str. Przedmowa.................................................... V Wykaz skrótów................................................. XIII Rozdział I. Ogólna charakterystyka spółek kapitałowych............ 1 1. Podstawy wyodrębnienia spółek kapitałowych................. 2 2. Poszukiwania skutecznych instrumentów ochrony wierzycieli w spółkach kapitałowych.................................. 5 3. Zakres zastosowania zasady wolności umów.................. 9 4. Spółki atypowe i o szczególnym reżimie ustawowym............ 12 5. Próby doktrynalnego wyjaśnienia natury spółek kapitałowych... 15 6. Stosunki prawne spółek kapitałowych........................ 22 7. Cel spółki............................................... 25 8. Obowiązki lojalności...................................... 27 9. Interes spółki. Wspólnicy i interesariusze..................... 32 10. Wykładnia konstytucji spółek kapitałowych................... 37 Rozdział II. Europejskie prawo spółek............................ 41 11. Źródła europejskiego prawa spółek.......................... 48 12. Swoboda przedsiębiorczości................................ 52 I. Wprowadzenie............................................ 52 II. Spółka jako podmiot swobody przedsiębiorczości................ 54 III. Treść swobody przedsiębiorczości............................ 56 IV. Zakaz ograniczania swobody przedsiębiorczości................. 63 V. Transgraniczne przeniesienie siedziby spółki.................... 66 VI. Zakładanie oddziału spółki w innym państwie członkowskim...... 79 VII. Transgraniczna fuzja spółek................................. 86 13. Dyrektywy europejskiego prawa spółek...................... 88 I. Wykaz.................................................. 88 II. Dyrektywa jako środek harmonizacji prawa spółek............... 91 14. Rozporządzenia o spółkach ponadgranicznych................ 98 I. Wprowadzenie............................................ 98 II. Rodzaje spółek ponadgranicznych............................. 100 III. Hierarchia źródeł.......................................... 103 IV. Spółki ponadgraniczne z siedzibą w Polsce..................... 106 15. Plany modernizacji prawa spółek........................... 113 I. Plan działania z 2003 r...................................... 113 II. Korekta Planu działania................................... 115 III. Perspektywy.............................................. 119 Rozdział III. Istota spółki z o.o................................... 121 16. Pojęcie i konstrukcja prawna spółki z o.o..................... 122 I. Elementy definicji spółki z o.o................................ 122 II. Aspekty kapitałowe spółki z o.o............................... 128 III. Aspekty osobowe spółki z o.o................................ 130 IV. Affectio societatis.......................................... 132 VII
V. Struktura prawna spółki z o.o................................. 133 17. Charakter prawny spółki z o.o.............................. 137 I. Spółka jako jednostka organizacyjna i jako stosunek prawny........ 137 II. Charakter prawny spółki z o.o. według KH...................... 139 III. Istotne cechy spółki z o.o. według KSH........................ 141 IV. Spółka z o.o. jako przedsiębiorca............................. 146 Rozdział IV. Powstanie spółki z o.o................................ 149 18. Źródła stosunku prawnego spółki z o.o....................... 150 I. Umowa spółki z o.o........................................ 150 II. Akt założycielski spółki jednoosobowej........................ 156 III. Orzeczenie sądu........................................... 158 IV. Łączenie się, podział, przekształcenie.......................... 160 19. Powstanie spółki z o.o. w organizacji......................... 163 I. Zawiązanie spółki z o.o..................................... 163 II. Podmiotowość prawna spółki z o.o. w organizacji................ 166 20. Powstanie spółki z o.o. jako osoby prawnej................... 167 I. Zawiązanie spółki odesłanie................................ 167 II. Ustanowienie organów spółki................................ 168 III. Pokrycie kapitału zakładowego............................... 169 IV. Zgłoszenie spółki do sądu rejestrowego........................ 171 V. Postępowanie rejestrowe.................................... 173 VI. Wpis spółki do rejestru..................................... 175 Rozdział V. Kapitał zakładowy i udziały........................... 177 21. Kapitał zakładowy........................................ 185 I. Zagadnienia wstępne....................................... 185 II. Miejsce kapitału zakładowego w strukturze finansowo-majątkowej spółki................................................... 190 III. Funkcje kapitału zakładowego................................ 194 IV. Zasada pełnego pokrycia kapitału zakładowego.................. 197 V. Zasada stałości (nienaruszalności) kapitału zakładowego........... 207 VI. Krytyka instytucji i rozwiązania alternatywne................... 213 22. Zmiany wysokości i struktury kapitału zakładowego........... 218 I. Podwyższenie kapitału zakładowego........................... 218 II. Obniżenie kapitału zakładowego............................. 233 III. Zmiany struktury kapitału zakładowego........................ 238 23. Udziały................................................. 241 I. Zagadnienia wstępne....................................... 241 II. Rodzaje................................................. 247 III. Powstanie udziału......................................... 251 IV. Wygaśnięcie udziału....................................... 