Dr Łukasz Goczek. Uniwersytet Warszawski

Podobne dokumenty
Analiza Szeregów Czasowych. Egzamin

Modele warunkowej heteroscedastyczności

Przyczynowość Kointegracja. Kointegracja. Kointegracja

Dr Łukasz Goczek. Uniwersytet Warszawski

Heteroskedastyczość w szeregach czasowyh

1 Modele ADL - interpretacja współczynników

Autoregresyjne modele o rozłożonych opóźnieniach - Autoregressive Distributed Lags models

Czasowy wymiar danych

O sezonowości mówimy wtedy, gdy zmienna zmienia się w pewnym cyklu zwykle zwiazanym z cyklem rocznym

Ekonometria Ćwiczenia 19/01/05

Jednowskaźnikowy model Sharpe`a

Wprowadzenie Modele o opóźnieniach rozłożonych Modele autoregresyjne o opóźnieniach rozłożonych. Modele dynamiczne.

Analiza szeregów czasowych bezrobocia i inflacji w Danii

Testy własności składnika losowego Testy formy funkcyjnej. Diagnostyka modelu. Część 2. Diagnostyka modelu

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 14

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 12

Wprowadzenie Model ARMA Sezonowość Prognozowanie Model regresji z błędami ARMA. Modele ARMA

Stacjonarność Integracja. Integracja. Integracja

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 13

Estymacja modeli ARIMA przy uŝyciu Staty oraz Integracja i kointegracja. Grzegorz Ogonek KSiE WNE UW

Wprowadzenie Testy własności składnika losowego. Diagnostyka modelu. Część 1. Diagnostyka modelu

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 12

Diagnostyka w Pakiecie Stata

Diagnostyka w Pakiecie Stata

Egzamin z ekonometrii - wersja ogólna

Ekonometria dla IiE i MSEMat Z12

Testowanie hipotez statystycznych

Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki. Wykład 10

Egzamin z ekonometrii wersja ogólna Pytania teoretyczne

Ekonometria dla IiE i MSEMat Z7

1 Metoda Najmniejszych Kwadratów (MNK) 2 Interpretacja parametrów modelu. 3 Klasyczny Model Regresji Liniowej (KMRL)

Egzamin z ekonometrii wersja IiE, MSEMAT

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 10

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 13

Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka. Wykład 4

Ekonometria egzamin semestr drugi 14/06/09

Metoda najmniejszych kwadratów

Egzamin z ekonometrii wersja IiE, MSEMat Pytania teoretyczne

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 9

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka

Egzamin z ekonometrii wersja IiE, MSEMAT

Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka. Wykład 3

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka

Budowa modelu i testowanie hipotez

1.1 Opis danych Dekompozycja szeregu ARIMA Prognoza Podsumowanie Opis danych...

Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka. Wykład 1

Ekonometria egzamin 02/02/ W trakcie egzaminu wolno używać jedynie długopisu o innym kolorze atramentu niż czerwony oraz kalkulatora.

Egzamin z ekonometrii wersja ogólna Pytania teoretyczne

Problem równoczesności w MNK

Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka. Wykład 3

Ekonometria egzamin 02/02/ W trakcie egzaminu wolno używać jedynie długopisu o innym kolorze atramentu niż czerwony oraz kalkulatora.

Modele wielorównaniowe (forma strukturalna)

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka

Egzamin z Ekonometrii

Heteroscedastyczność. Zjawisko heteroscedastyczności Uogólniona Metoda Najmniejszych Kwadratów Stosowalna Metoda Najmniejszych Kwadratów

Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki. Wykład 6

Autokorelacja i heteroskedastyczność

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 10

Zmienne sztuczne i jakościowe

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 13

Estymacja modeli ARDL przy u»yciu Staty

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 14

Ekonometria egzamin 07/03/2018

Ekonometria. Modelowanie szeregów czasowych. Stacjonarność. Testy pierwiastka jednostkowego. Modele ARDL. Kointegracja. Jakub Mućk

1.9 Czasowy wymiar danych

Egzamin z ekonometrii wersja ogolna

Natalia Nehrebecka. Wykład 1

Ekonometria egzamin wersja Informatyka i Ekonometria 29/01/08

Wydział Nauk Ekonomicznych Uniwersytet Warszawski

Magdalena Gańko Rafał Janaczek. Model ekonometryczny. Zastosowanie mechanizmu korekty błędem w modelowaniu kursu walutowego

Ekonometria egzamin wersja Informatyka i Ekonometria 26/06/08

Ekonometria egzamin 31/01/ W trakcie egzaminu wolno używać jedynie długopisu o innym kolorze atramentu niż czerwony oraz kalkulatora.

