OPIS PATENTOWY. Zgłoszono: /P / Pierwszeństwo : Wielka Brytania. Zgłoszenie ogłoszono:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLTA POLSKA l S ^v«^j/rf&ćk OPS PATENTOWY Patent dodatkowy do patentunr Zgłoszono: /P / nt. Cl.5 A0N 37/8 A0N 43/32 &h&% URZĄD PATENTOWY RP Perwszeństwo : Welka Brytana Zgłoszene ogłoszono: Ops patentowy opublkowano: 99 Q7 3 cztmu OGÓLHA Twórca wynalazku Uprawnony z patentu: Sandoz A.G., Bazylea /Szwajcara/ 5R0EEK GRZYBOBÓJCZY Wynalazek dotyczy środka grzybobójczego, a zwłaszcza środka grzybobójczego do grzybów klasy Oomycetes; zawerającego meszannę substancj czynnych. zwalczana Pommo, że znanych jest bardzo wele środków grzybobójczych do zwalczana Oomycetes, stne je zapotrzebowane na jeszcze bardzej skuteczne środk. Stwerdzono, że środek grzybobójczy według wynalazku zawerający zwązek o wzorze ogólnym, w którym R R«oznaczają oba atomy wodoru lub razem tworzą wązane kowalencyjne, X oznacza grupę CH lub N oraz Y oznacza grupę CHÔCH- lub benzylową w połączenu ze zwązkem o wzorze 2 w stosunku wagowym w zakrese :-:6,5 jest szczególne skuteczny w zwalczanu lub zapobega nu zakażenom grzybczym* Sposób zwalczana zakażeń grzybczych rośln polega na stosowanu na roślny, nasona lub glebę, w meszanne lub osobno, grzybobójczo skutecznej łącznej lośc zwązku o wzorze zwązku o wzorze 2# Szczególne skutecznym zwązkam o wzorze są zwązk, w których R^, R~, X Y oznaczają:. odpowedno, H,H,CH OÔCH- /nazwa potoczna metalaxyl/, 2. odpowedno, H,H,CH grupę benzylową/nazwa potoczna benalaxyl/, 3# odpowedno, wązane kowalencyjne /R R^* N grupę CHÔCH, /nazwa potoczna oxadxyl/# Zwązk o wzorze są znanym zwązkam grzybobójczym, wykazują one systemczną. aktywność grzybobójczą, w stosunku do, mędzy nnym, Plasmopara spp* Phytophthora spp. Zwązek o wzorze 2 znany jest pod nazwą potoczną, dmethomorph. Opsany został np. w euro - pejskm zgłoszenu patentowym nr wykazuje aktywność systemczną w stosunku do Oomy cetes takch jak Phytophthora spp. Zastosowane dmethomorph w kombnacj ze zwązkem o wzo rze, zwłaszcza z benalaxylem, metalaxylem lub oxadxylem, a szczególne korzystne z oxadxylem, neoczekwane znaczne zwększa skuteczność grzybobójczą zwązków o wzorze odwrot ne. Środek według wynalazku jest szczególne skuteczny w warunkach, w których prawdopodobny

2 jest rozwój szczepów Oomycetes opornych na fenyloamd, a zwłaszcza szczepów Plasmopara spp.. Phytopthora spp. na uprawach na polach. Środek według wynalazku zmnejsza ryzyko rozwnę ca sę subpopulacj, w której wytwarza sę oporność na zwązk o wzorze jest neoczek wane skuteczny w stosunku do szczepów Oomycetes, w których już rozwnęła sę oporność w sto sunku do zwązków o wzorze. Środek według wynalazku jest szczególne odpowedn do stosowana przecw grzybom klasy Oomycetes takm jak Phytophothora spp., Plasmopara spp., Peronospora spp., Pseudoperonospora SPP»> Sclerophthora spp., Brema spp. Pythum spp. na roślnach uprawnych takch jak upra wy wnorośl, pomdorów, chmelu, kako, tytonu, zemnaków, grochu, cebul, dynowatych sałaty albo na ekukalptusach darn. Jako przykłady układów grzyb/roślna uprawna, dla których środek według wynalazku jest szczególne wskazany można wymenć: Pseudoparonospora