Program wychowawczo-profilaktyczny Szkoły Podstawowej im. Polskich Noblistów w Chalinie Dziecko jest wspólnym dobrem rodziców i szkoły. Wstęp Program profilaktyczno-wychowawczy szkoły dotyczy wielu dziedzin życia. Ma na względzie narastające problemy wychowawcze w szkole, w domu i w miejscach publicznych oraz zapobieganie przyczynom ich występowania. Jego celem jest kształtowanie postaw zdrowego i bezpiecznego stylu życia bez potrzeby stosowania agresji i używek, kształtowanie umiejętności postaw życiowych i wskazywanie wzorów zachowań, ukazywanie potrzeby integracji z dziećmi niepełnosprawnymi jak również zapobiegania sytuacjom i zachowaniom problemowym. Wskazuje na budowanie porozumienia szkoła - dom- środowisko, ich wspólnej aktywności wychowawczej i partnerstwa w podejmowaniu działań i decyzji wychowawczych przeciw agresji dziecięcej, uzależnieniom i cyberprzemocy. Cele programu wychowawczo - profilaktycznego zostały opracowane w oparciu o cztery aspekty wychowania: wspomaganie rozwoju uczniów, kształtowanie sposobu myślenia i postaw, profilaktykę zachowań ryzykownych, korekcję deficytów i urazów budowanie poczucia bezpieczeństwa na terenie szkoły. Cele te zostały wzbogacone o następujące treści: rozwijanie samorządności, bezpieczeństwo, rozwój osobowości, kultura języka i rozwój czytelnictwa i kompetencji informatycznych, tradycje narodowe, świąteczne i klasowe, kształtowanie postaw prorodzinnych, dbałość o zdrowie, rozwijanie zainteresowań i talentów. 1
Podstawa Prawna Ustawa z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59) - art. 10 ust. 1 pkt 5, art. 26 ust. 2, art. 78, art. 98-99. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz.U. poz. 1249). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2017 r. poz. 356). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 17 marca 2017 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli (Dz.U. z 2017 r. poz. 649) - 4. Konwencja o Prawach Dziecka; Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. 2015 poz. 843); Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2015r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. 2015, poz.1270); Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 lipca 2015r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz. U. 2015, poz.1113); 2
Charakterystyka szkoły i środowiska Chalin jest jedną z najstarszych osad Ziemi Dobrzyńskiej. Wzmianka o Chalinie znajduje się w dokumencie zatwierdzającym własność Chalina i Świerczyna przez Władysława i Kazimierza - książąt kujawskich. Dokument ten nosi datę - 1282 rok. Chalin rozciąga się na południowo - wschodnim brzegu jeziora chalińskiego. Pierwsza szkoła w Chalinie powstała około 1912 roku i mieściła się w dawnej karczmie dworskiej. Obecnie szkoła mieści się w budynku jednopiętrowym oddanym do użytku w 1992r. Do swojej dyspozycji szkoła podstawowa posiada 14 sal lekcyjnych, salę gimnastyczną i stołówkę. Praca w szkole odbywa się w systemie jednozmianowym. Szkoła Podstawowa im. Polskich Noblistów w Chalinie jest szkołą publiczną dla której organem prowadzącym jest Rada Miejska Dobrzyń nad Wisłą, reprezentowana przez Burmistrza Miasta i Gminy Dobrzyń nad Wisłą, natomiast organem sprawującym nadzór pedagogiczny jest Kujawsko Pomorski Kurator Oświaty w Bydgoszczy. Uczniowie uczęszczający do szkoły pochodzą ze środowiska wiejskiego. Głównie są to uczniowie z obwodu szkoły do którego należą następujące miejscowości: Chalin, Chudzewo, Kamienica od numeru 23 do numeru 48, Kochoń, Kolonia Chalin, Michałkowo, Mokowo, Mokówko, Mokówko Łagiewniki, Ruszkowo, Wierzniczka. Oprócz uczniów z obwodu uczęszczają również dzieci z obwodów szkół sąsiednich gmin. Jest to spowodowane bliską odległością i tradycjami. Większość uczniów jest dowożonych