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka

Ekonometria egzamin 01/02/ W trakcie egzaminu wolno używać jedynie długopisu o innym kolorze atramentu niż czerwony oraz kalkulatora.

Dr Łukasz Goczek. Uniwersytet Warszawski

Modelowanie zachowania kursu EURUSD po ogłoszeniu odczytu US Nonfarm Payrolls z wykorzystaniem modeli ARIMA-GARCH

Egzamin z ekonometrii wersja IiE, MSEMAT

Natalia Nehrebecka Stanisław Cichocki. Wykład 10

EKONOMETRIA STOSOWANA PRZYKŁADOWE ZADANIA EGZAMINACYJNE

Dr Łukasz Goczek. Uniwersytet Warszawski

1.8 Diagnostyka modelu

Natalia Nehrebecka. 18 maja 2010

, a reszta dla pominiętej obserwacji wynosi 0, RSS jest stałe, T SS rośnie, więc zarówno R 2 jak i R2 rosną. R 2 = 1 n 1 n. rosnie. n 2 (1 R2 ) = 1 59

2.2 Autokorelacja Wprowadzenie

6 Modele wyborów dyskretnych dla danych panelowych

Ekonometria. Metodologia budowy modelu. Jerzy Mycielski. Luty, 2011 WNE, UW. Jerzy Mycielski (WNE, UW) Ekonometria Luty, / 18

Ekonometria egzamin wersja ogólna 17/06/08

Estymacja modeli ARIMA przy uŝyciu Staty oraz Integracja i kointegracja. Grzegorz Ogonek KSiE WNE UW

1. Pokaż, że estymator MNW parametru β ma postać β = nieobciążony. Znajdź estymator parametru σ 2.

Stanisław Cichocki. Natalia Neherbecka. Zajęcia 13

ANALIZA ZALEŻNOŚCI MIĘDZY INDEKSAMI RYNKÓW AKCJI NA GIEŁDZIE POLSKIEJ I AMERYKAŃSKIEJ. Indeksy giełdowe

Ekonometria. Modelowanie szeregów czasowych. Stacjonarność. Testy pierwiastka jednostkowego. Modele ARDL. Kointegracja. Jakub Mućk

1.7 Ograniczenia nakładane na równanie regresji

Plan wykładu: 1) Pojęcie stacjonarności i niestacjonarności zmiennych 2) Testowanie integracji 3) Pojęcie kointegracji metoda Engle a-grangera.

1. Stacjonarnośd i niestacjonarnośd szeregów czasowych 2. Test ADF i test KPSS 3. Budowa modeli ARMA dla zmiennych niestacjonarnych 4.

Tadeusz Kufel Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Narzędzia ekonometrii dynamicznej w oprogramowaniu GRETL

I. Szereg niesezonowy

Dr Łukasz Goczek. Uniwersytet Warszawski

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 7

Ekonometria egzamin 06/03/ W trakcie egzaminu wolno używać jedynie długopisu o innym kolorze atramentu niż czerwony oraz kalkulatora.

Transkrypt:

Dr Łukasz Goczek Uniwersytet Warszawski

Dane krótko i długookresowe stopy procentowe Co wiemy z teorii? Krótkookresowe stopy powodują stopami długookresowymi (toteż taka jest idea bezpośredniego celu inflacyjnego i współczesnej polityki pieniężnej). Zatem krótkookresowa stopa jest równa długookresowej plus oczekiwania dotyczące inflacji. Do tego stopnia uznane za prawdziwe, że w zasadzie w ten sposób wylicza się oczekiwania inflacyjne.

