KOMUNIKOWANIE SIĘ Z JEDNOSTKĄ I GRUPĄ Iwona Pieniążek psycholog kliniczny Szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie pielęgniarstwa geriatrycznego realizowane w ramach projektu Przebudowa Pawilonu Nr 4 Zakładu Opiekuńczo Leczniczego w Krakowie oraz wdrożenie programu edukacyjnego w zakresie opieki długoterminowej współfinansowane ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego, w ramach programu PL07 Poprawa i lepsze dostosowanie ochrony zdrowia do trendów demograficzno epidemiologicznych www.eeagrants.org www.norwaygrants.org Zakład Opiekuńczo-Leczniczy w Krakowie
Komunikacja interpersonalna To psychologiczny proces, dzięki któremu jednostka przekazuje i otrzymuje informacje w bezpośrednim kontakcie z inną osobą Komunikacja Jest podstawową umiejętnością społeczną Porozumiewamy się na każdym etapie naszego życia i w każdej jego sferze Warunkuje kontakty z otoczeniem - skuteczna kształtuje satysfakcjonujące relacje z drugim człowiekiem -błędna prowadzi do nieporozumień
Proces komunikacji dotyczy czterech zjawisk: intrapsychicznego- czyli doświadczanego wewnętrznie; interpersonalnego- czyli dotyczącego dwóch osób grupowego- obejmującego porozumiewanie się członków grupy, społecznego- komunikacja ma charakter interakcji między grupami lub dużymi liczebnościami osób o tożsamości anonimowej.
FUNKCJE KOMUNIKACJI: Interpersonalna - zawsze oznacza kontakt co najmniej dwóch osób, uwspólnienie ich indywidualności (myśli, uczucia, sposób bycia) Informacyjna - odbierane komunikaty niosą informacje, które wykorzystuje się do zwiększania zasobów wiedzy Decyzyjna umożliwia przekazywanie decyzji np. podwładnym
PROCES KOMUNIKOWANIA SIĘ NADAWCA KODOWANIE KANAŁ KOMUNIKACJI DEKODOWANIE ODBIORCA nadawanie odbieranie komunikat komunikat Zwykle przekazowi towarzyszą zakłócenia szumy (filtry), powodujące błędy w odbiorze informacji. Podsumowaniem pełnej komunikacji jest sprzężenie zwrotne przekaz biegnie w przeciwną stronę (komunikacja dwustronna)
Składowe procesu komunikowania się: Kodowanie- proces w czasie którego określony cel, intencje, myśli zostają zamienione w symbole werbalne i niewerbalne (słowa, gesty, spojrzenia). Sygnał- to wiadomość zakodowana w komunikat przekazujący intencję nadawcy kierowaną do odbiorcy Kanał komunikacyjny- droga którą sygnał jest przekazywany od nadawcy do odbiorcy (werbalny-niewerbalny) Dekodowanie- proces pozwalający odbiorcy odczytanie wiadomości. W wyniku dekodowania, w umyśle odbiorcy powstaje obraz komunikatu będący interpretacją intencji nadawcy.
Rodzaje komunikacji: Elementy przekazu - udział procentowy WERBALNA głos, słowa (przekazuje informacje) 38% 7% NIEWERBALNA : (określa stosunki między ludźmi; ich postawy) - Dystans - strefy - Postawa - Mimika Oczy; Uśmiech!!! - Gesty - Dotyk - Powierzchowność - ubiór SŁOWA MOWA CIAŁA TON GŁOSU 55%
MIMIKA TWARZY Mimika twarzy stanowi źródło informacji na temat stanów emocjonalnych i postaw, takich jak sympatia czy wrogość. Istnieje sześć głównych rodzajów mimiki odpowiadających następującym emocjom: szczęście, zdziwienie, strach, smutek, gniew, pogarda. Twarz jest najbardziej ekspresyjna częścią ciała - odzwierciedla szybko zmieniające się nastroje, reakcje na wypowiedzi i zachowania rozmówcy. Wyraża przede wszystkim uczucia i emocje. Niektóre obszary twarzy są bardziej ekspresyjne niż inne.