do szkoły, korzystając ze zorganizowanego przez szkołę dowożenia lub są dowożeni przez rodziców. W bieżącym roku szkolnym do szkoły uczęszcza 256 uczniów. Uczą się w 14 oddziałach, a niektóre zajęcia realizują w podziałach na grupy. Kadra pedagogiczna szkoły to 25 nauczycieli, w tym 20 zatrudnionych w pełnym wymiarze godzin, pozostali uzupełniają etat w innych szkołach. Wszyscy nauczyciele posiadają wykształcenie wyższe z przygotowaniem pedagogicznym. Posiadają również uprawnienia do nauczania kilku przedmiotów co daje szkole duże możliwości w tworzeniu szerokiej oferty edukacyjnej. W szkole jest zatrudnionych 9 pracowników niepedagogicznych. Diagnoza środowiska szkolnego i sytuacji wychowawczej Każdego roku przeprowadzana jest diagnoza środowiska, analizuje się potrzeby i zasoby szkoły z obszaru wychowania i profilaktyki w szkole na podstawie: spostrzeżeń wychowawcy na temat klasy, ankiety skierowanej do rodziców na temat ich oczekiwań dotyczących realizacji treści profilaktycznych i wychowawczych, obserwacji bieżących zachowań uczniów na terenie szkoły, analizy uwag wpisanych do dziennika. W wyniku przeprowadzonej diagnozy wyróżniono następujące obszary wymagające szczególnej uwagi w procesie wychowawczo-dydaktycznym (przykłady): występuje konieczność rozszerzenia działań na rzecz profilaktyki uzależnień, w niektórych przypadkach nierespektowane są przez uczniów normy społeczne, tym występują zachowania agresywne zachodzi konieczność rozszerzenia działań na rzecz profilaktyki przemocy. Przy opracowaniu programu wychowawczo-profilaktycznego szkoły uwzględniono: 3
dotychczasowe doświadczenia szkoły, propozycje dotyczące treści o charakterze wychowawczym i profilaktycznym, autorstwa rodziców, uczniów i nauczycieli, analizę sytuacji wychowawczej, w tym zagrożeń uzależnieniami, przewidywane zmiany w szkole i środowisku uczniów, które w najbliższej przyszłości będą miały wpływ na proces wychowania. Misja szkoły Szkoła jest społecznością działającą na zasadach partnerstwa, przyjaźni, szacunku i życzliwości. Dba o wszechstronny rozwój uczniów, którzy nie zapominając o swoim pochodzeniu i tradycjach, będą w stanie sprostać wyzwaniom i wymaganiom współczesnego świata. Szkoła: zapewnia wszechstronny rozwój osobowości uczniów, kształtuje postawy patriotyczne, uczy szacunku do tradycji rodzinnych, szkolnych i narodowych, gwarantuje nauczanie przez wysoko wykwalifikowaną kadrę, opierającą współpracę z uczniami i rodzicami na zasadzie partnerstwa, wspomaga rodzinę w trudnym procesie wychowania. Sylwetka absolwenta Dążeniem Szkoły Podstawowej im. Polskich Noblistów w Chalinie jest przygotowanie uczniów do efektywnego funkcjonowania w życiu społecznym oraz podejmowania samodzielnych decyzji w poczuciu odpowiedzialności za własny rozwój. Wzorcowym modelem absolwenta jest uczeń, który posiada następujące cechy: kieruje się w codziennym życiu zasadami etyki i moralności, zna i stosuje zasady dobrych obyczajów i kultury bycia, szanuje siebie i innych, jest odpowiedzialny, zna historię i kulturę własnego narodu i regionu oraz tradycje szkoły, przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny życia, zna i rozumie zasady współżycia społecznego, jest tolerancyjny, korzysta z różnych źródeł wiedzy i informacji, racjonalnie wykorzystuje narzędzia i technologie informatyczne, jest ambitny, jest kreatywny, jest odważny, jest samodzielny, posiada wiedzę na temat współczesnych zagrożeń społecznych i cywilizacyjnych, podejmuje odpowiedzialne decyzje w trosce o bezpieczeństwo własne i innych, szanuje potrzeby innych i jest chętny do niesienia pomocy, jest odporny na niepowodzenia, integruje się z rówieśnikami i prawidłowo funkcjonuje w zespole, ma potrzebę uczestnictwa w życiu społecznym i kulturalnym Polski i Europy. 4