Dane krótko i długookresowe stopy procentowe interestrates.dta g lprime=ln(prime) g ltbonds=ln(tbonds) Pamiętad: tsset określić wymiar czasu tsfill uzupełnić dane Najlepiej najpierw obejrzed dane: twoway (tsline lprime ltbonds)

Dane krótko i długookresowe stopy procentowe INTRESTRATES.DTA summarize Variable Obs Mean Std. Dev. Min Max -------------+-------------------------------------------------------- date 591 4960.995 5197.251-4017 13939 tbonds 591 6.295804 2.811131 2.19 14.14 prime 591 7.170237 3.647031 2 20.5 year 591 1973.127 14.22968 1949 1998 month 591 6.477157 3.461518 1 12 -------------+-------------------------------------------------------- t 591 296 170.7513 1 591 lprime 591 1.842837.5152965.6931472 3.020425 ltbonds 591 1.733909.4735195.7839016 2.649008

.5 1 1.5 2 2.5 3 0 200 400 600 t lprime ltbonds

reg lprime ltbonds Source SS df MS Number of obs = 591 -------------+------------------------------ F( 1, 589) = 6466.42 Model 143.584447 1 143.584447 Prob > F = 0.0000 Residual 13.0785292 589.022204634 R-squared = 0.9165 -------------+------------------------------ Adj R-squared = 0.9164 Total 156.662976 590.265530468 Root MSE =.14901 lprime Coef. Std. Err. t P> t [95% Conf. Interval] -------------+---------------------------------------------------------------- ltbonds 1.041813.0129556 80.41 0.000 1.016368 1.067258 _cons.0364276.0232851 1.56 0.118 -.0093043.0821596

Corrgram lprime LAG AC PAC Q Prob>Q [Autocorrelation] [Partial Autocor] - 1 0.9928 0.9933 585.44 0.0000 ------- ------- 2 0.9826-0.5329 1159.9 0.0000 ------- ---- 3 0.9714 0.1394 1722.3 0.0000 ------- - 4 0.9599-0.0143 2272.5 0.0000 ------- 5 0.9488 0.0968 2810.9 0.0000 ------- 6 0.9380-0.0310 3338 0.0000 ------- 7 0.9276 0.0642 3854.3 0.0000 ------- 8 0.9172-0.0868 4360.1 0.0000 ------- 9 0.9063-0.0982 4854.7 0.0000 ------- 10 0.8947-0.0105 5337.5 0.0000 ------- 11 0.8827 0.0349 5808.3 0.0000 ------- 12 0.8705-0.0255 6267 0.0000 ------ 13 0.8582-0.0405 6713.5 0.0000 ------ 14 0.8454-0.0783 7147.7 0.0000 ------ 15 0.8321-0.0509 7569 0.0000 ------ 16 0.8185 0.0273 7977.4 0.0000 ------ 17 0.8047-0.0395 8372.7 0.0000 ------ 18 0.7908 0.0704 8755.1 0.0000 ------ 19 0.7773 0.0344 9125.3 0.0000 ------ 20 0.7646 0.1047 9484.1 0.0000 ------

ac lprime -0.50 0.00 0.50 1.00 0 10 20 30 40 Lag Bartlett's formula for MA(q) 95% confidence bands

xcorr lprime ltbonds -1.00-0.50 0.00 0.50 1.00-1.00-0.50 0.00 0.50 1.00 Cross-correlogram -20-10 0 10 20 Lag

bgodfrey Breusch-Godfrey LM test for autocorrelation --------------------------------------------------------------------------- lags(p) chi2 df Prob > chi2 -------------+------------------------------------------------------------- 1 544.698 1 0.0000 --------------------------------------------------------------------------- H0: no serial correlation. dwstat Durbin-Watson d-statistic( 2, 591) =.0744556

est clear reg lprime ltbonds eststo OLS newey lprime ltbonds, lag(12) eststo NEWEY prais lprime ltbonds eststo PRAIS esttab OLS NEWEY PRAIS

