Analityka ogólna i techniki pobierania materiału (III rok) 1. Metryczka Nazwa Wydziału: Program kształcenia (kierunek studiów, poziom i profil kształcenia, forma studiów, np. Zdrowie publiczne I stopnia profil praktyczny, studia stacjonarne): Wydział Farmaceutyczny Oddział medycyny laboratoryjnej, profil praktyczny, studia stacjonarne jednolite Rok akademicki: 2018/2019 Nazwa modułu/przedmiotu: Analityka ogólna i techniki pobierania materiału. Kod przedmiotu (z systemu Pensum): am_s_s0 100234 Jednostka/i prowadząca/e kształcenie: Kierownik jednostki/jednostek: Rok studiów (rok, na którym realizowany jest przedmiot): Semestr studiów (semestr, na którym realizowany jest przedmiot): Typ modułu/przedmiotu (podstawowy, kierunkowy, fakultatywny): Osoby prowadzące (imiona, nazwiska oraz stopnie naukowe wszystkich wykładowców prowadzących przedmiot): Erasmus TAK/NIE (czy przedmiot dostępny jest dla studentów w ramach programu Erasmus): Osoba odpowiedzialna za sylabus (osoba, do której należy zgłaszać uwagi dotyczące sylabusa): Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej dr hab. n.med. Olga Ciepiela III II kierunkowy dr hab. Olga Ciepiela,.dr hab. Dagna Bobilewicz, dr Marzena Iwanowska, dr Hanna Zborowska, dr Emilia Czyżewska, mgr Agnieszka Wiśniewska, mgr Paweł Kozłowski, mgr Małgorzata Fedak nie Dr Marzena Iwanowska Liczba punktów ECTS: 8 2. Cele kształcenia 1. Zapoznanie się z technikami pobierania krwi żylnej i włośniczkowej. 2. Nabycie umiejętności pobierania krwi żylnej i włośniczkowej. Strona 1 z 8
3. Poznanie różnych systemów do pobierania krwi. 4. Poznanie czynników wpływających na jakość wyników badań laboratoryjnych. 5. Zapoznanie się z zasadami pracy w rutynowym laboratorium medycznym. 6. Nabycie umiejętności samodzielnego wykonania i interpretacji wyników badania ogólnego moczu. 7. Nabycie umiejętności samodzielnego wykonania i interpretacji wyników badania płynu mózgowordzeniowego. 8. Nabycie umiejętności samodzielnego wykonania i interpretacji wyników badania ogólnego płynów z jam ciała człowieka. 9. Zapoznanie się z możliwościami badania innych materiałów biologicznych człowieka. 10. Zapoznanie się z zastosowaniem technik analitycznych w medycznym laboratorium diagnostycznym. 11. Nabycie umiejętności bezpiecznej pracy w laboratorium. 3. Wymagania wstępne 1. Student posiada umiejętność komunikacji interpersonalnej niezbędnej w procesie pobierania materiału i pracy w zespole. 2. Student posiada wiedzę z zakresu anatomii, fizjologii i patofizjologii układu moczowego. 3. Student posiada wiedzę z zakresu wytwarzania płynu mózgowo-rdzeniowego. 4. Student ma podstawy z zakresu metod stosowanych w rutynowym laboratorium medycznym. 5. Student zna pojęcia wydalin i wydzielin. 6. Student umie sporządzać rozcieńczenia płynów, zna jednostki SI i konwencjonalne i umie je przeliczać. 7. Student umie posługiwać się mikroskopem optycznym i pipetami. 