Wizja szkoły Szkoła jest przyjazna dziecku, bezpieczna, stwarza optymalne warunki rozwoju intelektualnego i emocjonalnego uczniów, gwarantuje atrakcyjne i skuteczne nauczanie. Kształtuje swoich wychowanków w oparciu o szacunek do drugiego człowieka, poszanowanie systemu wartości, dziedzictwa historycznego i kulturowego tak, aby poprzez właściwe kreowanie własnego rozwoju, uczniowie godnie wpisali się w kształtowanie otaczającej rzeczywistości. Diagnoza aktualnego stanu placówki: Mocne strony wykwalifikowana, doświadczona kadra pedagogiczna, zapewnia warunki do realizacji zadań statutowych oraz wysokiej jakości pracy, kultywowanie tradycji i obrzędowości szkolnej, położenie budynku w centrum wsi, wymieniona w salach lekcyjnych stolarka okienna, optymalne wyposażenie sal lekcyjnych do edukacji wczesnoszkolnej, dobre funkcjonowanie stołówki szkolnej, rozbudowana strona internetowa, Słabe strony skromne wyposażenie sal lekcyjnych dla uczniów klas IV VIII i klas gimnazjalnych, estetyka korytarzy, zły stan boisk szkolnych, estetyka terenu na zewnątrz budynku W oparciu o analizę stanu faktycznego placówki należy skupić się na zachowaniu i rozwinięciu tych stron szkoły, które są ich atutem i stanowią o atrakcyjności szkoły oraz zmian stron słabych w mocne, stosując odpowiednią motywację, wprowadzając zmiany organizacyjne oraz zabiegając o wsparcie finansowe. Najważniejsze cele wychowania i profilaktyki 1. Kształtowanie poczucia tożsamości narodowej, przynależności do społeczności szkolnej, lokalnej i regionalnej, świadomości swoich praw i obowiązków. Zaznajamianie z zagrożeniami bezpieczeństwa i zdrowia oraz uczenie prawidłowej reakcji na te zagrożenia. 2. Kształtowanie nawyków kulturalnego zachowania, efektywnej współpracy, komunikowania się z rówieśnikami i dorosłymi. Wdrażanie do życia w społeczności szkolnej i w grupie rówieśniczej. Kształtowanie postaw, respektowanie norm społecznych i wychowanie do wartości. 3. Wspieranie rozwoju intelektualnego, przygotowanie do odbioru dóbr kultury i sztuki, upowszechnianie czytelnictwa, szanowanie dorobku narodowego przy jednoczesnym otwarciu się na wartości europejskie. Zapobieganie zachowaniom agresywnym. 4. Kształtowanie właściwych nawyków higienicznych i zdrowotnych, umiejętności dokonywania wyboru zachowań chroniących zdrowie własne i innych ludzi, propagowanie ekologicznego stylu życia. Motywowanie do zdrowego stylu życia. 5. Wspomaganie, w miarę posiadanych zasobów, wszechstronnego i harmonijnego rozwoju ucznia, z uwzględnieniem jego indywidualnej sytuacji. Zapewnienie mu bezpieczeństwa fizycznego, psychicznego i emocjonalnego. Wspieranie ucznia w procesie nabywania wiedzy, sprawności, postaw i nawyków, które zapewniają mu przygotowanie do racjonalnego i godnego życia oraz kontynuacji nauki na dalszym etapie. 5
Zadania programu 1. Kształtowanie poczucia tożsamości narodowej, przynależności do społeczności szkolnej, lokalnej i regionalnej. 2. Zaznajamianie z zagrożeniami bezpieczeństwa i zdrowia oraz uczenie prawidłowej reakcji na te zagrożenia. 3. Kształtowanie zachowań sprzyjających zdrowiu. 4. Kształtowanie nawyków kulturalnego zachowania, wrażliwości na potrzeby innych, uczciwości, efektywnej współpracy, komunikowania się z rówieśnikami i dorosłymi. 