POZNAN NVE RSTY OF TE HNOLOGY AADE M JORNALS No 8 Elerial Egieerig 04 Ryszard NAWROWSK* Zbigiew STEN* Maria ZELŃSKA* ANALZA WPŁYW HARMONZNYH W NAPĘ NA STRATY MOY W LN NN ZASLAJĄEJ SLNK NDKYJNY Z KOMPENSAJĄ MOY BERNEJ PRZY ZASTOSOWAN KONDENSATORÓW W reeraie przedsawioo przy wykorzysai program Maad, wyiki oblizeń i aalizę warośi sra moy w odik liii elekroeergeyzej iskiego apięia zasilająej silik idkyjy większej moy, kórego mo bierą kompesje się przy zasosowai kodesaorów. W siei z kodesaorami koieze jes względiaie armoizy wysępjąy w apięi. Prądy wymszoe ymi armoizymi zwiększają sray moy. Przedmioem reera jes aaliza warośi y sra. Aalizę przeprowadzoo dla rze klas siei elekroeergeyzej, w zależośi od dopszzaly warośi THD. SŁOWA KLZOWE: sray moy, liia elekroeergeyza, armoize, wskaźik THD. WPROWADZENE Sray moy w liii elekroeergeyzej, rówież ej zasilająej siliki idkyje, zależą od rezysaji przewod oraz kwadra prąd, zyli ΔP = R.. Siliki idkyje pobierają z siei ie ylko mo zyą P, ale rówież mo bierą Q, zęso azywaą moą bierą magesjąą. Warość moy bierej (idkyjej) silika zależy ie ylko od jego arakerysyzy paramerów, ale rówież od obiążeia, zyli prędkośi obroowej. Zarówo warośi moy zyej jak bierej deydją o warośi akiego arakerysyzego paramer maszyy jak współzyik moy (osφ). Ze względ a ograizaie sra moy przy przesyłai eergii elekryzej warość współzyika moy powia być jak ajwiększa, a oajmiej aka by warość agesa ego kąa ie była większa iż 0.4. Taką warość agesa kąa określają przepisy. Takiej warośi agesa kąa odpowiada warość współzyika moy większa iż 0,8. Poieważ arala warość * Polieika Pozańska.
06 Ryszard Nawrowski, Zbigiew Sei, Maria Zielińska współzyika moy silików idkyjy jes miejsza od sgerowaej przez przepisy, dla ograizeia warośi moy bierej pobieraej z siei sosje się zw. kompesaję moy bierej idkyjej moą pojemośiową. Zwykle mo bierą pojemośiową zyskje się z kodesaorów. Kodesaory są wygodym elemeem kład elekroeergeyzego jako źródła moy bierej. Wadą kodesaora jes zależość jego reakaji (/) od zęsoliwośi. Wada a jes isoa wedy, gdy w apięi siei rzeba względiać zw. wyższe armoize. Obeie względiaie armoizy w apięi jes iezbęde prakyzie zawsze, przy zym w zależośi od dopszzalej zawarośi armoizy w apięi wyróżia się klasy (pierwszą, drgą i rzeią). Dla klasy pierwszej dopszza się miejszą zawarość armoizy, dla klasy drgiej warość większą a dla klasy rzeiej ajwiększą. Dopszzalą zawarość armoizy określa się a podsawie zw. wskaźika THD oraz dopszzaly warośi poszzególy armoizy w apięi. Żada z y warośi ie może być przekrozoa. Wg obowiązjąy przepisów armoize w apięi powio się względiać do rzęd 40, jedak w odiesiei do kodesaorów moża się ograizyć p. do względiaia armoizy rzęd. W iekóry przypadka moża brać pod wagę ylko armoize i, kóry warośi w apięi siei są ajwiększe. Warośi wskaźika THD dla poszzególy klas wyoszą: dla klasy pierwszej %, dla klasy drgiej 8% aomias dla klasy rzeiej 0%. Wskaźik THD obliza się jako pierwiasek z smy kwadraów dopszzaly warośi poszzególy armoizy. Dopszzale warośi poszzególy armoizy w apięi zesawioo w abeli. Tabela. Dopszzale warośi armoizy w apięi dla klas,, Rząd armoizy Klasa Warość apięć(%). 0. Klasa Warość apięć(%) 6.. 0.4 Klasa Warość apięć(%) 6 8. 4. 4. ZASADY PRZEDSTAWANA WYŻSZYH HARMONZNYH Dla przyjęej warośi moy zyej obiążeia P aężeie prąd pobieraego z siei zależy od warośi osφ. Przy korzysai z program Maad korzysie jes posłgiwać się ie bezpośredio kją osisa, ale kją pomoizą os α*π/, gdzie α może się zmieiać w akim przedziale w jakim zamierza się zmieiać warość osφ.
