Szkolny Program profilaktyczny SZKOŁY PODSTAWOWEJ DĘBOWCU Motto Masz tylko jedno życie. Kochaj je takim, jakie jest. Spróbuj z tym życiem dojść do ładu. Jeśli je bowiem odrzucisz, To nie masz już żadnego więcej. /Phil Bosmans/ 1
SPIS TREŚCI 1. PODSTAWY PRAWNE SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI DZIECI I MŁODZIEŻY 2. SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYCZNY 3. ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE 4. FAZY KONSTRUOWANIA PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO 5. CELE PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO 6. TREŚCI, METODY PRACY, 7. SZKOLNY SYSTEM MONITOROWANIA I MODYFIKOWANIA REALIZACJI PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO 2
SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYCZNY SZKOŁY PODSTAWOWEJ W DĘBOWCU NA ROK SZKOLNY 2010/2011 Zatwierdzony przez Radę Pedagogiczną dnia Zaopiniowany przez Radę Rodziców dnia Zaopiniowany przez Samorząd Uczniowski dnia. PODSTAWY PRAWNE SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI DZIECI I MŁODZIEŻY 1. Konstytucja Rzeczpospolitej Art. 72 2. Konwencja o Prawach Dziecka Art. 3, 19, 33 3. Ustawa z dnia 7 września 1991 o systemie oświaty (Dz.U. Nr 67 z poz. zmianami) np. Art. 1 i inne. 4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 rok w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 51 poz. 458 Działalność edukacyjna szkoły pkt. 1,2 i 3). 5. Rozporządzenie Ministra Edukacji 19 czerwca 2001 r w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół oraz zmieniające z dnia 31 stycznia 2002 r (Dz. U. Nr 1 poz.96). W załącznikach - & 2 ust. 1,2; & 16 b 1 statut szkoły określa prawa ucznia, & 16 b2 statut szkoły określa obowiązki 6. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 sierpnia 1999 r w sprawie sposobu nauczania szkolnego z zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach środkach świadomej prokreacji zawartej w podstawie programowej kształcenia ogólnego (Dz. U. Nr. 17 poz. 78 z poz. zmianami z dnia 19 sierpnia 2002 r) 7. Program Ochrony Zdrowia 8. Program Ochrony Zdrowia Psychicznego 9. Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 10. Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii 11. Krajowy Program Zapobiegania Zakażeniom HIV 12. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 15 stycznia 2000 r w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni specjalistycznych oraz ramowego statutu tych poradni ( 9 Dz. U. Nr poz. 109) - & 1 pkt 2 ust. 2 profilaktyka uzależnień. 13. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 15 sierpnia 2000 r w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznych w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 13 poz. 10) 14. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o Ochronie Zdrowia Psychicznego 15. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o Postępowaniu w Sprawach Nieletnich 16. Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. nr 35 poz. 230 z p. zm.) 3
17. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o Wychowaniu w Trzeźwości i Przeciwdziałaniu Alkoholizmowi 18. Ustawa o Ochronie Zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia 9.11.1995 r. art. 3 SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYCZNY SZKOŁY PODSTAWOWEJ W DĘBOWCU Celem profilaktyki jest obrona człowieka, dziecka, ucznia, wychowanka przed wszelkimi zakłóceniami rozwoju. Dążeniem owego programu jest profilaktyka rozumiana jako działanie zapobiegające niepożądanym zjawiskom w rozwoju i zachowania ludzi, postaw, przyzwyczajeń i błędów w uczeniu się. Jest