cubenss na dynowatych, Plasmopara na wnoroślach, a zwłaszcza Phytophthora nfestans na zemnakach pomdorach. Zwązk o wzorach 2 mogą być zastosowane w postac oprysków, np. stosując odpowedne rozceńczena wodą. koncentratów rozpuszczalnych lub preparatów w postac proszków zawesno - wych. Odpowedne grzybobójczo skuteczne łączne lośc zwązków o wzorach 2 meszczą sę w grancach g/ha powerzchn danej uprawy. Na ogół otrzymuje sę zadowalające wynk stosując g/ha, np. 200 g/ha zwązku o wzorze g/ha, np. 500 g/ha zwązku o wzorze 2. Stosowne lośc można równeż wyrażać w stężenach. Cecze do oprysków, nadające sę do sto sowana np. na wnorośl lub zemnak, zawerają g na hektoltr. Opryskuje sę zwykle lśce do momentu ocekana. Odpowada to na ogół objętośc ceczy ltrów na hektar powerzchn danej uprawy, zależne od stadum wzrostu roślny. Można stosować jako dodatek do środka zawerającego zwązek o wzorze 2, nne środk szkodnkobójcze, np. grzybobójcze, bakterobójcze, owadobójcze, roztoczobójcze, chwastobójcze lub środk regulujące wzrost rośln, w celu podwyższena aktywnośc środka według wynalazku lub w celu rozszerzena zakresu jego dzałana; szczególne korzystne może być dodane konta ktowego środka grzybobójczego. Stosowane tu określene kontaktowy środek grzybobójczy odnos sę do środków grzybobójczych ne posadających wcale lub ne posadających znaczącego dzałana systemcznego obejmuje np. medzowe środk grzybobójcze, zwązk etyleno-bs/-dtokarbamnano/ metalczne take jak mancozeb, maneb, zneb, propneb, dalej trchlorometano-sulfenyloftalmdy ch analog take jak captan, captafol folpet etc. Stosunek wagowy zwązku o wzorze do zwązku o wzorze 2 zależy od różnych czynnków, ta kch jak sposób stosowana, rodzaj zwalczanego zakażena, rodzaj uprawy, czas stosowana tp. Na ogół otrzymuje sę zadowalające wynk przy stosunku wagowym zwązek o wzorze : zwązek o wzorze 2 w grancach : - :6,5, korzystne :2 - :6,5, co lustrują, wynk prób dośwad - czalnych, przeprowadzonych dla zakresu od :2,5 do :6,3» Środek według wynalazku zawera zwązk o wzorze o wzorze 2 w podanym wyżej stosunku wagowym. Środk według wynalazku mogą meć dowolną konwencjonalną postać, np. postać dwóch blźna czych paczek lub postać emulgującego sę koncentratu, rozpuszczalnego koncentratu, zwlżalnego proszku lub granulek dyspergujących sę w wodze. Kompozycje take wytwarzane mogą być w sposób konwencjonalny, np. przez zmeszane zwązku o wzorze, np. oxadxylu, ze zwązkem o wzorze 2 z odpowednm środkam pomocnczym takm jak rozceńczalnk ewentualne z nny m składnkam stosowanym w tej dzedzne, np. ze środkam powerzchnowo-czynnym. Stosowane tu określene rozceńczalnk oznacza dowolny cekły lub stały, rolnczo dopuszcza lny materał, włączne z nośnkam, który można dodawać do składnków czynnych w celu nadana m odpowednej do stosowana lub handlowej postac. Może być to talk, kaoln, zema okrzem - kowa, olej mneralny lub woda. Szczególne postace środków przeznaczone do oprysków, take jak koncentraty dyspergujące sę w wodze lub proszk zawesnowe mogą zawerać środk powerzchnowo czynne take jak śro dk zwlżające lub dyspergujące, np. produkty kondensacj formaldehydu z naftalenosulfonanem, alkloarylosulfonany, lgnosulfonany, sarczany alfatyczne, oksyetylenowane alklofenole

