Udział rodziców w życiu szkoły w świetle badań własnych Konieczność współpracy rodziców ze szkołą jest sprawą oczywistą i nikt już nie dyskutuje nad tym czy jest taka potrzeba czy też nie. Problemem jest natomiast zakres współdziałania tych dwóch stron. Każda z nich ma bowiem inne oczekiwania. Chcąc wyjść temu naprzeciw w Gimnazjum nr 0 w Warszawie w październiku 003 roku przeprowadzono badania ankietowe wśród rodziców uczniów klas pierwszych. Na łącznie 00 rozdanych ankiet udzieliły odpowiedzi 9 osoby. Na każdą z ankiet 46 osób. Pierwsza ankieta dotyczyła oczekiwań rodziców wobec szkoły, druga zakresu współpracy ze szkołą. Postawione pytania dawały możliwość jednej lub kilku odpowiedzi. Oczekiwania rodziców wobec szkoły. Wybór szkoły, udzielono 58 odpowiedzi. Najwięcej rodziców wybrało tę szkołę z uwagi na dobrą opinię w środowisku 9 (50%), najmniej (,7%) z racji rozszerzonego programu matematyki i decyzję dziecka. Tablica Wybór szkoły Przyczyna Liczba odpowiedzi % Tradycja rodzinna Bliskość miejsca zamieszkania Dobra opinia o szkole w środowisku Klasa z rozszerzoną matematyką Rejonizacja Klasa sportowa Decyzja dziecka 6 0 9 9 0,3 7, 50,7 3,4 5,7,7 Razem 58 00. Oczekiwania rodziców wobec szkoły, udzielono 46 odpowiedzi. Większość rodziców 44 (30,%) oczekuje wysokiego poziomu nauczania, rozwijania
zainteresowań 35 (4%), stosowania odpowiednich metod wychowawczych i zapewnienie dzieciom bezpieczeństwa 9 (9,9%). Tablica Oczekiwania rodziców Oczekiwania Liczba odpowiedzi % Nauczanie Wychowywanie Zapewnienie bezpieczeństwa Zapewnienie opieki w czasie wolnym od nauki Rozwijanie zainteresowań Inne 44 9 9 5 35 4 30, 9,9 9,9 3,4 4,0,7 Razem 46 00 W odpowiedzi inne znalazły się: więcej kół zainteresowań, zatrudnianie nauczycieli z dużym autorytetem, dobrego przygotowania do nauki w liceum, stała opieka pedagoga i psychologa. 3. Uczestnictwo w życiu szkoły, na powyższe pytanie nie udzieliły odpowiedzi 4 osoby, 4 osób odpowiedziało twierdząco, zaś nie widzi potrzeby uczestniczenia w życiu szkoły. Ogółem udzielono 46 odpowiedzi. 4. Formy uczestniczenia w życiu szkoły, udzielono 50 odpowiedzi, 8 osób nie odpowiedziało na pytanie. Najchętniej rodzice deklarują pomoc w organizowaniu imprez szkolnych (4%), wsparcie finansowe i współtworzenie programu wychowawczego (4%). Najmniej pomoc w zajęciach z informatyki (%) i opiekę nad młodzieżą w czasie wycieczek (%). Trzy osoby (6%) wykonałyby prace porządkowo remontowe. 5. Współdecydowanie o pracy szkoły, uzyskano 48 odpowiedzi, nie udzieliły odpowiedzi 3 osoby. Najwięcej rodziców pragnie decydować o planowanych wycieczkach 30 odpowiedzi (0,3%), następnie o zajęciach dodatkowych i sposobie sprawowania opieki nad dzieckiem 9 (,8%). Jedna z odpowiedzi dotyczyła uczestnictwa w rozwiązywaniu problemów klasowych (0,7%).
3 Współdecydowanie o pracy szkoły Tablica 3 Współdecyzje o: Liczba odpowiedzi % Budżet i wydatki szkoły Finanse gromadzone przez rodziców Zajęcia dodatkowe Przydział wychowawstwa Nagrody nauczycieli Program i metody wychowawcze szkoły Sprawowanie opieki nad dziećmi System pomocy w trudnej sytuacji losowej Zajęcia wyrównawcze Posiłki w szkole Wycieczki Uroczystości szkolne Wyniki nadzoru Rozwiązywanie problemów w klasie 7 6 9 6 5 9 9 3 3 30 4 4 4,7 0,8,8,3 4, 0,,8 6, 8,8 0,3,7,7 0,7 Razem 48 00 6. Deklaracje szkoły w zakresie współpracy z rodzicami, udzielono 0 odpowiedzi. Najwięcej rodziców oczekuje od szkoły przyjaźni i szacunku 4 (3,5%), zbierania opinii i wykorzystywania ich w pracy szkoły 3 (,6%), wspierania w działaniach wychowawczych (0,6%), dostarczania pełnych informacji o życiu szkoły 9 (8,6%) oraz zachęty do włączania się w działalność szkoły 5 (4,7%). 7. Kontakt rodziców ze szkołą, udzielono 34 odpowiedzi. Najwięcej rodziców za najbardziej korzystne uważa wywiadówki 38 (8,4%), najmniej współpracę w tzw. trójce klasowej 6 (4,5%).
