Załącznik nr 1 do Statutu Szkoły Podstawowej im. M. Bielskiego w Białej PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. M. BIELSKIEGO W BIAŁEJ NA ROK 2016/2017... W wychowaniu chodzi o to, aby człowiek stawał się coraz bardziej człowiekiem, ażeby bardzie j był, a nie tylko więcej miał, aby przez wszystko co posiada umiał bardziej być nie tylko z drugim, ale i dla drugich /Jan Paweł II/ 1
WSTĘP Wychowanie dziecka to proces świadomy, celowy, bardzo złożony i trudny, który polega na planowym wpajaniu dziecku przez rodziców, nauczycieli i wychowawców zasad oraz reguł, którymi ma się ono kierować w swoim życiu. Podstawowym i naturalnym środowiskiem społecznym i wychowawczym życia dzieci i młodzieży jest rodzina, którą szkoła powinna wspierać w dziedzinie wychowania. Systematyczna praca z uczniami i rodzicami we współpracy z różnymi instytucjami jest podstawą naszego programu wychowawczego, gdyż wychowanie i kształcenie powinno stanowić integralną całość. Wychowanie jest uczeniem się szczególnego rodzaju, jest uczeniem się postaw, rozwijaniem wrażliwości a także odkrywaniem swoich mocnych i słabych stron. Jest uczeniem się konstruktywnego radzenia sobie z własnymi brakami, trudnościami i negatywnymi emocjami. Jest budowaniem samego siebie. Szkoła nasza uczestniczy w tym procesie poprzez stwarzanie dziecku warunków do całościowego rozwoju wszystkich sfer osobowości i udzielanie wsparcia rodzinie w wychowaniu młodego człowieka. Niezwykle ważne jest więc uzgodnienie stanowiska wychowawczego pomiędzy szkołą a domem rodzinnym. Obie strony będą współdziałać i wspierać się w dążeniu do wszechstronnego rozwoju dzieci i zapewnienia im bezpieczeństwa. Tylko ścisły kontakt domu ze szkołą i konsekwentne przestrzeganie ustalonych norm wychowawczych może przynieść oczekiwane efekty. Podmiotem naszych wspólnych działań jest uczeń, dlatego program wychowawczy szkoły ma służyć dziecku, musi być realny i dostosowany do potrzeb wychowanków i warunków szkoły. Program stanowi ogólny zarys działań wychowawczych szkoły i rodziców, jego realizacja opracowywana jest w danym roku szkolnym. Szczegółowe programy wychowawcze dla każdego oddziału opracowują wspólnie wychowawcy, uwzględniając możliwości i potrzeby zespołu klasowego. Plan Wychowawczy opisuje w sposób całościowy treści i zadania o charakterze wychowawczym i jest ściśle powiązany ze Szkolnym Planem 2
Profilaktyki. Jako kontynuacja działań podjętych w ubiegłych latach, uwzględnia wnioski i zalecenia wynikające z ewaluacji wybranych obszarów działań wychowawczych i zawiera całościowy opis zadań wychowawczych, które w ciągu bieżącego roku podejmuje nasza szkoła. Przedstawiony plan działań wychowawczych został skonstruowany z uwzględnieniem opinii rodziców zebranych w kwestionariuszu ankiety. Realizowane treści, kształtowane postawy, wzorce zachowań uwzględniają oczekiwania rodziców w zakresie wychowania dziecka przez szkołę są również odpowiedzią na potrzeby dzieci. Przedstawiony plan działań wychowawczych realizowany będzie przez wszystkich nauczycieli przy współudziale niepedagogicznych pracowników szkoły oraz wsparciu rodziców i prawnych opiekunów uczniów. 3
PODSTAWA PRAWNA Program powstał na podstawie obowiązujących aktów prawnych i wewnątrzszkolnych dokumentów szkoły. Konstytucję Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997r. Nr 78, poz. 483 ze zm.); Ustawę z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2015r. poz. 2156 ze zm.); Ustawę z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. 2014r. Nr 1198, ze zm.); Powszechną Deklarację Praw Człowieka z 10 grudnia 1948 r.; Konwencję o Prawach Dziecka przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych z dnia 20 listopada 1989; Rozporządzenia MEN z dn. 27 sierpnia 2012 r w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2012r. poz.977 ze zm.) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. z 2001r. Nr 61 poz. 624) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 2013r. poz. 532) Rozporządzenie ministra edukacji narodowej z 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz.U. z 2015r. poz. 1249) Statut Szkoły. 4