Aaliza wpływ armoizy w apięi a sray moy w liii NN... 0 Naężeie prąd opisje wzór (), w kórym jes apięiem międzyprzewodowym. W siei iskiego apięia zamioowe apięie międzyprzewodowe wyosi 400 V. P ( ) () os( ) 0 ( ) 0 0 0. 0. 0. 0.4 Rys.. Wpływ kąa α a aężeie prąd Na rysk przedsawioo zależość prąd odbiorika o moy 0 kw w kji kąa α. Na rysk wyraźie widać, jak silie współzyik moy wpływa a aężeie prąd. Dla α = 0., kiedy współzyik moy osφ = 0.8 aężeie prąd wyosi 0. A podzas gdy dla α = 0., kiedy osφ = 0.8, aężeie prąd maleje do warośi 6.6 A. Poieważ sray moy zależą od kwadra aężeia prąd ławo zaważyć, że przy akiej zmiaie współzyika moy sray moy zmieiają się o około 0%. Podobie dzieje się w przypadk względiaa sra moy spowodoway armoizymi w prądzie. Harmoize w apięi w isoy sposób wpływają a aężeie prąd w obwoda z kodesaorami, jako że im wyższy jes rząd armoizej ym miejsza jes reakaja. Dlaego w przepisa przewidziao miejsze dopszzale warośi apięć dla poszzególy armoizy wyższy rzędów. Harmoize w apięi, powodjąe przepływy prądów wywołay ymi armoizymi, wywołją ie ylko wzros prądów w przewoda zasilająy, ale rówież, a może przede wszyskim, w kodesaora powodją i iesywe agrzewaie. Dlaego dosępe są kodesaory o zwiększoej odporośi ieplej, o zazy o dopszzalym prądzie obiążeia p.. lb awe. prąd zamioowego. Przy większy prąda armoizy iezbęde jes sosowaie spejaly dławików. Prąd zamioowy kodesaora określa się dla zęsoliwośi zamioowej (0 Hz). Dla oblizeia aężeia prąd wysępjąego w obwodzie, z względieiem wybray armoizy w prąda wymszoy armoizymi w apięi
Ryszard Nawrowski, Zbigiew Sei, Maria Zielińska 08 (pierwszej, rzeiej, piąej, siódmej, dziewiąej, jedeasej, rzyasej oraz siedemasej) moża posłgiwać się wzorem (): () w kórym prądy poszzególy armoizy x obliza się ze wzorów: prąd od pierwszej armoizej apięia wyosi: gdzie jes zamioowym apięiem azowym, aomias jes reakają dla pierwszej armoizej apięia kodesaora o pojemośi : Dla kolejy armoizy apięia orzymje się odpowiedio: gdzie jes dopszzalą warośią rzeiej armoizej apięia wedłg Tabeli, aomias jes reakają kodesaora dla rzeiej armoizej Dla piąej armoizej apięia orzymje się związek: gdzie jes dopszzalą warośią piąej armoizej apięia wedłg Tabeli, aomias jes reakają kodesaora dla piąej armoizej Siódmą armoizą apięia przedsawia zależość: gdzie jes dopszzalą warośią siódmej armoizej apięia, aomias jes reakają kodesaora dla siódmej armoizej: Dla dziewiąej armoizej apięia orzymje się wzór:
Aaliza wpływ armoizy w apięi a sray moy w liii NN... 0 gdzie jes dopszzalą warośią dziewiąej armoizej apięia, aomias jes reakają kodesaora dla dziewiąej armoizej: Jedeasą armoizą apięia opisje związek: gdzie jes dopszzalą warośią jedeasej armoizej apięia, aomias jes reakają kodesaora dla jedeasej armoizej: Dla rzyasej armoizej apięia orzymje się: gdzie jes dopszzalą warośią rzyasej armoizej apięia, aomias jes reakają kodesaora dla rzyasej armoizej: Dla pięasej