KOMUNIKACJA N A S Z E

Transkrypt

1 KOMUNIKACJA dr inż. Piotr Bębenek Głównym naszym celem będzie pogłębienie wiedzy na temat komunikacji międzyludzkiej oraz obowiązujących w niej zasad, a także poznanie możliwości poprawy swojego stylu komunikacji. MOJE TWOJE N A S Z E 1

2 Komunikacja Zaistnienie procesu komunikacji warunkuje obecność trzech czynników: nadawcy - a więc osoby przesyłającej określone informację odbiorcy - czyli osoby, do której informacje są kierowane kodu - czyli sposobu przekazania tej informacji (może to być słowo, gest, obraz itp.) Komunikacja Elementy procesu komunikowania: 1. osoby: nadawca/odbiorca -odbiera komunikat nadany przez nadawcę 2. przekazywane informacje -komunikaty, treści zakodowane 3. informacja zwrotna - feed back 4. środki komunikowania -nośnik informacji, kanał, medium 5. kod -informacja przekazana przez nadawcę jest zakodowana, przekształcona w symbole 6. filtr -szum, wszystko co zakłóca lub uniemożliwia komunikację Komunikacja werbalna Komunikacja werbalnajest typem komunikacji opartej na słowie i sprowadza się do przekazu komunikatów właśnie za pomocą słów. Oto przykłady sytuacji, w których korzystamy z komunikacji werbalnej: rozmowa z drugą osobą czytanie książki pisanie listu lub wypracowania 2

3 Słuchanie Aktywne słuchanie to: parafrazowanie -potwierdzanie przez odbiorcę, że przekazany mu komunikat jest zrozumiały odzwierciedlanie uczuć, emocji skupianie się na najważniejszym umiejętne formułowanie odpowiednich pytań zainteresowanie przekazywaną treścią zapamiętywanie istotnych kwestii, zwrotów, słów. Komunikacja niewerbalna Ruchy ciała: mimika twarzy -jest źródłem informacji dotyczących stanów emocjonalnych i postaw (np. sympatia, wrogość); emocje: szczęście, strach, zdziwienie, smutek, pogarda, gniew kinezjetyka-zajmuje się analizą postaw, gestów i innych ruchów ciała; nasze ciało prajęzyk -źródłami informacji są cechy głosu, takie jak: natężenie, wysokość, tempo mówienia oraz wahania i inne zakłócenia kontakt wzrokowy -najważniejszy obszar naszej wizualnej uwagi Parafraza ćwiczenie TEMAT: własne kłopoty w porozumiewaniu się z niektórymi ludźmi 3

4 Parafraza ćwiczenie Parafrazując używamy sformułowań: jeśli dobrze Pana rozumiem... a więc jest Pan zdania, że... chce Pan powiedzieć, że... sądzi Pan zatem, że... Komunikacja niewerbalna Zależności przestrzenne -stanowią dystans jaki utrzymuje się między nami a rozmówcą w trakcie procesu interakcji. proksemika-na podstawie przestrzennej odległości pomiędzy partnerami rozmowy, dostarcza ona wielu informacji; nasze zachowania proksemicznekształtują dwie antagonistyczne potrzeby: potrzeba afiliacji oraz potrzeba prywatności 1. Poznanie siebie, swoich możliwości, osobowości, własnego poziomu intelektualnego, akceptacja siebie. 2. Zrozumienie komunikatu nadawanego przez nadawcę (efektywna komunikacja, prawidłowa). 3. Właściwy czas i miejsce. 4. Sprzężenie zwrotne - parafraza. 5. Nie formułowanie przedwczesnych ocen (unikanie etykietowania). 6. Liczenie się z uczuciami drugiej osoby (aspekt emocjonalny, bezwarunkowa akceptacja drugiej osoby, empatia). 7. Kontakt graniczny -współodczuwanie, ale nie uzależnianie swojego samopoczucia od stanu emocjonalnego nadawcy. 8. Okazywanie szacunku drugiej osobie (przez nie ignorowanie, także w komunikatach niewerbalnych). 9. Aktywne słuchanie. 4