WARTOŚCI WYBRANE PRZEZ RODZICÓW I SPOŁECZNOŚĆ SZKOLNĄ Zadaniem programu wychowawczego szkoły jest kształtowanie odpowiedzialnej osobowości ucznia z uwzględnieniem wartości: prawda, zdrowie, tolerancja, miłość, przyjaźń, wiara, odwaga, lojalność, dobro, szczęście, wytrwałość. Głównym celem realizacji Programu Wychowawczego jest odpowiednie ukształtowanie cech młodego człowieka. Absolwent naszej szkoły jest: - ciekawy świata, - świadomy własnych umiejętności, zdolności i pasji, - wyposażony w kompetencje kluczowe, - twórczy w podchodzeniu do życia, - ambitny - samodzielny - aktywny - twórczy w podchodzeniu do życia, - wrażliwy na świat i ludzi, odpowiedzialny i potrafiący odróżnić dobro od zła, - otwarty, - tolerancyjny 5
- bezinteresowny w swoich działaniach, - doskonalący swoją osobowość, - dbający o zdrowie własne i innych, - znający tradycje i kulturę narodową. Proces wychowawczy kierujemy na sferę: - intelektualną - poznawczą - emocjonalną - zdrowotną. GŁÓWNY CEL WYCHOWANIA Głównym celem wychowania jest wszechstronny rozwój osobowości ucznia. Wspieranie go w prawidłowym rozwoju intelektualnym, psychicznym, społecznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym i duchowym. Wdrażanie do samorządnego działania, współpracy, wzajemnej pomocy, współodpowiedzialności, samodzielnego zdobywania wiedzy, umiejętności życiowych, doświadczenia społecznego i samowychowania. CELE SZCZEGÓŁOWE: Kształtowanie postaw moralnych i patriotycznych w oparciu o normy etyczne i przyjęty system wartości. Przygotowanie do właściwego pełnienia ról społecznych. Kształtowanie odpowiednich postaw tolerancji wobec zachowań innych ludzi Tworzenie życzliwej, serdecznej i rodzinnej atmosfery w szkole, opartej na wzajemnym szacunku. Kształtowanie osobowości uczniów poprzez wskazywanie właściwych postaw wobec siebie i innych ludzi oraz umiejętności analizowania różnorodnych zachowań. 6
Przygotowanie uczniów do życia w świecie poprzez ukazywanie różnych aspektów życia społecznego wraz z jego zagrożeniami. Integrowanie zespołów klasowych. Włączenie całej społeczności szkolnej do współdecydowania o sprawach szkoły. Kształtowanie właściwych postaw dzieci wobec rodziców. Wdrażanie do rozumienia pojęć: tolerancja, prawo, obowiązek, godność i duma narodowa. Uczenie pozytywnego nastawienia wobec osób niepełnosprawnych. Pomoc w określaniu i nazywaniu uczuć, stanów psychicznych i radzeniu sobie ze stresem. Wdrażanie postaw asertywnych. Kształtowanie właściwych postaw wobec współczesnych zagrożeń cywilizacyjnych. Zapoznanie uczniów z historią regionu, najważniejszymi wydarzeniami i postaciami z dziejów Polski, Europy i świata. Kształtowanie postaw patriotycznych. Kształtowanie umiejętności oceny własnych zachowań, rozróżnienia dobra od zła. Współpraca ze środowiskiem lokalnym. 7
PODEJMOWANE DZIAŁANIA W CELU REALIZACJI CELÓW WYCHOWANIA WSPIERANIE INTELEKTUALNEGO ROZWOJU UCZNIA Rozwijanie dociekliwości poznawczej, ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna w świecie. Stworzenie sytuacji do uzyskania dobrych wyników w nauce poprzez różnicowanie wymagań dydaktycznych w zależności od możliwości ucznia. Organizowanie zajęć wyrównawczych dla uczniów mających trudności w nauce. Organizowanie wycieczek w ciekawe miejsca. Organizowanie konkursów Rozwijanie myślenia analitycznego i syntetycznego. Uczenie planowania, organizowania własnej nauki, przyjmowania za nią coraz większej odpowiedzialności. Rozwijanie umiejętności odnoszenia do praktyki zdobytej wiedzy. Kształcenie nawyku rozwijania własnych zainteresowań oraz pełne uczestnictwo w procesie dydaktycznym. Kształcenie i utrwalanie nawyków kulturalnego obcowanie ze sztuką poprzez wyjazdy do teatru, muzeum, opery. Doskonalenie umiejętności porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł oraz efektywnego posługiwania się technologią komputerową. WSPIERANIE FIZYCZNEGO ROZWOJU UCZNIA ORAZ ZASPAKAJANIE POTRZEB EMOCJONALNYCH Wdrażanie do aktywnego działania na rzecz zdrowia poprzez uprawianie 8
