Wprowadzenie do Zarządzania Środowiskowego

Transkrypt

1 Wprowadzenie do Zarządzania Środowiskowego

2 co to jest: certyfikat na ISO 14001? certyfikat zgodności z ISO = wydane przez neutralną i wiarygodną organizację zaświadczenie, że w naszej organizacji (firmie) jest system zarządzania środowiskowego spełniający wymagania międzynarodowej normy ISO

3 co to jest: neutralna i wiarygodna organizacja? jednostka certyfikująca: nadzór państwowy akredytacja własna marka niezaangażowanie (neutralność) strona trzecia obiektywne dowody zgodności - audyt 3

4 certyfikat - do czego służy? wzrost zaufania klienta spełnienie wymagań klienta 4 wzrost zaufania władz państwowych i samorządowych poprawa stosunków ze społeczeństwem poprawa wizerunku wzrost liczby klientów spadek ryzyka/kosztów odszkodowań

5 certyfikat - do czego służy? spadek ryzyka kar administracyjnych zniżki kosztów ubezpieczeń od skażeń środowiska korzystanie z programów finansowych dla przedsięwzięć pro-ekologicznych wyprzedzenie w dostosowaniu do nowych przepisów spadek kosztów materiałów i energii 5 satysfakcja pracowników

6 certyfikat - jak go uzyskać? 6 proces certyfikacji: budowa systemu zarządzania środowiskowego SZŚ (= EMS Environmental Management System) wdrożenie SZŚ wybór jednostki certyfikującej funkcjonowanie SZŚ audity

7 O jakim ŚRODOWISKU rozmawiamy? Otoczenie w którym działa organizacja, Z uwzględnieniem 7 - powietrza - wody - ziemi - zasobów naturalnych - flora, fauna, ludzie i ich wzajemnych zależności w tym kontekście pojęcie otoczenia rozciąga się od wnętrza organizacji do systemu globalnego

8 Presja środowiskowa wywierana na zakład Media Społeczność lokalna Banki i ubezpieczenia Efektywność Pracownicy Organizacja Parent organisation Konsumenci/ Klienci Prawo 8

9 Model ISO ciągłego doskonalenia Planowanie Przegląd wykonywany przez Kierownictwo Polityka Sprawdzanie & działania korygujące Wdrażanie & Funkcjonowanie 9

10 Korzyści finansowe 10 Zastępowanie końca rury strategiami zapobiegania zanieczyszczeniom prowadzi do: - Redukcji surowca / wykorzystania zasobów - Redukcji zużycia energii - Poprawy skuteczności procesów - Redukcji generowanych odpadów / koszty utylizacji - Redukcji kosztów za ścieki - Zasoby odnawialne

11 Żądania klientów Spadek ryzyka sporów Ciągłość dostaw Odpowiednie prowizje ubezpieczeniowe Spadek ryzyka złej prasy Oszczędności w kosztach 11

12 Nienamacalne korzyści Działania konserwacyjne - utrzymanie maszyn Wzrost skuteczności funkcjonowania poprzez: - Cele i zadania - Procedury / odpowiedzialności - Efektywne komunikowanie się - Przegląd środowiskowy dostawców - Zadowolenie/duma pracowników Zaangażowanie i otwartość 12 Wzrost życzliwości

13 Systemy zarządzania środowiskowego Nieformalne systemy nie certyfikowane (np.: system gospodarki odpadami wdrożony w przedsiębiorstwie) Formalne zgodne z międzynarodowymi normami takimi jak ISO lub unijny system EMAS (Eco-Managemenet and Audit Scheme) 13

14 normy nie od razu ISO Deklaracja Konferencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Środowiska człowieka Sztokholm; powtórzenie ww. deklaracji Rio de Janeiro; 3/ raport ONZ (Światowej Komisji ds. Środowiska Naturalnego i Rozwoju) Nasza wspólna przyszłość ; 1987 ICC (International Chamber of Commerce) Karta (16) zadań dla zrównoważonego rozwoju; 1991 norma brytyjska BS 7750 Systemy zarządzania środowiskowego (British Standard Instittution); 1992; II wyd.1994 EMAS (Eco-Managemenet and Audit Scheme) EU; 1993 ISO : 1996 /2004