5. Edukacja proekologiczna. Sposób realizacji celów programu Kształtowanie poczucia tożsamości narodowej, przynależności do społeczności szkolnej, lokalnej i regionalnej Zadania programu Spodziewane efekty Metody realizacji Kształtowanie poczucia tożsamości narodowej, przynależności do społeczności szkolnej, lokalnej i regionalnej Zaznajamianie z zagrożeniami bezpieczeństwa i zdrowia oraz uczenie prawidłowej reakcji na te zagrożenia Kształtowanie zachowań sprzyjających zdrowiu Poznanie przez uczniów symboli narodowych, poznawanie przez uczniów najbliższej okolicy, stolicy i innych miast polskich, poznawanie sylwetek słynnych Polaków, patrona szkoły Znajomość zasad bezpiecznego poruszania się po drogach i ulicach ze szczególnym zwróceniem uwagi na bezpieczną drogę do szkoły, znajomość zasad bezpieczeństwa pożarowego, wdrażanie uczniów do przestrzegania podstawowych zasad bezpiecznego zachowania się w czasie lekcji, przerw, zajęć pozalekcyjnych, w drodze do szkoły i ze szkoły, uczenie prawidłowych zachowań w razie np. pożaru, wypadku, kradzieży, zapoznanie dzieci z właściwym zachowaniem na wypadek alarmu Korygowanie wad postawy, kształtowanie nawyku dbania Uczestnictwo w uroczystościach o charakterze szkolnym i państwowym, prowadzenie kroniki szkolnej, konkurs wiedzy o patronie szkoły, pogadanki w czasie godziny wychowawczej Przeprowadzenie egzaminu na kartę rowerową, prowadzenie zajęć wychowania komunikacyjnego, spotkania z policjantami, spotkania ze strażakami Realizacja zajęć z gimnastyki korekcyjnej, 6
Kształtowanie nawyków kulturalnego zachowania, wrażliwości na potrzeby innych, uczciwości, efektywnej współpracy, komunikowania się z rówieśnikami i dorosłymi o własne zdrowie, zwracanie uwagi na utrzymanie higieny ciała, stosowanie zasad zdrowego stylu życia, odżywiania, wdrażanie uczniów do umiejętnego organizowania warsztatu pracy i zachowania higieny psychicznej, ukazywanie szkodliwości tzw. używek dla rozwoju psychofizycznego człowieka, kształcenie umiejętności krytycznego wyboru informacji medialnych, zagrożeń ze strony mediów, skutków uzależnień od telewizji, Internetu, gier komputerowych, zapoznanie z optymalnym rozkładem posiłków w ciągu doby, przedstawienie pozytywnego albo szkodliwego wpływu niektórych pokarmów na zdrowie człowieka, poznanie zasad zdrowego odżywiania się i ich wpływu na zdrowie i kondycję fizyczną Wdrażanie do poszanowania odmienności innych w sferze wiary, poglądów, upodobań i zainteresowań, wyglądu zewnętrznego, sytuacji materialnej itd., uczenie wrażliwości na potrzeby innych, przyswajanie sobie podstawowych zasady tolerancji, organizowanie pomocy koleżeńskiej, eliminowanie ściągania, wyręczania się innymi, wykorzystywania innych, poznanie elementarnych norm współżycia społecznego w grupie rówieśniczej Edukacja proekologiczna Umiejętność obserwowania przyrody, lekcje przedmiotowe i zajęcia realizujące edukację zdrowotną, pogadanki na godzinach wychowawczych, organizacja czynnego wypoczynku w czasie wolnym, konkursy/działania dotyczące zdrowego stylu życia, organizowanie kół zainteresowań, lekcje wychowania fizycznego i zajęcia szkolnego koła sportowego, organizowanie zajęć w terenie, wycieczek pieszych, rowerowych, spotkania z pielęgniarką, projekcja filmów na temat profilaktyki uzależnień Kontakty z rodzicami, spektakle profilaktyczne, pogadanki, dyskusje Wycieczki po okolicy, do parku, lasu, spotkania 7
uświadomienie odpowiedzialności za środowisko, poznanie współzależności między człowiekiem, a środowiskiem naturalnym z leśniczym, dokarmianie ptaków i zwierząt, udział w akcjach: Sprzątanie świata, Dzień Ziemi Program wychowawczo-profilaktyczny jest realizowany w oparciu o współpracę rodziców, uczniów i nauczycieli. Współpraca z rodzicami jest realizowana poprzez: 1. Indywidualne spotkania nauczycieli z rodzicami według potrzeb. 2. Zapoznanie rodziców z: zadaniami i zamierzeniami dydaktyczno-wychowawczymi w danej klasie i szkole, przepisami dotyczącymi zasad oceniania klasyfikowania i promowania uczniów, organizacją opieki psychologiczno-pedagogicznej, harmonogramem zajęć pozalekcyjnych organizowanych przez szkołę. 