jedyną składową PKB wpływającą dodanio było saldo obroów z zagranicą. Dekompozycję skali wpływu poszczególnych kaegorii na wzros realny PKB przedsawiono na wykresie. O ile spożycie indywidualne w pierwszym półroczu 013 r. pozosawało na ym samym poziomie co w zeszłym roku, o wyraźnie ujemny wpływ na wzros realny PKB miała akumulacja zarówno nakłady rwałe na środki rwałe bruo, jak i inwesycje w zapasy zmniejszały się realnie w sosunku rocznym. Naomias pomimo oficjalnych zapowiedzi rządu doyczących zmniejszenia wydaków publicznych, spożycie publiczne w. kwarale br. wzrosło realnie o 4,3%. 6,0 4,0,0 0,0 -,0-4,0-6,0 I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw Spożycie indywidualne Nakłady bruo na środki rwałe Saldo obroów z zagranicą Spożycie publiczne Przyros rzeczowych środków obroowych PKB Wykres 1. Dekompozycja srukury realnego wzrosu PKB (punky proc.) Ź r ó d ł o: GUS Rachunki narodowe: wsępny szacunek PKB kwarał 013 r.

3 Finanse i Prawo Finansowe Journal of Finance and Financial Law, 1/ Analizując dane publikowane przez Narodowy Bank Polski na ema inwesycji zagranicznych 1, można wyciągnąć wnioski, że na coraz mniejszy napływ kapiału zagranicznego do Polski składają się zarówno malejąca dynamika inwesycji bezpośrednich, jak i porfelowych. Zmniejszona skala inwesycji bezpośrednich przełożyła się z pewnością w znaczącym sopniu na ujemną dynamikę nakładów bruo na środki rwałe w I półroczu 013 r. Jak już wyżej zosało wspomniane, jedyną składową PKB pozyywnie wpływającą na wzros gospodarczy w osanim roku jes saldo obroów z zagranicą. Po raz pierwszy w hisorii publikowania danych przez NBP doyczących salda obroów bieżących, Polska zanoowała dodani bilans handlowy (nadwyżka eksporu nad imporem). Główną przyczyną ego zjawiska był wzros dynamiki eksporu wraz z jednoczesnym spadkiem imporu. Dane doyczące imporu powierdzają zmniejszoną akywność gospodarczą podmioów prowadzących działalność w Polsce. Rynek pracy i syuacja społeczna Syuacja na rynku pracy na koniec rzeciego kwarału nie poprawiła się znacząco. Sopa bezrobocia rejesrowanego osiągnęła poziom 13,0% i była mniejsza niż w pozosałych miesiącach bieżącego roku głównie ze względu na czynniki sezonowe. Brak wzrosu sopy bezrobocia w październiku może być wynikiem polepszenia się koniunkury gospodarczej. Być może rosnący rend liczby bezrobonych zosanie wyhamowany i coraz więcej osób będzie mogło znaleźć pracę. W sekorze prywanym pod koniec września 013 r. pracowało ys. osób czyli o 0,3% mniej niż przed rokiem. Z opublikowanego przez Główny Urząd Saysyczny raporu doyczącego syuacji przedsiębiorsw zarudniających do 9 osób wynika, że zarudnienie w ych przedsiębiorswach pod koniec 01 r. spadło o 1% w sosunku do 011 r. Rosną wynagrodzenia w sekorze przedsiębiorsw zarudniających powyżej 9 pracowników. Przecięne wynagrodzenie pod koniec rzeciego kwarału wyniosło 3 770,91 zł. Z powodu niskiej inflacji rosną płace realne o,6% w sosunku rocznym (we wrześniu). Inflacja i sopy procenowe Sopa inflacji konsumenckiej w pierwszych rzech kwarałach kszałowała się na poziomie poniżej celu inflacyjnego NBP 3. Głównych deerminanów mniejszej dynamiki wzrosu cen koszyka konsumena można doparywać się w: podwyższonych sopach NBP pod koniec ubiegłego roku (średnioerminowy okres oddziaływania poliyki pieniężnej 4 ), spadku cen ropy nafowej wyrażonych w złoych, zmniejszonej presji popyowej oraz braku wyraźnej presji na wzros płac. Niska inflacja na począku roku oraz spowolnienie gospodarcze skłoniły Radę Poliyki Pieniężnej do obniżki sóp procenowych. Sopa referencyjna NBP zosała obniżona do,5%, czyli poziomu najniższego w hisorii III RP. 1 Bilans płaniczy miesięczny: hp:// Działalność gospodarcza przedsiębiorsw o liczbie pracujących do 9 osób w 01 r., hp:// 3 Ciągły cel inflacyjny NBP wynosi,5% z możliwością odchylenia do 1 p.p. w górę lub w dół: hp:// 4 A. Sławiński, Poliyka pieniężna, C. H. Beck, Warszawa 011, s. 38.