15 Globalne obszary problemowe Zużycie paliw kopalnych Zużycie i rozprzestrzenianie się substancji niebezpiecznych 15 Nadmierna eksploatacja zasobów biologicznych

16 Globalne obszary problemowe Zużycie paliw kopalnych Zużycie i rozprzestrzenianie się substancji niebezpiecznych 16 Nadmierna eksploatacja zasobów biologicznych

17 Zarządzanie środowiskowe - normy 17 ISO 14001:2004 Systemy zarządzania środowiskowego Wymagania i wytyczne stosowania ISO 14004:2004 Systemy zarządzania środowiskowego Ogólne wytyczne dotyczące zasad, systemów i technik wspomagających. ISO 14021,24 Oznakowania środowiskowe ISO 14040,41,42,43 Ocena cyklu życia

18 Założenia ogólne Cel norm ISO serii 14000: - dostarczenie organizacjom elementów skutecznego systemu zarządzania środowiskowego (EMS), który może być zintegrowany z innymi wymaganiami dotyczącymi zarządzania, i może pomóc organizacjom w osiągnięciu celów środowiskowych i ekonomicznych - umożliwienie organizacji opracowania i wdrożenia polityki i celów, uwzględniających wymagania prawne i informacje o znaczących aspektach środowiskowych. W normie ISO 14001:2004 uwzględniono wymagania normy ISO 9001: 2009 w celu zwiększenia kompatybilności obu norm

19 Norma Norma ISO ISO Wymagania + Wytyczne Zasady wspólne z ISO 9001 Zgodność z prawem Ciągłe doskonalenie Poza zobowiązaniami: zawartymi w polityce do spełniania wymagań prawnych do zapobiegania zanieczyszczeniom do ciągłej poprawy nie ma ścisłych wymagań związanych z działalnością

20 Norma ISO Norma ISO ISO określa szereg wymagań dotyczących zawartości i zabezpieczeń systemów zarządzania w przedsiębiorstwie a NIE - jak ma się kształtować system - jak mają się kształtować poszczególne rozwiązania systemowe Celem normy ISO nie jest więc standaryzowanie systemów zarządzania lecz wymagań jakie mają one spełniać

21 Norma ISO Norma nie zawiera również specyficznych wymagań charakterystycznych dla innych systemów zarządzania: zarządzanie jakością BHP zarządzanie finansowe zarządzanie ryzykiem zachęca natomiast do integracji

22 Norma ISO Ma zastosowanie w organizacji, która pragnie: wdrożyć, utrzymywać i doskonalić SZŚ; mieć pewność co do postępowania zgodnego z ustaloną polityką środowiskową; wykazać tę zgodność innym poprzez: dążenie do certyfikacji/rejestracji swego SZŚ przez organizację zewnętrzną; określenie i zadeklarowanie zgodności z międzynarodową normą; dążenie do potwierdzenia zgodności przez strony zainteresowane takie jak klienci

23 Cel normy ISO Norma ta opisuje zasadnicze wymagania stawiane SZŚ umożliwiające organizacji sformułowanie i wdrożenie polityki i celów, które uwzględniają wymagania prawne i inne oraz informacje na temat znaczących aspektów środowiskowych 23

24 Cel cdn. 24 Wykreowanie środowiskowej postawy w przedsiębiorstwie poprzez sformułowanie polityki, celów i zadań środowiskowych Na tej podstawie przedsiębiorstwo ma dokumentować planowane działanie, które zapobiega odstępstwom od założonej polityki i innych określonych wymagań (np: wymagań władz)

25 Poprawa warunków środowiskowych Oddziaływania środowiskowe Wym.prawne Status Polityka cele Cel 1 Cel 2 Przegląd Przegląd Czas 25 Sprawozdanie (EMAS) ISO EMAS