3. Udział rodziców w podejmowaniu różnych decyzji istotnych dla pracy szkoły. Rodzice: wspierają dziecko we wszystkich jego poczynaniach i zapewniają mu poczucie bezpieczeństwa, wspierają wychowawców i nauczycieli w podejmowanych przez nich działaniach, służą wiedzą, doświadczeniem i pomocą, aktywnie uczestniczą w życiu szkoły, dbają o właściwą formę spędzania czasu wolnego przez dzieci (np. czuwają nad bezpiecznym korzystaniem z internetu), zapewniają dziecku poczucie bezpieczeństwa. Wychowawcy i nauczyciele: starają się poznać sytuację rodzinną i osobistą ucznia, opracowują i realizują szkolny program wychowawczo-profilaktyczny, prowadzą dokumentację nauczania, wspierają rozwój uczniów i usamodzielnianie się, dbają o poczucie bezpieczeństwa i akceptację ucznia w klasie, wnioskują o objęcie pomocą psychologiczno-pedagogiczną uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych, informują rodziców o proponowanych formach pomocy psychologicznopedagogicznej, integrują oddział, wykorzystują potencjał grupy do wspierania jej członków, oceniają zachowania uczniów, promują osiągnięcia klasy i pojedynczych uczniów, inspirują pracę zespołową w klasie, przydzielają zespołom zadania na rzecz klasy, szkoły i środowiska oraz wspólnie oceniają stopień ich realizacji, współpracują z dyrekcją szkoły, współdziałają z instytucjami pracującymi na rzecz dziecka, policją, poradnią psychologiczno-pedagogiczną, sądami rodzinnymi, udzielają pomocy w przezwyciężaniu niepowodzeń szkolnych w oparciu o rozpoznane potrzeby uczniów, wspierają swoją postawą i działaniami pedagogicznymi rozwój psychofizyczny 8
uczniów, ich zdolności i zainteresowania, informują o potrzebach związanych z problemami w nauce oraz o przejawianych zdolnościach, inspirują uczniów do twórczych poszukiwań, aktywności i samodzielności, kształcą i wychowują dzieci w duchu patriotyzmu, reagują na przejawy nietolerancji, dyskryminacji i innych negatywnych zachowań, wspólnie z pedagogiem zabiegają o różne formy pomocy wychowawczej i materialnej dla uczniów, dostosowują wymagania edukacyjne do specyficznych potrzeb ucznia, współtworzą atmosferę życzliwości i zrozumienia, budzą szacunek swoją wiedzą, kompetencją i postawą, proponują uczniom pozytywne formy wypoczynku dostępne w szkole i poza nią. Uczniowie: współorganizują imprezy i akcje szkolne, znają i przestrzegają norm zachowania obowiązujących członków społeczności szkolnej, akceptują innych uczniów i szanują ich prawa, współtworzą społeczność szkolną i wykorzystują swe prawo do samorządności, kierują swym rozwojem i stają się coraz bardziej samodzielni, mają szacunek do kultury, języka i tradycji narodowej, uczestniczą w opiniowaniu dokumentów szkolnych statutu, programu wychowawczo-profilaktycznego. Ewaluacja programu Przebieg pracy wychowawczo-profilaktycznej i jej efekty poddawane są systematycznej obserwacji i ocenie. Informacje na temat działania programu i jego efektów pochodzą od uczniów, rodziców i nauczycieli oraz służą doskonaleniu pracy i pomocy w opracowaniu kolejnej wersji programu. Sposoby i środki ewaluacji: obserwacja i analiza zachowań uczniów, obserwacja postępów w nauce, frekwencja na zajęciach dydaktycznych, udział w konkursach. Narzędzia ewaluacji: obserwacja, ankieta, analiza szkolnej dokumentacji. Pod koniec roku szkolnego 2017/2018 przeprowadzona będzie ewaluacja programu za pomocą ankiet. Osobami ankietowanymi będą rodzice, nauczyciele oraz uczniowie naszej szkoły. Uzyskane wyniki posłużą do analizy przeprowadzonych działań, ich skuteczności oraz potrzeby wprowadzenia ewentualnych zmian. 9
Program Wychowawczo- Profilaktyczny Szkoły Podstawowej im. Polskich Noblistów w Chalinie przyjęto uchwałą Rady Rodziców nr 1/2017/2018 z dnia 21 września 2017r w uzgodnieniu z Radą Pedagogiczną i Samorządem Uczniowskim Rada Rodziców Rada Pedagogiczna Samorząd Uczniowski 10