ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY r.

Transkrypt

1 ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY r.

2 ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY Żywienie, szczególnie zbiorowe, nie powinno być realizowane w sposób doraźny. Jest to istotny problem zarówno ze względów zdrowotnych jak i ekonomicznoorganizacyjnych. Niezbędna jest do tego odpowiednia wiedza i wysoki poziom kwalifikacji zawodowych pracowników placówek żywienia zbiorowego.

3 PIRAMIDA ZDROWEGO ŻYWIENIA

4 ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY 10 Zasad prawidłowego żywienia dzieci i młodzieży 1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2. Bądź codziennie aktywny fizycznie - ruch korzystnie wpływa na sprawność i prawidłową sylwetkę. 3. Źródłem energii w twojej diecie powinny być głównie produkty znajdujące się w podstawie piramidy (na dole). 4. Spożywaj codziennie przynajmniej 3-4 porcje mleka lub produktów mlecznych takich jak jogurty, kefiry, maślanka, sery.

5 ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY 5. Jedz codziennie 2 porcje produktów z grupy mięso, ryby, jaja. Uwzględniaj też nasiona roślin strączkowych. 6. Każdy posiłek powinien zawierać warzywa lub owoce. 7. Ograniczaj spożycie tłuszczów, w szczególności zwierzęcych. 8. Ograniczaj spożycie cukru, słodyczy, słodkich napojów. 9. Ograniczaj spożycie słonych produktów, odstaw solniczkę. 10. Pij codziennie odpowiednią ilość wody (ok.6 szklanek)

6 PODZIAŁ DZIECI NA GRUPY WIEKOWE 1. Dzieci w wieku 1-3 lat (okres ważny i trudny z uwagi na przejście na żywienie dla starszych grup wiekowych) 2. Dzieci w wieku przedszkolnym 4-6 lat o aktywnym rozwoju fizycznym i umysłowym 3. Dzieci w wieku 7-9 lat (o wolnym tempie rozwoju fizycznego) 4. Dzieci w wieku lat i lat w okresie przyśpieszonego rozwoju 5. Młodzież w wieku powyżej 15 lat przekształcająca się intensywnie w ludzi dorosłych

7 PODZIAŁ DZIECI NA GRUPY WIEKOWE - ZALECENIA W ŻYWIENIU Żywienie dzieci w wieku przedszkolnym Okres ten charakteryzuje się aktywnym rozwojem fizycznym i umysłowym oraz dużym zapotrzebowaniem na składniki pokarmowe. W okresie dynamicznego rozwoju organizmu, niedobory składników pokarmowych mogą wywołać upośledzenia jego rozwoju z takimi skutkami jak: niedobór masy ciała, krzywica, opóźnienia w rozwoju umysłowym. Z kolei nadmiar spożywanej energii zwiększa ryzyko nadwagi i otyłości

8 PODZIAŁ DZIECI NA GRUPY WIEKOWE - ZALECENIA W ŻYWIENIU Ważne jest, aby żywienie w przedszkolu było pełnowartościowe, prawidłowo zbilansowane, dostarczało energii i składników odżywczych w odpowiednich proporcjach. Szczególną uwagę zwraca się na produkty spożywcze, dostarczające białko o wysokiej wartości biologicznej, wapń, żelazo i witaminy. Białko najlepiej jest podawać w postaci mleka i różnych jego przetworów, chudego drobiu, ryb. Bardzo ważne jest urozmaicenie jadłospisu, uczenie dziecka spożywania wszystkich potraw, które należy łagodnie przyprawiać

9 PODZIAŁ DZIECI NA GRUPY WIEKOWE - ZALECENIA W ŻYWIENIU Dziecko powinno spożywać 4-5 posiłków Według obowiązujących norm żywienia zalecane pokrycie energii dla dzieci w wieku od 4 do 6 lat, powinno wynosić 1400 kcal na dzień na jedną osobę Dziecko, przebywając w przedszkolu 8 godzin, otrzymuje trzy posiłki: II śniadanie, obiad i podwieczorek, które powinny dostarczać około 70% energii całodziennej racji pokarmowej (980 kcal), kolejne 30% powinno pochodzić z I śniadania i kolacji, spożytych w domu

10 PODZIAŁ DZIECI NA GRUPY WIEKOWE - ZALECENIA W ŻYWIENIU Żywienie dzieci w wieku szkolnym i młodzieży Realizacja norm żywienia zalecanych dla tego okresu zapewnia prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny, lepszą koncentrację podczas nauki. Aby zapewnić odpowiednie dostarczenie energii należy brać pod uwagę aktywność fizyczną

11 PODZIAŁ DZIECI NA GRUPY WIEKOWE - ZALECENIA W ŻYWIENIU Dzieci i młodzież w wieku szkolnym, ze względu na zwiększone w tym okresie życia zapotrzebowanie na energię i składniki odżywcze, powinny spożywać przynajmniej 4 posiłki w ciągu dnia (optymalny model to 5 posiłków w ciągu dnia), najlepiej o stałych porach. Przerwy między posiłkami nie powinny być dłuższe niż 3-4 godziny, a ostatni posiłek powinien być jedzony nie później niż 2-3 godziny przed snem

12 PODZIAŁ DZIECI NA GRUPY WIEKOWE - ZALECENIA W ŻYWIENIU Ważne są II śniadania w szkole, które powinny składać się z pieczywa, dodatku białkowego, warzyw (np. pomidora, papryki) i owoców sezonowych. Nie zaleca się na II śniadania słodkiego pieczywa, ciastek i innych słodyczy.

13 Zalecenia przy sporządzaniu podstawowych posiłków Planując jadłospisy, trzeba dbać o ich urozmaicenie, wykorzystując produkty z podstawowych grup, takich jak: produkty zbożowe, mleko i produkty mleczne, mięso, ryby, drób, wędliny i jaja oraz owoce i warzywa w postaci sałatek i surówek. Tłuszcze wskazane są w ograniczonej ilości z przewagą tłuszczów roślinnych.

14 Zalecenia przy sporządzaniu podstawowych posiłków Należy pamiętać, że każdy posiłek powinien być różnorodny pod względem produktów i składników odżywczych. Posiłki podstawowe (I śniadanie, obiad, kolacja) powinny zawierać produkty będące źródłem pełnowartościowego białka ( mleko, przetwory mleczne, mięso i jego przetwory, jaja, ryby), węglowodanów złożonych oraz składników mineralnych i witamin.

15 Zalecenia przy sporządzaniu podstawowych posiłków I śniadanie Powinno zawierać mleko i jego przetwory. Zaleca się podawanie płatków zbożowych z mlekiem lub jogurtem, zup mlecznych lub napojów mlecznych. Kanapki powinny być przygotowane z pieczywa ciemnego i jasnego z dodatkiem masła lub margaryny oraz produktów wysokobiałkowych jak wędliny, sery, jaja lub pasty oraz warzyw i owoców ( chociażby w niewielkich ilościach).

16 Zalecenia przy sporządzaniu podstawowych posiłków II śniadanie Powinno być lekkim posiłkiem, np. kanapki z dodatkiem białkowym, warzyw, owoc oraz napój.

17 Zalecenia przy sporządzaniu podstawowych posiłków Obiad Powinien być 2-3 daniowy. W przypadku małych dzieci spożywanie poszczególnych dań można rozłożyć w czasie. Zupy powinny być przygotowane na wywarach warzywnych lub mięsnych z dodatkiem różnego rodzaju warzyw. Zupy doprawiamy śmietanką lub mlekiem. Drugie danie powinno składać się z produktu białkowego, (mięso, ryby, jaja) węglowodanów (ziemniaki, kasze) oraz warzyw. Część warzyw i owoców powinna być podawana w postaci surowej. Najczęściej na deser podawany jest kompot lub świeże owoce.

18 Zalecenia przy sporządzaniu podstawowych posiłków Podwieczorek Zazwyczaj jest lekkim posiłkiem węglowodanowym. Może składać się z owoców, przetworów owocowych, koktajlu. W przypadku żywienia dzieci w przedszkolu, kiedy jest dłuższa przerwa od obiadu może być bardziej energetyczny ( np. kanapki, mleko lub napój mleczny)

19 Ocena jakościowa żywienia dzieci w szkole ZAGADNIENIA PODLEGAJĄCE OCENIE: W odniesieniu do jadłospisów: Czy posiłki objętościowo są dostosowane do potrzeb dzieci żywionych Czy posiłki są atrakcyjne pod względem organoleptycznym i sensorycznym (np. smak, konsystencja, kolorystyka) Czy posiłki są estetycznie podawane

20 Ocena jakościowa żywienia dzieci w szkole Czy posiłki w ujęciu dekadowym są urozmaicone pod względem składu i zestawienia asortymentowego produktów (wykorzystanie różnych produktów z poszczególnych grup, np. różne typy pieczywa, kasz i płatków śniadaniowych, ziemniaki, różne gatunki mięs, nasiona roślin strączkowych, jaja, ryby, wędliny, różne warzywa i owoce, mleko i jego przetwory pod różnymi postaciami, jakość tłuszczów do smarowania i procesów kulinarnych)

21 Ocena jakościowa żywienia dzieci w szkole Czy posiłki uwzględniają sezonowość produktów Czy posiłki przygotowywane są z wykorzystaniem różnych technik przyrządzania potraw (np. gotowanie, smażenie, duszenie)

22 Ocena jakościowa żywienia dzieci w szkole W odniesieniu do śniadań: Czy śniadania zawierają produkty z grupy mleko i jego przetwory (np. mleko, jogurt, gorące napoje sporządzone z mleka jak np. kawa mleczna, kakao) Czy śniadania zawierają produkty z grupy węglowodanów złożonych (produkty zbożowe pieczywo, kasze, makarony, płatki, ryż)

23 Ocena jakościowa żywienia dzieci w szkole Czy śniadania zawierają produkty białkowe (np. wędliny, sery, jaja i ich produkty, różnego rodzaju pasty, w tym rybne) Czy śniadania zawierają produkty z grupy warzyw i owoców (np. pomidor, ogórek, jabłko, szczypiorek, rzodkiewka, rzeżucha) Jakiego rodzaju tłuszcze są stosowane do smarowania pieczywa (dobrej tłuszcze mleczne, masło) Czy do śniadania wydawany jest napój (np. herbata owocowa, napój mleczny).

24 Ocena jakościowa żywienia dzieci w szkole W odniesieniu do obiadów: Z ilu dań składają się obiady (2 czy 3 dania) Czy istnieje możliwość rozłożenia spożycia poszczególnych dań w czasie kolejne przerwy Czy obiady zawierają produkty z grupy węglowodanów złożonych (np. ziemniaki, kasze, makarony, ryż, mąka - potrawy mączne)

25 Ocena jakościowa żywienia dzieci w szkole Czy obiady zawierają produkty białkowe (np. mięso czerwone, drób, ryby, jaja, nasiona roślin strączkowych Czy obiady zawierają produkty z grupy warzyw i owoców Jak często w posiłkach obiadowych występują świeże warzywa i/lub owoce Na jakich wywarach przygotowywana jest zupa (jarskich, mięsnych z wyłączeniem kości)

26 Ocena jakościowa żywienia dzieci w szkole Czym doprawiana jest zupa (np. śmietaną, mlekiem, kefirem) Czym doprawiane są surówki, sałatki Ile razy w ciągu dekady podawane są dania mączne Ile razy w ciągu dekady podawane są dania mięsne Ile razy w ciągu dekady podawane są dania na słodko

27 Ocena jakościowa żywienia dzieci w szkole W jaki sposób zestawiane są dania obiadowe (czy produkty wchodzące w skład danej grupy powielane są w poszczególnych daniach tego samego obiadu? (np. ziemniaki w zupie i ziemniaki puree do drugiego dania, kiszonki zupa kapuśniak i surówka z ogórka kiszonego)

28 Ocena jakościowa żywienia dzieci w szkole Czy do obiadu wydawane są napoje (np. kompoty, herbaty owocowe) Co stanowi deser (np. owoc, deser mleczny, kompot) Czy do wyprodukowania dań obiadowych stosuje się wzmacniacze smaku Czy potrawy nie są przesalane