4. Przedmiotowe efekty kształcenia Symbol przedmiotowego efektu kształcenia Symbol tworzony przez osobę wypełniającą sylabus (kategoria: W-wiedza, U-umiejętności, K-kompetencje oraz numer efektu) W1 W2 Lista efektów kształcenia Treść przedmiotowego efektu kształcenia Efekty kształcenia określają co student powinien wiedzieć, rozumieć i być zdolny wykonać po zakończeniu zajęć. Efekty kształcenia wynikają z celów danego przedmiotu. Osiągniecie każdego z efektów powinno być zweryfikowane, aby student uzyskał zaliczenie. Student - rozumie funkcjonowanie układu krążenia, oddechowego, pokarmowego, krwionośnego, moczowego, odpornościowego i nerwowego oraz powstawanie i znaczenie płynów ustrojowych, wydzielin i wydalin - zna podstawy metodyczne metod analitycznych (w tym: rozdzielczych, fotometrycznych, spektrometrycznych, Odniesienie do efektu kierunkowego (numer) Numer kierunkowego efektu kształcenia zawarty w Rozporządzeniu Ministra Nauki bądź Uchwały Senatu WUM właściwego kierunku studiów. K_W03 K_W11 Strona 2 z 8
elektrochemicznych, immunochemicznych, analizy enzymów i substratów, kwasów nukleinowych) i ich zastosowanie w medycynie laboratoryjnej W3 W4 W5 W6 W7 W8 - zna zasady udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej w sytuacjach zagrożenia zdrowia lub życia - zna podstawowe problemy przedlaboratoryjnej i polaboratoryjnej fazy wykonywania badań (w tym: czynniki pozaanalityczne wpływające na wiarygodność wyników badań laboratoryjnych, współpraca z personelem medycznym, potrzeby zleceniodawcy) - zna rolę badań laboratoryjnych w rozpoznawaniu, monitorowaniu, rokowaniu i profilaktyce zaburzeń narządowych i układowych oraz kryteria doboru tych badań i zasady wykonywania - zna rodzaje i charakterystykę materiału biologicznego, zasady i metodykę pobierania, transportu, przechowywania i przygotowania go do analizy (w tym: miejsce i czas pobrania, wpływ czynników interferujących, dobór antykoagulantów, utrwalaczy i podłoża transportowego, temperatury) - zna teoretyczne i praktyczne aspekty metod oznaczeń biochemicznych oraz ich znaczenie dla rozpoznawania, diagnostyki różnicowej, monitorowania przebiegu choroby i oceny efektów leczenia w różnych stanach klinicznych - zna teoretyczne i praktyczne aspekty metodyki oraz znaczenie diagnostyczne ilościowego i jakościowego badania płynów ustrojowych, wydalin i wydzielin K_W15 K_W19 K_W20 K_W22 K_W24 K_W29 Strona 3 z 8
U1 U2 U3 U4 U5 U6 U7 U8 U9 K1 K2 Student potrafi: - potrafi wyjaśnić pacjentowi lub zleceniodawcy wpływ czynników przedlaboratoryjnych na jakość wyniku badania laboratoryjnego (w tym konieczność powtórzenia badania) - potrafi przekazywać informacje o wyniku badania laboratoryjnego bez ingerencji w kompetencje lekarza - potrafi pouczyć pacjenta przed pobraniem materiału do badań - potrafi skutecznie komunikować się ze współpracownikami, innymi pracownikami ochrony zdrowia i odbiorcami wyników - potrafi pobierać materiał do badań, ocenić jego przydatność, przechowywać i przygotowywać do analizy - umie dobrać optymalne metody analityczne i ocenić wiarygodność wyników tych analiz - potrafi stosować instrumentalne metody analityczne w medycznej diagnostyce laboratoryjnej - umie określić przydatność diagnostyczną badania laboratoryjnego - potrafi posługiwać się zautomatyzowaną aparaturą pomiarową