KONTAKT WZROKOWY Oczy stanowią najważniejszy obszar wizualnej uwagi w czasie rozmowy koncentrujemy się na oczach przez ok. 43% czasu. Zasadnicza funkcją kontaktu wzrokowego jest przekazywanie komunikatów relacyjnych. Patrzenie na inną osobę jest wyrazem zainteresowania, a jednocześnie przejawem pozytywnej lub negatywnej odpowiedzi na to zainteresowanie.
DOTYK Dotyk stanowi sygnał o bardzo dużej sile oddziaływania. Istnieją określone normy społeczne, które regulują akceptowany obszar i liczbę dotyków, w zależności od charakteru związku interpersonalnego. Istnieje szereg sytuacji, w których kontakt cielesny jest akceptowany, (np. podczas badania lekarskiego). Najważniejsze funkcje komunikacyjne dotyku : pocieszanie i wspieranie, funkcja afiliacyjna, funkcja władzy. Przekazy dotykowe są szczególnie skuteczne w dostarczaniu pocieszenia osobom potrzebującym psychicznego wsparcia.
DOTYK Poprzez dotyk najlepiej dokonuje się transmisja uczucia sympatii, zrozumienia, współczucia Dotyk odgrywa ogromnie ważna rolę w kształtowaniu bliskich relacji. Przekaz zawarty w dotyku zależy jednak od rodzaju relacji. W bliskich związkach dotyk komunikuje sympatię, życzliwość, wsparcie, etc.
GESTY Kiedy mówimy nieustannie poruszamy rękami, głową ale też całym ciałem. Ruchy te są skoordynowane z mowa i stanowią część całościowego procesu komunikowania się. Kiwanie głowa jest dość specyficznym rodzajem gestu i odgrywa dwie zasadnicze funkcje: po pierwsze działa jako wzmocnienie, nagroda i zachęta dla rozmówcy do kontynuowania wypowiedzi po drugie- służy synchronizacji interakcji - kilkakrotne kiwnięcie głowa (seria) oznacza brak zgody i chęć zabrania głosu
POZYCJA CIAŁA Sposób siedzenia czy stania ujawnia informacje nt. naszego samopoczucia. Jednym z komunikatów emitowanych przez postawę ciała jest stan napięcia psychicznego Za pomocą postawy ciała komunikujemy również nasze nastawienie wobec rozmówcy. Bezpośrednie ustawienie ciała ułatwiające kontakt wzrokowy, wychylenie ciała do przodu, dotykanie jest wyrazem pozytywnego nastawienia do rozmówcy. Wyrazem sympatii dla rozmówcy jest podobna/ lustrzana pozycja ciała.
ZACHOWANIA PRZESTRZENNE Wyróżnia się cztery strefy używane przez nas nieświadomie podczas interakcji z innymi ludźmi. Są to: strefa intymna (0-45cm), strefa osobista (45-120 cm), strefa społeczna (1,2-3,6 m), strefa publiczna (3,6-6m) Bliskość przestrzenna jest wskaźnikiem lubienia, sympatii. Im mniejszy dystans, tym bliższa relacja
FUNKCJE KOMUNIKACJI NIEWERBALNEJ 1.Funkcja informacyjna 2. Wspieranie przekazów słownych (uzupełnianie, zastępowanie, akcentowanie) 3. Wyrażanie postaw i emocji (przyjacielskość-wrogość, dominacjapodporządkowanie.
KOMUNIKACJA WERBALNA Dużą rolę odgrywają tu takie czynniki, jak: akcent (badania dowiodły, że jest ważniejszy niż treść wiadomości!) stopień płynności mowy (świadczy o kompetencji i odpowiedzialności) zawartość (treść) wypowiedzi; jest uzależniona od władzy oraz związków międzyludzkich, uzależnionych od przyjętego systemu kulturowego.
