(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/GB02/ (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (21) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia: (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/GB02/ (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego: , WO02/ (13) B1 (51) Int.Cl. A01N 41/10 ( ) A01N 41/04 ( ) A01N 35/06 ( ) A01N 37/22 ( ) A01N 43/653 ( ) A01P 13/00 ( ) (54) Synergistyczna kompozycja chwastobójcza oraz sposób zwalczania niepożądanej roślinności (30) Pierwszeństwo: , GB, (73) Uprawniony z patentu: SYNGENTA PARTICIPATIONS AG, Bazylea, CH (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 04/05 (72) Twórca(y) wynalazku: DEREK CORNES, Bazylea, CH (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 12/12 (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Krzysztof Kiciak PL B1

2 2 PL B1 Opis wynalazku Przedmiotem niniejszego wynalazku jest synergistyczna kompozycja chwastobójcza zawierająca (A) mezotrion i (B) drugi środek chwastobójczy, którym jest flumetsulam, albo ich chwastobójczo skuteczne sole. Ponadto przedmiotem wynalazku jest sposób zwalczania wzrostu niepożądanej roślinności, zwłaszcza wśród roślin uprawnych, przy użyciu tej kompozycji. Ochrona upraw przed chwastami i inną roślinnością, która hamuje wzrost upraw, jest stale powracającym problemem w rolnictwie. W celu rozwiązania tego problemu, naukowcy pracujący w dziedzinie chemii organicznej wytworzyli obszerny zbiór związków chemicznych i preparatów chemicznych skutecznych przy zwalczaniu takiego niepożądanego wzrostu. Chemiczne środki chwastobójcze wielu typów zostały ujawnione w literaturze, a wiele z nich stosuje się komercyjnie. Wykazano, że w niektórych przypadkach składniki o aktywności chwastobójczej są bardziej skuteczne w kombinacji, niż po zastosowaniu pojedynczo, i zjawisko to określa się mianem synergizmu". Jak zdefiniowano w Herbicide Handbook of the Weed Science Society of America, wydanie siódme, 1994, strona 318:» synergizm" [to] oddziaływanie dwóch albo większej liczby czynników, w taki sposób, że łączny skutek jest większy niż skutek przewidziany na podstawie reakcji na każdy czynnik zastosowany oddzielnie.«niniejszy wynalazek opiera się na odkryciu, że mezotrion i flumetsulam wykazują działanie synergistyczne, gdy stosowane są w kombinacji. Związki chwastobójcze tworzące synergistyczną kompozycję według niniejszego wynalazku są niezależnie znane w stanie techniki z ich wpływu na wzrost roślin. Zostały ujawnione w The Pesticides Manual, wydanie dwunaste, 2000, wydanym przez The British Crop Protection Council. Są one również dostępne w handlu. Przedmiotem niniejszego wynalazku jest kompozycja chwastobójcza, która zawiera (A) mezotrion, oraz (B) flumetsulam, albo ich chwastobójczo skuteczne sole. Stosowanie synergistycznej kompozycji według niniejszego wynalazku ma jedną albo więcej przewag nad stosowaniem pojedynczych składników (A) i (B). Ilości stosowanych pojedynczych składników mogą być znacznie zmniejszone, przy zachowaniu wysokiego poziomu aktywności chwastobójczej. Kompozycja może być skuteczna przeciw szerszemu zakresowi chwastów, niż każdy ze składników stosowany sam. Kompozycja ma możliwość zwalczania wzrostu chwastów przy małych stosowanych ilościach, w których pojedyncze związki stosowane same są nieskuteczne. Kompozycja może mieć większą szybkość działania niż szybkość, którą można przewidzieć