254 V. Wspólność udziału......................................... 274 24. Rozporządzanie udziałami................................. 279 I. Uwagi ogólne............................................. 279 II. Ograniczenia rozporządzania prawami udziałowymi.............. 291 III. Zbycie udziału............................................ 299 IV. Użytkowanie udziału...................................... 306 V. Zastaw na udziale.......................................... 311 25. Dziedziczenie udziału...................................... 319 I. Uwagi ogólne............................................. 319 II. Wstąpienie do spółki spadkobierców zmarłego wspólnika.......... 320 III. Ograniczenia wstąpienia do spółki spadkobierców zmarłego wspólnika............................................... 321 VIII
IV. Podział udziału (udziałów) między spadkobierców zmarłego wspólnika............................................... 323 V. Inne wypadki przejścia udziału w drodze sukcesji uniwersalnej..... 324 26. Egzekucja z udziału....................................... 325 I. Uwagi ogólne............................................ 325 II. Zajęcie udziału i jego skutki................................. 326 III. Zaspokojenie wierzyciela egzekwującego z zajętego udziału........ 329 27. Wyłączenie wspólnika..................................... 331 I. Uwagi ogólne............................................. 331 II. Właściwość sądu i legitymacja procesowa...................... 332 III. Zabezpieczenie powództwa.................................. 334 IV. Wyrok sądu.............................................. 335 V. Przejęcie udziałów......................................... 338 Rozdział VI. Prawa i obowiązki wspólników....................... 341 28. Zagadnienia wstępne...................................... 348 I. Uwagi ogólne............................................. 348 II. Stosunek członkostwa i jego elementy......................... 349 III. Wspólnicy............................................... 351 IV. Klasyfikacja uprawnień i obowiązków wspólników............... 354 V. Zasady podstawowe....................................... 364 VI. Powstanie, ustanie i zmiany treści stosunku członkostwa........... 373 29. Prawa wspólników........................................ 376 I. Prawa czysto majątkowe.................................... 376 II. Prawa korporacyjne....................................... 397 30. Obowiązki wspólników.................................... 417 I. Obowiązki czysto majątkowe................................ 417 II. Obowiązki korporacyjne.................................... 425 Rozdział VII. Organy spółki z o.o................................. 431 31. Zagadnienia ogólne....................................... 436 I. Zagadnienia wprowadzające................................. 436 II. Miejsce, zakres i charakter prawny regulacji organów spółki z o.o.... 437 III. Klasyfikacja organów spółki z o.o............................. 440 IV. Zasady podziału kompetencji pomiędzy organami spółki z o.o....... 447 V. Problem tzw. kadłubowych organów spółki z o.o................ 452 VI. Tak zwane niepełne czynności prawne spółki z o.o.............. 454 VII. Zakaz powoływania określonych osób do organów spółki z o.o...... 459 VIII. Pozostałe zagadnienia ogólne................................ 463 32. Zarząd.................................................. 464 I. Powołanie i odwołanie członków zarządu....................... 464 II. Kompetencje............................................. 473 III. Sposób działania.......................................... 474 IV. Obowiązek lojalności członka zarządu względem spółki........... 479 33. Rada nadzorcza.......................................... 479 I. Powoływanie i odwoływanie członków rady nadzorczej........... 479 II. Kompetencje............................................. 482 III. Sposób działania.......................................... 485 34. Komisja rewizyjna........................................ 488 I. Powołanie i odwołanie członków komisji rewizyjnej.............. 488 II. Kompetencje............................................. 489 III. Zagadnienia pozostałe...................................... 492 35. Zgromadzenie wspólników................................. 494 I. Zwołanie................................................ 494 IX
II. Kompetencje............................................. 497 III. Sposób działania.......................................... 498 IV. Podjęcie uchwały wspólników poza zgromadzeniem wspólników.... 503 V. Rodzaje uchwał zgromadzenia wspólników..................... 504 Rozdział VIII. Ustanie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością....... 509 36. Uwagi ogólne............................................ 511 I. Ustanie spółki z o.o. z perspektywy jej konstrukcji prawnej........ 511 II. Ogólny podział przyczyn ustania spółki z o.o.................... 512 37. Przyczyny rozwiązania spółki z o.o........................... 513 I. Kwalifikacja przyczyn rozwiązania spółki z o.o.................. 513 II. Charakterystyka przyczyn rozwiązania spółki z o.o............... 519 38. Status spółki z o.o. w likwidacji............................. 534 I. Uwagi ogólne............................................. 534 II. Uchwała przeciwdziałająca rozwiązaniu spółki.................. 536 39. Postępowanie likwidacyjne................................. 538 I. Likwidatorzy............................................. 538 II. Otwarcie likwidacji........................................ 