26 System zarządzania Ciągłe doskonalenie Przegląd zarządzania Polityka środowiskowa Sprawdzanie Planowanie Wdrażanie i funkcjonowanie 26

27 Metodyka PDCA Planuj ustal cele i procesy niezbędne do dostarczenia wyników zgodnych z polityką środowiskową organizacji, Wykonaj wdróż procesy Sprawdź monitoruj i mierz procesy w odniesieniu do polityki środowiskowej, celów, zadań, wymagań prawnych i innych oraz przedstawiaj wyniki, 27 Działaj podejmij działania dotyczące ciągłego doskonalenia funkcjonowania systemu zarządzania środowiskowego.

28 Zarządzanie poprzez ISO filozofia Polityka-Cele Programy Zadania Procedury Instrukcje Działaj Planuj Organizacja Odpowiedzialność Aspekty środowiskowe Prawo Sytuacja awaryjna Szkolenie i kompetencje Komunikowanie się Niezgodności oraz działania korygujące i zapobiegawcze Sprawdzaj A P C D Wykonuj Zapisy Monitorowanie i pomiary Audit wewnętrzny Przegląd zarządzania Realizacja 28

29 Polityka i system POLITYKA DOKUMENTACJA Udokumentowana i publicznie dostępna Ciągłe doskonalenie Odpowiednia do wpływów środowiskowych Spełnianie wymagań prawnych i innych REALIZACJA SYSTEM 29 Organizacja Procedury Odpowiedzia -lność Zasoby

30 ISO zasady SZŚ Zasada 1 Zobowiązanie i polityka określić swoją politykę środowiskową i zapewnić zobowiązanie się najwyższego kierownictwa do ciągłego doskonalenia zarządzania środowiskowego w odniesieniu do działań, wyrobów i usług Zasada 2 Planowanie zaplanować realizację polityki środowiskowej 30

31 ISO zasady SZŚ Zasada 3 Wdrożenie rozwijać możliwości i mechanizmy wspomagające potrzebne do zrealizowania polityki, celów i zadań środowiskowych Zasada 4 Pomiary i ocena dokonywać pomiary, monitorować i oceniać efekty swojej działalności środowiskowej 31

32 ISO zasady SZŚ Zasada 5 Przegląd i doskonalenie dokonywać przeglądu i ciągle doskonalić SZŚ w celu poprawy swoich ogólnych efektów działalności środowiskowej 32

33 Najważniejsze funkcje systemu Znać swoje wpływy na środowisko Redukować swoje wpływy na środowisko Kontrolować swoje wpływy na środowisko 33

34 34 Norma i jej wymagania ISO Moduł 2

35 Spis rozdziałów normy ISO 14001: Zakres normy 2. Powołania normatywne 3. Terminy i definicje 4. Wymagania dotyczące systemu zarządzania środowiskowego 4.1. Wymagania ogólne 4.2. Polityka środowiskowa 4.3. Planowanie Aspekty środowiskowe Wymagania prawne i inne Cele, zadania i program(-y)

36 Spis rozdziałów normy ISO 14001: c.d 4.4. Wdrażanie i funkcjonowanie Zasoby, role, odpowiedzialności i uprawnienia Kompetencje, szkolenie i świadomość Komunikacja Dokumentacja Nadzór nad dokumentami Sterowanie operacyjne Gotowość i reagowanie na awarie 36

37 Spis rozdziałów normy ISO 14001: c.d 4.5. Sprawdzanie Monitorowanie i pomiary Ocena zgodności Niezgodności, działania korygujące i zapobiegawcze Nadzór nad zapisami Audit wewnętrzny 4.6. Przegląd zarządzania 37