na podstawie szybkości działania pojedynczych składników. Kompozycja zawiera chwastobójczo skuteczną ilość kombinacji składnika (A) i składnika (B). Termin środek chwastobójczy stosowany w niniejszym opisie oznacza związek, który zwalcza albo modyfikuje wzrost roślin. Termin chwastobójczo skuteczna ilość oznacza ilość takiego związku albo kombinacji takich związków, która zdolna jest do wywarcia skutku zwalczania albo modyfikacji wzrostu roślin. Skutki zwalczania albo modyfikacji obejmują wszelkie odchylenia od naturalnego rozwoju, na przykład: zabicie, opóźnienie rozwoju, spalenie liści, albinizm, karłowatość i tym podobne. Terminem rośliny określa się wszystkie fizyczne części rośliny, co obejmuje nasiona, siewki, młode rośliny, korzenie, bulwy, pnie, łodygi, listowie i owoce. Mezotrion może być stosowany w postaci soli albo kompleksu chelatowego z metalem, takiego jak kompleks chelatowy z miedzią. Najkorzystniej mezotrion jest w postaci kompleksu chelatowego z miedzią. Kompleksy chelatowe mezotrionu z metalem i sposoby ich wytwarzania opisane zostały w USA Ponadto przedmiotem wynalazku jest sposób zwalczania niepożądanej roślinności, znamienny tym, że na miejsce występowania tej roślinności nanosi się chwastobójczo skuteczną ilość kompozycji zdefiniowanej jak wyżej. Mezotrion zwalcza większość chwastów szerokolistnych i kilka traw, podobnie jak flumetsulam. Jednak nieoczekiwanie stwierdzono, że kombinacja tych związków wykazuje działanie synergistyczne w zwalczaniu wielu pospolitych chwastów. W kompozycjach chwastobójczych według niniejszego wynalazku proporcja wagowa składnika (A) do składnika (B) wynosi od 32:1 do 1:20, ponieważ dla takiego zakresu proporcji składników (A) i (B) ich działanie chwastobójcze jest synergistyczne. Korzystnie proporcja wagowa składnika (A) do składnika (B) wynosi od 8:1 do 1:15, przy czym szczególnie korzystna proporcja wagowa składnika (A) do składnika (B) wynosi od 4:1 do 1:10.

3 PL B1 3 Ilość, w jakiej synergistyczna kompozycja według wynalazku jest nanoszona, zależy od konkretnego typu zwalczanych chwastów, pożądanego stopnia zwalczenia, czasu i sposobu nanoszenia. Na ogół łączna ilość składników (A) i (B) nanoszona na miejsce występowania niepożądanej roślinności wynosi od 0,005 kg/ha do 5,0 kg/ha. Korzystnie łączna ilość składników (A) i (B) nanoszona na miejsce występowania niepożądanej roślinności wynosi od 0,5 kg/ha do 3,0 kg/ha. W szczególnie korzystnym wariancie wykonania sposobu według wynalazku na miejsce występowania niepożądanej roślinności nanosi się łączną ilość składników (A) i (B) wynoszącą co najmniej 1,0 kg/ha, i na miejsce występowania niepożądanej roślinności nanosi się ilość składnika (A) wynoszącą co najmniej 0,02 kg/ha. Kompozycje według niniejszego wynalazku są użyteczne jako środki chwastobójcze, wykazujące synergistyczną aktywność przy zwalczaniu niepożądanej roślinności. Kompozycje mogą być tworzone w taki sam sposób, w jaki na ogół przygotowuje się środki chwastobójcze. Związki mogą być nanoszone oddzielnie albo w połączeniu, jako część dwuczęściowego układu chwastobójczego. Celem preparatu jest nanoszenie kompozycji na miejsce występowania, gdzie pożądane jest zwalczanie, w dogodny sposób. Miejsce występowania" obejmować ma glebę, nasiona i siewki, jak również rozwiniętą roślinność. Kompozycja może być stosowana na szerokim zakresie upraw, takich jak kukurydza, pszenica, ryż, ziemniaki