również związany z wizją naszej szkoły. Chcemy wychować ucznia samodzielnego i odpowiedzialnego, który zna swoją wartość i walory. Potrafi skutecznie eliminować własne słabe strony i nie ulega negatywnym wpływom, broni swego stanowiska bez naruszania praw innych do własnego zdania, jest wolny od środków uzależniających. Współczesny świat wymaga od człowieka dokonywania wyborów, dlatego należy stworzyć uczniom sposobność rozwijania postaw i wartości, które ułatwiają im dokonywanie ich. Promowanie zdrowia w szkole można określić, jako połączenie wychowania zdrowotnego i wszystkich pozostałych działań, jakie podejmuje szkoła w celu ochrony i poprawy zdrowia wszystkich osób, które się w niej znajdują. ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE Zadaniem szkolnej profilaktyki jest chronienie młodzieży przed zagrożeniami poprzez działania wychowawczo profilaktyczne, a także reagowanie w sytuacjach rozpoznawania pierwszych prób podejmowania ryzykownych zachowań. Program profilaktyki uwzględnia aktualne potrzeby i problemy środowiska szkolnego i lokalnego. Jest spójny z programem wychowawczym. Odnosi się do pierwszego i drugiego poziomu profilaktyki, mającej na celu m. in.: Promocję zdrowia i zdrowego stylu życia Wspieranie uczniów w rozwoju podstawowych umiejętności życiowych Objęcie indywidualną opieką uczniów z grupy ryzyka popadnięcia w uzależnienie. Do najczęstszych zachowań ryzykownych podejmowanych przez dzieci i młodzież możemy zaliczyć: palenie tytoniu, używanie alkoholu, próbowanie środków psychoaktywnych. Bardzo częstą przyczyną tych zaburzeń jest niewydolność wychowawcza i ekonomiczna rodzin, rozpad tradycyjnych więzi emocjonalnych, słaba odporność psychiczna dzieci, młodzieży i dorosłych. Obecnie coraz częściej obserwuje się zachowania dzieci określane jako agresywne. Młodzi ludzie nie radzą sobie z trudnościami dzisiejszego świata nie umieją kierować własnym rozwojem, potrzebne im są wzory zachowań, ideały, do których mogliby dążyć. Niepokoi narastająca agresja, wulgarny język, sposób bycia, lekceważenie starszych. Przyczyną mogą być frustracje spowodowane niezaspokajaniem potrzeb dziecka w 4
rodzinie, odrzucenie w grupie rówieśniczej, złe wzorce wychowawcze, niepowodzenia szkolne, gry komputerowe i filmy pełne przemocy. FAZY KONSTRUOWANIA PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO I. Diagnoza środowiska szkolnego 1. Wykorzystane narzędzia badawcze miały na celu opracowanie diagnozy niepożądanych zachowań uczniów. Oto one: a. ankietę dla uczniów b. ankietę dla rodziców c. obserwację zachowania uczniów d. rozmowy z rodzicami i uczniami e. analizę frekwencji w dziennikach lekcyjnych f. analizę dokumentacji pedagoga, g. wywiady z wychowawcami klas, nauczycielami i personelem szkoły, h. konsultacje z pracownikami Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej 2. Analiza otrzymanych wyników doprowadziła do opracowanie niniejszego programu profilaktyki i działań interwencyjnych oraz wyznaczenie osób odpowiedzialnych za ich realizację. II. Obszary zagrożenia 1. Zebrane materiały i obserwacje społeczności uczniowskiej pozwoliły wyłonić następujące obszary zagrożenia: - zagrożenie kontaktem z substancjami zmieniającymi świadomość (alkohol), - palenie papierosów - agresja, - wulgaryzmy, - przebywanie w nieodpowiednim towarzystwie, - niski status społeczny problemy materialne uczniów, - kłamstwa, - pożyczanie pieniędzy, - problem częstych absencji niektórych uczniów, - brak motywacji do nauki, - duże różnice w zakresie posiadanej wiedzy między poszczególnymi uczniami powodujące konflikt interesów i potrzeb innych. III. Kierunki działań profilaktycznych i interwencyjnych 1. Opracowanie programu wychowawczego szkoły w oparciu o przepisy prawne i zgodnego z założeniami statutu szkolnego. 