Makroekonomia Gospodarki Otwartej Wykład 11 Równowaga zewnętrzna i wewnętrzna w gospodarce otwartej Diagram Swana

Transkrypt

1 Makroekonomia Gospodarki Otwartej Wykład 11 Równowaga zewnętrzna i wewnętrzna w gospodarce otwartej Diagram Swana Leszek Wincenciak Wydział Nauk Ekonomicznych UW

2 2/26 Plan wykładu: Prosty model keynesowski małej gospodarki otwartej Założenia Równowaga Równowaga: krajowe oszczędności i inwestycje Pojęcie równowagi wewnętrznej i zewnętrznej Równowaga wewnętrzna Równowaga zewnętrzna Diagram Swana Problemy koordynacji polityki gospodarczej Problem koordynacji polityki I Problem importu inflacji

3 Prosty model keynesowski małej gospodarki otwartej 3/26 Założenia Założenia Analiza w podejściu elastycznościowym pomija wpływ zmian realnego kursu walutowego na dochód Pobudzenie eksportu przez realną deprecjację waluty krajowej pobudza dochód, a to z kolei zwiększa popyt na import Sztywność cen zmiany zagregowanego popytu wpływają na zmiany produkcji Absorpcja A oznacza zagregowaną wielkość wydatków: A = C + I + G Y = C + I + G + X M, zatemy A = X M = NX Jeśli A>Y,toNX < 0 (możemy wydać więcej niż wynosi nasz dochód jedynie w sytuacji deficytu NX)

4 Prosty model keynesowski małej gospodarki otwartej 4/26 Założenia Założenia Popyt na import: M = M d (EP /P, Y ) przy stałych cenach krajowych i zagranicznych, względna cena dóbr importowanych to po prostu E nominalny kurs walutowy M = M + my,gdziem jest krańcową skłonnością do importu Zmiany realnego kursu walutowego wpływają na zmiany M (wzrost EP /P powoduje spadek M) Popyt na eksport: X = X d (EP /P, Y ) dochód zagraniczny dany jest egzogenicznie (założenie o małym kraju) X = X Zmiany realnego kursu walutowego wpływają na zmiany X (wzrost EP /P powoduje wzrost X) Bilans handlowy: NX = X M = X (M + my )

5 Prosty model keynesowski małej gospodarki otwartej 5/26 Równowaga Równowaga Równowaga w modelu keynesowskim oznacza sytuację, w której produkcja krajowa równa jest wartości zagregowanych wydatków na dobra krajowe. W gospodarce otwartej zagregowane wydatki składają się z wydatków konsumpcyjnych gospodarstw domowych (C), inwestycji (I), wydatków rządowych (G) oraz wydatków netto obywateli zagranicy (NX): Y = C + cy + I + G + X (M + my ) Y E = A + X M s + m s krańcowa skłonność do oszczędzania

6 Prosty model keynesowski małej gospodarki otwartej 6/26 Równowaga: krajowe oszczędności i inwestycje Równowaga: krajowe oszczędności i inwestycje PKB mierzony od strony wydatków musi być równy PKB mierzonemu od strony dochodów. Dochody przeznaczane są na konsumpcję (C), oszczędności (S) i podatki(t ): C + S + T = Y = C + I + G + X M S +(T G) I = X M NS = S +(T G) NS I = NX

7 Prosty model keynesowski małej gospodarki otwartej 7/26 Równowaga: krajowe oszczędności i inwestycje NX X M NS I (nachylenie: +s) 0 A Y 0 Y X M (nachylenie: m) Rys. 1. Równowaga w modelu keynesowskim

8 Pojęcie równowagi wewnętrznej i zewnętrznej 8/26 Równowaga wewnętrzna i zewnętrzna Równowaga wewnętrzna: produkcja na poziomie pełnego wykorzystania czynników produkcji (Y f ), tj. stopa bezrobocia nie powodująca inflacji (Non Accelerating Inflation Rate of Unemployment) Zbiór takich kombinacji kursu walutowego i wydatków, dla których Y = Y f linia II Równowaga zewnętrzna: pożądany stan salda handlu, dla wygody przyjmijmy, że NX =0 Zbiór takich kombinacji kursu walutowego i wydatków, dla których NX =0 linia XX