stosowaną we współczesnej laboratoryjnej diagnostyce medycznej i pomocniczym sprzętem laboratoryjnym Student: - potrafi pracować w grupie, przyjmując w niej różne role - potrafi dbać o bezpieczeństwo własne, otoczenia i współpracowników K_U01 K_U02 K_U03 K_U04 K_U05 K_U06 K_U07 K_U09 K_U10 K_K02 K_K05 5. Formy prowadzonych zajęć Forma Liczba godzin Liczba grup Minimalna liczba osób w grupie Wykład 15 nieobowiązkowe Seminarium nieobowiązkowe Ćwiczenia 45 nieobowiązkowe 6. Tematy zajęć i treści kształcenia W1- Mocz jako materiał do badań laboratoryjnych. T1 dr Marzena Iwanowska W2 Czynniki stanowiące zagrożenie w laboratorium. Podstawowe zasady bezpiecznej pracy w laboratorium. T2 dr Hanna Zborowska W3 Rola badania moczu w profilaktyce, diagnostyce i monitorowaniu postępowania medycznego. T3 - Strona 4 z 8
dr Marzena Iwanowska W4 Techniki znajdujące zastosowanie w rutynowym medycznym laboratorium diagnostycznym. T4 dr Hanna Zborowska W5 Pojęcie badań laboratoryjnych i etapy ich wykonywania. T5 prof. dr Dagna Bobilewicz W6 Pojęcie jakości i zakresu wartości odniesienia. Ich znaczenie w interpretacji wyniku. T6 prof. dr Dagna Bobilewicz W7 Badanie płynów z jam ciała. T7 mgr Agnieszka Wiśniewska W8 Pisemne zaliczenie wykładów dr Hanna Zborowska C1 Badanie ogólne moczu podstawy. T8 dr Marzena Iwanowska C2 Zajęcia praktyczne z badania moczu ze szczególnym uwzględnieniem roli pasków testowych. T9 dr Marzena Iwanowska C3 Badanie ogólne moczu ze szczególnym uwzględnieniem mikroskopowej oceny osadu. T10 dr Marzena Iwanowska C4 Zajęcia praktyczne z badania płynu mózgowo-rdzeniowego. T11 mgr Agnieszka Wiśniewska, dr Emilia Czyżewska C5 Zajęcia praktyczne z badania płynów ustrojowych. Rola badania płynów z jam ciała. Pojęcia przesięku i wysięku. Metody ich różnicowania. T12 - mgr Agnieszka Wiśniewska, dr Emilia Czyżewska C6 Rola badania kału w różnych patologiach klinicznych. Inny materiał biologiczny (kamienie, ślina, łzy, żółć, nasienie) i możliwości jego wykorzystania w diagnostyce. T13 mgr Paweł Kozłowski C7 Badanie ogólne moczu i płynu mózgowo-rdzeniowego. T14 dr Marzena Iwanowska, dr Emilia Czyżewska C8 Zaliczenie praktyczne i teoretyczne ćwiczeń 1-7. dr Marzena Iwanowska C9 zajęcia praktyczne z pobierania krwi żylnej. T15 mgr Małgorzata Fedak C10 zajęcia praktyczne z pobierania krwi żylnej. T16 mgr Małgorzata Fedak C11 Rodzaje i charakterystyka materiału biologicznego do badań. Czynniki biologiczne stanowiące zagrożenie w laboratorium. Systemy pobierania krwi. T17 dr Hanna Zborowska C12 Czynniki pozalaboratoryjne wpływające na wynik badania. Standardy przy pobieraniu materiału do badania. Rola i rodzaje antykoagulantów. T18 dr Hanna Zborowska C13 Zasady przygotowania pacjenta do badań laboratoryjnych. Zasady znakowania i identyfikacji próbek. Zajęcia praktyczne z pobierania krwi włośniczkowej. T19 dr Hanna Zborowska C14 Przechowywanie i transport próbek. Przygotowanie procedury pobierania krwi. Wizyta w punkcie pobrań. T20 dr Hanna Zborowska C15 Obieg materiału i zasady dokumentacji ze szczególnym uwzględnieniem etapu przygotowania Strona 5 z 8