38 ISO definicje SYSTEM ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO część systemu zarządzania organizacji, wykorzystywana do opracowania i wdrożenia polityki środowiskowej organizacji oraz zarządzania jej aspektami środowiskowymi 38 Uwaga 1: System zarządzania jest zbiorem wzajemnie powiązanych wymagań wykorzystywanych do ustalenia polityki i celów oraz do osiągania tych celów Uwaga 2: System zarządzania obejmuje strukturę organizacyjną, planowanie, odpowiedzialności, zasady postępowania, procedury, procesy i środki

39 ISO definicje ŚRODOWISKO otoczenie, w którym działa organizacja, z uwzględnieniem powietrza, wody, ziemi, zasobów naturalnych, flory, fauny, ludzi i ich wzajemnych zależności Uwaga: W tym kontekście pojęcie otoczenia rozciąga się od wnętrza organizacji do systemu globalnego. 39

40 ISO definicje ORGANIZACJA spółka, korporacja, firma, przedsiębiorstwo, organ władzy lub instytucja, albo jakakolwiek ich część lub kombinacja, samodzielna lub nie, publiczna lub prywatna, o własnych zadaniach i administracji 40 Uwaga: W organizacjach, w których działa więcej niż jedna jednostka, pojedyncza jednostka może być zdefiniowana jako organizacja.

41 ISO definicje ASPEKT ŚRODOWISKOWY element działań organizacji, jej wyrobów lub usług, który może wzajemnie oddziaływać ze środowiskiem 41 Uwaga: Znaczącym aspektem środowiskowym jest ten, który ma lub może mieć znaczący wpływ na środowisko.

42 ISO definicje WPŁYW NA ŚRODOWISKO każda zmiana w środowisku, zarówno niekorzystna, jak i korzystna, która w całości lub częściowo jest spowodowana działaniami organizacji, jej wyrobami lub usługami 42

43 ISO definicje EFEKTY DZIAŁALNOŚCI ŚRODOWISKOWEJ efekty działalności środowiskowej możliwe do zmierzenia wyniki zarządzania przez organizację aspektami środowiskowymi 43 Uwaga: W kontekście systemu zarządzania środowiskowego wyniki mogą być mierzone w odniesieniu do polityki środowiskowej organizacji, celów środowiskowych, zadań środowiskowych i innych wymagań dotyczących efektów działalności środowiskowej

44 ISO definicje 44 POLITYKA ŚRODOWISKOWA ogół zamierzeń i ukierunkowanie organizacji dotyczące efektów działalności środowiskowej formalnie wyrażone przez najwyższe kierownictwo Uwaga: Polityka środowiskowa określa ramy do działania i ustalania celów oraz zadań środowiskowych organizacji

45 ISO definicje CEL ŚRODOWISKOWY ogólny cel, wynikający z polityki środowiskowej, który organizacja ustaliła do osiągnięcia 45

46 ISO definicje 46 ZADANIE ŚRODOWISKOWE szczegółowe wymaganie dotyczące efektów działalności środowiskowej mające zastosowanie do organizacji albo jej części, wynikające z celów środowiskowych, które należy określić oraz zrealizować, aby osiągnąć te cele

47 ISO definicje 47 ZAPOBIEGANIE ZANIECZYSZCZENIOM stosowanie procesów, praktyk, technik, materiałów, wyrobów, usług lub energii w celu uniknięcia, zredukowania lub nadzorowania (pojedynczo lub w połączeniu) tworzenia emisji lub uwolnień wszelkiego rodzaju zanieczyszczeń lub odpadów w celu zmniejszenia niekorzystnych wpływów na środowisko Uwaga - Zapobieganie zanieczyszczeniom może obejmować redukcję lub eliminację u źródła, zmiany procesu, wyrobu lub usługi, efektywne wykorzystanie zasobów, zastępowanie materiałów i energii, ponowne użycie, odzyskiwanie, recykling, przetwarzanie

48 Terminy i definicje 48 CIĄGŁE DOSKONALENIE powtarzający się proces usprawniania systemu zarządzania środowiskowego, który ma na celu doskonalenie ogólnych efektów działalności środowiskowej, zgodnie z polityką środowiskową organizacji Uwaga - Nie jest konieczne realizowanie procesu jednocześnie we wszystkich obszarach działań