9 Pojęcie równowagi wewnętrznej i zewnętrznej 9/26 Równowaga wewnętrzna NX Y = Y f NS I F 1 F 3 F 2 NS I Y X M X M Rys. 2. Równowaga wewnętrzna

10 Pojęcie równowagi wewnętrznej i zewnętrznej 10/26 Równowaga wewnętrzna E Y>Y f Y<Y f II G T Rys. 3. Linia równowagi wewnętrznej II

11 Pojęcie równowagi wewnętrznej i zewnętrznej 11/26 Równowaga zewnętrzna NX Y = Y f NS I NS I F 3 F 1 F 2 Y X M X M Rys. 4. Równowaga zewnętrzna

12 Pojęcie równowagi wewnętrznej i zewnętrznej 12/26 Równowaga zewnętrzna E XX NX > 0 NX < 0 G T Rys. 5. Linia równowagi zewnętrznej XX

13 Diagram Swana 13/26 Diagram Swana E XX E 0 II G 0 T 0 G T Rys. 6. Diagram Swana

14 Diagram Swana 14/26 Diagram Swana E Y > Y f NX > 0 XX Y < Y f NX > 0 Y > Y f NX < 0 Y < Y f NX < 0 II G T Rys. 7. Diagram Swana

15 Problemy koordynacji polityki gospodarczej 15/26 Problem koordynacji polityki I Problem koordynacji polityki I Analizujemy małą gospodarkę otwartą ze stałym kursem walutowym w warunkach sztywnych cen Załóżmy, że w gospodarce występuje deficyt handlowy oraz bezrobocie (punkt F 0 na wykresie) Problem wyboru: pełne zatrudnienie czy równowaga NX? Jakosiągnąćdwaróżneceleprzyużyciutylkojednego narzędzia? Zasada Tinbergena: rząd może osiągnąć pewną liczbę niezależnych celów polityki gospodarczej, tylko wtedy, gdy dysponuje przynajmniej taką samą liczbą niezależnych instrumentów polityki

16 Problemy koordynacji polityki gospodarczej 16/26 Problem koordynacji polityki I Problem wyboru celu E XX F E 0 F 0 F F II G T Rys. 8. Problem koordynacji I

17 Problemy koordynacji polityki gospodarczej 17/26 Osiągnięcie obu celów równowagi wewnętrznej i zewnętrznej jednocześnie, wymaga zastosowania dwóch instrumentów: polityki kursowej i polityki fiskalnej (wpływ na poziom wydatków) Problem koordynacji polityki i podziału kompetencji Który instrument stosować w którym celu? Zasada Mundella: każdy instrument powinien być stosowany na tę zmienną ekonomiczną, na którąmanajwiększywzględny wpływ

18 Problemy koordynacji polityki gospodarczej 18/26 E XX F F 0 II G T Rys. 9. Problem koordynacji II

19 Problemy koordynacji polityki gospodarczej 18/26 E XX F 1 F 0 II G T Rys. 10. Problem koordynacji II

20 Problemy koordynacji polityki gospodarczej 18/26 E XX 2 F 1 F 0 II G T Rys. 11. Problem koordynacji II

21 Problemy koordynacji polityki gospodarczej 18/26 E XX 2 3 F 1 F 0 II G T Rys. 12. Problem koordynacji II

22 Problemy koordynacji polityki gospodarczej 18/26 E XX 2 3 F 4 1 F 0 II G T Rys. 13. Problem koordynacji II

23 Problemy koordynacji polityki gospodarczej 18/26 E XX F 4 1 F 0 II G T Rys. 14. Problem koordynacji II

24 Problemy koordynacji polityki gospodarczej 19/26 Jeśli nachylenie linii II jest bardziej płaskie niż XX wówczas do utrzymywania stanu równowagi wewnętrznej powinna służyć polityka kursowa (stabilność położenia równowagi) Czy gospodarka rzeczywiście zdąża do równowagi w ten dziwny sposób? Zwykle dostosowanie polega na jednoczesnej zmianie kursu i poziomu wydatków, które prowadzą do osiągnięcia stabilnej równowagi kształt linii zbieżności zależy od tempa dostosowań wydatków i kursu walutowego