4 96 Dodaek Kwaralny 5,0% 4,0% 3,0%,0% 1,0% 0,0% 40,0% 30,0% 0,0% 10,0% 0,0% -10,0% -0,0% inflacja CPI r/r: lewa oś zmiana roczna ceny ropy w PLN (przesunięcie 1 miesiąc): prawa oś Wykres. Inflacja CPI a zmiany w cenach ropy nafowej wyrażonej w PLN 5 Ź r ó d ł o: Inflacja GUS, cena ropy nafowej oraz kurs USD/PLN obliczenia własne. Dynamika cen owarów i usług konsumpcyjnych urzymuje się nadal (dane za październik) na isonie niższym poziomie niż w zeszłym roku. Z najnowszej projekcji inflacji 6 wynika, że wskaźnik CPI będzie urzymywać się poniżej celu inflacyjnego aż do końca 015 r. (projekcja cenralna). Taki rozwój syuacji byłby na pewno korzysny dla społeczeńswa, kórego realna siła nabywcza zwiększyłaby się. Perspekywy na najbliższe czery kwarały Przypuszczalnie już w rzecim kwarale br. zaczęło odbudować się spożycie indywidualne. Wskazują na o dane o wzroście sprzedaży dealicznej, dynamice wzrosu płac w sekorze przedsiębiorsw oraz rosnące wskaźniki ufności konsumenckiej (BWUK i WWUK). W odpowiedzi na zwiększony popy, przedsiębiorswa będą musiały zwiększyć wykorzysanie swoich mocy produkcyjnych. Średnia warość indeksu Purchasing Managers Index (PMI) w rzecim kwarale br. wyniosła 5,3 pk., osiągając poziom najwyższy od drugiego kwarału 011 r., co może wskazywać na znaczną poprawę syuacji w sekorze przewórswa przemysłowego. Te pozyywne sygnały znacząco wpływają na ocenę przyszłej dynamiki wzrosu gospodarki, kóra według wsępnego odczyu za rzeci kwarał 013 r. rosła w empie 1,9% r/r. Przyczynia się o do koreky wcześniejszych prognoz oraz sprawia, że przewidywania analiyków doyczące wzrosu PKB w osanim kwarale 013 r. na poziomie %, a w nasępnych kwarałach powyżej % są uzasadnione. 5 Zmiana ceny ropy nafowej zobrazowana na wykresie zosała policzona według wzoru: BRENT max + BRENT min USDPLN max + USDPLN min * : BRENT max + BRENT min 1 USDPLN max 1 + USDPLN min * 1 1 gdzie: BRENT cena konraków na ropę BRENT, USDPLN kurs dolar złoy, max maksimum ceny w danym miesiącu, min minimum ceny w danym miesiącu. 6 Rapor o inflacji, NBP, Warszawa, lisopad 013, s Koniunkura konsumencka październik 013 r., hp:// 1

5 Finanse i Prawo Finansowe Journal of Finance and Financial Law, 1/ Wzros gospodarczy w 014 r. powinien pobudzić inwesycje. Pozyywnie na nakłady bruo na środki rwałe może wpłynąć napływ środków z budżeu unijnego zaplanowanego na laa oraz poprawiająca się syuacja w sekorze przedsiębiorsw oraz budownicwie. Rządowy program wsparcia kredyów hipoecznych Mieszkania dla Młodych oraz niskie sopy procenowe mogą wykreować dodakowy popy inwesycyjny. Prognozowana poprawa syuacji gospodarczej w najbliższych kwarałach może nie wpłynąć znacząco na wzros zarudnienia. Pracodawcy nadal wskazują, że jedną z głównych barier w prowadzeniu działalności przemysłowej oraz budowlanej są wysokie koszy pracy 7. Zwiększona akywność gospodarcza w 014 r. spowo- duje zapewne zmniejszenie sopy bezrobocia, jednak nie poniżej poziomu 1%. Podsawowym czynnikiem ryzyka w prognozach inflacji są przyszłe ceny surowców. Z jednej srony brak presji popyowej może sabilizować ceny surowców (przede wszyskim energeycznych), z drugiej srony gospodarka globalna może wejść w niedalekiej przyszłości w inflacyjną fazę ożywienia gospodarczego charakeryzującą się wzrosem cen surowców. Członkowie Rady Poliyki Pieniężnej wskazują, że spodziewane ożywienie gospodarcze w pierwszym półroczu 014 r. nie spowoduje domknięcia luki popyowej, dlaego powinna zosać zachowana sabilność cen w najbliższym okresie 8. Jednak konsensus rynkowy oczekuje, że w przyszłym roku inflacja będzie urzymywać się w celu inflacyjnym RPP. 7 Koniunkura konsumencka październik 013 r., hp:// 8 Por. Opis dyskusji na posiedzeniu decyzyjnym RPP w dniu października 013 r., hp:// Koordynacja poliyki pieniężnej i makroosrożnościowej w urzymaniu sabilności gospodarczej Andrzej Bugus Dr, Uniwersye Łódzki, Wydział Ekonomiczno- -Socjologiczny, Insyu Finansów, Zakład Bankowości Doświadczenia osaniego kryzysu finansowego i jego desabilizacyjnego wpływu na realną gospodarkę (spadek produkcji, wzros bezrobocia) są przesłanką do worzenia nowych rozwiązań w funkcjonowaniu poliyk makroekonomicznych. Doyczy o szczególnie poliyki pieniężnej banków cenralnych, poliyki fiskalnej rządów oraz poliyki makroosrożnościowej. W poliyce pieniężnej głównym wyzwaniem jes większa elasyczność w określaniu horyzonu czasowego celu inflacyjnego oraz rozszerzenie porfela akywów w kwanyfikacji celu finalnego (uwzględnienie akywów sysemu finansowego i przeciwdziałania boomom kredyowym). Konieczne jes zwiększenie współzależności poliyki fiskalnej i pieniężnej. Wyrażać się o powinno przede wszyskim w konieczności większej wymienialności ich resrykcyjności. Konieczność sabilizowania cen przy ekspansywnej poliyce fiskalnej wymagać musi umocnienia resrykcyjności poliyki pieniężnej. Nao-