sportu, turystyki i rekreacji. Kształtowanie nawyków i przyzwyczajeń higieniczno zdrowotnych (higiena osobista, higiena otoczenia, higiena żywienia, higiena psychiczna, higiena pracy i nauki). Uczenie, jak należy zachowywać się w nagłych wypadkach (powódź, pożar, wypadek drogowy). Wyrabianie nawyku bezpiecznego spędzania czasu wolnego. Wyposażenie dzieci w wiedzę dotyczącą zasad bezpieczeństwa podczas wycieczek szkolnych (przejazd środkami transportu, przemieszczanie się po drogach publicznych) i bezpiecznego przebywania nad wodą. Wyrabianie nawyku powiadamiania najbliższego posterunku policji w przypadku znalezienia niewypały lub niewybuchu. Przygotowanie uczniów do okresu dojrzewania; akceptacja siebie i innych. Wskazywanie na negatywne skutki ulegania nałogom (w sferach: zdrowotnej, społecznej, ekonomicznej, moralnej). Kształcenie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach stresowych; wskazywanie technik walki ze stresem. KSZTAŁTOWANIE POZYTYWNYCH POSTAW SPOŁECZNYCH Kształtowanie postawy dialogu, umiejętności słuchania innych i rozumienia ich poglądów. Kształtowanie umiejetności współpracy w zespole. Tworzenie warunków do efektywnego współdziałania w zespole i pracy w grupie, budowanie więzi międzyludzkich, podejmowanie indywidualnych i grupowych decyzji, skutecznego działania na gruncie obowiązujących norm. Kształtowanie postawy szacunku do osób starszych, chorych, 9
niepełnosprawnych. Uczenie rozwiązywania problemów w twórczy sposób. Przygotowanie dziecka do rozpoznawania wartości moralnych, dokonywania wyborów, hierarchizacji wartości. Przekazywanie informacji na temat praw dziecka (w oparciu o Deklarację Praw Dziecka ONZ z 1959 r., Powszechną Deklarację Praw Człowieka, Konwencję o Prawach Dziecka): realizacja zagadnień związanych z nauczaniem i wychowaniem w kontekście praw człowieka. Wskazywanie na istotę przyjaźni, koleżeństwa. Rozwijanie samorządności uczniowskiej. Kształtowanie szacunku dla pracy własnej i innych. Wyrabianie nawyku odpowiedzialności i poszanowania mienia szkolnego i prywatnego. Wzmocnienie działań na rzecz współpracy rodziców ze szkołą. Podkreślanie istoty tolerancji dla inności, posiadania prawa do własnych poglądów. Uczenie zachowań asertywnych, podnoszenie samooceny ucznia. ROZBUDZANIE WRAŻLIWOŚCI ESTETYCZNEJ ORAZ INDYWIDUALNYCH ZDOLNOŚCI TWÓRCZYCH Rozbudzanie w dziecku wrażliwości estetycznej; uwrażliwianie na piękno. Rozwijanie indywidualnych zdolności twórczych. Mobilizowanie dzieci do prac podnoszących estetykę szkoły, klasy. Wdrażanie do aktywnego udziału w szeroko pojętej kulturze. Stworzenie warunków do prezentacji swoich zdolności na forum klasy, szkoły, środowiska lokalnego. Uwrażliwienie na estetykę sal lekcyjnych i pomieszczeń szkolnych. 10
ZAINTERESOWANIE ŚWIATEM I JEGO RÓŻNORODNOŚCIĄ, TOŻSAMOŚCIĄ NARODOWĄ, POSZUKIWANIE WŁASNEGO POCHODZENIA I UTOŻSAMIANIA SIĘ Z NARODEM Uczenie szacunku dla dobra wspólnego jako podstawy życia społecznego oraz przygotowanie do życia w rodzinie, w społeczności lokalnej, w państwie. Kształtowanie poczucia przynależności do społeczności lokalnej. Dostarczanie uczniom argumentów opowiadających się za korzyściami płynącymi ze znajomości języków obcych. Kształtowanie poczucia więzi z regionem, jego historią, kulturą, tradycjami. Przekazywanie wiadomości przedmiotowych w sposób integralny, prowadzący do lepszego zrozumienia świata, ludzi, siebie. Uświadomienie roli Polski w Unii Europejskiej oraz korzyści i zagrożeń