albo buraki cukrowe. Odpowiednie uprawy obejmują te, które są odporne na jeden albo więcej spośród składników (A) albo (B). Odporność może być naturalną odpornością, uzyskaną przez selektywną hodowlę albo może być sztucznie wywołana przez modyfikację genetyczną uprawy. Odporność oznacza zmniejszoną podatność na zniszczenie spowodowane przez konkretny środek chwastobójczy, w porównaniu do zwykłych upraw. Uprawy mogą być modyfikowane albo hodowane w taki sposób, aby uzyskać odporność na przykład na inhibitory HPPD, takie jak mezotrion. Kukurydza ma wrodzoną odporność na mezotrion. Stosowana w praktyce kompozycja według niniejszego wynalazku może być nanoszona na wiele różnych sposobów, znanych specjaliście w tej dziedzinie, w różnych stężeniach. Kompozycja użyteczna jest przy zwalczaniu wzrostu niepożądanej roślinności przez nanoszenie przedwschodowe albo powschodowe na miejsce występowania, w którym pożądane jest zwalczanie. Kompozycje według niniejszego wynalazku są szczególnie skuteczne przy nanoszeniu przedwschodowym. Synergistyczne kompozycje chwastobójcze według niniejszego wynalazku korzystnie zawierają również ich rolniczo dopuszczalny nośnik. W praktyce kompozycję nanosi się w postaci preparatu zawierającego różne dodatki i nośniki, znane albo stosowane w przemyśle do wspomagania dyspersji. Wybór preparatu i tryb nanoszenia dla dowolnego danego związku może mieć wpływ na jego aktywność, zatem wybór będzie podejmowany stosownie do tego. Kompozycje według wynalazku mogą mieć zatem postać użytkową taką jak granulat, proszki zwilżalne, koncentraty emulsji, proszki albo pyły, płyny, roztwory, zawiesiny albo emulsje, albo w postaci o regulowanym uwalnianiu, takie jak mikrokapsułki. Te preparaty mogą zawierać nawet zaledwie około 0,05%, albo aż około 95% albo więcej, wagowo, składnika aktywnego. Optymalna ilość dla dowolnego danego związku zależeć będzie od preparatu, aparatury do nanoszenia i natury rośliny, która podlegać ma zwalczaniu. Proszki zwilżalne występują w postaci dokładnie rozdrobnionych cząstek, które łatwo ulegają dyspersji w wodzie albo innych ciekłych nośnikach. Cząstki zawierają składnik aktywny utrzymywany w stałej matrycy. Typowe stałe matryce obejmują ziemię fulerską, gliny kaolinowe, krzemionki i inne wilgotne substancje stałe organiczne i nieorganiczne. Proszki zwilżalne zwykle zawierają około 5% do około 95% składnika aktywnego oraz niewielką ilość środka zwilżającego, wspomagającego dyspersję albo emulgującego. Koncentraty emulsji są homogenicznymi kompozycjami ciekłymi, zdolnymi do tworzenia dyspersji w wodzie albo w innych cieczach, i mogą składać się całkowicie ze składnika aktywnego z ciekłym albo stałym środkiem emulgującym, albo mogą również zawierać ciekły nośnik, taki jak ksylen, ciężkie benzyny aromatyczne, izoforon i inne nielotne rozpuszczalniki organiczne. Przy użyciu koncentraty te dysperguje się w wodzie albo innej cieczy i nanosi normalnie w postaci aerozolu na przeznaczony do traktowania obszar. Ilość składnika aktywnego może wynosić od około 0,5% do około 95% koncentratu. Preparaty w granulkach obejmują zarówno pastylki jak i cząstki względnie gruboziarniste, i zwykle są nanoszone bez rozcieńczenia na obszar, na którym zahamowanie roślinności jest pożądane. Typowymi nośnikami preparatów granulowanych są piasek, ziemia fulerska, glina atapulgitowa, gliny bentonitowe, gliny montmorylonitowe, wermikult, perlit i inne materiały organiczne albo nieorganiczne,