EFEKTYWNA KOMUNIKACJA - posługiwanie się przekazami werbalnymi i pozawerbalnymi w sposób spójny, wzajemnie wspierający się. Wysyłanie niezgodnych ze sobą przekazów powoduje dysfunkcjonalną komunikację (odbiorca odczuwa komunikacyjny chaos -dezorientację, zakłopotanie, podenerwowanie, zachowania agresywne)
KOMUNIKAT NIESPÓJNY Niespójny w komunikatach nadawca sam daje o sobie świadectwo, czyniąc się osobą niewiarygodną, nieszczerą. Wysyłając sprzeczne komunikaty nadawca oddaje dowolność interpretacji odbiorcy. Odbiorca sam decyduje, który z kanałów komunikacji jest dla niego bardziej wiarygodny.
DLACZEGO WYSYŁAMY SPRZECZNE KOMUNIKATY? Chcemy ukryć prawdę Chcemy pokazać się z jak najlepszej strony Boimy się przekazywania trudnych informacji Przeżywamy konflikt prawdziwej i deklarowanej intencji
KOMUNIKACJA NIESKUTECZNA JAK POWSTAJĄ NIEPOROZUMIENIA? Przeszkody w porozumiewaniu się: Nieznajomość kodu -osoby dotknięte afazją Nieuwaga słuchacza -słyszeć nie znaczy słuchać -aby usłyszeć potrzebna jest wola, koncentracja, zainteresowanie, zaangażowanie i odpowiedni sposób reagowania -aktywne słuchanie to umiejętność, której trzeba się nauczyć, którą trzeba ćwiczyć
KOMUNIKACJA NIESKUTECZNA JAK POWSTAJĄ NIEPOROZUMIENIA? Przeszkody w porozumiewaniu się: Szumy w kanale - krzyki, hałas, dym, Błędy w interpretacji- szum psychologiczny Czasem mimo znajomości kodu, aktywnego słuchania i braku zakłóceń dochodzi do nieporozumienia między nadawcą a odbiorcą komunikatu. Przyczyn takiego stanu rzeczy może być wiele, np. różnice w rozumieniu znaczeń, kontekstu, różnice w postrzeganiu świata.
AKTYWNE SŁUCHANIE Umiejętność reagowania na drugiego człowieka Zakłada dokładne powtórzenie,,,odbicie sensu usłyszanej odpowiedzi, dzięki czemu nadawca wie, że został zrozumiany Przejawia się zarówno w formie werbalnej jak również niewerbalnej. (potakiwanie, uśmiech, grymas na twarzy, aprobata, zdziwienie okazywane za pomocą wzroku) Pozwala na zakomunikowanie zrozumienia i akceptacji Dzięki niemu pacjent przekazuje pełną informację o sobie, definiuje swój problem i komunikuje swoje potrzeby Zakłada zmianę perspektywy na perspektywę nadawcy (co myśli, przeżywa, czuje pacjent) -jest to percepcja czyjegoś doświadczenia, a nie projekcja własnych uczuć na pacjenta Można je stosować w wywiadzie z chorym, gdy napotykamy opór pacjenta Wskazane jest stosowanie aktywnego słuchania, gdy komunikat zawiera informację o uczuciach. Często informacje o uczuciach takich jak : lęk rozdrażnienie, irytacja złość są zakodowane w sposób niejasny,,,zaszyfrowany.