543 III. Czynności likwidacyjne.................................... 547 IV. Wykreślenie spółki z rejestru przedsiębiorców................... 557 40. Likwidacja spółki z o.o. w organizacji........................ 560 Rozdział IX. Zasady odpowiedzialności cywilnoprawnej w spółkach kapitałowych.................................................. 563 41. Zagadnienia wprowadzające............................... 568 I. Szczególny charakter regulacji Kodeksu spółek handlowych oraz ustaw szczególnych........................................ 568 II. Postacie odpowiedzialności cywilnoprawnej w spółkach kapitałowych 576 42. Odpowiedzialność wspólników (akcjonariuszy) wobec spółki.... 582 I. Uwagi ogólne............................................. 582 II. Odpowiedzialność z tytułu niewniesienia bądź nienależytego wniesienia wkładów........................................ 583 III. Odpowiedzialność z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania obejmującego świadczenie inne niż wniesienie wkładu. 599 IV. Odpowiedzialność za bezprawne pobrania z majątku spółki........ 602 43. Odpowiedzialność wobec spółki oraz wspólników (akcjonariuszy) z tytułu nienależytego sprawowania mandatu członka organu.... 612 I. Uwagi ogólne............................................. 612 II. Odpowiedzialność z tytułu niedopełnienia obowiązków wynikających z pełnienia funkcji członka organu............................ 612 III. Szczególne przypadki odpowiedzialności członka organu.......... 622 44. Odpowiedzialność członka zarządu wobec wierzycieli spółki z tytułu naruszenia obowiązków ustawowych.................. 625 I. Uwagi ogólne............................................. 625 II. Odpowiedzialność na gruncie art. 291 i 479 KSH................ 628 III. Odpowiedzialność na gruncie art. 299 KSH..................... 634 45. Odpowiedzialność podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych bądź innych sprawozdań sporządzanych przez organy spółki kapitałowej (biegłego rewidenta i biegłego) wobec spółki oraz wspólników za szkody wyrządzone przy badaniu................................................. 644 I. Odpowiedzialność biegłego rewidenta na gruncie art. 482 KSH..... 644 II. Odpowiedzialność biegłego (biegłego rewidenta) na gruncie art. 513, 549, 568 2 KSH......................................... 652 X
46. Odpowiedzialność promotorów spółki i innych podmiotów za szkody wyrządzone: czynnościami tworzenia spółki bądź podwyższenia jej kapitału zakładowego oraz działaniami innych osób działających na rzecz spółki wobec spółki oraz osób trzecich................................................. 657 I. Uwaga ogólna............................................ 657 II. Odpowiedzialność na gruncie art. 292 i 480 KSH................ 658 III. Odpowiedzialność na gruncie art. 481 KSH..................... 661 IV. Odpowiedzialność na gruncie art. 484 KSH..................... 664 47. Podstawy dochodzenia roszczeń............................. 666 I. Dopuszczalność i przesłanki dochodzenia odpowiedzialności....... 666 II. Actio pro socio............................................ 671 Rozdział X. Grupy spółek....................................... 675 48. Pojęcie grupy spółek (holdingu) i jej rodzaje.................. 679 I. Istota prawna grupy spółek.................................. 679 II. Grupa spółek a stosunek dominacji i zależności pomiędzy spółkami.. 685 III. Grupa spółek a inne formy koncentracji gospodarczej............. 693 IV. Podmioty uczestniczące w grupie spółek jako element pojęcia grupy spółek................................................... 696 V. Określenie grupa spółek na tle innych konkurencyjnych określeń.. 697 VI. Rodzaje grup spółek........................................ 698 49. Źródła regulacji prawnej grup spółek........................ 700 I. Prywatno- czy publicznoprawny charakter regulacji prawa grup spółek 700 II. Regulacje w prawie prywatnym.............................. 700 III. Regulacje w prawie publicznym.............................. 704 IV. Regulacje szczególne....................................... 706 V. Regulacja w prawie europejskim.............................. 708 50. Powstanie grupy spółek.................................... 711 I. Powstanie holdingu faktycznego.............................. 711 II. Powstanie holdingu umownego............................... 717 51. Odpowiedzialność w grupie spółek.......................... 727 I. Odpowiedzialność spółki dominującej względem wierzycieli spółki zależnej................................................. 727 II. Odpowiedzialność spółki dominującej za szkodę wyrządzoną spółce zależnej................................................. 732 III. Odpowiedzialność członków zarządu lub rady nadzorczej spółki zależnej stosujących się do poleceń spółki dominującej............ 736 52. Ochrona wierzycieli oraz wspólników mniejszościowych spółki zależnej................................................. 741 I. Ochrona wierzycieli spółki zależnej........................... 741 II. Ochrona wspólników mniejszościowych spółki zależnej........... 742 53. Pozostałe skutki prawne uczestnictwa w grupie spółek.......... 746 I. Dostęp spółki dominującej do informacji o spółce zależnej......... 746 II. Obowiązki informacyjne związane z uczestnictwem w grupie spółek. 747 III. Rozciągnięcie stosowania przepisów restrykcyjnych na spółki zależne 752 IV. Skutki prawne uczestnictwa w grupie spółek wynikające z innych ustaw niż Kodeks spółek handlowych (odesłanie)................ 754 Indeks rzeczowy............................................... 755 XI