25 Problemy koordynacji polityki gospodarczej 20/26 Problem importu inflacji Problem importu inflacji Analizujemy małą gospodarkę otwartą w systemie stałego kursu walutowego (Bretton Woods) Załóżmy, że zagraniczne ceny rosną (pojawia się zagraniczna presja inflacyjna) W systemie kursu stałego oznacza to, że kurs waluty analizowanej gospodarki ulega realnej deprecjacji konkurencyjność towarów krajowych poprawia się Jeśli nie zostanie zastosowana żadna polityka dostosowawcza, wówczas zaobserwujemy przesunięcie się linii II oraz linii XX do dołu Punkt równowagi analizowanej gospodarki znajdzie się zatem w regionie, gdzie Y>Y f oraz NX > 0

26 Problemy koordynacji polityki gospodarczej 21/26 Problem importu inflacji Problem importu inflacji brak polityki dostosowań E XX E 0 F 0 II G 0 T 0 G T

27 Problemy koordynacji polityki gospodarczej 21/26 Problem importu inflacji Problem importu inflacji brak polityki dostosowań E E 0 F 0 XX G 0 T 0 II G T

28 Problemy koordynacji polityki gospodarczej 22/26 Problem importu inflacji Problem importu inflacji brak polityki dostosowań Punkt równowagi analizowanej gospodarki (F 0 )znajdujesię w regionie, gdzie Y>Y f oraz NX > 0 W kraju obserwujemy zatem pojawianie się presji inflacyjnej oraz nadwyżkę na rachunku obrotów handlowych Mechanizmem przywracającym równowagę gospodarki może być dostosowanie poziomu cen krajowych albo nominalna aprecjacja waluty krajowej Nominalna aprecjacja waluty jest sprzeczna z polityką stałego kursu Przeciwdziałanie aprecjacji nominalnej oznacza konieczność skupowania waluty zagranicznej To powoduje wzrost podaży pieniądza w kraju i przy stałym kursie nominalnym prowadzi do wzrostu cen krajowych

29 Problemy koordynacji polityki gospodarczej 23/26 Problem importu inflacji Problem importu inflacji brak polityki dostosowań Wzrost cen krajowych w ślad za cenami zagranicznymi powoduje, że eliminowana jest początkowa realna deprecjacja waluty krajowej (krzywe II oraz XX wracają do swojego poprzedniego położenia) Gospodarka ponownie znajduje się w stanie równowagi wewnętrznej i zewnętrznej, ale przy wyższych cenach nastąpił zatem import inflacji zagranicznej

30 Problemy koordynacji polityki gospodarczej 24/26 Problem importu inflacji France Italy United States Germany United Kingdom Rys. 15. Import inflacji z USA w latach

31 Problemy koordynacji polityki gospodarczej 25/26 Problem importu inflacji Problem importu inflacji polityka dostosowań Chcąc uniknąć problemu importu inflacji, kraj mógłby zdecydować się na rewaluację kursu swojej waluty względem waluty zagranicznej o wielkość równą zmianie cen zagranicznych To powoduje, że nie wystąpi problem wzrostu cen krajowych, gdyż realny kurs walutowy nie ulegnie zmianie Punkt równowagi gospodarki przesuwa się do punktu F 1 przy niższym nominalnym kursie walutowym, ale niezmienionych cenach

32 Problemy koordynacji polityki gospodarczej 26/26 Problem importu inflacji Problem importu inflacji rewaluacja kursu E E 0 F 0 XX G 0 T 0 II G T

33 Problemy koordynacji polityki gospodarczej 26/26 Problem importu inflacji Problem importu inflacji rewaluacja kursu E E 0 F 0 XX E 1 F 1 G 0 T 0 II G T