49 AUDITOR Terminy i definicje osoba mająca kompetencje do przeprowadzania auditu Definicja z ISO 9000:2006,

50 50 Wymagania Normy ISO 14001

51 Aspekty środowiskowe Przegląd kierownictwa zarządzania Ciągłe doskonalenie Polityka środowiskowa Sprawadzanie Sprawdzanie i Działania Korygujące Monitorowqanie Monitorowanie i pomiary Dz. Korygujące i zapobiegawcze Zapisy Audity SZŚ Wdrażanie i funkcjonowanie odpowiedzialność i organizacja szkolenia i komunikacja dokumentacja nadzór operacyjny przygotowanie do awarii Planowanie Aspekty środowiskowe Wymagania prawne i inne Cele, i zadania Program I program zarządzania 51

52 ISO Wymagania ogólne 52 System zarządzania powinien być: -Ustanowiony -Udokumentowany -Wdrożony -Utrzymywany -Ciągle doskonalony Organizacja powinna: -Określić jak te wymagania spełni -Określić i udokumentować zakres SZŚ

53 ISO Polityka środowiskowa Ogół zamierzeń i ukierunkowanie organizacji wyrażone przez najwyższe kierownictwo udokumentowana, wdrożona i utrzymywana publicznie dostępna zakomunikowana wszystkim osobom pracującym dla organizacji lub w imieniu organizacji 53

54 ISO Polityka środowiskowa cdn. odpowiednia dla organizacji zobowiązanie do ciągłego doskonalenia zapobiegania zanieczyszczeniom spełniania odpowiednich środowiskowych wymagań prawnych i innych podstawa celów i zadań środowiskowych 54

55 Polityka środowiskowa 55 Uwarunkowania zewnętrzne: klienci - grupy klientów i rynków wymogi władz - ustawodawstwo, postanowienia, okólniki itp. akcjonariusze - fundusze, grupy akcjonariuszy konkurenci współpartnerzy - firmy ubezpieczeniowe, banki sąsiedzi trendy społeczne - przyszły popyt Jak również potrzeby, wymagania i oczekiwania zainteresowanych stron

56 Określanie polityki środowiskowej, cdn. 56 Uwarunkowania wewnętrzne: podstawa działalności produkty/procesy wpływy środowiskowe organizacja zasoby pracownicy park maszynowy Jak również zdolność i chęć przedsiębiorstwa do zaspokajania potrzeb, wymagań i oczekiwań zainteresowanych stron

57 ISO Planowanie Aspekty środowiskowe 57 procedura(y) identyfikacji aspektów (które można kontrolować / wpływać na nie) określanie tych aspektów, które mają/ mogą mieć znaczący wpływ na środowisko identyfikacja aspektów przy uwzględnieniu nowych lub zmodyfikowanych działań, wyrobów i usług znaczące aspekty śr. powinny być uwzględnione przy ustanowieniu, wdrożeniu i utrzymywaniu szś ciągła aktualizacja i dokumentacja informacji

58 Załącznik A Aspekty środowiskowe Oprócz aspektów środowiskowych, które organizacja może nadzorować bezpośrednio, również aspekty, na które może wpływać, np. związane z towarami i usługami wykorzystywanymi przez organizację oraz związanymi z wyrobami i usługami dostarczanymi przez organizację 58

59 Załącznik A Aspekty środowiskowe 59 Zaleca się rozważenie aspektów związanych z działaniami, wyrobami i usługami: projektowanie i rozwój procesy wytwarzania pakowanie i transport efekty działalności środowiskowej i praktyki dostawców i wykonawców

60 Załącznik A Aspekty środowiskowe zarządzanie odpadami wydobycie i dystrybucja surowców i zasobów naturalnych dystrybucja, użytkowanie i postępowanie z wyrobami na końcu życia fauna i flora oraz bioróżnorodność 60