2. Profilaktyczne działania szkoły mające na celu eliminację wyodrębnionych problemów: a. doskonalenie umiejętności i pogłębianie wiedzy nauczycieli i wychowawców klas oraz pedagoga szkolnego w zakresie prowadzenia działań profilaktycznych; b. opracowanie procedur postępowania wychowawców i nauczycieli w konkretnych sytuacjach: uczeń pod wpływem alkoholu, palący papierosy; c. opracowanie jasnego systemu zachowania ucznia regulaminu szkoły; 5
d. współpraca z samorządem uczniowskim i włączenie go w realizację programu profilaktycznego; e. systematyczne organizowanie zajęć profilaktycznych przez wychowawców klas, pedagoga dla uczniów (uaktywnienie społeczności uczniowskiej, propozycje działań pro-społecznych, propozycje spędzenia czasu wolnego); f. organizowanie spektakli o tematyce profilaktycznej; g. współpraca z rodzicami - przekazywanie wiedzy na temat zagrożeń, włączanie ich w życie szkoły; Szkoła dla rodziców czyli comiesięczne dobre myśli pomocne w wychowaniu - stworzenie internetowych porad; h. powołanie do życia pogotowia dydaktycznego dla uczniów wymagających stałej opieki i pomocy w nauce, i. przystąpienie do ogólnopolskiej kampanii antyalkoholowej zachowaj trzeźwy umysł ; j. podniesienie motywacji do nauki poprzez organizowanie spotkań z ciekawymi, wykształconymi ludźmi; k. przestrzeganie przed pożyczaniem pieniędzy; l. wyposażenie biblioteki szkolnej w fachową literaturę z zakresu profilaktyki; ł. współpraca z policją - zajęcia prewencyjne dla młodzieży, szkolenia dla nauczycieli, szybka interwencja w sytuacjach kryzysowych, zabezpieczanie imprez szkolnych; m. zapewnienie uczniom ciekawych form spędzenia czasu wolnego; n. zachęcanie uczniów do udziału w różnorodnych akcjach na rzecz szkoły i środowiska min. akcje charytatywne; o. kształtowanie systemu wartości we współpracy z rodzicami; p. systematyczne omawianie, w ramach rad pedagogicznych, efektów realizacji planu profilaktycznego w szkole. CELE PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO Cele ogólne odnoszą się do następujących zagadnień: 1. Profilaktyka niepowodzeń szkolnych 2. Psychoedukacja w zakresie zdrowia W ramach szkolnego programu profilaktyki uczeń będzie mógł: 1. Rozwijać umiejętności interpersonalne (samopoznania i samooceny) 2. Nabywać umiejętności interpersonalne (empatii, asertywności mówienia NIE, podejmowania właściwych decyzji, rozwiązywania problemów i konfliktów, radzenia sobie ze stresem i przeciwdziałania agresji) 3. Kształtować postawę zdrowego stylu życia i konstruktywnego spędzania czasu wolnego. Co w efekcie umożliwi uczniowi wybranie właściwej drogi w życiu wolnej od nałogów. 6
TERŚCI PROGRAMU BĘDĄ REALIZOWANE PODCZAS: Lekcji Godzin wychowawczych Zajęć z pedagogiem szkolnym Zajęć warsztatowych prowadzonych przez specjalistów Zajęć pozalekcyjnych Konkursów Wycieczek METODY PRACY Pogadanki Dyskusja Burza mózgów Wykłady Warsztaty dla nauczycieli i rodziców Treningi Zajęcia terapeutyczne Gry i zabawy psychologiczne SZKOLNY SYSTEM MONITOROWANIA I MODYFIKOWANIA REALIZACJI PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO Zgodnie z ustaleniami Rady Pedagogicznej realizacja programu profilaktycznego Szkoły Podstawowej w Dębowcu będzie sprawdzana pod koniec każdego miesiąca. Będzie się to odbywało podczas posiedzeń zespołów nauczycieli i wychowawców. Całościowa zaś ewaluacja nastąpi z dniem zakończenia roku szkolnego 2010/2011. 7