4 4 PL B1 które absorbują, albo które mogą być powleczone związkiem aktywnym. Preparaty w granulkach zwykle zawierają od około 5% do około 25% składnika aktywnego, który może zawierać środki powierzchniowo czynne, takie jak ciężkie aromatyczne benzyny, nafta i inne frakcje ropy naftowej albo oleje roślinne; i/albo środki zwiększające przylepność, takie jak dekstryny, klej albo żywice syntetyczne. Pyły są sypkimi mieszankami składnika aktywnego z dokładnie rozdrobnionymi substancjami stałymi, takimi jak talk, glinki, mączki i inne organiczne albo nieorganiczne substancje stałe, które działają jako dyspergatory i nośniki. Mikrokapsułki są zwykle kropelkami albo granulkami materiału aktywnego zamkniętego w obojętnej porowatej powłoce, która umożliwia wydostawanie się zamkniętego materiału do otoczenia z regulowaną szybkością. Kapsułkowane kropelki mają zwykle około 1 do 50 mikronów średnicy. Zamknięta ciecz zwykle stanowi od około 50 do 95% wagowych kapsułki i może zawierać rozpuszczalnik wraz ze związkiem aktywnym. Kapsułkowane granulki są na ogół porowatymi granulkami zawierającymi porowate błony zamykające otwory porów granulki, zachowujące związki aktywne w postaci ciekłej wewnątrz porów granulki. Wymiar średnicy granulek zwykle wynosi od 1 milimetra do 1 centymetra, korzystnie 1 do 2 milimetrów. Granulki wytwarza się przez wytłaczanie, zbrylanie albo stapianie, albo występują one w naturze. Przykłady takich materiałów obejmują wermikult, spiekane glinki, kaolin, glinę attapulgitową, trociny i granulowany węgiel. Materiały tworzące powłokę albo błonę obejmują naturalne i syntetyczne kauczuki, materiały celulozowe, kopolimery styrenowo-butadienowe, poliakrylonitryle, poliakrylany, poliestry, poliamidy, polimoczniki, poliuretany i ksantogeniany skrobi. Inne użyteczne preparaty do chwastobójczego stosowania obejmują proste roztwory składnika aktywnego w rozpuszczalniku, w którym jest on całkowicie rozpuszczalny przy pożądanym stężeniu, takim jak aceton, alkilowane naftaleny, ksylen i inne rozpuszczalniki organiczne. Stosowane mogą być również rozpylacze ciśnieniowe, w których składnik aktywny dysperguje się jest w dokładnie rozdrobnionej postaci wskutek odparowania nośnika, niskowrzącego rozpuszczalnika dyspergującego. Wiele z tych preparatów zawiera środki zwilżające, dyspergujące albo emulgujące. Przykładami są sulfoniany i siarczany alkilowe i alkiloarylowe i ich sole; alkohole wielowodorotlenowe; alkohole polietoksylowane; estry i aminy tłuszczowe. Środki te, gdy są stosowane, zwykle stanowią od 0,1% do 15% wagowych preparatu. Każdy z powyższych preparatów może być przygotowany w postaci opakowania zawierającego środek chwastobójczy wraz z innymi składnikami preparatu (rozcieńczalnikami, emulgatorami, środkami powierzchniowo czynnymi itp.). Preparaty mogą być również przygotowane metodą mieszania w zbiorniku, w której składniki otrzymuje się oddzielnie i łączy je u plantatora. Preparaty te mogą być nanoszone konwencjonalnymi metodami na obszary, gdzie pożądane jest zwalczanie. Kompozycje pyliste i ciekłe, na przykład, mogą być nanoszone za pomocą opylaczy proszkowych, rozpylaczy miotłowych i ręcznych i zraszaczy. Preparaty mogą ponadto być nanoszone z samolotów, w postaci pyłu albo aerozolu, albo z nasyconego sznura. W celu modyfikacji albo zwalczania wzrostu kiełkujących nasion albo