płynących z naszego członkostwa we wspólnocie. Kształtowanie poczucia więzi z ludźmi innych narodowości, ras, wyznań. KSZTAŁTOWANIE POCZUCIA ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA ŚRODOWISKO Uwrażliwienie na piękno otaczającej przyrody. Uświadomienie wpływu zachowań ludzkich na degradację środowiska. Rozwijanie świadomości o współodpowiedzialności za stan środowiska naturalnego i etycznej postawy wobec wszelkich przejawów życia. Rozwijanie i propagowanie postaw proekologicznych ze szczególnym uwrażliwieniem na środowisko lokalne. Wdrażanie do czynnego uczestnictwa w akcjach na rzecz środowiska lokalnego. 11
PROCEDURY REALIZACJI CELÓW PROGRAMU Zadania Szkoły realizowane są przez: apele, imprezy klasowe, szkolne i środowiskowe pogadanki podczas godzin wychowawczych pogadanki z pedagogiem spotkania z Policją, Strażą (prelekcje, pogadanki) organizowanie konkursów przedmiotowych i artystycznych organizowanie i udział w imprezach sportowych współpracę z rodzicami indywidualną pracę z uczniem zdolnym, uwzględnienie w planach dydaktyczno-wychowawczych klas programów wyzwalających aktywność twórczą uczniów indywidualną pracę z uczniem z trudnościami w nauce prezentację osiągnięć dzieci (wystawy prac dzieci) zajęcia pozalekcyjne (wyrównawcze, koła zainteresowań, programy własne nauczycieli) projekcje filmów instruktażowych i dokumentalnych materiały informacyjne i promocyjne działalność Samorządu Uczniowskiego i samorządów klasowych wycieczki, nagrody udział w imprezach kulturalnych poza szkołą (wystaw, muzea itp.) STRUKTURA ODDZIAŁYWAŃ WYCHOWAWCZYCH Dyrekcja Dba o prawidłowe funkcjonowanie szkoły, o poziom pracy wychowawczej i opiekuńczej szkoły, o kształtowanie twórczej atmosfery pracy w szkole. 12
Współpracuje z Samorządem Uczniowskim. Stwarza warunki do prawidłowej realizacji Konwencji Praw Dziecka oraz umożliwia uczniom podtrzymanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i religijnej. Czuwa nad realizowaniem przez uczniów obowiązku szkolnego. Ma obowiązek organizowania spotkań szkoleniowych dla nauczycieli, umożliwiać udział w kursach pedagogicznych. Rada Pedagogiczna Ma obowiązek niesienia wszechstronnej pomocy dzieciom, które padły ofiarą przestępczości. Ma obowiązek ścisłej współpracy z Policją, Strażą i z sądem dla nieletnich ( w razie zaistniałej potrzeby). W sposób zdecydowany reaguje na obecność w szkole osób obcych, które swoim podejrzanym zachowaniem stwarzają zagrożenie dla ucznia. Współpracuje z instytucjami w organizowaniu różnych form spędzania czasu przez dzieci szczególnie z rodzin patologicznych i zaniedbanych środowiskowo. Poprzez prowadzone działania wychowawcze kształtuje u uczniów i ich rodziców świadomość prawną w zakresie ponoszenia konsekwencji wynikających z popełnionych czynów karalnych. Nauczyciele Powinni proponować uczniom pozytywne formy wypoczynku dostępne w szkole i w mieście. Mają obowiązek reagowania na przejawy u dzieci niedostosowania społecznego. Mają obowiązek współpracy z kuratorami sądowymi czuwającymi nad programem resocjalizacji uczniów trudnych( w przypadku zgłoszenia przez kuratora takiej potrzeby). Wspierają swoją postawą i działaniami pedagogicznymi rozwój psychofizyczny 13
uczniów, ich zdolności i zainteresowania. Udzielają pomocy w przezwyciężaniu niepowodzeń szkolnych, w oparciu o rozpoznanie potrzeb uczniów. Kształcą i wychowują dzieci w duchu patriotyzmu i demokracji, atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka. Odpowiadają za życie, zdrowie i bezpieczeństwo dzieci podczas pobytu w szkole i poza jej terenem, w czasie wycieczek, wyjść itp. Wychowawcy klas Prowadzą w różnych formach szkolenia rodziców. Dążą w swojej pracy do integracji zespołu klasowego, angażując w życie klasy wszystkich uczniów, również nieakceptowanych. Wspólnie z pedagogiem szkolnym zabiegają o różne formy pomocy wychowawczej i