Szkolny Program Profilaktyki Gimnazjum nr 1 w Żarach

Szkolny Program Profilaktyki Gimnazjum nr 1 w Żarach

Podstawę prawną do prowadzenia w szkole działań profilaktycznych ujętych w szkolnym Programie Profilaktyki stanowią: art. 72 Konstytucji RP, Konwencja o Prawach Dziecka art. 3, art. 19, art. 33, Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz. U. Z 1996r. nr 67, poz. 329 z późniejszymi zmianami) i rozporządzenia wykonawcze: z dnia 23.12.2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, z dnia 19.07.2002r. w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego. Działania profilaktyczne w środowisku szkolnym pozostają w ścisłym związku z działaniami wychowawczymi, jakie gimnazjum prowadzi. Wychowanie rozumiane jest jako proces wspomagania dziecka w rozwoju, ukierunkowanym na osiągnięcie dojrzałości w czterech obszarach: fizycznym, psychicznym, społecznym i duchowym. Natomiast profilaktyka, która jest wtórna wobec wychowania, to proces wspomagania człowieka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, a także ograniczenie i likwidowanie czynników, które blokują prawidłowy rozwój i zaburzają zdrowe życie. Podmiotem oddziaływań ujętych w Szkolnym Programie Profilaktyki jest młodzież w wieku gimnazjalnym, która znajduje się w kluczowej fazie okresu dojrzewania. W tym wieku zmienia się organizm, doskonali się układ nerwowy, dynamicznie rozwija się funkcjonowanie społeczne młodzieży. Widoczne jest oddalanie się od rodziców i innych dorosłych autorytetów. Nastolatek odczuwa naturalną potrzebę bycia akceptowanym przez rówieśników, a obawy przed dezakceptacją i odrzuceniem skłaniają go do poddawania się wpływom grupy rówieśniczej. Wyraźniejsze staje się pragnienie bycia dorosłym. Zwiększa się łatwość dostępu do zachowań dysfunkcjonalnych. Nie zakończony jeszcze rozwój biologiczny, intelektualny, emocjonalny i społeczny powoduje, że negatywne konsekwencje zachowań ryzykownych u młodzieży są zazwyczaj poważniejsze i występują szybciej niż u osób dorosłych. Dlatego niezwykle istotne staje się, by poprzez różnorodne działania eliminować lub redukować czynniki ryzyka, a jednocześnie wzmacniać czynniki chroniące młodzież przed podejmowaniem zachowań ryzykownych. Cele i zadania ujęte w Szkolnym Programie Profilaktyki zostały sformułowane w oparciu o diagnozę środowiska szkolnego. Została ona sporządzona na podstawie wyników:

ankiet przeprowadzonych wśród uczniów, rodziców i nauczycieli bieżącej obserwacji zachowań uczniów rozmów indywidualnych i wywiadów prowadzonych z uczniami, ich rodzicami oraz nauczycielami analizy dokumentacji szkolnej. Cele działań profilaktycznych: Tworzenie środowiska korzystnego dla wszechstronnego rozwoju uczniów. Uczeń: 2. ma zapewnione poczucie przynależności i akceptacji, nie jest anonimowy w środowisku szkolnym b) jest traktowany indywidualnie, stawiane wymagania są dostosowane do jego możliwości c) ma możliwość zaspokojenia potrzeby własnej aktywności i współpracy w grupie d) rozwija swoje naturalne uzdolnienia i zainteresowania e) ma zapewnione w szkole odpowiednie warunki do prawidłowego funkcjonowania Promocja zdrowego stylu życia Uczeń: 4. wytycza sobie pozytywne i atrakcyjne cele w życiu 5. zna zasady zdrowego stylu życia 6. postrzega swoje zdrowie fizyczne i psychiczne jako wartość i dba o nie 7. aktywnie i twórczo spędza czas wolny Rozwój umiejętności psychologicznych i społecznych Uczeń: 9. zna swoje mocne strony, ma poczucie własnej wartości, darzy siebie szacunkiem 10. akceptuje siebie i jest tolerancyjny wobec innych 11. potrafi nawiązywać pozytywne więzi z otoczeniem 12. potrafi wyrażać swoje myśli, poglądy i opinie 13. jest wrażliwy, potrafi wczuć się w przeżycia innych osób 14. umiejętnie radzi sobie z presją rówieśników jest asertywny 15. zna sposoby radzenia sobie ze stresem i sytuacjami trudnymi 16. jest odpowiedzialny za własne postępowanie i dokonywane wybory 17. potrafi współdziałać w zespole Dostarczenie podstawowej wiedzy dot. problemu uzależnień Uczeń:

19. posiada wiedzę o specyfice i chemicznej naturze poszczególnych środków odurzających 20. rozumie istotę wpływu nikotyny, alkoholu i innych środków odurzających na organizm człowieka 21. rozumie, w jaki sposób środki odurzające wpływają na sprawność koordynacji psychoruchowej 22. wie, co to jest uzależnienie i jaki ma ono wpływ na życie jednostki, jej rodziny i społeczeństwa 23. wie, jakie są taktyki społeczne stosowane w zwalczaniu patologii 24. zna przepisy prawne dotyczące środków odurzających i ich używania Tworzenie szkolnego systemu udzielania wsparcia osobom zagrożonym niedostosowaniem społecznym Uczeń: 26. wie gdzie, u kogo i w jakim zakresie może uzyskać pomoc 27. potrafi udzielić wsparcia rówieśnikowi znajdującemu się w sytuacji problemowej 28. ma zapewnioną pomoc przezwyciężaniu kryzysów rozwojowych, powstających na tle konfliktów rówieśniczych, rodzinnych, niepowodzeń szkolnych. Program obejmuje zadania skierowane do: uczniów nauczycieli rodziców lokalnego środowiska. Działania zapobiegawcze prowadzone są przede wszystkim na poziomie profilaktyki pierwszorzędowej (skierowana do osób, u których problemy jeszcze się nie pojawiły, wspomaga prawidłowe procesy rozwoju psychospołecznego). Występują też elementy profilaktyki drugorzędowej (adresowana do grupy podwyższonego ryzyka; celem działań jest ograniczenie głębokości i czasu trwania dysfunkcji, umożliwienie wycofania się z zachowań ryzykownych). Przyjęte strategie działań to: działania informacyjne ich celem jest dostarczenie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych i tym samym umożliwienie dokonywania racjonalnego wyboru działania edukacyjne ich celem jest pomoc w rozwijaniu ważnych umiejętności psychologicznych i społecznych, niezbędnych do konstruktywnego zaspakajania potrzeb

działania o charakterze alternatywnym stwarzają możliwości, dzięki którym ludzie mogą rozszerzać zakres swoich doświadczeń i osiągać zadowolenie oraz satysfakcję bez konieczności podejmowania zachowań dysfunkcjonalnych działania interwencyjne mają na celu dostarczanie pomocy jednostkom w identyfikowaniu swoich problemów i możliwości ich rozwiązywania. Szkolny Program Profilaktyki jest zgodny z założeniami Programu Wychowawczego.

Obszar działań: Uczniowie Zadania Sposoby realizacji Cele Osoby odpowiedzialne Termin realizacji Kryteria efektywności Dostarczanie wiedzy o specyfice i chemicznych właściwościach poszczególnych środków odurzających oraz ich wpływie na fizjologię organizmu, sprawność psycho koordynacyjną, funkcjonowanie w społeczeństwie realizacja tematyki na lekcjach przedmiotowych (biologia, chemia oraz wychowawczych; zajęcia warsztatowe dot. Problemu uzależnień realizowane przez specjalistów terapii uzależnień filmy tematyczne ulotki, plakaty udział w konkursach tematycznych 4, 5a, b 2b, c Nauczyciele przedmiotów wiedza o konsekwencjach zażywania środków psychoaktywnych dla jednostki i społeczeństwa właściwa postawa wobec uzależnień Rozwój umiejętności psychologicznych i społecznych ułatwiających uczniom radzenie sobie w sytuacjach problemowych, a zwłaszcza w sytuacji presji grupy rówieśniczej realizacja tematyki na lekcjach WOS i lekcjach wychowawczych (dot. m.in. komunikacji, mediacji, asertywności, radzenia sobie ze stresem) realizacja programu profilaktyczno wychowawczego: Spójrz inaczej realizacja zajęć warsztatowych dot.: - problemu przemocy - radzenia sobie ze stresem 3, 5a, b Nauczyciele przedmiotów Wychowawcy umiejętność właściwego zachowania się w sytuacji problemowej funkcjonowanie systemu pomocy