3 oksyetylenowane alkohole tłuszczowe. Na ogół, środk według wynalazku zawerają 0,0-90% wa gowych substancj czynnej, 0-20% rolnczo-dopuszczalnego środka powerzchnowo-czynnego 0-99,99% stałego lub cekłego rozceńczalnka, przy czym substancja czynna składa sę ze zwązku o wzorze dmethomorphu* Środk te mogą dodatkowo zawerać środk pomocncze take Jak p gmenty, zagęstnk tp. Wynalazek lustrują następujące przykłady, w których częśc procenty oznaczają częśc procenty wagowe* Przykładl* Metoda badana. Oznaczene aktywnośc grzybobójczej /EC90/ w stosunku do Phytophthora nfestans na pomdorach. Młode sadzonk pomdorów w donczkach /stadum 3-k lśc/ opryskuje sę wodną ceczą do opryskwana zawerającą 500, 25* 3, 8 2 ppm zwązku o wzorze, zwązku o wzorze 2 lub meszannę zwązku o wzorze ze zwązkem o wzorze 2 w różnych sto sunkach wagowych* Zwązk o wzorze 2 stosuje sę w postac wodnego roztworu środka typu proszku zawesnowego, wymenonego w przykładach, podanych ponżej: Meszank zwąz ków o wzorze 2 stosuje sę w postac ch meszann w zbornku* Jeden dzeń po potraktowanu środkem grzybobójczym lśce potraktowanych rośln zaszczepa sę zawesną zarodn /05 zarodn/ml/ Phytophthora nfestans* Roślny przenos sę następne do namtu, w którym utrzymuje sę 00% względną wlgotność atmosfery w temperaturze otoczena 8 przy długośc dna 6 godz. Zwalczene zakażena ocena sę po upływe 4-5 dn, porównu jąc traktowane roślny /lśce/ z netraktowanym, podobne zaszczeponym roślnam /lśćm/«szczepene prowadz sę stosując albo wrażlwe szczepy albo szczepy, w których rozwnęła sę oporność w stosunku do zwązków o wzorze * Zwalczane zakażena określa sę dla każdego bada nego stężena jako % zwalczana* Pozwala to na oznaczene wartośc dośwadczalnej EC 90 exp., to jest stężena każdego zwązku lub kombnacj, pozwalającego na 90% zwalczene zakażena* Wynk dośwadczalne /EC 90 exp*/ dla danego stosunku wagowego zwązek o wzorze : zwązek o wzorze 2 porównuje sę z odpowedną wartoścą teoretyczną /EC 90 theor./, która odpowada stężenu określonej meszanny, pozwalającemu na 90% zwalczane zakażena, wartość teoretyczną oznacza sę według Wadley%a: EC/+2/90 theor - S.t-5 5 EC// 90 exp EC/2/ 90 exp., w którym a b oznaczają stosunk zwązku o wzorze zwązku o wzorze 2 w odpowednej me szanne, zaś ndeksy //, zl /+2/ odnoszą, są kolejno do zwązku o wzorze, zwązku o wzorze 2 do meszanny a:b zwązku o wzorze zwązku o wzorze 2* W przypadku synergzmu EC /+2/90 theor jest wększa nż EC /+2/90 exp* lub EC /+2/ 90 theor sf y EC /+2/ 90 exp w którym SF oznacza współczynnk synergzmu* Wynk badań: Aktywność grzybobójcza otrzymana przy badanu: - oxadxylu / w postac wodnej ceczy do oprysku zawerającego 25% -owy proszek zawesnowy według przykłaćb. /, - dmethomorph / w postac wodnej ceczy do oprysku, zawerającej 25%-owy proszek do oprysku według przykładu /, - meszanny oxadxyl + dmethomorph w stosunku wagowym :, :2,5, :6,25, w stosunku do wrażlwych szczepów Phytophthore nfestans, szczep 58 oraz do opornych szczepów Phytophthora nfestans, szczep 3, przedstawona jest w ponższych tablcach, 2 3* Warto śc EC 90 exp* dla oxadxylu dmethomorphu przedstawone w tablcach 2 zastosowano do oblczena wartośc EC 90 theor* dla meszann oxadxyl/dmethomorph przedstawonych w tabl cy 3*