4 Wybór kontaktu rodziców ze szkołą Tablica 4 Kontakt Liczba odpowiedzi % Wywiadówki Zebrania z dyrekcją szkoły Indywidualne spotkania z nauczycielami Kontakt telefoniczny Szkolenia rodziców Pisemne opinie o dziecku Pisemne opinie o działaniach szkoły w stosunku do ucznia Praca w trójce klasowej 38 0 30 9 8 5 8 6 8,4 7,5,4 4, 5,9, 5,9 4,5 Razem 34 00 8. Obciążenie dziecka obowiązkami szkolnymi, odpowiedzi udzieliło 45 osób, osoba (,%) nie odpowiedziała. Większość 38 (8,6%) uważa, że obowiązki dziecka w szkole są równomierne i prawidłowe, 4 osoby uważają, że tych obowiązków nie ma w ogóle 4 (8,7%), za nadmierne obciążenie uważają osoby (4,3%), tylko jedna (,%) stwierdza, że obowiązki wykraczają poza możliwości dziecka. 9. Pomoc finansowa rodziców dla szkoły na zwiększoną ilość zajęć pozalekcyjnych, w większości rodzice gotowi są opłacać zajęcia pozalekcyjne 6 osób (56,5%), zdecydowanie przeciwnych było 9 rodziców (4,3%), jedna osoba nie udzieliła odpowiedzi (,%). 0. Bezpieczeństwo uczniów, w ocenie 0 osób (43,5%) szkoła zapewnia dzieciom bezpieczeństwo, niską ocenę wystawiło 0 osób (,7%), aż 6 osób (34,8%) stwierdziło, że nie ma w tej sprawie zdania. Rodzice wypowiadali się, że obecna firma ochroniarska nie spełnia ich oczekiwań.
5 Współpraca rodziców ze szkołą. Formy współpracy rodziców ze szkołą, udzielono 4 odpowiedzi. Najwyżej punktowane zostały zebrania klasowe 37 odpowiedzi (6,%), konsultacje z nauczycielami i korespondencja 30 odpowiedzi (,3%). Współpracę ze szkołą w postaci prezentacji literatury fachowej, warsztatów prowadzonych przez wychowawcę widzi,4% badanych. Tablica 5 Formy współpracy Formy Liczba odpowiedzi % Klasowe zebrania Indywidualne konsultacje Zebrania połączone z pokazem uczniów Lekcje otwarte Spotkania z ekspertami Warsztaty prowadzone przez wychowawcę Warsztaty prowadzone przez pedagoga, psychologa i innych Korespondencja Spotkania towarzyskie (rodzice, dzieci, nauczyciele) Prezentacje literatury 37 30 0 4 3 30 6,,3 7,,8,,4 8,5,3 7,8,4 Razem 4 00. Pomoc szkoły dla rodziców, znaczna część 5 osób (54,3%) nie udzieliła odpowiedzi czy oczekuje ze strony szkoły pomocy. Pozostali chcą jej w sytuacji, gdy dziecko ma kłopoty w nauce, wagaruje, sprawia kłopoty wychowawcze, zagrożone jest jego bezpieczeństwo i wymaga konsultacji pedagogiczno psychologicznej. 3. Problematyka spotkań rodziców z wychowawcą, udzielono 04 odpowiedzi. Najwięcej odpowiedzi 43 (4,3%) dotyczyło potrzeby informacji o dziecku (jego osiągnięciach, zachowaniu w grupie itp.), rodzice oczekują także informacji o zespole klasowym odpowiedzi (,%), porad wychowawczych 0 (9,3%), potrzeby
6 wzajemnego poznania się między sobą odpowiedzi (,5%) oraz wymiany doświadczeń 7 (6,7%). 4. Zakres tematyki pomagającej rodzicom w wychowaniu dzieci, udzielono 47 odpowiedzi. W pierwszej kolejności rodzice oczekują pomocy w zakresie omawiania zagrożeń cywilizacyjnych (sekty, narkomania, uzależnienia) 8 odpowiedzi (9,0%), następnie informacji jak słuchać dzieci i z nimi rozmawiać 5 odpowiedzi (7,0%), przeciwdziałanie agresji odpowiedzi (5,0%), zachęcania dziecka do współpracy (4,3%), problemy nastolatków 0 (3,6%) oraz o samodzielności dzieci 7 odpowiedzi (,6%) i stosowaniu kar i nagród 4 (9,5%). 5. Ilość czasu jaki deklarują poświęcić rodzice w kontaktach ze szkołą. Tablica 6 Czas poświęcony w kontaktach rodzice szkoła Ilość czasu W miesiącu W semestrze W roku szkolnym w godzinach Liczba osób Liczba osób Liczba osób 5 9 5 8 4 8 4 7 0 4 34 9 5 3 5 48 godzin brak odpowiedzi 9 33 Razem 46 46 46 Najwięcej rodziców 34 gotowych jest poświęcić 4 godzin w miesiącu na współpracę ze szkołą. Nie udzieliło odpowiedzi osób. W semestrze najwięcej osób 9 deklaruje 5 8 godzin dla potrzeb szkoły, tylko jedna osoba do 4 godzin. Odpowiedzi nie udzieliło 9 osób. W roku szkolnym 5 osób zdeklarowało poświęcić czas w ilości 8 0 godzin, osoba 48 godzin, aż 33 osoby nie udzieliły odpowiedzi.
