Załącznik nr 6 do Karty zgłoszenia innowacji pedagogicznej INNOWACJA PEDAGOGICZNA,, ŚWIAT WOKÓŁ NAS zarejestrowana pod numerem 5361.2111.2014
Miejsce realizacji: Zespół Szkół w Iwanowicach. Szkoła Podstawowa im. A. Kordeckiego w Iwanowicach ze Szkołą Filialną w Sobiesękach Drugich Autor: mgr Ewa Martużalska Przedmiot: edukacja przedszkolna Rodzaj innowacji: organizacyjno-metodyczna Termin realizacji: 01.09.2014 r. do 15.06.2015 r. SPIS TREŚCI I. Wstęp II. Opis innowacji 1. Zakres innowacji 2. Uzasadnienie wprowadzenia innowacji 3. Cechy innowacji 4. Cel ogólny 5. Cele szczegółowe 6. Współpraca ze środowiskiem. 7. Procedury osiągania celów. -metody pracy -formy pracy -środki dydaktyczne 8. Przewidywane efekty działań 9. Ewaluacja 10. Harmonogram. 11. Bibliografia 2
I.WSTĘP,,PRAWDA TO OCZYWISTA, ŻE ROZWÓJ DZIECKA W KONTAKCIE Z PRZYRODĄ PRZYNOSI WARTOŚCI NIE DAJĄCE WYTWORZYĆ SIĘ W ŻADEN INNY SPOSÓB (K. Nejman) Wychowawcza działalność przedszkola ma ogromne znaczenie dla ukształtowania osobowości dziecka. Charakteryzująca dzieci w tym wieku naturalna aktywność, ciekawość i skłonność do naśladownictwa, łatwość czerpania wiedzy z otoczenia, a także wrażliwość emocjonalna, stwarzają korzystne warunki do osiągnięcia pozytywnych efektów zamierzonych działań. Dziecko jest istotą ciekawą świata. Dzięki potrzebom poznawczym i dziecięcej badawczości wrasta w świat przyrody naturalnie i z wielkim zainteresowaniem. Dziecko dąży do poznania wielo zmysłowego, chce dotknąć, powąchać, rozłożyć i złożyć, właśnie w trakcie takich działań najlepiej zapamiętuje zdobyte wiadomości. Tą ciekawość może i powinien wykorzystać nauczyciel. Doprowadzenie poprzez obserwacje do zrozumienia, że rośliny i zwierzęta przy całej swej odmienności posiadają wspólne cechy, podlegają tym samym prawom rosną, rozwijają się i rozmnażają. na etapie przedszkolnym powinno zdobyć elementarne wiadomości o różnorodności i jedności świata oraz poznać podstawowe procesy życiowe. Jakie rośliny i zwierzęta dziecko pozna, tak naprawdę nie jest istotne, ważne jest, aby poznało przedstawicieli różnych gatunków, tych bliskich i tych bardziej odległych. Obserwując przyrodę, dziecko dokonuje szeregu operacji umysłowych, takich jak: analiza, synteza, porównanie, poszukiwanie cech różniących i wspólnych, aż wreszcie dochodzi do uogólnienia, które jest podstawą tworzenia pojęć przyrodniczych o charakterze ogólniejszym. Zakładam, iż po wdrożeniu innowacji dzięki aktywizującym metodom oraz bliskim kontaktom z przyrodą i współpracy z edukatorami leśnymi przedszkolaki nabędą większą świadomość przyrodniczo ekologiczną. Wykonywany zawód nauczyciela przedszkola pozwala mi na podejmowanie działań, które mam nadzieję zmienią kiedyś stosunek ludzi do środowiska 3
II.OPIS INNOWACJI 1.ZAKRES INNOWACJI. Innowacja obejmuje grupę dzieci 3,4,5,6 letnich. Będzie ona realizowana w ramach godzin pobytu dzieci w przedszkolu i etatowych godzin pracy nauczyciela grupy przedszkolnej. Tematyka zajęć zostanie dostosowana do zmieniających się pór roku. W proponowanym programie nie ma podziału na grupy wiekowe. Dzieci młodsze tj 3-latki mogą nie brać udziału w zajęciach lub włączać się w zajęcia w każdym momencie. Zakres obowiązków wzrasta wraz z wiekiem dziecka. W przypadku trudności z wykonaniem określonego zadania każde dziecko może liczyć na wsparcie ze strony nauczyciela. Zajęcia będą realizowane we wszystkich grupach wiekowych przy współpracy z rodzicami. Treści pogrupowane są w obrębie pór roku. Zaproponowane treści w programie innowacyjnym są dostosowane do możliwości intelektualnych dzieci. 