4 Tablca P. nfestans, szczap 58/Pomdory r S j Stężene /ppm substancj czynnej/ L - - r n % zwalczana --"T r 8 2 ^! EC 90 exp.! /w ppm/ j ; 0xadxyl j DLmethomorph 0xadxyl + Dme- J thomorph stosunek : { wagowy :2.5 j :6.25 j 00! ! \ ! 00 J - j M MM,_J ! 85! J 25 8 j J 8.2 S L Tablca 2 P. nfestans szczep 3/Pomdory Stężene ( /ppm substancj j czynnej/ L u J j Oxadxyl { Dtmethomorph Oxadxyl DLme- { thomorph stosunek : wagowy! :2.5! j :6.25 L % zwalczena U -- m m J j 60 j J 00 ' 00 j J j L. - - X j 20 l 90 j 70 95! j j 85 j! j 40, j! - EC 90 exp. j / w ppm/ 8548 j 22 j S 8.2 )

5 ! Tablca 3 Współczynnk synergzmu /według Wadley*a/ j Badany zwązek Stosunek wagowy }a/ P.nfestans, szczep 58/Pomdory Oxadxyl j Dmethomorph Oxadxyl Dmethomorph } : :2.5 :6.25 b/ P.nfestans, szczep 3/Pomdory J Oxadxyl Dmethomorph Oxadxyl + Emethomorph j : :2.5 :6.25 l } EC 90 exp, m 25 8 j 8.2 j 8.5 { 8.2 S ( 8.2 _r- r EC theor JL- SF t t -J Wynk podane w tablcy 3 wykazują dzałane synergstyczne dla meszann oxadxyl: dme - thomorph w zakrese stosunków wagowych : - :6.25. Dla stosunku wagowego oxadxyl:dmethomorph w zakrese :2,5 - :6,3 współczynnk synerg zmu SF w stosunku do szczepów opornych na oxadxyl jest wyższy nż w stosunku do szczepów wra żlwych na oxadxyl. Sugeruje to, że wytwarzane opornośc na oxadxyl zostane zmnejszone przy stosowanu meszann oxadxyl : dmethomorph w zakrese stosunków :2,5 - :6,3. Tablca 4 Dzałane grzybobójcze przecw Plasmopara res. szczep 26/wnorośl Współczynnk synergzmu /według Wadley*/ T Badany zwązek Stosunek EC 90 wagowy exp EC 90 teoret. SF j Metalaxyl Dmethomorph Metalaxyl + Dmethomorph : 7 4,9 6,4 :2 3 87,3 29, Benalaxyl 80 Benalaxyl + Dmethomorph : 2 67,9 5,7 : ,7,9

6 Przykład 25% Oxadxylu, 3% dodecylosulfonanu sodu, 5% lgnosulfonanu sodu, 5% żelu krzemonkowego, 62% kaolnu. Przykład * 25% Dmethomorphu, 5% dodecylo sulfonanu sodu, 5% l gno sulfonanu sodu, 5% żelu krzemonkowego, 62% kaolnu. Przykład V. 7,% Oxadxylu, 7,9% dmethomorphu, 5,0% żelu krzemonkowego, 62,0% kaolnu, 5,0% l gno sulfonanu sodu, 3,0% do dec ylosulfonanu sodu* Przykład V. 3,4% 0xadxylu, 2,6% dmethomorphu, 5,0% żelu krzemonkowego, 62,0% kaolnu 5,0% l gno sulfonanu sodu, 3,0% do dec ylo sulfonanu sodu. Proszk zawesonowe o składach podanych w przykładach -V otrzymuje sę przez zmeszane składnków,następne zmelene meszanny w odpowednm młyne, wytwarzającym dostateczne dro bę rozmary cząsteczek /równe lub ponżej 20 mkrometrów/ następne meszane zmelonego ma terału* Zastrzeżena patentowe. Środek grzybobójczy, zawerający substancję czynną ewentualne znane środk pomocncze, znamenny tym, że jako substancję czynną zawera zwązek o wzorze ogólnym, w któ rym R R2 oznaczają oba atomy wodoru lub tworzą wązane kowalencyjne, X oznacza CH lub N Y oznacza grupę CHp OCH- lub benzylową w połączenu ze zwązkem o wzorze 2 w stosunku wagowym w zakrese : - :6#5 2. Środek według zastrz., znamenny tym, że jako zwązek o wzorze zawera zwązek, w którym R,. Rp tworzą wązane kowalencyjne, X oznacza N, a Y oznacza grupę CH^OCH,. R2 R- CH3?H2 CH2 r=j /X-C0-0 ^~\ CHo xc0-y WZÓR Cl \ y~c=ch-c0-lt~0 Zakład Wydawnctw UP RP. Nakład 00 egz. Cena 3000 zł