5 10. Dojaśnianie. 11. Skupianie się na najważniejszym (nie odchodzenie od tematu). 12. Odzwierciedlanie uczuć, emocji. 13. Mowa ciała skorelowana z przekazem niewerbalnym. 14. Kontakt wzrokowy. 15. Szczerość. 16. Autentyczność. 17. Wzajemne zaufanie 18. Konkretność. 19. Życzliwość. 20. Cierpliwość. 21. Umiejętne stawianie pytań. 22. Podążanie za tokiem myślowym rozmówcy. 23. Delikatny sposób wyrażania krytyki i odmowy (perswazja, negocjacja, empatia). Bariery ćwiczenie Grupa I Osądzanie polega na... Grupa II Decydowanie polega na... Grupa III Nadmierne skupianie się na sobie podczas rozmowy z kimś polega na... Bariery ćwiczenie osądzanie polega na: krytykowaniu, wyrokowaniu, obrażaniu, wypowiadaniu, zdecydowanych zdań twierdzących zaczynających się od TY. Komunikat TY, sugeruje, że winę za zaistniałą sytuację ponosi dana osoba. Nie jest osądzaniem, wypowiadanie własnych opinii w pierwszej osobie, z podkreśleniem, że możemy się mylić; decydowanie za innych polega na: wydawaniu poleceń, rozkazywaniu, grożeniu, straszeniu, moralizowaniu, wścibskim wypytywaniu o sprawy, o jakich ktoś wyraźnie nie chce rozmawiać; nadmierne skupianie się na sobie podczas rozmowy polega na: zmienianiu tematu, litowaniu się, dawaniu dobrych rad, (to co dobre dla mnie, nie musi być takie dla kogoś innego). 5

6 Blokady komunikacji wywołują: 1. agresję 2. zamknięcie się w sobie 3. brak akceptacji siebie i innych 4. poczucie niższej wartości 5. poczucie lekceważenia, niezrozumienia 6. irytację 7. niechęć do dalszej rozmowy Skuteczne komunikowanie mogą utrudniać także: różnice w postrzeganiu rzeczywistości -odmienna wiedza, odmienne doświadczenia bariery językowe -różne znaczenie słów, lub odmienne języki narodowe różnice wynikające z płci niejasność przekazu, zakłócenia na którymkolwiek etapie procesu komunikowania emocje -odbieranie komunikatów przez pryzmat przeżywanych emocji, gniewu, radości, smutku, lęku niezgodność komunikatów werbalnych i niewerbalnych nieufność -podejrzliwość komunikatu, związana z brakiem wiarygodności nadawcy Skuteczne unikanie nieporzumień Można to osiągnąć za pomocą następujących technik: odzwierciedlenie - przekazujemy rozmówcy komunikat o tym, jak zostały przez nas zrozumiane jego intencje i odczucia parafrazowanie - przekazany nam komunikat powtarzamy innymi słowami w celu przekonania się, czy został dobrze zinterpretowany klaryfikacja - to prośba skierowana do rozmówcy, aby skupił się na jednym wątku wypowiedzi lub wyjaśnił to, co nie jest zrozumiałe potwierdzenie - podczas przekazywania komunikatu staramy się dopowiedzieć kilka słów, aby pokazać zainteresowanie wypowiedzią drugiej osoby 6

7 Skuteczne unikanie nie porzumień KOMUNIKAT JA Ja czuję (jestem)... Kiedy Ty... Ponieważ... Role jakie pełnimy w grupie I. Role ZADANIOWE ważne z punktu widzenia sprawnej realizacji zadań, zwłaszcza w sytuacji podzielonego kierowania II. Role społeczne -ważne dla współżycia i rozwoju grupy III. Utrudniające współżycie i rozwój grupy STANDARD II: ELASTYCZNOŚĆ ZACHOWANIE CEL 1.Wstępne oferty proceduralne Ustalenie warunków spotkania 2.Poszukiwanie wspólnych Wygrana Wygrana rozwiązań 3.Potwierdzanie wypowiedzi Budowanie kontaktu rozmówcy 4.Przedstawienie i kontrola Nastawienie na osiąganie celu celu rozmowy 5.Potwierdzanie zasobów Budowanie długotrwałych rozmówcy relacji 7