wzrastających siewek preparaty pyliste i ciekłe mogą być wprowadzane do gleby na głębokość co najmniej pół cala poniżej powierzchni gleby albo nanoszone jedynie na powierzchnię gleby przez napylanie albo zraszanie. Preparaty mogą być również stosowane przez dodanie do wody nawadniającej. Powoduje to wnikanie preparatów do gleby wraz z nawadniającą wodą. Kompozycje pyłowe, kompozycje granulatu albo preparaty ciekłe naniesione na powierzchnię gleby mogą być rozniesione pod powierzchnią gleby zwykłymi sposobami, takimi jak talerzowanie, bronowanie i mieszanie. Jeżeli jest to konieczne albo pożądane przy konkretnym stosowaniu albo uprawie, to kompozycja według niniejszego wynalazku może zawierać dodatkową skuteczną ilość antidotum na składnik (A) albo składnik (B). Specjaliści znają odpowiednie antidota. Ponadto z synergistyczną kompozycją chwastobójczą według niniejszego wynalazku połączone mogą być inne biobójczo aktywne składniki albo kompozycje. Na przykład kompozycje mogą zawierać, poza składnikami (A) i (B), środki owadobójcze, środki grzybobójcze, środki bakteriobójcze, środki roztoczobójcze albo środki nicieniobójcze, w celu rozszerzenia zakresu aktywności. Specjalista jest świadomy, że przy testowaniu chwastobójczym na wyniki indywidualnych testów wpływ ma znacząca liczba czynników, które nie mogą być łatwo kontrolowane, co może powodować brak powtarzalności tych wyników. Na przykład wyniki mogą się różnić w zależności od czynników środowiskowych, między innymi takich jak ilość światła słonecznego i wody, typ gleby, ph gleby, tem-

5 PL B1 5 peratura, i wilgotność. Ponadto głębokość sadzenia, stosowana ilość pojedynczych i połączonych środków chwastobójczych, stosowana ilość dowolnego antidotum i proporcja pojedynczych środków chwastobójczych do siebie i/albo do antidotum, jak również charakter upraw albo chwastów poddanych testom, mogą wpływać na wyniki testu. Uprawy mogą się różnić wynikami między sobą, w zakresie odmian upraw. Zastrzeżenia patentowe 1. Synergistyczna kompozycja chwastobójcza, znamienna tym, że zawiera (A) mezotrion, oraz (B) flumetsulam, albo ich chwastobójczo skuteczne sole. 2. Kompozycja chwastobójcza według zastrz. 1, znamienna tym, że proporcja wagowa składnika (A) do składnika (B) wynosi od 32:1 do 1: Kompozycja chwastobójcza według zastrz. 2, znamienna tym, że proporcja wagowa składnika (A) do składnika (B) wynosi od 8:1 do 1: Kompozycja chwastobójcza według zastrz. 3, znamienna tym, że proporcja wagowa składnika (A) do składnika (B) wynosi od 4:1 do 1: Sposób zwalczania niepożądanej roślinności, znamienny tym, że na miejsce występowania tej roślinności nanosi się chwastobójczo skuteczną ilość kompozycji zdefiniowanej w zastrz Sposób według zastrz. 5, znamienny tym, że łączna ilość składników (A) i (B) nanoszona na miejsce występowania niepożądanej roślinności wynosi od 0,005 kg/ha do 5,0 kg/ha. 7. Sposób według zastrz. 6, znamienny tym, że łączna ilość składników (A) i (B) nanoszona na miejsce występowania niepożądanej roślinności wynosi od 0,5 kg/ha do 3,0 kg/ha. 8. Sposób według zastrz. 7, znamienny tym, że na miejsce występowania niepożądanej roślinności nanosi się łączną ilość składników (A) i (B) wynoszącą co najmniej 1,0 kg/ha, i na miejsce występowania niepożądanej roślinności nanosi się ilość składnika (A) wynoszącą co najmniej 0,02 kg/ha.

6 6 PL B1 Departament Wydawnictw UP RP Cena 2,46 zł (w tym 23% VAT)