------------------------------------------------------------ (OLS) (NEWEY) (PRAIS) ------------------------------------------------------------ ltbonds 1.042*** 1.042*** 0.431*** (80.41) (24.63) (8.35) _cons 0.0364 0.0364 1.026*** (1.56) (0.53) (6.21) ------------------------------------------------------------ N 591 591 591 ------------------------------------------------------------ t statistics in parentheses p<0.05, ** p<0.01, *** p<0.001

Przedstawione estymatory są estymatorami uogólnionymi, ale są one dośd restrykcyjne - pozwalają one tylko na zaburzenia autokorelacji pierwszego rzędu. Mimo, że mają pewne wartości pedagogiczne i historyczne, są one nieco przestarzałe.

arima lprime ltbonds, ar(1) ma(1) Sample: 1-591 Number of obs = 591 Wald chi2(3) = 115927.77 Log likelihood = 1204.738 Prob > chi2 = 0.0000 OPG lprime Coef. Std. Err. z P> z [95% Conf. Interval] -------------+---------------------------------------------------------------- lprime ltbonds.2932401.0481496 6.09 0.000.1988686.3876116 _cons 1.214718.2264527 5.36 0.000.7708789 1.658557 -------------+---------------------------------------------------------------- ARMA ar L1..994627.0029675 335.18 0.000.9888109 1.000443 ma L1..5334454.0252282 21.14 0.000.483999.5828918 -------------+---------------------------------------------------------------- /sigma.031359.0004968 63.12 0.000.0303853.0323327

quietly reg lprime ltbonds estat archlm LM test for autoregressive conditional heteroskedasticity (ARCH) --------------------------------------------------------------------------- lags(p) chi2 df Prob > chi2 -------------+------------------------------------------------------------- 1 451.862 1 0.0000 --------------------------------------------------------------------------- H0: no ARCH effects vs. H1: ARCH(p) disturbance

arch lprime ltbonds, arch(2) garch(1) ARCH family regression Sample: 1-591 Number of obs = 591 Distribution: Gaussian Wald chi2(1) = 13565.14 Log likelihood = 470.0994 Prob > chi2 = 0.0000 OPG lprime Coef. Std. Err. z P> z [95% Conf. Interval] -------------+---------------------------------------------------------------- lprime ltbonds.8699349.0074692 116.47 0.000.8552955.8845742 _cons.2957079.0132623 22.30 0.000.2697142.3217016 -------------+---------------------------------------------------------------- ARCH arch L2. 1.100418.1263028 8.71 0.000.8528694 1.347967 garch L1. -.0884711.0514038-1.72 0.085 -.1892207.0122786 _cons.0021665.0003777 5.74 0.000.0014262.0029069

ARCH (Engle 1982) arch() GARCH (Bollerslev 1986) arch() garch() ARCH-in-mean (Engle, Lilien, and Robins 1987) archm arch() [garch()] GARCH with ARMA terms arch() garch() ar() ma() EGARCH (Nelson 1991) earch() egarch() TARCH, threshold ARCH (Zakoian 1994) abarch() atarch() sdgarch() GJR, form of threshold ARCH (Glosten, Jagannathan, and Runkle 1993) arch() tarch() [garch()] SAARCH, simple asymmetric ARCH (Engle 1990) arch() saarch() [garch()] PARCH, power ARCH (Higgins and Bera 1992) parch() [pgarch()] NARCH, nonlinear ARCH narch() [garch()] NARCHK, nonlinear ARCH with one shift narchk() [garch()] A-PARCH, asymmetric power ARCH (Ding, Granger, and Engle 1993) aparch() [pgarch()] NPARCH, nonlinear power ARCH nparch() [pgarch()]

Korekta autokorelacji i heteroskedastyczności kładzie nacisk na modelowanie błędu kosztem statycznej specyfikacji tego, co chcielibyśmy policzyd. To jest złe rozłożenie priorytetów. Najczęściej interesuje nas przyczynowośd (kto zabił, dlaczego zabił), która jest o wiele ważniejsza niż cyzelowanie wyrażenia błędu (jak do tej pory policja myliła się określając zabójcę).