AKTYWNE SŁUCHANIE Komunikat nadawcy: Pacjent:,,Nie potrafię przestać myśleć o tym, ze to może być rak Komunikat zwrotny odbiorcy: Pielęgniarka:,,Niepokoi się Pan, że to może być poważna choroba Potwierdzenie, modyfikacja lub odrzucenie komunikatu zwrotnego przez nadawcę: Pacjent :,,Tak bardzo się tym martwię
FUNKCJE AKTYWNEGO SŁUCHANIA Potwierdzenie zrozumienia komunikatu Wyrażenie akceptacji i empatii Zachęta skierowana do nadawcy, by rozwinął komunikat Nie wszystkie komunikaty zawierają informację o uczuciach, tzn. mogą mieć charakter informacyjny, np.,,boli mnie głowa,,,mam trudności ze snem. Takie komunikaty nie wymagają rozszyfrowania i komunikatu zwrotnego odbiorcy. Nie stosuje się aktywnego słuchania w odniesieniu do komunikatów obojętnych, np. praca, pogoda, bieżące wydarzenia.
AKTYWNE SŁUCHANIE To konkretne zachowania, które pomogą nam w: kontakcie i porozumiewaniu się z drugą osobą; zredukowaniu napięcia w trudnych momentach; zachęcaniu naszego podopiecznego do współpracy. Celem aktywnego słuchania nie jest rozwiązywanie problemów, lecz udzielanie wsparcia rozmówcy w ich rozwiązywaniu. Warunkiem aktywnego słuchania jest przyzwolenie na partnerską, symetryczną komunikację.
TECHNIKI WSPIERAJĄCE AKTYWNE SŁUCHANIE Milczenie -daje czas na zebranie myśli, zachęca do wypowiedzenia się, otwarcia Parafrazowanie treści to powtórzenie intencji nadawcy własnymi słowami pomaga: sprawdzić czy dobrze rozumiemy, uniknąć nieporozumień, śledzić tok rozmowy, daje nadawcy możliwość wglądu we własny komunikat Klaryfikacja - stosowana kiedy trudno zrozumieć skomplikowaną wypowiedź rozmówcy, porządkowanie wypowiedzi rozmówcy za pomocą pytań Np. Chwileczkę, bo nie wiem czy dobrze zrozumiałam, największym Pani kłopotem są rzadkie odwiedziny syna, dlatego tak bardzo tęskni Pani za domem Która z poruszonych przez Pana jest teraz najważniejsza?
TECHNIKI WSPIERAJĄCE AKTYWNE SŁUCHANIE Odzwierciedlanie -polega na odzwierciedlaniu/ nazwaniu tego co widzę i obserwuję Np. Widzę, że jest Pani bardzo smutna Spokojnie, jest Pan zdenerwowany Służy otworzeniu się rozmówcy i sprecyzowaniu problemu Przenosi uwagę z problemu, konfliktu na stany, emocje, uczucia, umożliwiając ich rozładowanie Postawa empatyczna - Słuchanie z empatią skupia się wokół uważania, obserwowania i słuchania To rodzaj bycia z podopiecznym, próba zrozumienia jego świata, z jego punktu widzenia Np. Rozumiem jak bardzo jest Pani zrozpaczona tym, że nie może Pani chodzić.
SŁUCHAJ AKTYWNIE! ĆWICZENIA 1. To jest nie do opowiedzenia, co się ze mną działo 2. Już nie będzie naświetlań? 3. Kiedy odwiedzi mnie syn? 4. Kiedy wypuścicie mnie z tego więzienia? 5. Czy znowu mam stawać na tej obrzydliwej wadze? 6. Czy ja sobie zasłużyłem na takie traktowanie? 7. Dałabym wszystko, żebym nie musiała wyciągać protezy 8. Czy Pani niczego przede mną nie ukrywa?
12 BLOKAD W KOMUNIKACJI INTERPERSONALNEJ (WG T. GORDONA) 1. NAZYWANIE, POLECENIE, KOMENDEROWANIE 2. OSTRZEGANIE I UPOMINANIE 3. MORALIZOWANIE, GŁOSZENIE KAZAŃ 4. OBRZUCANIE WYZWISKAMI, PRZYLEPIANIE ETYKIETEK 5. OSĄDZANIE, OBWINIANIE 6. DEZAPROBATA, PRZECIWSTAWIANIE SIĘ, POUCZANIE 7. APROBOWANIE, POPIERANIE, CHWALENIE 8. ANALIZOWANIE, INTERPRETOWANIE 9. USPOKAJANIE, OKAZYWANIE WSPÓŁCZUCIA 10. IGNOROWANIE, ODWRACANIE UWAGI, PRZERYWANIE 11. WYPYTYWANIE, INDAGOWANIE 12. DORADZANIE, PROPONOWANIE ROZWIĄZAŃ (GDY PACJENT NIE POTRAFI PRZYJĄĆ PROPONOWANEGO ROZWIĄZANIA).