próbek do badania. Zwiedzanie laboratorium. Omówienie przygotowanych procedur. Kolokwium teoretyczne z ćwiczeń 9-15. T21 dr Hanna Zborowska, dr hab. Olga Ciepiela 7. Sposoby weryfikacji efektów kształcenia Symbol przedmiotowego efektu kształcenia W1,W2, W4, W7, K2 Symbole form prowadzonych zajęć Sposoby weryfikacji efektu kształcenia W1-7 Kolokwium pisemne Kryterium zaliczenia W1,3,4,6,7 U1,2,3,4,6,7 K1,2 C1-7 Egzamin praktyczny W3, 5 U1,3,5 C11-15 Kolokwium pisemne U5, K2 C9-10 Zaliczenie praktyczne 8. Kryteria oceniania Forma zaliczenia przedmiotu: egzamin praktyczny i testowy Do przystąpienia do egzaminu testowego niezbędne jest pozytywne zdanie egzaminu praktycznego. Dopuszczalne są maksymalnie 2 nieobecności na ćwiczeniach. Wszystkie kolokwia muszą być zaliczone pozytywnie. ocena 2,0 (ndst) 3,0 (dost) kryteria W tym polu definiujemy kryteria zaliczenia dla konkretnej metody oceniania. Wymagane jest określenie jedynie kryterium zaliczenia. Wymagania związane z uzyskaniem różnych oceny można określić fakultatywnie Student umie posłużyć się mikroskopem do oceny osadu moczu i płynu mózgowo-rdzeniowego, zna jednostki i umie je przeliczać, prawidłowo wykonuje badanie moczu i płynu mózgowo-rdzeniowego, umie zinterpretować wynik badania moczu i płynu mózgowo-rdzeniowego. Student uzyska na teście min.60% prawidłowych odpowiedzi. 3,5 (ddb) 4,0 (db) 4,5 (pdb) Strona 6 z 8
5,0 (bdb) 9. Literatura Literatura obowiązkowa: 1. Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. A. Dembińska-Kieć, J. Naskalski wyd. 3 2. Próbki: od pacjenta do laboratorium. W.G. Guder, S. Narayan, H. Wisser, B. Zawta 3. Wydzieliny człowieka. M. Uszyński, K. Worowski 4. Dostępne atlasy moczu Literatura uzupełniająca: 1. Diagnostyka laboratoryjna. B. Neumeister, I. Besenthal, H. Liebich 2. Diagnostyka laboratoryjna t. 1 i 2. N.A. Brunzel 3. Interpretacja badań laboratoryjnych. J. Wallach 10. Kalkulacja punktów ECTS (1 ECTS = od 25 do 30 godzin pracy studenta) Forma aktywności Liczba godzin Liczba punktów ECTS Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim: Wykład 15 1 Seminarium Ćwiczenia 45 2 Samodzielna praca studenta (przykładowe formy pracy): W tym polu opisujemy nakład samodzielnej pracy przeciętnego studenta konieczny aby zaliczyć przedmiot. W kalkulacji należy uwzględnić m.in. konieczność przygotowania się do zajęć, wykonania pracy domowych, przygotowania się do zaliczeń itp. Przygotowanie studenta do zajęć 50 2 Przygotowanie studenta do zaliczeń 90 3 Inne (jakie?) 11. Informacje dodatkowe Razem 200 8 Osoba odpowiedzialna za dydaktykę dr Marzena Iwanowska marzena.iwanowska@wum.edu.pl Zajęcia nr 9 i 10 odbywają się w Zakładzie Podstaw Pielęgniarstwa, Wa-wa, ul. Ciołka 27 Pozostałe ćwiczenia odbywają się w Zakładzie Diagnostyki Laboratoryjnej Wa-wa, ul. Banacha 1a, blok C, niski parter, sala 23D i 24D. Wykłady odbywają się w sali im. Koskowskiego, wydział Farmacji Na zajęciach obowiązuje bezwzględnie odzież ochronna i zmienne obuwie ze względu na pracę z materiałem potencjalnie zakaźnym. Podpis Kierownika Jednostki Strona 7 z 8
Podpis osoby odpowiedzialnej za sylabus Strona 8 z 8