61 ISO Planowanie Wymagania prawne i inne 61 procedura(y) identyfikacji i dostępu do wymagań prawnych i innych wymagań, które dotyczą organizacji i są związane z jej aspektami środowiskowymi Procedurę określenia jak te wymagania stosują się do jej aspektów środowiskowych Mające zastosowanie wymagania prawne i inne powinny być wzięte pod uwagę przy ustanowieniu, wdrożeniu i utrzymaniu systemu zarządzania środowiskowego

62 Załącznik A Aspekty środowiskowe identyfikacja wymagań prawnych, mających zastosowanie do jej aspektów środowiskowych, mogą one obejmować: lokalne wymagania prawne krajowe i międzynarodowe wymagania prawne 62

63 Załącznik A Wymagania prawne i inne Przykłady innych wymagań, które mogą dotyczyć organizacji: porozumienia z władzami publicznymi porozumienia z klientami wytyczne nie objęte przepisami prawnymi dobrowolne zasady lub kodeksy postępowania 63

64 Załącznik A Wymagania prawne i inne 64 dobrowolne etykietowanie środowiskowe lub zobowiązania dotyczące odpowiedzialności za wyrób wymagania stowarzyszeń handlowych porozumienia z grupami społecznymi lub organizacjami pozarządowymi zobowiązania publiczne organizacji lub jej organizacji macierzystej wymagania korporacyjne

65 ISO Planowanie Cele, zadania i programy cele i zadania udokumentowane odpowiednie dla wszystkich służb i szczebli organizacji mierzalne jeśli jest to możliwe spójne z polityką, zobowiązaniem do zapobiegania zanieczyszczeniom, spełnianiem środ. wymagań prawnych i innych oraz zobowiązaniem ciągłego doskonalenia stosowne do wymogów (technologia, prawo, itp.) i rachunku ekonomicznego uwzględniające znaczące aspekty środowiskowe [4.3.1]

66 ISO Planowanie cdn Program(y) zarządzania środowiskowego program(y) osiągania celów i zadań odpowiedzialności terminy środki P R O G R A M 66

67 Aspekty środowiskowe Przegląd kierownictwa zarządzania Ciągłe doskonalenie Polityka środowiskowa Sprawadzanie Sprawdzanie i Działania Korygujące Monitorowqanie Monitorowanie i pomiary Dz. Korygujące i zapobiegawcze Zapisy Audity SZŚ Wdrażanie i funkcjonowanie odpowiedzialność i organizacja szkolenia i komunikacja dokumentacja nadzór Sterowanie operacyjny operacyjne przygotowanie do awarii Planowanie Aspekty środowiskowe Wymagania prawne i inne Cele, i zadania Program I program zarządzania 67

68 ISO Wdrażanie i funkcjonowanie Zasoby, zadania, odpowiedzialność i uprawnienia zadania, odpowiedzialność i uprawnienia określone udokumentowane zakomunikowane środki (ludzie, know-how, fundusze) przedstawiciel kierownictwa ustalenie, wdrożenie, utrzymywanie wymagań SZŚ raportowanie najwyższemu kierownictwu efektów działalności środowiskowej oraz rekomendowanie możliwości dalszego doskonalenia

69 ISO Wdrażanie i funkcjonowanie Kompetencje, szkolenie i świadomość Osoby wykonujące zadania dla organizacji lub w jej imieniu, które mogą mieć znaczący wpływ na środowisko: - odpowiednio przeszkoleni, wykształceni, doświadczeni - identyfikacja potrzeb szkoleniowych 69

70 ISO Wdrażanie i funkcjonowanie procedury zapewniania świadomości znaczenia zgodności działania z polityką środowiskową, procedurami i wymaganiami szś wpływu działania pracowników na środowisko aktualne i potencjalne (korzyści z poprawy) zadań i odpowiedzialności (osiąganie zgodności z polityką i wymogami SZŚ; działania dotyczące sytuacji awaryjnych) 70