DOBRA KOMUNIKACJA (POROZUMIENIE) JEST WTEDY, GDY: 1. NADAWCA JEST WIARYGODNY I WZBUDZA ZAUFANIE SWOJĄ PROFESJONALNOŚCIĄ 2. INFORMACJA JEST PRZEKAYWANA W SPOSÓB ZROZUMIAŁY 3. ODBIORCA PRZEKAZUJE ZWROTNIE SWOJE ZROZUMIENIE I REAKCJE NA OTRZYMANĄ I
UKŁAD TERAPEUTYCZNY: Komunikacja pomiędzy chorym, lekarzem lub pielęgniarką jest szczególnym rodzajem kontaktu, który nazywamy układem terapeutycznym. W jego zakres wchodzą: 1. Przekazanie choremu wstępnych informacji 2. Właściwa rozmowa wywiad medyczny 3. Odczytywanie przekazów werbalnych i niewerbalnych i z ukrytym podtekstem 4. Przekazanie choremu informacji 5. Rozmowa terapeutyczna, stosowana wobec chorych, który tego potrzebują.i
Celem dobrego wywiadu jest uzyskanie informacji ważnych dla chorego i personelu medycznego. Aby zrealizować zamierzone cele należy posiadać pewne umiejętności: Aktywne świadome, empatyczne słuchanie Umiejętne widzenie
ELEMENTY DOBREJ KOMUNIKACJI: Posługiwanie się pytaniami otwartymi (jak? Zamiast czy?) Zachęcanie do wyjaśniania, gdy podopieczny mówiąc o swoich problemach wyraża się ogólnikowo np. Proszę powiedzieć o tym coś więcej Używanie pytań skryningowych Czy jest jeszcze coś, o czym chciałby mi Pan powiedzieć? Umiejętne posługiwanie się ciszą Stosowanie parafrazy Powtarzanie ostatnich słów chorego, podsumowywanie wypowiedzi przed przejściem do następnego tematu i pod koniec wywiadu, wtrącanie co pewien czas pytań zachęcających,,czy jeszcze coś?
ELEMENTY DOBREJ KOMUNIKACJI: Wtrącanie werbalnych zapewnień empatycznych np. Wyobrażam sobie jaki musiał być Pan zdenerwowany Korzystanie ze strategii niewerbalnych, język ciała (mimika, kontakt wzrokowy, postawa pochylona do przodu, przyjazne gesty, czasem dotyk) lub, jeśli dobrze rozumiemy sytuację, z hipotez rozumiejących (,, Obawiała się Pani, że po opracji ludzie odsuną się od Pani,,,Nie kładzie się Pani spać, w obawie przed koszmarami sennymi Aktywne słuchanie (wtrącanie podczas rozmowy słówek typu,,tak,,,no tak,,,hm,,,mm,,,coś takiego, kiwanie głową zsynchronizowane z mową oraz portretowanie uczuć osoby mówiącej)
BŁEDY W ROZMOWIE: Stosowanie pytań zamkniętych Czy był Pan na konsultacji u chirurga? Koncentracja tylko na pytaniach somatycznych Zadawanie pytań wielokrotnych zawierających kilka problemów, oraz pytań sugerujących odpowiedzi Jest pani zadowolona z tego pokoju, prawda? Jest Panu duszno, boli Pana serce, ma Pan mdłości? Minimalizowanie i normalizacja uczuć To zupełnie normalne, że boi się Pan cewnikowania, ale naprawdę to głupstwo Zdawkowe uspokajanie lub obietnice bez pokrycia Wszystko będzie dobrze, niech się Pani nie martwi,,,,zobaczy Pan, że po tym lekarstwie od razu stanie Pan na nogi Stosowanie fachowego żargonu i udzielanie wyjaśnień niezrozumiałym językiem Stwierdzony u Pani ascit jest przyczyną tachykardii
