PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 21 im. MIKOŁAJA KOPERNIKA w ELBLĄGU rok szkolny 2013/2014 Program został opracowany w oparciu o: - statut szkoły - program wychowawczy szkoły - diagnozę problemów uczniowskich (realne potrzeby ucznia, nauczyciela i rodziców) Podstawy prawne Szkolnego Programu Profilaktyki 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Art 72. 2. Konwencja o Prawach Dziecka z dnia 20 listopada 1989 r., ratyfikowana przez Polskę 30 kwietnia 1991 r. Art. 2, 19, 33. 3. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. Nr 67 z późniejszymi zmianami). 4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 24 lutego 2011 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół z późniejszymi zmianami. 5. Rozporządzenie Ministra Edukacji 19 czerwca 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół oraz zmieniające z dnia 31 stycznia 2002 r ( Dz.U. Nr 10 poz. 96) 6. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 sierpnia 1999 r. w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartej w podstwie programowej kształcenia ogólnego (Dz.U. Nr 17 poz. 78 z póżniejszymi zmianami z dnia 19 sierpnia 2002 r). 7. Program ochrony zdrowia. 8. Ustawa o Ochronie Zdrowia Przed Następstwem Używania Tytoniu i Wyrobów tytoniowych z dnia 9 listopada 1995 r. Art. 1, 3. 9. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1998 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. Nr 111 poz. 535) z późniejszymi zmianami (Dz.U. Nr 113 poz. 732). 10.Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 11. Polska Deklaracja w Sprawie Młodzieży i Alkoholu z dnia 18 lutego 2000 r. 12. Krajowy program przeciwdziałania narkomanii. 13.Ustawa o Przeciwdziałaniu Narkomanii z dnia 24 kwietnia 1997 r. Art. 3, 7. 14. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. 15. Rozporządzenie MEN z 31 stycznia 2001 roku w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz.U. z 2003 r. Nr 26 poz. 226) 16. Rozporządzenie MEN z 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz 1
niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. z 2005 r. Nr 19, poz. 167). 17. Ustawa o postępowaniu w Sprawach Nieletnich z dnia 26 października 1982 r. (z późniejszymi zmianami). 18. Program polityki prorodzinnej państwa z dnia 17 listopada 1998 r. przygotowany przez Międzyresortowy Zespół do Spraw Opracowania Polityki Prorodzinnej Państwa. SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI został dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów i potrzeb środowiska lokalnego. Ma służyć ujednoliceniu działań wychowawczych i profilaktycznych oraz pozyskaniu rodziców do współpracy w dziedzinie profilaktyki domowej. Szkolny Program Profilaktyki jest skorelowany ze szkolnym programem nauczania i szkolnym programem wychowawczym. Jest zgodny z prawem oświatowym i prawem państwowym. Szkolny Program Profilaktyki jest dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb środowiska, wynika z diagnozy środowiska. Szkolny Program Profilaktyki w swoich oddziaływaniach jest skierowany na uczniów, nauczycieli i rodziców. I. WPROWADZENIE GŁÓWNE ZAŁOŻENIA Liczba i rozmaitość zagrożeń jakie niesie za sobą współczesne życie wymaga, aby wychowanie młodego pokolenia zostało uzupełnione przez działania chroniące dzieci i młodzież przed tymi zagrożeniami. Program ten jest pewnym ustrukturowaniem działań psychoedukacyjnych ukierunkowanych na redukcję czynników ryzyka i wzmacnianie czynników chroniących. Ma ona na celu zwiększenie bezpieczeństwa każdego ucznia naszej szkoły, w związku z możliwymi szkodami wynikającymi z jakichś jego zachowań problemowych, czy potencjalnych problemów otoczenia. Prezentujemy tu podejście całościowe, które pozwala rozwijać umiejętności interpersonalne, uczy zachowania się w określonych sytuacjach oraz umożliwia uzyskanie odpowiednich wiadomości o uzależnieniach. Chcemy poprzez realizację szkolnego Programu Profilaktyki stworzyć dzieciom okazje do aktywnego gromadzenia różnych doświadczeń, dzięki którym będą mogły lepiej zrozumieć