71 ISO Wdrażanie i funkcjonowanie Komunikowanie się procedury wewnętrznego i zewnętrznego komunikowania się pisemna decyzja o komunikowaniu na zewnątrz o znaczących aspektach, o skutkach awarii itp. ustanowione i wdrożone metody zewnętrznego komunikowania 71

72 ISO Wdrażanie i funkcjonowanie Dokumentacja systemu zarządzania środowiskowego opis SZŚ (podstawowe elementy, wzajemne oddziaływanie) odniesienie do dokumentów związanych 72

73 4.4.4 Dokumentacja 73 Uszczegółowiono wymagania dotyczące dokumentacji dostosowując je do ISO 9001:2000: politykę, cele i zadania środowiskowe opis zakresu szś opis głównych elementów szś i ich wzajemnych zależności oraz odniesienie do dokumentów związanych, dokumenty, w tym zapisy wymagane przez normę dokumenty, w tym zapisy, potrzebne organizacji do zapewnienia skutecznego planowania, działania i nadzorowania procesów związanych ze znaczącymi aspektami środowiskowymi

74 Załącznik A Dokumentacja 74 Przykłady dokumentów: deklaracje polityki, celów i zadań informacje o znaczących aspektach środowiskowych procedury informacje dotyczące procesów schematy organizacyjne normy wewnętrzne i zewnętrzne wewnętrzne plany działań na wypadek awarii zapisy

75 ISO Wdrażanie i funkcjonowanie Nadzór nad dokumentacją procedura nadzorowania; dokumenty: wiadomo gdzie się znajdują są aktualizowane, a aktualne dostępne tam, gdzie potrzeba tworzone, modyfikowane, zatwierdzane przez osoby upoważnione w określony sposób nieaktualne zabezpieczone przed przypadkowym użyciem ustalony jest czas przechowywania dokumenty pochodzące z zewnątrz są zidentyfikowane a ich rozpowszechnianie jest nadzorowane

76 ISO Wdrażanie i funkcjonowanie czy procedura jest konieczna? N STOP Sterowanie operacyjne T operacje, działania związane ze zidentyfikowanymi, znaczącymi aspektami określone 76 zaplanowane, prowadzone w ustalonych warunkach prowadzone wg udokumentowanych procedur działań, z określonymi kryteriami operacyjnymi (jeśli brak może prowadzić do odchyleń od polityki, celów, zadań) prowadzone według procedur, w odniesieniu do znaczących aspektów środowiskowych wyrobów / usług z zewnątrz

77 ISO Wdrażanie i funkcjonowanie Gotowość na wypadek awarii i reagowanie na awarie procedury identyfikacji możliwych wypadków i zagrożeń i zapobiegania im postępowania w sytuacjach awaryjnych w tym minimalizacji skutków aktualizowanie i, jeśli to wykonalne, okresowe praktyczne sprawdzanie procedur

78 Aspekty środowiskowe Przegląd kierownictwa zarządzania Ciągłe doskonalenie Polityka środowiskowa Sprawadzanie Sprawdzanie i Działania Korygujące Monitorowqanie Monitorowanie i pomiary Dz. Korygujące i zapobiegawcze Zapisy Audity SZŚ Wdrażanie i funkcjonowanie odpowiedzialność i organizacja szkolenia i komunikacja dokumentacja nadzór Sterowanie operacyjny operacyjne przygotowanie do awarii Planowanie Aspekty środowiskowe Wymagania prawne i inne Cele, i zadania Program I program zarządzania 78

79 ISO Sprawdzanie Monitorowanie i pomiary udokumentowane procedury monitorowania i pomiarów najważniejszych parametrów procesów zapisy informacji nadzór nad wyposażeniem do monitorowania i pomiarów wzorcowanie, legalizacja odnośne zapisy

80 ISO Sprawdzanie Ocena zgodności procedura(y) okresowej oceny zgodności z mającymi zastosowanie wymaganiami prawnymi zapisy Organizacja powinna oceniać zgodność z innymi wymaganiami, które jej dotyczą - można połączyć tę ocenę z oceną zgodności z wymaganiami prawnymi lub ustanowić odrębną procedurę zapisy z wyników okresowych ocen 80

