Co nowego w żywieniu niemowląt i małych dzieci (1-3 lat)? Dr inż. Joanna Myszkowska-Ryciak Dr inż. Anna Harton

Transkrypt

1 Co nowego w żywieniu niemowląt i małych dzieci (1-3 lat)? Dr inż. Joanna Myszkowska-Ryciak Dr inż. Anna Harton

2 Dlaczego żywienie niemowlęcia i małego dziecka jest takie ważne? programowanie metaboliczne bardzo intensywne tempo wzrostu i rozwoju organizmu profilaktyka alergii kształtowanie nawyków i preferencji żywieniowych

3 Karmienie naturalne karmienie piersią najbardziej właściwy sposób żywienia niemowląt urodzonych o czasie skład pokarmu odpowiada zapotrzebowaniu i możliwościom wykorzystania składników odżywczych zapewnia prawidłowy, harmonijny rozwój psychosomatyczny jest najlepszym elementem profilaktyki chorób cywilizacyjnych, które pojawiają się w wieku dorosłym, ale korzeniami sięgają dzieciństwa

4 Nowe wytyczne

5 Do kiedy podajemy niemowlęciu tylko samo mleko? Od kiedy i jak rozszerzamy dietę niemowlęcia?

6 Energia [kcal/d] Zapotrzebowanie energetyczne niemowlęcia a ilość energii dostarczanej z mlekiem kobiecym Żywność uzupełniająca Różnica pomiędzy zapotrzebowanie m a podażą z mlekiem Energia dostarczana z mlekiem Wyłączne karmienie mlekiem kobiecym min. 4 m-ce Wiek niemowlęcia [miesiące]

7 Wprowadzanie pokarmów uzupełniających wg ESPGHAN i EFSA wprowadzanie produktów uzupełniających powinno rozpocząć się: po ukończeniu 17. tygodnia życia i nie później niż w 26. tygodniu życia

8 Dlaczego tydzień życia? U większości niemowląt dojrzewa wtedy umiejętność przyjmowania pokarmów stałych. Dzieci nabywają umiejętność siedzenia z podparciem, osiągają dojrzałość nerwowo-mięśniową pozwalającą na kontrolowanie ruchów głowy i szyi oraz na jedzenie z łyżeczki. W okresie tym zanika odruch usuwania z ust ciał obcych, typowy dla okresu noworodkowego i wczesnoniemowlęcego utrudniający karmienie pokarmami innymi niż płynne.

9 Po ukończeniu 6. miesiąca życia konieczne jest wprowadzenie dodatkowych pokarmów uzupełniających ilość energii i składników odżywczych ten etap życia = weaning time (czas przyzwyczajania się do czegoś nowego) niemowlę poznaje walory smakowozapachowe pokarmów rodzimego kręgu kulturowego

10 Od czego zacząć rozszerzanie diety? Wprowadzanie produktów jeden czy kilka jednocześnie?

11 Od czego zacząć? początkowo należy wprowadzać typowe pokarmy uzupełniające (np. kaszki ryżowe lub zbożowe; warzywa (marchew), owoce (jabłka, gruszki, banany) kolejność wprowadzania nowych produktów ma zdecydowanie mniejsze znaczenie Szajewska i wsp. Stand Med Pediatr 2014; 11(3):

12 Wg polskich zaleceń: nie wprowadzać kilku nowych produktów równocześnie nowe produkty wprowadzać stopniowo, obserwując reakcję dziecka i zaczynając od małych ilości, np. 3 4 łyżeczek Szajewska i wsp. Stand Med Pediatr 2014; 11(3):

13 A może Baby Led Weaning? sposób karmienia sterowany przez dziecko ominięcie etapu karmienia łyżeczką i podawania pokarmów o konsystencji papki (np. zupek, musów, purée) niemowlęciu, które potrafi samodzielnie siedzieć, podaje się różne pokarmy stałe - postać umożliwiająca samodzielny chwyt rączką (np. krążki pokrojonej marchewki, kawałki banana, różyczki brokułów, łyżka kleistej kaszy) niemowlę samodzielnie poznaje nowe pokarmy

14 Nowe smaki łatwość w akceptowaniu nowych pokarmów zmienia się z wiekiem pierwsze 2 lata życia są kluczowe w rozwoju późniejszych preferencji pokarmowych

15 Szajewska i wsp. Stand Med Pediatr 2014; 11(3):

16 Podział ról rodzic/opiekun decyduje kiedy i co zje dziecko dziecko decyduje czy i ile zje

17 Wielkość porcji posiłków należy akceptować spożycie na dany posiłek mniejszej lub większej ilości pokarmu niż rekomendowana zgodnie z zaleceniami wielkość porcji, gdyż WIELKOŚCI SĄ WARTOŚCIAMI UŚREDNIONYMI

18 Edukacja rodziców w zakresie rozpoznawania sygnałów sytość głód RESPONSIVE FEEDING (wrażliwe reagujące karmienie) = umiejętność odczytywania zachowań dziecka i odpowiednia reakcja

19 Kiedy zakończyć karmienie piersią? brak podstaw naukowych na ścisłe określenie całkowitego zakończenia karmienia piersią na podstawie konsensusu ekspertów po 12. m.ż. karmienie piersią powinno być kontynuowane tak długo, jak będzie to pożądane przez matkę i dziecko Szajewska i wsp. Stand Med Pediatr 2014; 11(3):