świat, zapoznać się z wartościami, jakimi należy się w życiu kierować, nabyć różnych umiejętności społecznych. Spowoduje to wzrost ich zdolności do radzenia sobie w trudnych sytuacjach życiowych a w szkole pozwoli na uczenie się w atmosferze pozbawionej zastraszania czy osądzania, gdzie dzieci chcą się rozumieć i nawzajem o siebie troszczyć. Konstruowanie Szkolnego Programu Profilaktyki poprzedzone zostało zidentyfikowaniem potrzeb i problemów charakterystycznych dla naszej szkoły, dzięki przeprowadzonej wcześniej diagnozie szeroko rozumianej sytuacji problemowej szkoły. Zastosowane metody i narzędzia diagnozy pozwoliły, na jasne określenie realnych celów programu, sformuowanie zadań, właściwy dobór metod i form, oddziaływań oraz dostosowanie ich do wieku adresata ( sześć poziomów) i stopnia zagrożenia. Zatem Szkolny Program Profilaktyki został opracowany zgodnie z wynikami diagnozy z uwzględnieniem działań z zakresu profilaktyki I i II stopnia i podzielony na poszczególne 2
obszary zagrożenia. Określone zostały osoby odpowiedzialne i realizujące poszczególne zadania. Zaplanowana została również autoewaluacja kształtująca (dialogiczna i wyjaśniająca) mająca na celu ulepszenie prowadzonego działania. II. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA SZKOLNEGO (IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW) Na podstawie przeprowadzonej przez Zespół Wychowawczo Problemowy we współpracy z wychowawcami klas diagnozy przy pomocy: - ankiety dla rodziców nt. zagrożeń - ankiety dla ucznia - ankiety dla nauczyciela nt. zachowań negatywnych w naszej szkole - karty informacji wychowawczej i uzupełniająco: - debaty na szkoleniowej radzie pedagogicznej - debat na spotkaniach Zespołu Wychowawczo Problemowego - analizy frekwencji uczniów - analizy frekwencji rodziców na zebraniach - obserwacji zachowania uczniów - analizy dokumentacji pedagoga szkolnego Działania interwencyjne i profilaktyczne szkoły w kierunkach wskazanych w wyniku diagnozy zostały zaplanowane w pięciu obszarach zagrożenia: 1. Przemoc i agresja 2. Dyscyplina szkolna i kultura słowa 3. Bezpieczeństwo w szkole 4. Niska motywacja do nauki, niskie potrzeby edukacyjne, wagary 5. Uzależnienie od tv, gier komputerowych, papierosów i skierowane do uczniów, rodziców, nauczycieli i personelu administracyjnego. III. CELE OGÓLNE PROGRAMU 1. Zredukowanie aktów agresji i przemocy w szkole 2. Modelowanie konstruktywnej postawy w relacjach nauczyciel uczeń 3. Zapewnienie uczniom poczucia bezpieczeństwa 3
4. Wzmocnienie pozytywnego stosunku do szkoły 5. Wyposażenie uczniów w adekwatna wiedzę o uzależnieniach i związanych z nimi zagrożeniach Powyższe cele zostały określone w wyniku diagnozy oraz zgodnie z założeniami, że poprzez dążenie do ich realizacji - ograniczona zostanie rola czynników zagrażających prawidłowemu rozwojowi - wspomożemy uczniów w konstruktywnym radzeniu sobie z trudnościami - rozpropagujemy zdrowy styl życia Cele szczegółowe zadania, konkretne działania oraz terminy ich podejmowania w wybranych obszarach zagrożeń zawarte są w szkolnych planach profilaktyki dla poszczególnych poziomów i klas, stanowiących załączniki do niniejszego programu. IV. ZADANIA SZKOŁY W ZAKRESIE PROFILAKTYKI Prowadzenie działalności: 1. INFORMACYJNEJ dostarczanie adekwatnych informacji nt. skutków zachowań ryzykownych, wzmacniających pozytywne przekonania 2. EDUKACYJNEJ wprowadzanie w świat wartości, uczenie ważnych umiejętności budujących zrozumienie poznawcze i umiejętności praktyczne 3. ALTERNATYWNEJ propagowanie różnorodnych działań o pozytywnym charakterze i angażowaniu w nie uczniów ( zajęcia pozalekcyjne), dostarczających pożądanych sposobów poszukiwania przyjemności i satysfakcji oraz osiągania tych stanów emocjonalnych 4. INTERWENCYJNEJ postępowanie w konkretnych przypadkach i stosowanie adekwatnych form pomocy V. ZADANIA DYREKTORA, PEDAGOGA, WYCHOWAWCÓW KLAS, NAUCZYCIELI ORAZ INNYCH PRACOWNIKÓW SZKOŁY W ZAKRESIE PROFILAKTYKI 1. DYREKTOR Uświadomienie Radzie Pedagogicznej, Rodzicom, Uczniom czym jest Szkolny Program Profilaktyki, jakie zawiera elementy, jakie jest jego miejsce w działaniach szkoły 4