Granger i Newbold twierdzą: każde dwie zmienne z trendem oszacowane razem w modelu dają fałszywe wrażenie przyczynowości. Odwrotne stwierdzenie jest również prawdziwe: nie można nie zaobserwowad braku zależności statystycznej pomiędzy dwoma szeregami z trendem! Regresja jednej zmiennej z trendem na drugiej zmiennej z trendem zatem wykazuje fałszywą istotnośd.

Kolejnośd zmiennych jest wazna jesli potem chcemy stosowac dekompozycje Cholesky ego. Testy Grangera.

net install gcause gcause ltbonds lprime, lags (12) exog( _Imonth_*) Granger causality test Sample: 13 to 591 obs = 579 H0: lprime does not Granger-cause ltbonds F( 12, 543) = 1.59 Prob > F = 0.0908 chi2(12) = 20.33 (asymptotic) Prob > chi2 = 0.0612 (asymptotic)

net install gcause gcause lprime ltbonds, lags (12) exog( _Imonth_*) Granger causality test Sample: 13 to 591 obs = 579 H0: ltbonds does not Granger-cause lprime F( 12, 543) = 10.19 Prob > F = 0.0000 chi2(12) = 130.37 (asymptotic) Prob > chi2 = 0.0000 (asymptotic)

W przypadku szeregów stacjonarnych mamy pojęcie równowagi, czyli jest pewien poziom, do którego szereg wydaje się powracad w razie szoku. Założyliśmy, że zintegrowane szeregi nie mają równowagi. To nie jest tak. Tak naprawdę nie mają tylko STAŁEJ równowagi. Teraz możemy zauważyd, że zintegrowane szeregi danych dążą do równowagi, która jest w ruchu. Jest to zbiór wartości, określane przez niektórych x. Zatem jest to ponownie poziom, do którego szereg wydaje się powracad w razie szoku. Tylko ten poziom nie jest stały w czasie. Powiemy zatem, że x wyznacza poziom docelowy (wyznacza cel) dla y.

net install gcause gcause lprime ltbonds, lags (12) exog( _Imonth_*) Granger causality test Sample: 13 to 591 obs = 579 H0: ltbonds does not Granger-cause lprime F( 12, 543) = 10.19 Prob > F = 0.0000 chi2(12) = 130.37 (asymptotic) Prob > chi2 = 0.0000 (asymptotic)

Dfuller, pperon (o tym za chwilę oba szeregi zintegrowane pierwszego stopnia) Potencjalne równanie kointegrujące: reg ltbonds lprime Zapis reszt: predict resid, r Test stacjonarności reszt: dfuller resid Model korekty błędów: reg d.ltbonds d.lprime l.resid

dfuller lprime Dickey-Fuller test for unit root Number of obs = 590 ---------- Interpolated Dickey-Fuller --------- Test 1% Critical 5% Critical 10% Critical Statistic Value Value Value Z(t) -2.200-3.430-2.860-2.570 MacKinnon approximate p-value for Z(t) = 0.2063 dfuller ltbonds Dickey-Fuller test for unit root Number of obs = 590 ---------- Interpolated Dickey-Fuller --------- Test 1% Critical 5% Critical 10% Critical Statistic Value Value Value Z(t) -1.831-3.430-2.860-2.570 MacKinnon approximate p-value for Z(t) = 0.3654

dfuller d.lprime Dickey-Fuller test for unit root Number of obs = 589 ---------- Interpolated Dickey-Fuller --------- Test 1% Critical 5% Critical 10% Critical Statistic Value Value Value Z(t) -13.348-3.430-2.860-2.570 MacKinnon approximate p-value for Z(t) = 0.0000 dfuller d.ltbonds Dickey-Fuller test for unit root Number of obs = 589 ---------- Interpolated Dickey-Fuller --------- Test 1% Critical 5% Critical 10% Critical Statistic Value Value Value Z(t) -17.109-3.430-2.860-2.570 MacKinnon approximate p-value for Z(t) = 0.0000

reg ltbonds lprime Source SS df MS Number of obs = 591 -------------+------------------------------ F( 1, 589) = 6466.42 Model 121.246358 1 121.246358 Prob > F = 0.0000 Residual 11.0438426 589.018750157 R-squared = 0.9165 -------------+------------------------------ Adj R-squared = 0.9164 Total 132.290201 590.224220679 Root MSE =.13693 ltbonds Coef. Std. Err. t P> t [95% Conf. Interval] -------------+---------------------------------------------------------------- lprime.8797336.01094 80.41 0.000.8582473.9012198 _cons.1127035.0209328 5.38 0.000.0715915.1538155 predict resid, r

dfuller resid Dickey-Fuller test for unit root Number of obs = 590 ---------- Interpolated Dickey-Fuller --------- Test 1% Critical 5% Critical 10% Critical Statistic Value Value Value Z(t) -3.239-3.430-2.860-2.570 MacKinnon approximate p-value for Z(t) = 0.0178