2. UZASADNIENIE WPROWADZENIA INNOWACJI: Celem edukacji przyrodniczej w przedszkolu jest zbliżenie dziecka do przyrody, ukształtowanie właściwego, opiekuńczego stosunku do roślin i zwierząt, doprowadzenie do zrozumienia stanowiska i roli człowieka w przyrodzie. Tam gdzie nie ma możliwości bezpośredniego kontaktu z danym środowiskiem przyrodniczym trzeba wykorzystać możliwość pośredniego poznawania przyrody poprzez film, obrazek czy książkę. Należy jednak pamiętać że nawet najlepszy film, książka czy zdjęcie nie zastąpią obcowania z żywą przyrodą. Do opracowania niniejszej innowacji zainspirowało mnie piękno miejscowości, w której znajduje się nasza szkoła. Szkoła Filialna w Sobiesękach Drugich jest placówką położoną w pięknym otoczeniu przyrodniczym (łąki, pola, sady, lasy, zagajniki). Wymienione ekosystemy to bogate źródło w realizacji tematyki przyrodniczej i zarazem dające bezpośredni kontakt z przyrodą. Ponadto z moich obserwacji wynika, iż dzieci w wieku przedszkolnym posiadają zbyt mało wiadomości z zakresu przyrody, ich wiedza jest teoretyczna,,,książkowa. Realizacja od września 2014r. innowacji pedagogicznej,, Świat wokół nas da możliwość poszerzenia wiedzy przyrodniczej, pozwoli dzieciom badać, odkrywać, doświadczać i rozumieć przyrodę. Innowacja poszerza zakres celów i treści kształcenia, wychowania przedszkolnego i opieki ujętych w programie dydaktycznym Entliczek Pentliczek autorstwa B. Bilewicz Kuźnia i T. Parczewska na którym pracuję w oddziale przedszkolnym. 4
3. CECHY INNOWACJI: Zasada wiązania teorii z praktyką. Sposoby realizacji treści programowych zostały tak zaplanowane, by dziecko świadomie i aktywnie brało udział w zdobywaniu wiedzy poprzez samodzielne realizowanie sytuacji problemowych, praktyczną działalność, pracę na rzecz przedszkola. Celowość i systematyczność podejmowanych działań. Opracowanie zestawu metod i form pracy dostosowanych dla dzieci w wieku przedszkolnym. Zintegrowanie innowacji z realizacją zadań wynikających z planu pracy dydaktycznowychowawczego. 4. CEL OGÓLNY INNOWACJI: -wspomaganie dziecka w jego całościowym rozwoju tak, by było przygotowane, na miarę swoich możliwości, do życia w zgodzie z ludźmi, z przyrodą i samym sobą. -tworzenie więzi z rodzinnym regionem, -rozwijanie procesów poznawczych takich jak: wyobraźnia, pamięć, uwaga, myślenie, zapamiętywanie. 5. CELE SZCZEGÓŁOWE: dziecko potrafi: - omówić zmiany zachodzące w przyrodzie w rożnych porach roku, -dokonywać obserwacji przyrodniczych, - korzystać z czasopism i albumów przyrodniczych, - zachować bezpieczeństwo podczas wycieczek i zajęć terenowych, - dokonywać obserwacji przyrody z użyciem lupy i lornetki, - pomagać przy wykonywaniu doświadczeń przyrodniczych i obserwacji mikroskopowych, - wymienić niektóre zwierzęta znajdujące się pod ochroną oraz wiosenne kwiaty chronione, - wysiewać nasiona, podlewać i pielęgnować rośliny, - brać udział w realizacji teatrzyków i części artystycznych, -wykonywać prace plastyczno-techniczne z użyciem materiałów przyrodniczych, - zachować się bezpiecznie podczas wakacji - zachować przyjazny stosunek do wszystkich zwierząt i roślin, 5