7 6. Korzystanie z czasopism i książek, większość rodziców 8 korzysta z książek i czasopism podejmujących tematykę wychowania i opieki nad dzieckiem, 5 udzieliło odpowiedzi negatywnej, 3 nie odpowiedziało na zadane pytanie. 7. Tytuły książek i czasopism, z których korzystają rodzice, nie udzieliły odpowiedzi 3 osoby. Najczęściej wymieniane tytuły to: Wychowanie bez porażek, Jak mówić żeby dzieci nas słuchały, Toksyczni rodzice, Lęk, gniew, agresja, Sztuka akceptacji, Problemy nastolatek, Jak mądrze kochać, Jak pomóc własnemu dziecku, Rodzice i dzieci. Podsumowanie Przeprowadzone badania ankietowe dotyczyły oczekiwań rodziców wobec szkoły i zakresu współpracy z nią. Każdą z ankiet wypełniło 46 osób. Ponieważ niektóre pytania pozwalały na wybór kilku odpowiedzi liczba badanych jest różna od liczby odpowiedzi. Większość rodziców wybrało Gimnazjum nr 0 w Warszawie z uwagi na dobrą opinię szkoły w środowisku. Najczęściej rodzice oczekują od nauczycieli wysokiego poziomu nauczania i rozwijania zainteresowań dziecka. Konieczność uczestnictwa rodziców w życiu szkoły widzi 89,% badanych. Najchętniej uczestniczyliby rodzice w organizowaniu imprez szkolnych, tylko % wyraziło chęć opieki nad młodzieżą w czasie wycieczek, a 6% wykonałoby prace porządkowo remontowe na rzecz szkoły. Większość pragnie decydować o planowanych wycieczkach, a 0,7% pomogłaby wychowawcy w rozwiązywaniu problemów klasowych. Rodzice od szkoły oczekują przyjaźni, szacunku, zbierania i wykorzystywania ich opinii oraz wspierania w działaniach wychowawczych. Za najkorzystniejszy kontakt z nauczycielami rodzice uważają wywiadówki i indywidualne spotkania, najmniej popularna okazała się praca w tzw. trójkach klasowych. W ocenie badanych obowiązki dziecka w szkole są rozłożone równomiernie i prawidłowo. Ponad połowa badanych (56,5%) zdecydowana jest ponosić koszty finansowe za dodatkowe zajęcia pozalekcyjne, pozostali byli temu przeciwni. Tylko 43,5% uważa, że szkoła zapewnia dzieciom bezpieczeństwo, niską ocenę wystawiło,7%. Niepokojące jest iż 34,8% nie ma w ogóle zdania w tej sprawie. Rodzice swoją współpracę deklarują jedynie podczas spotkań klasowych. Tylko,4% widzi potrzebę spotkań, na których prezentowano by fachową literaturę lub prowadzono zajęcia warsztatowe.
8 Znaczna część rodziców 54,3% nie oczekuje pomocy ze strony szkoły. Uważa iż konieczne jest głównie informowanie o osiągnięciach i zachowaniu dziecka, o zespole klasowym oraz udzielanie doraźnych porad wychowawczych. Rodzice chcieliby aby na spotkaniach omawiana była problematyka zagrożeń cywilizacyjnych, informacji jak słuchać i rozmawiać z dzieckiem, przeciwdziałać agresji, stosowania metod zachęcających dzieci do współpracy, samodzielności oraz zasad karania i nagradzania. Badania wykazały, że rodzice raczej niechętnie poświęciliby swój czas dla potrzeb szkoły (Tablica 6), aż 7,7% nie złożyło żadnych deklaracji w tym zakresie. Ponad 60,9% badanych rodziców stwierdza, że korzysta z czasopism i literatury podejmującej problematykę wychowania i opieki nad dzieckiem. Jednak, gdy poproszono o tytuły, z których korzystali to 69,6% badanych nie udzieliło odpowiedzi. Pozostali wymienili literaturę ogólnie dostępną i popularną np. Wychowanie bez porażek. Badania wykazały, że większość rodziców oczekuje od szkoły realizacji pełnych działań dydaktycznych i wychowawczych, jednak przy jak najmniejszym ich zaangażowaniu. Jest to sprzeczne z deklaracją konieczności współpracy ze szkołą. Zamiary mijają się z rzeczywistością.