armoizej apięia orzymje się wzór: gdzie jes dopszzalą warośią pięasej armoizej apięia, aomias jes reakają kodesaora dla pięasej armoizej Dla siedemasej armoizej apięia orzymje się odpowiedio: gdzie jes dopszzalą warośią siedemasej armoizej apięia, aomias jes reakają kodesaora dla siedemasej armoizej: Poiżej zesawioo, dla zilsrowaia zjawiska, warośi poszzególy reakaji oraz dopszzaly warośi apięć armoizy dla klasy rzeiej i odpowiadająe im aężeia prądów poszzególy armoizy;
0 Ryszard Nawrowski, Zbigiew Sei, Maria Zielińska 6.464.. 0. 0.8 0.88 0.4 0.4 0.8. 6.4 4..0 4.466.64 0.8 0. 4. Harmoizy rzeiej i dziewiąej prąd ie względia się w obwoda rójazowy bez przewod eralego, w kóry e armoize ie mogą płyąć.. PRZYKŁAD LZBOWY Wyiki oblizeń przedsawioo dla silika idkyjego o moy zamioowej 0 kw. Przy względiei sprawośi i zamioowego współzyika moy silik e pobiera z siei mo 4. kw. Aby skompesować mo bierą pobieraą przez silik zasosowao kodesaor o pojemośi 44 mf. Dla ej pojemośi mo biera kompesjąa kodesaora wyosi 8.4 kvar. Zamioowy prąd baerii kodesaorów k =. A. Dla ego prąd oblizoo prądy zasępze względiająe armoize w apięi. Wzięo pod wagę dopszzale warośi armoizy w apięi, podae w ab., dla klas pierwszej i rzeiej. Prąd zasępzy płyąy do kodesaora dla klasy pierwszej armoizy apięia wyosi 46.0 A. Sosek ego prąd do prąd zamioowego kodesaora wyosi.88. Dla klasy rzeiej armoizy apięia oblizoy prąd zasępzy wyosi 8. A. Sosek ego prąd do prąd zamioowego kodesaora wyosi.66. 4. WNOSK Ławo zaważyć, że w obwodzie dla klasy armoizy w apięi aężeie prąd ie przekraza kroośi prąd. dlaego wysarzy zasosowaie kodesaora o dopszzalym prądzie.. W obwodzie klasy aężeie prąd wyosi poad. i dlaego ależy zasosować dławiki. Sray moy w przewodzie zasilająym rozparyway obwód, spowodowae armoizymi w apięi siei dla klasy pierwszej wzrosły. kroie. Sray moy w przewodzie zasilająym rozparyway obwód, spowodowae armoizymi w apięi siei dla klasy rzeiej wzrosły. kroie.
Aaliza wpływ armoizy w apięi a sray moy w liii NN... LTERATRA [] PN-EN 6004 /00 Maszyy elekryze wirjąe. Dae zamioowe i paramery. [] Sei Z. Eksploaaja maszy elekryzy, WPP, Pozań,. [] Z. Sei, M. Zielińska Zagadieia kompesaji moy bierej w siei iskiego apięia zakład przemysłowego odbiorikami iesymeryzymi Maeriały Sympozjm ZKWE 00. ANALYSS OF THE EFFET OF VOLTAGE HARMON OMPONENTS ON THE POWER LOSS N LV LNE SPPLYNG AN NDTON MOTOR WTH REATVE POWER OMPENSATON WTH THE SE OF APATORS Te paper preses e resls o allaio ad aalysis o power loss arisig i a segme o a LV eleri power lie spplyig a ig-power idio moor, e reaive power o wi is ompesaed wi e se o apaiors. Te ompaio was arried o wi e se o Mad soware. ase o a ework ildig apaiors osideraio o e volage armoi ompoes is eessary. Te rres ored by ese armois irease e power loss. Te paper is devoed o aalysis o e vale o ese losses. Te aalysis as bee arried o or ree lasses o eleri power eworks, aordig o allowable THD vales.