materialnej dla uczniów. Sprawują opiekę wychowawczą nad uczniami szkoły, a w szczególności: tworzą warunki wspomagające ich rozwój i przygotowują do życia w rodzinie i w społeczeństwie. Poznają warunki życia i nauki swoich wychowanków. Mają obowiązek kształtować właściwe stosunki między uczniami, opierając je na tolerancji i poszanowaniu godności osoby. Uczą pozytywnego myślenia i stawiania na sukces poprzez rozwijanie poczucia własnej wartości. Kształtują umiejętność pracy w zespole, uczą demokratycznego podejmowania decyzji, elastyczności w zachowaniu. Realizują w toku pracy wychowawczej treści i cele programowe Programu Wychowawczego i Profilaktycznego Szkoły. 14
Pedagog Dokonuje okresowej oceny sytuacji wychowawczej w szkole. Diagnozuje indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów. Dba o realizację obowiązku szkolnego przez uczniów. Rozpoznaje warunki życia i nauki uczniów sprawiających trudności w realizacji procesu dydaktyczno-wychowawczego. Udziela rodzicom porad ułatwiających im wychowanie własnych dzieci. Przeprowadza prelekcji dla uczniów i rodziców, Udziela pomocy wychowawcom i nauczycielom w ich pracy z uczniami sprawiającymi trudności wychowawcze. Organizuje pomoc w wyrównywaniu braków w wiadomościach szkolnych uczniom napotykającym na szczególne trudności w nauce. Szczegółowy plan działań znajduje się w dokumentacji pedagoga szkolnego Rodzice Powinni zadbać o właściwą formę spędzania czasu wolnego przez uczniów, proponować im pozytywne formy wypoczynku dostępne w szkole i w mieście. Mają prawo do poznania zadań i zamierzeń dydaktyczno-wychowawczych w danej klasie i Szkole. Rodzice i nauczyciele współdziałają ze sobą w sprawach wychowania i kształcenia dzieci. Rada Rodziców Reprezentuje ogół rodziców szkoły oraz podejmuje działania wspierające proces wychowawczy szkoły. 15
Współdecyduje o formach pomocy dzieciom oraz ich wypoczynku, współuczestniczy w opracowaniu programu wychowawczego szkoły. Pozyskuje i gromadzi środki finansowe w celu wspierania działalności szkoły. Organizuje formy aktywności rodziców na rzecz wspomagania realizacji celów i zadań szkoły. Samorząd Uczniowski Jest animatorem, inspiratorem i organizatorem życia kulturalnego i intelektualnego na terenie szkoły i w środowisku lokalnym. Reprezentuje postawy i potrzeby środowiska uczniowskiego wobec dyrekcji i grona pedagogicznego. Inicjuje działania dotyczące życia uczniów. Propaguje ideę samorządności oraz wychowania w demokracji. Angażuje uczniów do wykonywania niezbędnych prac na rzecz klasy i szkoły. Dba o dobre imię i honor szkoły oraz wzbogaca jej tradycję. Wyraża za pośrednictwem swojego opiekuna opinię dotyczącą problemów społeczności uczniowskiej. Uczniowie Zawsze są przygotowani do lekcji. Zachowują się kulturalnie i z szacunkiem. Nie stosują przemocy fizycznej, psychicznej i słownej. Swoim zachowaniem, zabawami nie stwarzają zagrożenia dla siebie i innych. Szanują sprzęt szkolny, swoją i cudzą własność oraz zieleń wokół szkoły. Wymienione normy zachowania obowiązują także w kinie, teatrze i na wycieczkach szkolnych. O złym i niebezpiecznym zachowaniu kolegów informują dorosłych 16
HARMONOGRAM DZIAŁAŃ OKOLICZNOŚCIOWYCH Opracowany jest na dany rok szkolny i stanowi załącznik do Programu Wychowawczego Szkoły. EWALUACJA SZKOLNEGO PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO 1. W procesie ewaluacji Szkolnego Programu Wychowawczego udział biorą uczniowie, rodzice, nauczyciele. 2. Po każdym zakończeniu roku szkolnego Program Wychowawczy może być modyfikowany w zależności od wniosków wynikających z ankiet ewaluacyjnych. 3. Zmiany w Szkolnym Programie Wychowawczym zatwierdzane są na posiedzeniach Rady Pedagogicznej. Zatwierdzono przez Radę Pedagogiczną w dniu... roku. Program Wychowawczy wchodzi w życie uchwałą Rady Pedagogicznej z dnia... r. RADA RODZICÓW: SAMORZĄD UCZNIOWSKI.. 17