6. WSPÓŁPRACA ZE ŚRODOWISKIEM I. Współpraca z rodzicami. - zapoznanie z innowacją pedagogiczną i celowością jej realizacji w oddziale przedszkolnym oraz zachęcenie do współpracy; - zaproszenia na imprezy przedszkolne ( np. teatrzyki, części artystyczne); - podnoszenie kultury ekologicznej rodziców; - włączanie rodziców w urządzanie kącika przyrodniczego. II. Współpraca z leśnikiem działającym na naszym terenie. 7. PROCEDURY OSIĄGNIĘCIA CELÓW Metody i techniki pracy: Czynne: - zajęć praktycznych wykonywanie przez dzieci różnych zadań o charakterze praktycznym, powtarzanie wiedzy z danego zakresu, - zadań stawianych dziecku - zabawy badawcze, doświadczenia, eksperymenty, prace hodowlane, - metody problemowe - gry dydaktyczne,burza mózgów, - spacery i wycieczki, - kierowanie działalnością dziecka poprzez inspirowanie, zachętę dziecka, podsunięcie pomysłu do samodzielnych działań - samodzielne doświadczenia poprzez spontaniczną działalność dziecka - metody ekspresyjne udział w przedstawieniach teatralnych, zabawy dramowe, prace plastyczno-techniczne Percepcyjne: obserwacja pokaz podanie przykładu, wzoru postępowania filmy edukacyjne, oglądanie albumów przyrodniczych Słowne: - pogadanki, opis, bajki i opowiadania, objaśnienia, instrukcje. Formy pracy: zajęcia z całą grupą zajęcia w zespołach zajęcia indywidualne wyzwalające swobodną ekspresję 6
8. PRZEWIDYWANE EFEKTY PODEJMOWANYCH DZIAŁAŃ Dziecko: Potrafi postępować bezpiecznie i rozważnie. Rozumie podstawowe pojęcia i zjawiska przyrodnicze. Chętnie przebywa w naturalnym środowisku i potrafi się nim cieszyć. Dostrzega piękno przyrody. Dba o zdrowie, higienę własną i otoczenia. Wskazuje na przyrodnicze i gospodarcze znaczenie lasów i łąk. Potrafi pracować samodzielnie i w grupie. W działaniu wykazuje się odpowiedzialnością i znajomością zasad dobrego zachowania. 9.EWALUACJA: Głównym celem ewaluacji będzie uzyskanie odpowiedzi na pytanie, czy założenia i cele innowacji zostały osiągnięte. Ewaluacja dokonana zostanie poprzez: -obserwacje dzieci w warunkach naturalnych, -prowadzenie dokumentacji i notatek prowadzącego innowację, -analizę wytworów pracy dzieci: rysunki, twórczość dziecięcą, - przygotowanie wystawy fotograficznej i wyeksponowanie jej na wystawie szkolnej oraz stronie internetowej szkoły. 10. Harmonogram działań Pora roku WIOSNA Formy realizacji -,,Wiosna -stworzenie gazetki tematycznej, omówienie zmian przyrody w okresie wiosennym, - założenie hodowli fasolek doniczkowych ( obserwacje i doświadczenia), poznanie budowy rośliny i funkcji korzenia, -,,Drzewa liściaste rodzaje drzew i ich nazwy, oglądanie czasopism i albumów, prezentacja multimedialna, stworzenie albumu,,drzewa liściaste, -,,Z przyrodą za pan brat wycieczka do rezerwatu przyrody,,olbina w gminie Brzeziny, -,,Wiosna na łące spacery i pikniki na łące, obserwacje przyrody z użyciem lup, -Zapoznanie z etapami rozwoju żaby, motyla 7
i biedronki (prezentacja multimedialna), -,,Tych kwiatów nie zrywamy stworzenie gazetki tematycznej, zapoznanie z wiosennymi kwiatami chronionymi, -,,Świat w pomniejszeniu obserwacje mikroskopowe obiektów przyrodniczych, -,,Mini ogródek - założenie ogródka przedszkolnego, wysiew nasion, podlewanie i pielęgnacja roślin, -,,Woda poznanie rodzajów zbiorników wodnych, roślin i ryb zamieszkujących wody słodkie (prezentacja multimedialna) oraz obiegu wody w przyrodzie, - doświadczenia z wodą ( m.in. parowanie, związek temperatury z rozpuszczalnością,) -,,Dzień drzewa posadzenie drzewa w ogrodzie przedszkolnym, zapoznanie z budową drzewa i rodzajami drzew, - założenie indywidualnych zasiewów rzeżuchy i owsa, *,,Chrońmy przyrodę teatrzyk z okazji Międzynarodowego Dnia Ziemi, *,,Wielkanocny kiermasz - sprzedaż wierzbowych