Test Dickey Fullera zakłada model regresji: Model szacowany jest przy użyciu MNK. To oczywiście problem przy autokorelacji. Test Augumented Dickey-Fuller dokłada opóźnienia, aby to uwzględnid. Test Phillipsa i Perrona można rozumied jak test Dickey Fullera, który jest odporny na autokorelację poprzez użycie estymatora wariancji-kowariancji Neweya Westa (1987)

Test odporny bardziej wiarygodny. Kilka wariantów, dotyczących hipotez odnośnie integracji danych:

pperron resid, regress Phillips-Perron test for unit root Number of obs = 590 Newey-West lags = 5 ---------- Interpolated Dickey-Fuller --------- Test 1% Critical 5% Critical 10% Critical Statistic Value Value Value Z(rho) -29.296-20.700-14.100-11.300 Z(t) -3.820-3.430-2.860-2.570 MacKinnon approximate p-value for Z(t) = 0.0027

dfgls resid DF-GLS for resid Number of obs = 572 Maxlag = 18 chosen by Schwert criterion DF-GLS tau 1% Critical 5% Critical 10% Critical [lags] Test Statistic Value Value Value 18-2.730-3.480-2.824-2.540 17-2.729-3.480-2.827-2.543 16-2.710-3.480-2.830-2.546 15-2.740-3.480-2.833-2.549 14-2.875-3.480-2.836-2.551 13-2.732-3.480-2.839-2.554 12-2.563-3.480-2.842-2.557 11-2.615-3.480-2.845-2.560 10-2.617-3.480-2.848-2.562 9-2.677-3.480-2.851-2.565 8-2.825-3.480-2.853-2.567 7-2.588-3.480-2.856-2.569 6-2.623-3.480-2.859-2.572 5-2.720-3.480-2.861-2.574 4-2.788-3.480-2.864-2.576 3-3.078-3.480-2.866-2.579 2-2.959-3.480-2.869-2.581 1-3.699-3.480-2.871-2.583 Opt Lag (Ng-Perron seq t) = 13 with RMSE.0334897 Min SC = -6.732904 at lag 2 with RMSE.033942 Min MAIC = -6.732505 at lag 4 with RMSE.0337776

reg d.ltbonds d.lprime l.resid Source SS df MS Number of obs = 590 -------------+------------------------------ F( 2, 587) = 31.94 Model.047473864 2.023736932 Prob > F = 0.0000 Residual.43630744 587.000743284 R-squared = 0.0981 -------------+------------------------------ Adj R-squared = 0.0951 Total.483781304 589.00082136 Root MSE =.02726 D.ltbonds Coef. Std. Err. t P> t [95% Conf. Interval] -------------+---------------------------------------------------------------- lprime D1..2344281.0296649 7.90 0.000.1761658.2926905 resid L1. -.0167115.0082658-2.02 0.044 -.0329456 -.0004774 _cons.0009698.0011247 0.86 0.389 -.0012392.0031788

1. Zastanawiamy się, czy tradycja Boxa-Jenkinsa (modelowania błędu) czy Grangera-Newbolda-Simsa. 2. Testujemy czy szeregi są niestacjonarne testem DF, jeżeli nie jesteśmy pewni testem PP (silniejszy). 3. Sprowadzamy do tego samego poziomu integracji (pamiętajmy o sensie, czy jest sens?) 4. Regresja zależności kointegrującej (długookresowej) 5. Test stacjonarności reszt z regresji. 6. Oszacowanie modelu z korektą błędów.

Dziękuję za uwagę.