JAK MÓWIĆ BY ZOSTAĆ ZROZUMIANYM? Używaj komunikatu JA zamiast TY Podczas rozmowy z unikaj oceniania, uogólnień, aluzji i agresji Wyrażaj swoje zdanie w formie opinii lub oceny zachowania a nie osoby! Jeśli zwracasz uwagę, rób to jasno i wprost, a nie poprzez aluzję Bądź konsekwentny i sprawiedliwy
KOMUNIKAT TYPU JA Komunikat typu Ja składa się z: Przykład: F- faktu dotyczącego zachowania drugiej osoby U-uczucia związanego z tym faktem Podopieczny jest proszony o sprzątnięcie swojego pokoju, ale ignoruje prośbę i nadal leży w łóżku. Komunikat typu TY-Ile mam jeszcze do Pana mówić!? A może mam wystosować prośbę na piśmie? Komunikat typu JA- Godzinę temu prosiłam Pana żeby sprzątną Pan swój pokój, a widzę, że dalej Pan tego nie zrobił (F). Jestem zaniepokojona Pana zachowaniem (U).
JAK SOBIE RADZIĆ Z KRYTYKĄ? Możemy zgadzać się lub nie z usłyszaną krytyką (mogę o sobie myśleć podobnie, ale mogę też mieć zupełnie inne zdanie na własny temat w danej sprawie) Krytyka zgodna: Mam podobne zdanie na swój temat Podobnie o sobie myślę W tej sprawie mam taką samą opinię na własny temat Krytyka niezgodna: Mam inne zdanie na swój temat Inaczej o sobie myślę W tej kwestii moja opinia na własny temat jest inna
JAK SOBIE RADZIĆ Z KRYTYKĄ? Kiedy mamy poczucie, że krytyka w całości lub części może być słuszna, warto skorzystać z techniki Zamglenia po to, by nie wzmacniać złości podopiecznego, a zarazem utrzymać poczucie własnej wartości. Technikę stosuje się za pomocą frazy: Być może + parafraza wypowiedzianej krytyki. Przykład: Podopieczny: Spóźniła się Pani z tymi lekami pół godziny, człowiek to chyba prędzej umrze niż pomoże mu pielęgniarka. Pielęgniarka: Być może faktycznie jestem dziś trochę później.
JAK SOBIE RADZIĆ Z ATAKIEM WERBALNYM? Dopóki w przekazie podopiecznego czujesz agresję reaguj tylko na formę a nie na treść tego o czym mówi. Pomagaj sobie techniką Zdartej płyty. Stosuj komunikaty mające na celu wyciszenie: -Proszę nie krzyczeć, nie lubię tego -Spokojnie, niech Pan nie zwraca się do mnie w ten sposób -To co Pani mówi jest dla mnie przykre. -Nie życzę sobie, by używał Pan wulgarnych słów w rozmowie ze mną.
ZADANIA KOMUNIKACJI Z PACJENTEM GERIATRYCZNYM ZAPEWNIENIE POCZUCIA BEZPIECZEŃSTWA OKAZYWANIE ŻYCZLIWOŚCI, ZROZUMIENIA, PRZYJAZNEGO NASTAWIENIA IDENTYFIKACJA POTRZEB, UZYSKIWANIE I PRZEKAZYWANIE INFORMACJI NIEZBDNYCH DO SPRAWOWANIA WŁAŚCIWEJ OPIEKI REALIZOWANIE CELÓW OPIEKI
DO CZEGO POTRZEBNE SĄ UMIEJĘTNOŚCI KOMUNIKACYJNE W PRACY W ZESPOLE GERIATRYCZNYM? Do zapobiegania konfliktom Do konstruktywnego rozwiązywania konfliktów Rozładowywania napięć, silnych emocji Przekazywania niepomyślnych informacji Ochrony siebie, swoich praw, granic i wartości osobistych Realizacji celów Utrzymania dobrej atmosfery pracy Bycia osobą prawdziwą, szczerą, spójną Komunikujemy się stale więc róbmy to dobrze!
