AKTUALNOŚCI. Żywienie dzieci. Regularność spożywania posiłków. Spacer po Zdrowie - zaproś swojego lekarza

Transkrypt

1 Numer 8 20 kwietnia 2018 AKTUALNOŚCI Spacer po Zdrowie - zaproś swojego lekarza Projekt finansowany w ramach Narodowego Programu Zdrowia na lata Regularność spożywania posiłków Tak samo jak w diecie dorosłych, również u dzieci w a ż n e j e s t r e g u l a r n e spożywanie posiłków. Dlatego też dziecko powinno spożywać pięć posiłków dziennie, o małej objętości najlepiej co 3 godziny. Szczególnie ważne jest śniadanie, które powinno być spożywane przez dzieci najpóźniej do godziny po przebudzeniu. Prawidłowe śniadanie polepsza sprawność fizyczną oraz koncentrację. Ważne jest także drugie śniadanie - zwykle spożywane w szkole. Dziecku można przygotować kanapki z razowego pieczywa, owoce, warzywa, jogurt, a nawet sałatki. Żywienie dzieci Najlepszą inwestycją w zdrowie dziecka jest zadbanie o jego prawidłową dietę. Niestety, pomimo niezliczonych akcji edukacyjnych, zarówno dla dzieci, jak i rodziców cały czas rośnie odsetek dzieci z nadwagą i otyłością oraz chorobami dietozależnymi jak np. cukrzyca typu 2. Dzieje się tak z wielu powodów: przede wszystkim jest to brak rzetelnych informacji oraz problemy we wprowadzeniu w życie prawidłowych zaleceń. Najlepszym źródłem informacji o zdrowej diecie jest Narodowe Centrum Edukacji Instytutu Żywności i Żywienia. Eksperci z 1

2 Numer 8 20 kwietnia 2018 Ważne jest aby dziecko nie spożywało dwóch dużych obiadów- w szkole a następnie w domu. Posiłki te z a z w y c z a j s k ł a d a j ą s i ę zarówno z zupy jak i drugiego dania. Warto więc przygotować dziecku zdrowy, lekki posiłek, który spożyje po powrocie ze szkoły np. odżywcza zupa. Niezbędne jest również spożywanie kolacji około trzech godzin przed snem. Może to być pożywna sałatka, zdrowe kanapki, twarożek, jaja, ryby, kasze - oczywiście w towarzystwie warzyw. Nie należy obciążać organizmu dziecka wieczorem ciężkimi daniami typu makarony, tosty, pierogi i inne mączne potrawy. IŻŻ opracowali Piramidę Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej dla dzieci, którą należy się kierować planując codzienne posiłki dla naszych pociech. Piramida to graficzny opis odpowiednich proporcji różnych, niezbędnych w codziennej diecie grup produktów spożywczych. Im wyższe piętro piramidy, tym mniejsza powinna być ilość i częstość spożywanych produktów z danej grupy żywności. Urozmaicenie diety Nie ma produktów, które dostarczają wszystkich cennych składników odżywczych, witamin i składników mineralnych. Dlatego też, aby dziecko dostawało wszystko co niezbędne dla rozwoju i prawidłowego funkcjonowania jego posiłki powinny być komponowane w oparciu o wszystkie grupy produktów spożywczych. W każdym posiłku dziecka powinny znajdować się warzywa i owoce, ze zdecydowaną przewagą warzyw nad owocami ze względu na mniejszą zawartość cukrów. Jedną porcję tych produktów można zastąpić sokiem. Warzywa i owoce są nie tylko źródłem cennych witamin i składników mineralnych, ale przede wszystkim są niskoenergetyczne, dostarczają dużo błonnika i wody oraz zawierają wiele 2

3 Numer 8 20 kwietnia 2018 aktywnych składników chroniących przed rozwojem chorób. Warto zadbać o duży udział surowych warzyw, zarówno zielonych oraz z grupy pomarańczowych. Dzieci zazwyczaj niechętnie sięgają po warzywa, dlatego też rodzice powinni dawać im przykład, zachęcać dziecko do wybierania warzyw w sklepie, wspólnego przygotowywania z nich potraw oraz rozmowy na temat ich walorów zdrowotnych. W diecie dziecka bardzo ważną rolę odgrywają produkty zbożowe. To one są głównym źródłem energii, błonnika, magnezu, cynku oraz żelaza. Większość rodziców podaje swoim dzieciom białe, pszenne pieczywo, biały makaron, ryż oraz potrawy z oczyszczonej mąki. Tymczasem dzieci, tak samo jak dorośli, powinny spożywać pełnoziarniste p ro d u kt y z b ożowe dostarczające n i e z b ę d n y c h składników oraz błonnika do prawidłowej pracy p r z e w o d u pokarmowego. Warto opierać się przede wszystkim na gruboziarnistych kaszach, które można wykorzystać do przygotowania zapiekanek, kotletów oraz dodatków do zup. Należy szczególnie zwrócić uwagę na ograniczenie słodkich płatków śniadaniowych oraz pieczywa cukierniczego typu drożdżówki. Po drugim roku życia dieta dziecka powinna zwierać produkty mleczne z niską zawartością tłuszczu w ilości 2 szklanek dziennie. Może to być mleko, jogurty naturalne, kefir, maślanka i twarożek. Słodkie jogurty, serki oraz inne produkty mleczne ze słodkimi dodatkami powinny być 3

4 Numer 8 20 kwietnia 2018 traktowane jako desery mleczne. Zawierają bardzo duże ilości ukrytego cukru, tłuszczu ioraz inne dodatki do żywności. Dodatkiem do codziennej diety obok produktów pochodzenia roślinnego, będących w podstawie Piramidy Zdrowego Żywienia jest mięso oraz jego zamienniki takie jak ryby oraz jaja. Najlepiej dwa razy w tygodniu mięso zastąpić tłustą rybą morską oraz przynajmniej dwa razy w tygodniu roślinami strączkowymi. Dziecko nie powinno spożywać tłustych wędlin, mięsa i ryb smażonych w panierce. Zalecanymi technikami kulinarnymi są gotowanie, pieczenie, duszenie, obsmażanie bez lub na małej ilości tłuszczu roślinnego. Z roślin strączkowych przygotować można pasty do kanapek, kotlety, mogą one stanowić dodatek do kasz, sałatek, zup. Jaja w diecie dziecka są źródłem pełnowartościowego białka, żelaza, witaminy A, D, z grupy B, czy minerałów takich jak żelazo. Kolejną ważną grupą produktów są zdrowe tłuszcze. Należy pamiętać, że tłuszcz to nie tylko masło, smalec czy oleje, ale również tłuszcze niewidoczne, których spożywa się najwięcej. Są one zawarte w mleku i jego przetworach, mięsie, jajach, rybach, słodyczach oraz orzechach i pestkach. Dzieci po drugim roku życia tak samo jak dorośli powinny spożywać przede wszystkim 4

5 Numer 8 20 kwietnia 2018 tłuszcze roślinne. Dlatego też posiłki dla dziecka powinny być przygotowane z zastosowaniem oleju rzepakowego, oliwy z oliwek, oleju lnianego oraz orzechów, migdałów, pestek, oliwek czy awokado. Do najzdrowszych orzechów zalicza się orzechy włoskie bogate w kwasy omega 3 niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego i dobrej koncentracji dziecka. Dobrym źródłem tych kwasów oprócz tłustych ryb morskich, jest również siemię lniane, nasiona chia, nasiona konopne, olej rzepakowy i lniany. Dbanie o prawidłowe nawodnienie organizmu również stanowi zdrowy nawyk. Dlatego też obok niesłodzonych herbat należy podawać dziecku zwykłą wodę mineralną oraz od czasu do czasu naturalne soki. Z diety należy wyeliminować napoje gazowane, nektary, słodkie syropy dolewane do wody, a przede wszystkim napoje energetyzujące, po które dzieci również zaczynają sięgać. Piramida Zdrowego Żywienia dotyczy zalecanych ilości spożywanych produktów każdego dnia. Dlatego też nie znajdują się w niej słodycze. Powinny być podawane dziecku jak najrzadziej. Słodką alternatywą dla tradycyjnych słodyczy powinny być świeże i suszone owoce, jak również batony czy ciastka owsiane wykonywane w domu lub kupowane po uprzednim sprawdzeniu ich składu. Producenci wychodzą nam naprzeciw i coraz częściej możemy znaleźć gotowe produkty o bardzo dobrym składzie. To jak będzie się odżywiać dziecko zależne jest również od zachowań żywieniowych samych rodziców. Dlatego warto znaleźć czas na wspólne zdrowe zakupy, przygotowywanie posiłków, a ostatecznie spożywanie ich spokojnie przy rodzinnym stole. Uprawianie sportu Aktywność fizyczna ma na celu dbanie o prawidłowy bilans energetyczny, ale przede wszystkim ma uspokajać, cieszyć i bawić. Większość dzieci oprócz wychowania fizycznego w szkole 5

6 Numer 8 20 kwietnia 2018 uczęszcza na dodatkowe zajęcia sportowe. Oprócz codziennych czynności zaleca się przynajmniej 60 minut dziennie dodatkowej aktywności fizycznej. Budowanie zdrowych nawyków żywieniowych u dziecka to zwykle ciężka praca. Ważne jest, aby odpowiednio wcześnie rodzice zwrócili uwagę na prawidłową dietę dziecka. Wówczas łatwiej będzie budować prawidłowe i modyfikować niekorzystne nawyki. Do najważniejszych zaleceń zaliczyć można uregulowanie pór posiłków, urozmaicenie ich, spożywanie umiarkowanych porcji, unikanie nadmiaru tłuszczu, cukru, soli oraz żywności wysoko przetworzonej, uprawianie sportu oraz uśmiech czyli budowanie u dziecka pozytywnych bodźców na zdrowe posiłki. mgr Hanna Stolińska - Fiedorowicz Bibiografia 1. Żywienie dzieci i młodzieży podstawowe zasady dr med. Dorota Szostak-Węgierek Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki pod redakcją prof. dr. hab. Piotra Podolca, Medycyna Praktyczna, Kraków Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej dla dzieci. Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej IŻŻ