81 ISO Sprawdzanie Niezgodności działania korygujące i zapobiegawcze Procedury postępowania z rzeczywistymi lub potencjalnymi niezgodnościami odpowiedzialność i uprawnienia badanie przyczyn minimalizacja skutków działania korygujące i zapobiegawcze (proporcjonalne do skali problemu) zmiany w udokumentowanych procedurach (wynikłe z działań korygujących i zapobiegawczych) wdrożone i zapisane

82 ISO Sprawdzanie Nadzór nad zapisami procedury dotyczące zapisów niezbędnych do wykazania zgodności z wymaganiami systemu oraz osiągniętych wyników identyfikacja utrzymywanie dysponowanie dostępność zabezpieczenie czas przechowywania ustalony i zapisany 82 zapisy = dowód zgodności SZŚ z normą ISO 14001

83 ISO Sprawdzanie Audyt wewnętrzny cel: zbadanie czy SZŚ jest zgodny planami i z wymogami normy ISO właściwie wdrożony i utrzymywany cel: dostarczenie danych na przegląd wykonywany przez kierownictwo program(y) i procedury okresowych audytów zakres, częstość, metodyka, przekazywanie wyników programy zaplanowane Wybór audytorów powinien zapewnić obiektywność i bezstronność procesu audytowania

84 Aspekty środowiskowe Przegląd kierownictwa zarządzania Ciągłe doskonalenie Polityka środowiskowa Sprawadzanie Sprawdzanie i Działania Korygujące Monitorowqanie Monitorowanie i pomiary Dz. Korygujące i zapobiegawcze Zapisy Audity SZŚ Wdrażanie i funkcjonowanie odpowiedzialność i organizacja szkolenia i komunikacja dokumentacja nadzór Sterowanie operacyjny operacyjne przygotowanie do awarii Planowanie Aspekty środowiskowe Wymagania prawne i inne Cele, i zadania Program I program zarządzania 84

85 ISO Przegląd zarządzania 85 Cel przeglądu systemu zarządzania środowiskowego przez najwyższe kierownictwo: zapewnienie stałej przydatności i skuteczności weryfikacja polityki środowiskowej, celów i innych elementów decyzje dotyczące ciągłego doskonalenia określone odstępy czasu przygotowane informacje zapisy z przeglądu

86 ISO Przegląd zarządzania cdn. 86 Dane wejściowe do przeglądu powinny obejmować: a) wyniki auditów wewnętrznych i ocen zgodności z wymaganiami prawnymi I innymi wymaganiami dotyczącymi organizacji, b) komunikację z zewnętrznymi stronami zainteresowanymi, w tym skargi, c) efekty działalności środowiskowej organizacji, d) zakres spełnienia celów i zadań

87 ISO Przegląd zarządzania cdn. e) status działań korygujących i zapobiegawczych, f) działania podjęte w następstwie wcześniejszych przeglądów zarządzania, g) zmieniające się okoliczności, w tym zmiany w wymaganiach prawnych i innych związanych z aspektami środowiskowymi, h) zalecenia dotyczące doskonalenia. 87

88 ISO Przegląd zarządzania cdn. Dane wyjściowe powinny zawierać wszelkie decyzje i działania związane z możliwymi zmianami polityki środowiskowej, celów i zadań oraz innych elementów systemu zarządzania środowiskowego, zgodnie ze zobowiązaniem do ciągłego doskonalenia. 88

89 System zarządzania Zarządzanie ogólne Dostawca Klient Jakość Środowisko BHP ISO 9001 ISO PN-N

90 To prawda, że żyjemy w środowisku odziedziczonym po przodkach, ale pamiętajmy inną prawdę: żyjemy w środowisku pożyczonym od przyszłych pokoleń! 90

91 Dziękuję za uwagę!