20 Produkty o właściwościach alergizujących brakuje jednoznacznych danych, czy opóźnione wprowadzanie pokarmów potencjalnie uczulających rzeczywiście trwale zapobiega niepożądanym reakcjom na białka pokarmowe Szajewska i wsp. Stand Med Pediatr 2014; 11(3):

21 Czy suplementować dietę niemowlaka? Tak witamina D, K

22 Dodatkowo w diecie niemowlęcia należy: zmieniać konsystencję produktów i potraw (stymulacja żucia) uwzględniać tylko naturalne składniki/produkty ograniczać dodatek cukru i soli zwrócić uwagę na ilość białka nie ograniczać tłuszczu i cholesterolu wybierać odpowiednie napoje ograniczać ilość przekąsek

23 Dieta dla dzieci w wieku 1-3 lata powinna być dopasowana do potrzeb żywieniowych dziecka i jego apetytu

24 W diecie dziecka w wieku 1-3 należy: stosować urozmaicony jadłospis unikać nadmiernego rozdrabiania produktów/potraw planować 4-5 regularne posiłki uwzględniać tylko naturalne składniki/produkty ograniczać dodatek cukru i soli podawać potrawy łatwostrawne wybierać odpowiednie napoje (woda vs soki) ograniczać ilość przekąsek ograniczać posiłki i przekąski przed telewizorem wielkość porcji dopasować do wieku

25 Polskie badania - niemowlęta 7% mam stosuje się do zaleceń żywieniowych dla niemowląt 85% mam uważa, że posiada wystarczającą wiedzę żywieniową, aby właściwie karmić dzieci prawie 60% dzieci w wieku 12 miesięcy zbyt wcześnie otrzymuje żywność, która nie jest przeznaczona dla niemowląt i małych dzieci 20% niemowląt spożywa w ciągu doby 10 posiłków (bez drobnych przekąsek) Ocena sposobu żywienia i stanu odżywienia niemowląt w wieku 6 i 12 miesięcy w Polsce. Badanie przeprowadzone przez Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka we współpracy z Fundacją Nutricia.

26 Polskie badania - dzieci miesięcy 90% dzieci spożywa za dużo soli 80% dzieci spożywa za dużo cukru 3 x białka vs normy Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku miesięcy w Polsce. Badanie przeprowadzone przez Instytut Matki i Dziecka we współpracy z Fundacją Nutricia.

27 Zapotrzebowanie na witaminę D - dzieci w wieku 1-3 lat rekomendowane są dawki suplementacyjne witaminy D na poziomie: IU/d (15-25 µg/d) w zależności od masy ciała, w miesiącach od września do kwietnia oraz przez cały rok przy niewystarczającym nasłonecznieniu w okresie lata Płudowski i wsp. Endokrynol Pol 2013;64(4):

28 Zapotrzebowanie na wapń - dzieci w wieku 1-3 lat (normy IŻŻ, 2012) rekomendowane ilości to: na poziomie EAR = 500 mg na poziomie RDA = 700 mg Jarosz M. (red.) Normy żywienia człowieka dla populacji polskiej nowelizacja. Wyd. IŻŻ, 2012.

29 Standardy Medyczne 2013, 6(10), Grupa produktów Ilość Produkty zbożowe i ziemniaki 1 Pieczywo mieszane 20g Mąki, makarony 25g Kasze, ryż, płatki 30g 1A Ziemniaki g Warzywa i owoce 2 Warzywa/owoce 200g / 250g Mleko i produkty mleczne 3 Mleko 450g Napoje fermentowane 100g Sery twarogowe / podpuszczkowe 10-15g / 2g Mięso, wędliny, ryby oraz jaja 4 Mięso, drób, wędliny / ryby 20g / 10g 4A Jaja ½ szt. Tłuszcze 5 Zwierzęce (masło i śmietana)/ roślinne (oleje) 6g / 10g 6 Cukier i słodycze 20g

30 Praktyczne zastosowanie ZALECEŃ dekalog żywienia dzieci w wieku 1 3 lata 1. Należy codziennie spożywać pieczywo i przetwory zbożowe pochodzące z pełnego przemiału zbóż. 2 Należy spożywać codziennie produkty nabiałowe, takie jak mleko (w tym mleko modyfikowane przeznaczone dla dzieci w wieku poniemowlęcym), maślankę, kefir lub jogurt; dla dzieci powyżej 24 miesiąca życia ze zmniejszoną zawartością tłuszczu. 3. Należy codziennie jeść warzywa (w tym warzywa strączkowe) i owoce. 4. Chude mięso czerwone, w tym wędliny, powinny być spożywane nie częściej niż dwa trzy razy w tygodniu, a jajka kurze w dni, w których nie jest spożywane mięso. 5. Mięso drobiowe powinno być spożywane dwa trzy razy w tygodniu, zawsze bez skóry. 6. Wskazane jest spożywanie ryb, jeden - dwa razy w tygodniu. 7. Posiłki powinny być przygotowywane z udziałem tłuszczy roślinnych (najlepiej oliwka z oliwek lub olej rzepakowy) z ograniczeniem tłuszczu zwierzęcego. 8. Należy ograniczyć dodatek soli do potraw i produktów spożywczych. 9. Należy ograniczyć spożywanie słodkich napojów i pić czystą wodę. 10. Dziecko powinno codziennie ćwiczyć fizycznie, bawiąc się lub grając przez kilkadziesiąt minut, najlepiej na świeżym powietrzu. *Zalecenia dotyczące żywienia dzieci zdrowych w wieku 1-3 lata (13-36 miesięcy), opracowane przez zespół ekspertów powołany przez konsultanta krajowego ds. pediatrii.