kotków, stroików wykonanych z materiałów przyrodniczych oraz rzeżuchy i owsa. LATO -,,Lato stworzenie gazetki tematycznej, omówienie zmian przyrody w okresie lata, -,,Letnie ziółka - zajęcia w terenie z kartami pracy,poznanie pożytecznej roli roślin łąkowych, zbiór roślin, - zasuszanie zebranych roślin łąkowych i wykonanie,,mini zielnika, -,,Świat w pomniejszeniu obserwacje mikroskopowe obiektów przyrodniczych, - zajęcia terenowe w lesie, poznanie funkcji lasu oraz roślin i zwierząt środowiska leśnego i ich zależności od siebie, -,,Zwierzęta chronione poznanie polskich zwierząt chronionych, praca z atlasem, -,,Spulchniacze ziemi założenie hodowli dżdżownic, obserwacja i wyciąganie wniosków, -,,Witaminy na talerzu wykonanie kanapek z użyciem samodzielnie wyhodowanych warzyw, - wycieczki po okolicy,obserwacje ptaków 8
z użyciem lornetki, -podsumowanie zajęć i zorganizowanie konkursu wiedzy, -uzyskanie odznak,,przyjaciele Ziemi, -,, Wakacyjne porady - spotkanie z policjantem poznanie zagrożeń nad wodą, w lesie, na polu, na drodze, *,,Letnie wróżki udział w przedstawieniu w samodzielnie wykonach strojach ekologicznych, -,,Mini biesiada poczęstunek dla rodziców, potrawy wykonane z warzyw ogródka przedszkolnego. JESIEŃ -,,Jesień stworzenie gazetki tematycznej, omówienie zmian przyrody w okresie jesiennym, -,,Jesienny las - wycieczka do lasu, zbieranie,,darów lasu, porównywanie różnego rodzaju szyszek, poznanie z jakich drzew pochodzą, zajęcia ruchowe metodą Labana, -Wykonanie prac plastyczno-technicznych z użyciem materiałów przyrodniczych, -,,Świat w pomniejszeniu obserwacje mikroskopowe, -,,Badamy ziemię rozróżnianie różnych rodzajów ziemi, porównywanie przez dotyk i lupę, - zajęcia terenowe w lesie, poznanie niektórych grzybów jadalnych i trujących, poznanie prawidłowego sposobu zbierania grzybów i zasad bezpieczeństwa, -,, Jabłkowe Święto wycieczka do sadu, udział w zabawach, wykonywanie prac plastycznych, degustacja różnych gatunków jabłek i soku z jabłek, -,, Jaka pogoda - prowadzenie jesiennego kalendarza pogody, *,,Wieczór lampionów uroczystość z udziałem rodziców *4 października,,światowy Dzień Zwierząt - inscenizacja słowno-muzyczna. 9
ZIMA - Zima stworzenie gazetki tematycznej, omówienie zmian przyrody w okresie zimowym, -,,Drzewa iglaste - rodzaje drzew i ich nazwy, oglądanie czasopism i albumów, prezentacja multimedialna, -,,Skarby ziemi : jak powstał węgiel, produkty wytworzone z węgla, - badanie właściwości śniegu i lodu : wykonywanie doświadczeń, -,,W krainie wiecznej zimy poznanie przyrody i zwierząt polarnych i (prezentacja multimedialna), -,, Dokarmiamy ptaki zorganizowanie ptasiej stołówki w ogródku przedszkolnym, - Spotkanie z leśniczym: prezentacja multimedialna dotycząca pracy leśnika, uwrażliwienie dbania o przyrodę, zapoznanie z zabiegami pielęgnacyjnymi w lesie i sposobami dokarmiania zwierząt. * Dzień Górnika udział w uroczystości * dodatkowe akcje 11. BIBLIOGRAFIA Kącik przyrody w wychowaniu przedszkolnym - E,J Frątczakowie WSiP 1979 Przyroda przeżywanie i obserwowanie z dziećmi przedszkolnymi - M.Arnolt, E. Janik WSiP 198 Encyklopedia powszechna - PWN Warszawa 1995 / Okoń W., Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa 2001 Wojnarowska B., Promocja zdrowia, Warszawa 1994 Praca zbiorowa, Przedszkolak ekologiem, WOM Katowice 1996 Mali obrońcy przyrody - A.Sobik Wychowanie w Przedszkolu - nr 3/1999 Jesienne spacery i zajęcia - E. Kalinowska Wychowanie w Przedszkolu - nr.7/1999 10
11