Organizacja szkoleń dla nauczycieli, personelu, które pomogłyby podnieść poziom wiedzy, przygotowania merytorycznego oraz zintegrować środowisko osób pracujących w szkole wokół podejmowanych działań Zabezpieczenie środków finansowych na realizowanie działań szkoły wynikających z programu i planów Zapewnienie uczniom alternatywnych możliwości spędzania wolnego czasu ( oferta zajęć pozalekcyjnych) Systematyczne omawianie w ramach Rady Pedagogicznej efektów realizacji Szkolnego Programu Profilaktyki Spotkania z uczniami i nauczycielami na apelu szkolnym 2. PEDAGOG Diagnoza problemów wychowawczych szkoły Koordynowanie i monitorowanie przebiegu realizacji planów profilaktyki w poziomach Wspieranie wychowawców, pozostałych pracowników w realizacji zadań profilaktyczno- wychowawczych wynikających z planu profilaktyki Prowadzenie przedsięwzięć o charakterze szkoleniowym dla nauczycieli mających na celu lepsze przygotowanie do realizacji zadań wynikających z programu Praca grupowa z uczniami Praca grupowa z rodzicami (pedagogizacja) Praca indywidualna z uczniami Praca indywidualna z rodzicami 3. WYCHOWAWCY Organizowanie systematycznych profilaktycznych zajęć edukacyjnych, informacyjnych w ramach lekcji wychowawczych i spotkań dodatkowych zgodnie z przygotowanymi planami w poziomach dla poszczególnych klas ( załączniki) Stała kontrola frekwencji Realizacja systemu oceny zachowania 4. NAUCZYCIELE POSZCZEGÓLNYCH PRZEDMIOTÓW Prowadzenie profilaktycznych zajęć alternatywnych: - sportowo- rekreacyjne - nauczyciele w-f - turystyczne - ekologiczne - nauczyciele przyrody - konkurs piosenki - nauczyciel muzyki 5
- koło fotograficzne - nauczyciel języka polskiego - koło informatyczne - szkolne koło TPD - gazetka szkolna - zajęcia terapeutyczne 5. OPIEKUN SAMORZĄDU SZKOLNEGO Organizowanie w szkole imprez tematycznych: - dyskoteki - konkursy - festyny - przedstawienia - rekreacyjno sportowe 6. PRZEWODNICZĄCA SZKOLNEGO KOŁA TPD Zakup podręczników dla najuboższych uczniów Dofinansowanie na wycieczki (do kina, teatru, wyjazdowe) 7. PIELĘGNIARKA SZKOLNA Promocja zdrowia i zdrowego stylu życia cykl spotkań - płyty - poradniki 8. PRACOWNICE BIBLIOTEKI Stopniowe doposażenie biblioteki w fachowe materiały i publikacje dotyczące profilaktyki Bank Publikacji i scenariuszy - spis wybranych publikacji - scenariusze zajęć - raporty - zestawy bibliograficzne Gromadzenie, segregowanie oraz udostępnianie materiałów dot. Realizacji programu profilaktyki 9. PRACOWNICY ADMINISTRACJI I OBSŁUGI Monitoring agresywnych zachowań oraz klas, których uczniów te zachowania dotyczą 6
Udział w szkoleniach Szczegółowe treści, metody i formy pracy z uczniem, nauczycielem i rodzicami oraz planowane efekty działań profilaktycznych zawarte są w szczegółowych planach wychowawców klas w zakresie profilaktyki dla poszczególnych poziomów oraz zadaniach pedagoga szkolnego. VI. REALIZUJĄCY - wychowawcy - pedagog szkolny - nauczyciele przedmiotu VII. WSPÓŁREALIZUJĄCY: - Rodzice - Samorząd Uczniowski - Dyrekcja Szkoły - Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna nr 1 w Elblągu - Komenda Miejska Policji dzielnicowy, Zespół Prewencji Kryminalnej - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej - Ośrodek Interwencji Kryzysowej - Dom Zacheusza Punkt Konsultacyjny - Pełnomocnik Wojewody ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych VIII. EWALUACJA - Po roku diagnoza priorytetowego obszaru wśród dzieci, rodziców i nauczycieli - Analiza realizacji programu przez Zespół Wychowawczo Problemowy, dyskusja na radzie pedagogicznej ZAŁĄCZNIKI: - plany pracy wychowawców klas w zakresie profilaktyki dla poszczególnych poziomów 7
- scenariusze zajęć oraz - Bank informacji dotyczących pomocy rodzinie w Elblągu - Gminny Program przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie na lata 2013-2018 pozytywna opinia Rady Pedagogicznej pozytywna opinii Rady Rodziców zatwierdzony uchwałą Rady Pedagogicznej.... 8