Pomoc uczniom w przezwyciężaniu trudności: - w nauce - w zachowaniu - w grupie rówieśniczej - w środowisku domowym warsztaty integracyjne dla uczniów klas I zajęcia dydaktyczno wyrównawcze, korekcyjnokompensacyjne zajęcia o charakterze terapeutycznym indywidualna pomoc nauczycieli praca świetlicy opiekuńczej indywidualna opieka pedagogiczna współpraca z PPP i innymi instytucjami wspierającymi działalność wychowawczą szkoły 1a, b Dyrektor Wychowawcy Nauczyciele IX udział w zajęciach dydaktycznowyrównawczych, zajęciach świetlicy itp indywidualizacja wymagań pomoc w radzeniu sobie z trudnościami Działania alternatywne: - rozwijanie uzdolnień - kształtowanie zainteresowań - zagospodarowanie wolnego czasu ucznia - promocja zdrowego stylu życia działalność kółek zainteresowań i SKS organizacja imprez klasowych i szkolnych wycieczki klasowe udział w konkursach szkolnych i międzyszkolnych podjęcie tematyki na lekcjach wychowawczych udział uczniów w akcjach niesienia pomocy innym (SK Caritas, PCK) 1a, c, d 2 3a, c, i Dyrektor Nauczyciele Wychowawcy SU SK Caritas udział w zajęciach pozalekcyjnych, konkursach sukcesy uczniów umiejętność współpracy w zespole aktywne spędzanie czasu wolnego wolontariat zbiórki art. żywnościowych, zabawek, itp.

podjęcie problematyki na lekcjach przedmiotowych i wychowawczych (analiza utworów literackich, aktualnych wydarzeń społecznych, zagadnienia dot. hierarchii wartości itp.) indywidualne rozmowy Tworzenie bezpiecznego środowiska wychowawczego szkoły zapoznanie uczniów klas I ze Statutem Szkoły, w tym z prawami i obowiązkami konsekwentne przestrzeganie wewnątrzszkolnych przepisów regulujących życie szkoły funkcjonowanie szkolnego systemu nagród funkcjonowanie Procedur postępowania w odniesieniu do uczniów opuszczających bez usprawiedliwienia zajęcia lekcyjne (zał. nr 1) funkcjonowanie Procedur postępowania nauczycieli oraz form współpracy szkoły w Policją w sytuacjach zagrożenia uczniów przestępczością i demoralizacją (zał. nr 2) funkcjonowanie Procedur postępowania w przypadku agresywnych zachowań uczniów (zał. nr 3) funkcjonowanie Procedur dot. 1a, 3d, e, h, i Dyrektor Wychowawcy Nauczyciele IX zachowania uczniów zgodne z ogólnie przyjętymi normami społecznymi ponoszenia odpowiedzialności za własne zachowania

korzystania z telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych (zał. nr 4) spotkania uczniów klas I z funkcjonariuszami ds. nieletnich prelekcje z zakresu edukacji prawnej

Obszar działań: Rodzice Zadania Sposoby realizacji Cele Osoby odpowiedzialne Termin realizacji Kryteria efektywności Udział w życiu szkoły i klasy swojego dziecka możliwość wpływu na funkcjonowanie szkoły oraz podejmowane działania monitorowanie potrzeb i oczekiwań rodziców wobec działań wychowawczo-profilaktycznych szkoły zapoznanie ze Statutem Szkoły i innymi podstawowymi dokumentami działalność Rady Rodziców i Trójek Klasowych bieżąca współpraca z rodzicami 1e Dyrektor zaangażowanie rodziców w prace na rzecz szkoły i klasy Dostarczanie wiedzy na temat potrzeb rozwojowych dzieci oraz zagrożeń i możliwości przeciwdziałania im, rozwój umiejętności wychowawczych spotkania rodziców z wychowawcą, dyrektorem, pedagogiem, psychologiem (pedagogizacja rodziców) pogadanki, prelekcje z udziałem specjalistów (PPP, Policja), w tym: - edukacja prawna kl. I indywidualne rozmowy, konsultacje 4, 5 Dyrektor Wychowawcy wiedza nt. prawidłowego rozwoju dziecka świadomość zagrożeń w okresie dorastania Udzielanie rodzicom wsparcia w przezwyciężaniu trudności sprawianych przez dzieci rozmowy indywidualne, konsultacje kierowanie do odpowiednich instytucji PPP, Policja, Sąd, OHP, Centrum Leczenia Dzieci i Młodzieży w Zaborze 1b, 5c Wychowawcy skuteczne rozwiązywanie problemów wychowawczych