CO TO JEST ZESPÓŁ? Grupa ludzi, tworząca całość - Wspólnie wykonująca pracę, realizująca cele - Łącząca wysiłek w celu wypracowania wspólnej decyzji -świadoma pracy zespołowej CO TO JEST ZESPÓŁ W OPIECE GERIATRYCZNEJ? 1. Grupa ludzi, której celem jest zapewnienie wielorakich potrzeb chorego oraz wsparcia jego bliskim 2. Grupa wielodyscyplinarna jej skład zależny jest od zaistniałych potrzeb 3. Zespół tworzą: pacjent, jego rodzina, personel medyczny, wolontariusze, kapelan
PRACA ZESPOŁOWA W małych grupach: - bezpośrednia komunikacja - łatwiej rozdzielić zadania - Kooperacja (zamiast niezdrowej rywalizacji!) Wspólne cele, wspólne wertości, wspólny sukces Komplementarność Świadomość kompetencji poszczególnych członków zespołu Lider
PRACA ZESPOŁOWA - SPOTKANIA ZESPOŁU Regularne spotkania zespołu celem omówienia aktualnej sytuacji chorego i jego rodziny Spotkania w małych grupach, w gronie osób zainteresowanych sytuacją chorego Stałe miejsce, czas spotkań Atmosfera sprzyjająca wspólnej pracy ZADANIA ZESPOŁU: 1... 2... 3. CO SPRZYJA REALIZACJI ZADAŃ ZESPOŁU/ CO UTRUDNIA? 1. 2. 3.
WARUNKI POZYTYWNEJ PRACY ZESPOŁOWEJ Otwartość struktury Lider Wzajemna kontrola Kooperacja (zamiast konkurencji) Sukces grupy jest zależny od chęci wspólnej pracy Korzyści z pracy zespołowej: Kilku specjalistów zwiększa szansę na efektywną pracę Mniej błędów i pomyłek Zmniejsza ryzyko wypalenia zawodowego
PŁASZCZYZNY KOMUNIKOWANIA SIĘ: KOMUNIKACJA PIONOWA: Formalna Niezbędna do realizacji celów opieki Związana z wytyczeniem reguł postępowania Dwa kierunki:,,w dół (wydawanie zaleceń lekarskich) oraz,,w górę (zgłaszanie problemów przełożonemu) KOMUNIKACJA POZIOMA: Najczęściej o charakterze nieformalnym Może wpływać korzystnie na rozwój stosunków interpersonalnych Może powodować wystąpienie konfliktów interpersonalnych lub utrudnienia w pracy (zmniejszenie dystansu miedzy osobami, brak respektu)
LITERATURA 1. De Walden - Gałuszko K. (1996) U kresu. Opieka psychopaliatywna, czyli jak pomóc choremu, rodzinie i personelowi medycznemu środkami psychologicznymi. Gdańsk, MAK-MED. 2. De Walden - Gałuszko K. (2011), Psychoonkologia w praktyce klinicznej. Warszawa:Wydawnictwo Lekarskie PZWL 3. Gordon T. (1999) Pacjent jako partner. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX 4. Sęk H. (2014) Społeczna Psychologia Kliniczna. Warszawa: PWN 5. Talarska D., Wieczorkowska Tobis K.,Szwałkiewicz E. (2009) Opieka nad osobami przewlekle chorymi, w wieku podeszłym i niesamodzielnymi Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL