Synteza i aplikacja nowych pochodnych wybranych polisacharydów. Część II: Badania laboratoryjne

Transkrypt

1 Techologia i Jakość Wyrobów 60, 2015 Syteza i aplikacja owych pochodych wybraych polisacharydów. zęść II: Badaia laboratoryje Sythesis ad applicatio of ew derivatives selected polysaccharides. Part II : Laboratory Tests Lucja Szuster a, Łucja Wyrębska a *, Halia Stawska a, Magdalea Lasoń-Rydel b, Małgorzata Krępska b a Zakład Aplikacji Doświadczalych, b Laboratorium Badań Produktów Procesów i Środowiska, Istytut Przemysłu Skórzaego w Łodzi, ul. Zgierska 73, Łódź, * aplikacja@ips.lodz.pl Streszczeie W artykule przedstawioo wyiki prac laboratoryjych poświęcoych sytezie i badaiu możliwości wytwarzaia form aplikacyjych pochodych polisacharydów celem poprawy możliwości praktyczego ich zastosowaia. Jako surowców użyto trzech aturalych polisacharydów chityy, chitozau i algiiau sodu. Modyfikacja chemicza miała a celu adaie produktom wyższej od substratów rozpuszczalości, a tym samym łatwiejszej ich aplikacji. Polegała oa a zwiększeiu hydrofilowości poprzez reakcję otrzymywaia fosforowych pochodych chityy, biguaidyowaia chitozau, wytworzeia kompleksów polielektrolitowych chitoza/algiia oraz utworzeiu kopolimerów kwas mlekowy/chitoza. W przedstawioych badaiach opisao opracoway sposób sytezy tych pochodych oraz możliwości wytwarzaia ich form aplikacyjych. Budowę otrzymaych związków potwierdzoo spektrofotometryczie widmami w podczerwiei. Wyiki przeprowadzoych badań ie odbiegają od wyików prezetowaych w literaturze. W części dotyczącej wiosków określoo możliwości aplikacyje otrzymaych pochodych polisacharydów. Summary The article presets the results of laboratory experimets o the sythesis of polysaccharides derivatives to icrease the possibilities of their practical applicatio. As substrates to the sythesis have bee used three atural polysaccharides- chiti, chitosa ad sodium algiate. This article describes i detail the methods of sythesis of polysaccharide derivatives, i.a. the formatio of phosphate derivatives, polyelectrolyte complexatio of chitosa-algiate ad formatio of chitosa/algiate copolymers. The chemical modificatio would result i a higher solubility of products ad therefore easier applicatio of them. The structure of products (polysaccharides derivatives) was cofirmed by spectrophotometry ifrared spectra ad the results of experimets carried out do ot differ from the results preseted i the literature. It allows to determie the possibility of applicatio of these compouds ad coductig further researches i the future. Słowa kluczowe: chitya, chitoza, algiia, modyfikacja chemicza polisacharydów, zastosowaia medycze. Key words: chiti, chitosa, algiate, chemical modificatio of polysaccharides, medical applicatios. 1. Wstęp hitya i chitoza to aturale ietoksycze, biodegradowale i biokompatybile polimery, które w postaci własej lub też w postaci ich pochodych są stosowae w obszarach biomedyczych: do wytwarzaia ici, jako opatruki do gojeia ra, jako materiał do wytwarzaia sztuczej skóry, oraz jako materiał stosoway w ekapsulacji do przedłużoego uwaliaia leków, jak rówież różych zastosowań przemysłowych. Jedakże dotychczas praktycze stosowaie tych polimerów ograiczało się główie do iezmodyfikowaych form. W ostatich latach astąpiło rosące zaiteresowaie chemiczą modyfikacją chityy i chitozau celem poprawy ich rozpuszczalości i poszerzeia możliwości ich aplikacji. hitya jest aturalym polimerem pochodzeia zwierzęcego. trzymuje się ją z pacerzy skorupiaków (krabów, krewetek, homarów, ostryg) i owadów. Moża ją także otrzymać ze ścia komórkowych grzybów. Jest to polisacharyd o stopiu polimeryzacji rzędu 10 4 złożoy z reszt glukozoamiy i jej pochodych połączoych wiązaiami β-1,4-glikozydowymi [1, 2]. hitoza jest pochodą chityy, powstającą w procesie chemiczej deacetylacji chityy. hitoza jest polielektrolitem posiadającym: zdolość tworzeia żeli, wysoką biozgodość i ietoksyczość, a także dużą pojemość sorpcyją. biżeie ph roztworu poprzez 5

2 Techologia i Jakość Wyrobów 60, 2015 dodatek kwasu czyi chitoza rozpuszczalym w wodzie i umożliwia jego dalsze modyfikacje [1, 2]. hitya i jej pochode posiadające duży potecjał biologiczy mogą mieć zastosowaie w przemyśle medyczym [3, 4], rolictwie [5], stomatologii [6], kosmetykach [7], w procesach oczyszczaia ścieków [8, 9] i wytwarzaia aktywych biologiczie folii [10]. Algiia sodu jest powszechie zaym polisacharydem aturalym pozyskiwaym z alg morskich, główie bruatic (Phaeophyceae) [11] lub produkowaym przez iektóre bakterie, takie jak Azotobacter vieladii, Pseudomoas aerugiosa, Pseudomoas fluoresces [12]. W jego skład wchodzą jedostki kwasu α-l-guluroowego i β-d-mauro-owego, połączoe wiązaiem β-1,4-glikozydowym. Ujemy polielektrolitowy charakter algiiau umożliwia oddziaływaie elektrostatycze z polielektrolitami o przeciwym ładuku, dzięki czemu daje możliwość tworzeia form żelowych mogących zaleźć zastosowaie w przemyśle medyczym, farmaceutyczym i spożywczym [13]. hitoza i algiia, które charakteryzują się wysoką biozgodością oraz biodegradowalością pozwalają a wykorzystaie ich w medycyie jako tzw. scaffoldy w iżyierii tkakowej, opatruki oraz mogą być przydate w tworzeiu zmodyfikowaego systemu podawaia leków [14]. Prace badawcze ad modyfikacją polisacharydów prowadzoe są w Istytucie Przemysłu Skórzaego od 2012 roku. W wyiku tych prac zsytetyzowao owe estry chityy- pochode asycoych i ieasycoych kwasów karboksylowych: masłowego, mlekowego, maleiowego i kaproowego [15]. pracoway sposób otrzymywaia biodegradowalego szczepioego kopolimeru kwasu mlekowego z chityą jest uikatowy i został objęty zgłoszeiem patetowym pt.: Sposób otrzymywaia szczepioego kopolimeru polilaktyd /chitya - jest w spisie literatury [16]. pracowaie literaturowe w zakresie modyfikacji estrów chityy i chitozau będące podsumowaiem prac prowadzoych a świecie opublikowao w Moografii IPS [17]. Przegląd literaturowy [18] pochodych wybraych polisacharydów pozwolił a ukierukowaie badań sytetyczych dotyczących substacji mogących mieć potecjale zastosowaie w medycyie i badaiach biomedyczych. W iiejszych badaiach opracowao sposób sytezy wybraych pochodych oraz weryfikację możliwości wytwarzaia różych form aplikacyjych celem umożliwieia praktyczego ich zastosowaia. Jako surowce użyto trzy aturale polisacharydy chityę, chitoza i algiia sodu. 2. zęść doświadczala 2.1. Materiały i metody badań Do wytwarzaia pochodych polisacharydów wykorzystao: hityę o średiej masie cząsteczkowej M=454,6x10 3 produkt firmy Frace- chitoza otrzymyway w procesie deacetylacji chityy pochodzącej z pacerzy krabów, stopień deacetylacji (SD)= 75,2%, firmy Sigma - Aldrich; algiia sodu (NaAlg) o ciężarze cząsteczkowym 8,16x10 3 Da, firmy Sigma - Aldrich; dicyjaodiamid firmy Sigma - Aldrich; Pozostałe surowce orgaicze jak i ieorgaicze użyte do badań sytetyczych pochodziły główie z posiadaych zapasów Istytutu. Surowce te wcześiej były aalizowae według obowiązujących orm, a ich przydatość iejedokrotie sprawdzoo w praktyce. Średi ciężar cząsteczkowy chitozau ozaczoo metodą wiskozymetryczą w mieszaiie rozpuszczalików staowiących: 0,2M kwas octowy. 0,1M chlorek sodu i 4,0M moczik w temp. 25 przy zastosowaiu wiskozymetru Ubbelohde a. Lepkościowo średi ciężar cząsteczkowy chitozau określoo a podstawie rówaia Marka-Houwika, stosując stałe K i α ustaloe przez Muzzarelliego [19]: [η] = K x Mvα Gdzie: [η] graicza liczba lepkościowa, K = 8,93 x 10-4, α= 0,71. zaczoy tą metodą ciężar cząsteczkowy chitozau wyosi 4,99x10 5 Da. Do badań sytetyczych, a podstawie wcześiej dokoaego obszerego rozezaia literaturowego [18] wytypowao astępujące pochode: 1. pochodą fosforaową chityy ( P-chityę) 2. błoy mieszakowe algiia / P chitya 3. biguaidyochitoza 4. kompleks polielektrolitowy chitoza/algiia 5. kopolimer kwas mlekowy/ chitoza Dla każdej pochodej wykoao po kilka sytez, optymalizując kolejo takie parametry, jak: stechiometrię reagetów, rodzaj i ilość rozpuszczalików, kolejość dodawaia reagetów, czas dodawaia reagetów, temperaturę podczas dodawaia reagetów, temperaturę i czas reakcji, wpływ temperatury a przebieg procesu, waruki formowaia filmów. Należy stwierdzić, że duże trudości sprawiało uzyskaie filmów ciekich, przezroczystych i gładkich, które byłyby przydate do zastosowań medyczych. W tym zakresie zauważoo, że właściwości tych filmów są zależe od stechiometrii reagetów. Dlatego, ich skład dobrao metodą prób i błędów uzyskując w efekcie założoą postać aplikacyją. Dla otrzymaych produktów wykoao widma absorpcyje w podczerwiei za pomocą spektrometru 6

3 Techologia i Jakość Wyrobów 60, 2015 w zakresie liczb falowych ( )cm -1, w temperaturze pokojowej metodą pastylek KBr. Rozpuszczalość P-chityy testowao w różych rozpuszczalikach biorąc po 10mg polimeru w 2ml różych rozpuszczalików w zamkiętej probówce Rozpuszczalość zaotowao po 24 godziach Syteza fosforowych pochodych chityy (P-chityy) [20-22]. Do 62,5g pięciotleku fosforu, 20ml kwasu fosforowego, 20ml trietylofosforau oraz 25ml heksaolu, mieszając dodao 5g chityy i w temperaturze 35 mieszao 72 godzi. Po tym czasie mieszaię reakcyją wylao do 150ml metaolu w celu wytrąceia produktu. sad przesączoo i przemyto a filtrze 30ml metaolu, a astępie suszoo w suszarce w temperaturze 37. Wydajość produktu 65%. Proces sytezy prowadzoo zgodie z [20-22]. Sytezę P-chityy ilustruje rysuek 1. H P H H H H 3 P 4 /P 2 5 /Et 3 P 4 Heksaol H 3 H Rysuek 1. Syteza P-chityy. P H H Wytwarzaie bło mieszakowych (bled)algiia / P chitya 0,4g algiiau i 0,4g P-chityy rozpuszczoo w 40ml wody, a astępie sieciowao wkraplając do 4% roztworu al 2. Utworzoe błoy przemyto 30ml metaolu w celu usuięcia admiaru al 2, po czym wysuszoo je w temperaturze pokojowej. Mechaizm sieciowaia algiiau/p-chitya joami a 2+ przedstawia rysuek Syteza biguaidyochitozau Mieszaię 10 ml 0,15M Hl oraz 0,2g chitozau ogrzao do wrzeia, po czym po rozpuszczeiu chitozau, dodao 0,21g dicyjaodiamidu i utrzymywao we wrzeiu przez 2 godziy. Produkt wytrącoo 90ml acetou wymrożoo i odfiltrowao. Wyd 88%. trzymay biały osad rozpuszczoo w 5ml wody demieralizowaej, wylao a szalki Petriego i suszoo w temperaturze 50. trzymao trasparety, gładki krążek folii. H H H a 2 P P H H H H 3 Rysuek 2. Mechaizm sieciowaia algiiau/pchitya z a 2 +. H H 2 H N Hl H 2 H H l l Rysuek 3. Schemat reakcji sytezy biguaidyochitozau. 7

4 Techologia i Jakość Wyrobów 60, 2015 H H Na H H H 2 H H 2 H 3 H H Rysuek 4. Tworzeie kompleksu polielektrolitowego chitoza/algiia sodu. H 2 H Kwas mlekowy H 2 H H 2 H 2 H H H HH 3 H 3 H H H H 3 Rysuek 5. Syteza kopolimeru chitoza/kwas mlekowy Syteza kompleksu polielektrolitowego chitoza/algiia a) Przygotowaie 1% roztworu chitozau w 2% roztworze kwasu octowego. Do 74,25g 2% roztworu kwasu octowego dodao 0,75g chitozau. ałość ogrzao do temperatury 40 celem całkowitego rozpuszczeia. trzymao bezbarwy, klarowy roztwór o ph = 5,6. b) Przygotowaie 1% roztworu algiiau sodu. Do 24,75g wody dodao 0,25g algiiau sodu. Mieszaię ogrzao do temperatury 40 celem całkowitego rozpuszczeia. trzymao klarowy roztwór o ph = 3. Tak przygotowae roztwory zmieszao dodając kroplami przygotoway roztwór algiiau (25g) do roztworu chitozau (75g) przy wartości ph=3,6 i mieszao do uzyskaia 25. Następie mieszaię przefiltrowao i uzyskay lepki, klarowy filtrat przelao a szalkę Petriego i suszoo w suszarce w temperaturze (37-50). Tworzeie kompleksu obrazuje rysuek Wytwarzaie kopolimeru kwas mlekowy /chitoza Mieszaię 0,4g chitozau i 20ml kwasu mlekowego 90% mieszao w temperaturze pokojowej 12 godzi. Uzyskay 2% roztwór chitozau w kwasie mlekowym wylao a płytki Petriego i umieszczoo w suszarce utrzymując temperaturę 70 przez 5 godzi, po czym uzyskae folie ogrzewao dodatkowo w temp. 90 przez astępe 5 godzi. Uzyskao folię cieką, gładką, przezroczystą i błyszczącą. Nieprzereagoway kwas mlekowy i oligo (kwas mlekowy) (LA) usuięto przez ekstrahowaie metaolem a astępie chloroformem w aparacie Soxhleta. Przebieg kopolimeryzacji szczepioej chitozau i kwasu L-mlekowego przedstawia rysuek Wyiki i ich omówieie Bardzo słaba rozpuszczalość chityy w wodzie i rozpuszczalikach orgaiczych jest ajpoważiejszą przeszkodą do jej wykorzystaia. Modyfikacje chemicze chityy pozwalają a uzyskiwaie produktów rozpuszczalych a tym samym łatwiejszych do ich aplikacji. P-chityę o wysokim stopiu podstawieia grupą fosforaową wytworzoo przez ogrzewaie chityy w mieszaiie pięciotleku fosforu, kwasu fosforowego, trietylofosforau oraz hexaolu- (H 3P 4/P 2 5/ET 3P 4/hexaol) [20-22]. Porówawcza aaliza widm w podczerwiei wyjściowej chityy i zsytetyzowaej P-chityy potwierdza podstawieie grupy fosforowej (Rys.6). 8

5 Techologia i Jakość Wyrobów 60, 2015 czyi te związek bardziej przydatym dla zastosowań w iżyierii tkakowej (w trasplatacji komórek i regeeracji tkaek). Pochoda wykazuje rówież wysokie zdolości sorpcyje i kompleksujące, dzięki czemu może być stosowaa do odzyskiwaia metali lub oczyszczaia ścieków. Poadto P-chitya jako dobrze rozpuszczala w wodzie, zgoda biologiczie, bioresorbowala staowić może dobry materiał kompozytowy do zastosowań biomedyczych m. i. do rekostrukcji kości [20-22]. Rysuek 6. Widma w podczerwiei dla (a) chityy, (b) P- chityy. W widmie IR P-chityy (b) widocze jest szerokie pasmo absorpcyje 3427cm -1 i 1060cm -1 charakterystycze dla grupy P-H i 1380cm -1 przypisae dla grupy P=. Pasma te ie występujące w widmie chityy(a) i wskazują wyraźie a jej podstawieie grupą fosforową. Ie zae metody fosforyzacji chityy prowadzoe m.i. w środowisku kwasu metaosulfoowego (P 2 5/H 3S 3H) [23] lub wobec moczika (H 3P 4/Urea/DMF) [24] ie pozwalają uzyskiwać produktu o wysokim stopiu podstawieia grupą fosforaową. Poadto zastosowaie silego kwasu metaosulfoowego drastyczie zmiejsza masę cząsteczkową polimeru, a w przypadku prowadzeia reakcji wobec moczika są trudości z wydzieleiem końcowego produktu. Zastosowaa metoda otrzymywaia P-chityy pozwoliła a otrzymaie pochodej dobrze rozpuszczalej w wodzie w alkaliczym i kwaśym środowisku. Tak stopień podstawieia grupą fosforaową pozwala a wyodrębieie produktu w postaci dobrze filtrującego się osadu. Dae rozpuszczalości P-chityy w różych rozpuszczalikach przedstawioo w Tabeli 1. Tabela 1. Dae rozpuszczalości dla chityy i P-chityy Rozpuszczalik hitya P- chitya H 2 ierozpuszczala rozpuszczala H 3H ierozpuszczala rozpuszczala (1%) Hl (1%) pęczieie rozpuszczala NaH (1%) ierozpuszczala rozpuszczala Aceto ierozpuszczala ierozpuszczala Etaol ierozpuszczala ierozpuszczala Stosukowo, w porówaiu do iych metod sytezy, wysoki poziom przyłączeia fosforu w tej metodzie Folie mieszakowe (bledy) algiiau/p-chitya wytworzoo w środowisku wodym przez zmieszaie algiiau i P-chityy, a astępie sieciowaie w roztworze al 2. Zarówo algiia jak i P-chitya są polimerami aioowymi, umożliwiają więc łatwe sieciowaie z joami a 2+. Mechaizm sieciowaia obrazuje schemat przedstawioy a rysuku 2. Aaliza IR wykazała, że zastosowaa metoda pozwala a uzyskaie jedorodych bło algiia/p-chitya. Rysuek 7 przedstawia widma w podczerwiei algiiau i bło mieszakowych algiia/p-chitya. harakterystyczy pik odpowiadający grupie P-H obserwuje się przy 3445cm -1 i 570cm -1, jedocześie obserwuje się pojawieie się w widmie bledy odpowiedio pasm przy 1624cm 1 i 1433cm 1 charakterystyczych dla asymetryczych i symetryczych drgań oraz drgań rozciągających układu -. Uzyskae widmo wskazuje więc a obecość obu związków w utworzoej bledzie. Rysuek 7. Widma w podczerwiei dla (a) algiiau, (b) błoy mieszakowej algiia/ P-chitya. P-chitya w połączeiu z algiiaem staowi dobry materiał do wytwarzaia filmów mogących mieć zastosowaie do kotrolowaego uwaliaia leków, iżyierii tkakowej i iych aplikacji środowiskowych. Mogą mieć rówież potecjale zastosowaie w dziedziach ochroy środowiska, oraz do usuwaia Ni 2 +, Z 2 + i u 2+ z wody i ścieków [25]. 9

6 Techologia i Jakość Wyrobów 60, 2015 hlorowodorek biguaidyochitozau otrzymao w reakcji chitozau z dicyjao-diamidem w środowisku wodym wobec kwasu solego [26]. Nukleofilowy mechaizm przebiegu reakcji obrazuje rysuek 8. Podstawieie grupy diguaidyowej w chitozaie umożliwia otrzymaie pochodej rozpuszczalej w wodzie w środowisku obojętym oraz wzmaga działaie przeciwbakteryje chitozau. trzymay biały osad uzyskay zgodie z opisem w pukcie 2.4 po odfiltrowaiu rozpuszczoo w 5ml wody demieralizowaej, wylao a szalki Petriego i suszoo w temperaturze 50. trzymao trasparety, gładki krążek folii. Budowę otrzymaego biguaidyochitozau potwierdza widmo w podczerwiei (Rys. 9). Nowy pik w stosuku do chitozau przy 1638cm -1 w widmie biguaidyochitozau przypisać moża drgaiom rozciągającym guaidyowego ugrupowaia =. Jedocześie zaik piku 1601cm -1 przypisywaego pierwszorzędowemu ugrupowaiu chitozau wskazuje a podstawieie chitozau grupą guaidyową Wytworzoa pochoda umożliwiająca wytwarzaie folii, podobie jak chitoza, może spełiać fukcję opakowań w przemyśle spożywczym. Poadto produkt w postaci osadu, zaaplikoway a włóko wełiae, adaje mu zadowalające właściwości atybakteryje, które ie ulegają zmiejszeiu w zaczący sposób pod wpływem praia [26, 27]. H 2 N N H H 2 H Rysuek 8. Mechaizm reakcji otrzymywaia chlorowodorku biguaidyochitozau. H HN H 2 H HN Rysuek 9. Widmo w podczerwiei biguaidyochitozau. Kompleks polielektrolitowychitoza/algiia(pe) otrzymao w wyiku zmieszaia 1% roztworu chitozau w 2% kwasie octowym z 1% wodym roztworem algiiau sodu w stosuku objętościowym 3:1, utrzymując ph=3,6. Folie z PE formowao metodą wylewaia roztworu i odparowywaia (temp. 25 ) i suszeia (temp. (37-50 ). trzymae folie kompozytowe były jedorode i elastycze. Powstawaie kompleksu chitoza/algiia możliwe jest dzięki tworzeiu się wiązań joowych ~ ()~ pomiędzy grupami fukcyjymi dodatio aładowaego chitozau (polikatio) oraz ujemie aładowaego algiiau (poliaio). Tworzeie kompleksów potwierdzoo badaiami w podczerwiei. Porówaie widm przedstawioych a rysuku 10, wskazuje a brak w widmie kompleksu polielektrolitowego (PE) piku 1601cm -1 charakterystyczego dla pierwszorzędowego ugrupowaia chitozau oraz zaik piku 1407cm -1 przypisywaego ugrupowaiu - algiiau. Wskazuje to a utworzeie kompleksu PE. Kompleks jest skuteczym ośikiem dla szybko rozpuszczalych farmaceutyków. Kopolimer LA-g-chitoza w postaci folii otrzymao w wyiku reakcji polikodesacji kwasu mlekowego z chitozaem zgodie ze schematem przedstawioym a rysuku 11. Proszek chitozau rozpuszczoo w 90% roztworze wodym kwasu mlekowego, w celu przygotowaia roztworu 2,5% wag. Roztwór wylao a szalki Petriego, a astępie umieszczoo w suszarce początkowo w temp. 70, a astępie w temp. 90 Według Jaesa podczas procesu odwodieia, powstawaie amidu i polikodesacja kwasu mlekowego odbywa się w tym samym czasie [28]. Nieprzereagoway kwas mlekowy i oligomer kwasu mlekowego usuięto przez ekstrahowaie próbek bło metaolem do mometu braku ich wykrywalości metodą spektrofotometryczą UV-Vis. Uzyskao folię cieką, gładką, przezroczystą i błyszczącą, dobrze rozpuszczalą w roztworach 10

7 Techologia i Jakość Wyrobów 60, 2015 o ph do 7,5. trzymay kopolimer LA-g-chitoza scharakteryzowao spektroskopią IR. Rysuek 10. Widma w podczerwiei chitozau (H ), soli sodowej algiiau(al) i PE z chitozau i algiiau sodu (1). Rysuek 11. Widma w podczerwiei polilaktydu, chitozau i kopolimeru chitoza/kwas mlekowy. Na rysuku 11 przedstawioo widmo kopolimeru chitoza/kwas mlekowy w porówaiu z widmami produktów wyjściowych. Kopolimer otrzymao zgodie z rówaiem reakcji przedstawioym a rysuku 5. Moża zauważyć, że pomimo odmycia polilaktydu produkt reakcji kopolimer, zawiera pasmo 1750cm -1 charakterystycze dla grupy estrowej Zawiera rówież pasmo 1660cm -1, które przypisuje się grupie amidowej powstałej a grupie amiowej chitozau. Pomimo zgodości biologiczej, kompatybilości i biodegradowalości wyjściowych substratów istieją pewe ograiczeia każdego z ich, dyskwalifikujące je do zastosowań odrębych w iżyierii tkakowej. Słabe właściwości mechaicze chitozau i jego rozpuszczalość tylko w roztworach kwaśych ie pozwala a zastosowaie go do regeeracji tkaek [29]. Zsytetyzowaa atomiast pochoda chitozau w postaci kopolimeru z kwasem mlekowym, zgoda rówież biologiczie, kompatybila i biodegradowala staowić może obiecujący materiał do zastosowań w iżyierii tkakowej. 4. Wioski Artykuł opisuje metodykę i przebieg badań laboratoryjych ad wytwarzaiem pochodych trzech aturalych polisacharydów chityy, chitozau i algiiau sodu. Przedstawioy materiał literaturowy w zęści I i sytetyczy w zęści II artykułu może staowić podstawę do opracowaia techologii otrzymywaia tych pochodych. pisaa metodyka może rówież posłużyć do sytezy iych pochodych z tej grupy. Właściwości dobrej zgodości biologiczej oraz możliwość przetwarzaia do wielu form rówież przestrzeych typu scaffoldy, czyi omawiae polisacharydy obiecującym materiałem do przeszczepów i regeeracji tkaki chrzęstej lub kostej. Są to więc polimery przyszłości. Przedstawioy powyżej materiał jest elemetem prac sytetyczych prowadzoych w IPS ad sytezą owych pochodych omawiaych polisacharydów mogących zaleźć zastosowaie w produkcji materiałów wyjściowych dla iżyierii tkakowej, materiałów opatrukowych i hodowli komórek macierzystych. 5. Literatura 1. G. Lodhi, Y-S. Kim, J-W. Hwag, S-K. Kim, Y-J. Jeo, J-Y. Je, h-b. Ah, S-H. Moo, B-T. Jeo, P-J. Park: hitooligosaccharide ad its derivatives: preparatio ad biological applicatios. BioMed Research Iteratioal. 2014, Article ID , M.N.V.R. Kumar: A review of chiti ad chitosa applicatios. Reactive ad Fuctioal Polymers. 2000, 46 (1) M.P. Ribeiro, A. Espiga, D. Silva, P. Baptista, J. Heriques,. Ferreira, J.. Silva, J.P. Borges, E. Pires, P. haves, I.J. orreia: Developmet of a ew chitosa hydrogel for woud dressig. Woud Repair Rege. 2009, (17) K. Lim, N.S. Yaacob, Z. Ismail, A.S. Halim: I vitro biocompatibility of chitosa porous ski regeeratig templates (PSRTs) usig primary huma ski keratiocytes. Toxicology i Vitro. 2010, (24) S.N. Kulikov, S.N. hirkov, A.V. Il ia, S.A. Lopati, V.P. Varlamov: Effect of the molecular weight of chitosa o its ativiral activity i plats. Applied Biochemistry ad Microbiology. 2006, (42), T.M. Araud, B. Barros Neto, F.B. Diiz: hitosa effect o detal eamel deremieralizatio: a i vitro evaluatio. Joural of Detistry. 2010, (38)

8 Techologia i Jakość Wyrobów 60, P. Morgati, G. Morgati: hiti aofibrils for advaced cosmeceuticals. liics i Dermatology. 2008, (26) Peiche-ovas, L.W. Alvarez, W. Argüelles- Moal: The adsorptio of mercuric ios by chitosa. Joural of Applied Polymer Sciece. 1992, (46) G. Mckay, H.S. Blair, J.R. Garder: Adsorptio of dyes o chiti. I. Equilibrium studies. Joural of Applied Polymer Sciece. 1982, (27) hatelet,. Damour, A. Domard: Ifluece of the degree of acetylatio o some biological properties of chitosa films. Biomaterials. 2001, (22) H.H. Toese, J. Karlse: Algiate i drug delivery system. Drug Developmet ad Idustrial Pharmacy. 2002, 28 (6), N. Emmerichs, J. Wigederi, H.. Flemmig,. Mayer: Iteractio betwee algiates ad magaese catios: idetificatio of preferred catio bidig sites. Iteratioal Joural of Biological Macromolecules. 2004, F.A. Simsek-Ege, G.M., Bod, J. Striger: Polyelectrolyte complex formatio betwee algiate ad chitosa as a fuctio of ph. Joural of Applied Polymer Sciece. 2003, 88, R. Malviya, P. Srivastava: Preparatio, characterizatio ad applicatio of chitosa algiate based polyelectrolyte complex as fast disitegratig drug delivery carrier. Polymers i Medicie. 2011, 41 (3) L. Szuster, Ł. Wyrębska, H. Stawska: Syteza pochodych chityy kwasów karboksylowyc. Praca iepublikowaa Ł. Wyrębska, L. Szuster, H.Stawska, B. Woźiak: Sposób otrzymywaia kopolimeru polilaktyd /chitya. 2014, Zgł. pat. P L. Szuster, Ł. Wyrębska, H. Stawska: Syteza i właściwości wybraych estrów chityy. Moografia IPS. Łódź, Ł. Wyrębska, L. Szuster, H. Stawska: Syteza i aplikacja owych pochodych wybraych polisacharydów. zęść I: Przegląd literatury. Techologia i Jakość Wyrobów. 2014, T.A.A.: Muzzarelli: hiti. Pergamo Press. xford. 1978, R. Jayakumar, H. Tamura: New sythesis procedure of phosphoryl chiti. Polymer Preprits. 2006, 55 (1) R. Jayakumar, N. Selvamurugai, S.V. Nair, S. Tokura, H. Tamura: Preparative methods of phosphorylated chiti ad chitosa-a overview. Iteratioal Joural of Biological Macromolecules. 2008, R. Jayakumar, T. Egawa, T. Furuike, S.V. Nair, H. Tamura: Sythesis, characterizatio, ad thermal properties of phosphorylated chiti for biomedical applicatios. Polymer Egieerig ad Sciece. 2009, 49 (5) N. Nishi, A. Ebia, S-i. Nishimura, A. Tsutsumi,. Hasegawa, S. Tokura: Highly phosphorylated derivatives of chiti, partially deacetylated chiti ad chitosa as ew fuctioal polymers: preparatio ad characterizatio. Iteratioal Joural of Biological Macromolecules. 1986, (8) D.R. Khaal, K. Miyatake, Y. kamoto, T. Shiobu, M. Morimoto, H. Saimoto, Y. Shigemasa, S. Tokura, S. Miami: Phosphated hiti (P-hiti) Exerts Protective Effects by Restorig the Deformability of Polymorphouclear Neutrophil (PMN) ells. arbohydrate Polymers. 2002, R. Jayakumar, M. Rajkumar, H. Freitas, N. Selvamuruga, S.V. Nair, T. Furuike, H. Tamura: Preparatio, characterizatio, bioactive ad metal uptake studies of algiate/phosphorylated chiti bled films. Iteratioal Joural of Biological Macromolecules. 2009, 44 (1) X. Zhao, Z-Z. Qiao, J-X. He: Preparatio of chitosa biguaidie hydrochloride ad applicatio i atimicrobial fiish of wool fabric. Joural of egieered fibers ad fabrics. 2010, R. F.Stockel.: Amiosaccharide biguaides. 1997, US A. 28. P.. Jaes, P. alvo, M.J. Aloso: Polysaccharide colloidal particles as delivery systems for macromolecules. Advaced Drug Delivery Reviews, 2001, (47) Z. Zhag, H. ui: Biodegradability ad biocompatibility study of poly(chitosa-g-lactic acid) scaffolds. Molecules. 2012,