8 STANDARD II: ELASTYCZNOŚĆ ZACHOWANIE CEL 6. Pytania Poszukiwanie informacji 7. Zdania warunkowe Poszukiwanie opcji 8. Udzielanie poparcia rozmówcom Budowanie relacji 9. Parafrazowanie Sprawdzanie zrozumienia 10. Przekazywanie informacji Informowanie 11. Przekazywanie odczuć Odkrywanie emocji 12. Podsumowywanie Kontrola komunikacji 13. Humor Budowanie nastroju 14. Pozytywne kończenie rozmowy Budowanie nastroju STANDARD II: ELASTYCZNOŚĆ ZACHOWANIE SKUTEK 15. Przerywanie wypowiedzi Wzrastanie irytacji 16. Nie zgadzanie się Wzbudzanie niechęci 17. Krytykowanie Wzbudzanie niechęci 18. Grożenie Wzbudzanie agresji 19. Rozkazywanie Bunt, niechęć 20. Moralizowanie Agresja, niechęć 21. Osądzanie Poczucie winy, agresja 22. Agresja Agresja, ucieczka 23. Ustępowanie pola Uleganie 24. Przymilanie się Wzbudzanie nieufności REGUŁY WYWIERANIA WPŁYWU 1. WZAJEMNOŚCI 2. KONSEKWENCJI 3. SPOŁECZNEGO DOWODU 4. AUTORYTETU 5. LUBIENIA 6. NIEDOSTĘPNOŚCI 7. KONTRASTU 8

9 Przekazywanie uwag krytycznych 1. Wypowiadaj zarzuty bezpośrednio do osoby zainteresowanej i tylko w cztery oczy. 2. Nie porównuj krytykowanego zachowania z innym, to poniża. 3. Wypowiadaj zarzut jak najszybciej po fakcie. 4. Gdy rozmówca przyjął zarzut do wiadomości, nie powtarzaj go - to upokarza. 5. Krytykuj tylko zachowania, które da się zmienić. 6. Nie podkreślaj dodatkowo niezadowolenia grymasem twarzy. 7. Naraz wypowiadaj tylko jeden zarzut - kumulowanie zarzutów denerwuje i sprawia, że przestaje się słuchać w ogóle! (częste u młodzieży bombardowa-nej krytycznymi uwagami). 8. Unikaj złośliwości oraz sarkazmu. 9. Nie pytaj o motywy krytykowanego zachowania i nie próbuj ich odgadywać. 10. Unikaj słów nigdy" i zawsze" - przesada nie sprzyja wiarygodności. 11. Jeśli nie chwalisz dużo i często, nie spodziewaj się przyjęcia twojej krytyki do wiadomości. To nie tyle zasada, co warunek skuteczności krytyki. Przyjmowanie uwag krytycznych 1. Zachowaj spokój i daj do zrozumienia, że słuchasz. 2. Patrz w oczy. 3. Staraj się zrozumieć, o co krytykującemu chodzi - nie broń się. 4. Nie przypisuj rozmówcy pobudek wrogich względem Ciebie. 5. Nie zmieniaj tematu. 6. Nie krytykuj osoby, która Cię krytykuje. 7. Nie mów krytykującej Cię osobie, że jest przewrażliwiona. 8. Nie dowcipkuj. 9. Nie przypisuj rozmówcy tego, czego nie powiedział. 10. Pod koniec rozmowy daj wyraźnie do zrozumienia, że pojąłeś (pojęłaś) zarzut. 11. Daj sobie czas na uspokojenie się, uporządkowanie myśli i rozważenie sensowności zarzutów, zanim ewentualnie podejmiesz dyskusję na ten temat. 9