Obszar działań: Środowisko lokalne Zadania Sposoby realizacji Cele Osoby odpowiedzialne Termin realizacji Kryteria efektywności Zapewnienie uczniom odpowiednich warunków do pracy i bezpiecznego przebywania na terenie szkoły, w drodze do i ze szkoły działania podejmowane przez Dyrekcję i Radę Rodziców w celu pozyskania środków finansowych od organu prowadzącego i sponsorów na remonty i modernizację obiektu szkolnego współpraca z Policją, Strażą Miejską i firmą odpowiedzialną za monitorowanie szkoły (dot. zabezpieczenia budynku szkoły przed dewastacją i ochrony fizycznej) 1e Dyrektor Rada Rodziców bezpieczne warunki pracy w szkole Zapewnienie uczniom możliwości rozwoju zainteresowań, organizacja czasu wolnego pozyskiwanie dotacji celowych na prowadzenie kółek zainteresowań i SKS organizacja konkursów szkolnych i międzyszkolnych (Poliglota, sejmiki). ) finansowanych przez Urząd Miasta udział uczniów w imprezach kulturalno oświatowych organizowanych przez Urząd Miasta, Żarski Dom Kultury, Bibliotekę Miejską, PCK itp. 1,2a,d Dyrektor Nauczyciele odpowiedzialni za organizację konkursów pozyskanie dotacji celowych korzystanie z oferty imprez kulturalnooświatowych

Udzielanie uczniom i rodzicom wsparcia w sytuacjach kryzysowych, których podłożem są: zaburzenia rozwojowe uczniów dysfunkcjonalność środowiska domowego współpraca z PPP w zakresie diagnozowania przyczyn trudności i organizowanie pomocy w zakresie likwidowania dysfunkcjonalności współpraca z Ośrodkiem Interwen-cji Kryzysowej, Ośrodkiem Terapeutycznym Profil, itp. 1b,5c w miarę potrzeb współpraca z instytucjami działającymi na rzecz dziecka i rodziny Organizowanie pomocy dzieciom z rodzin pozostających w trudnej sytuacji materialnej, niewydolnych wychowawczo, zagrożonych patologią społeczną współpraca Ośrodkiem Pomocy Społecznej (dożywianie, wypoczynek zimowy i letni, doraźna pomoc materialna) wnioskowanie o szkolne stypendia socjalne współpraca z Sądem, Policją (rozmowy interwencyjne, kierowanie spraw uczniów do odpowiednich instytucji) współpraca z Miejską Komisją ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (pozyskiwanie dota-cji na prowadzenie świetlicy, reali-zację pdziałań profilaktycznych) współpraca z TPD 5c Dyrektor pomoc socjalna interwencje Sądu i Policji w sytuacjach kryzysowych dotacje celowe Włączenie do systemu oddziaływań profilaktyczno wychowawczych szkoły specjalistów pracowników instytucji, organizacji na co dzień zajmujących się prewencją współpraca z Policją, PPP, Klubem Abstynenta, spec. terapii uzależnień prelekcje, pogadanki dla uczniów i rodziców konsultacje dla rodziców prowadzone przez pracowników PPP na terenie szkoły wspieranie pracy wychowawczej nauczycieli 3g, h 4, 5 Dyrektor spotkania dla uczniów i rodziców z udziałem spec. program Bezpieczne gimnazjum (zał. nr 5)

Obszar działań: Nauczyciele Ewaluacja Szkolny Program Profilaktyki jest poddawany ewaluacji formatywnej, której celem jest ustalenie: mocnych i słabych stron programu stopnia jego wykonania jak jest odbierany przez uczestników czy zostały zrealizowane cele zakładane w programie. Odpowiedzi na pytania ewaluacyjne dostarczą badania prowadzone metodami jakościowymi: obserwacje wywiady indywidualne i grupowe ankieta analiza dokumentacji szkolnej. Analiza programu dokonywana jest w trakcie realizacji zadań oraz po ich zakończeniu. Wyniki ewaluacji są przedstawiane Radzie icznej.